Catalog

CMYB C M Y B CMYB C M Y B SAYFA CUMHUR YET 6 EK M 2010 ÇARŞAMBA 16 KÜLTÜRkultur@cumhuriyet.com.tr DEFNE GÖLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Edebiyat İmamı Son günlerde çeşitli kurumlarda imam ların varlığını öne süren tartışmalar ortaya çıkınca, ben de acaba edebiyat dünyamızda da böylesi sözügeçer imamlar var mıdır diye bir düşünceye kapıldım. Ölümünden iki yıl önce, 1954 te, ününün doruğunda, okurların her gün ne yazacağını merakla bekledikleri Nurullah Ataç, bir yazısında kendisiyle ilgili böyle bir tanıma yer vermiş: Hayır, şimdiye kadar gençleri de, yaşlıları da benim gibi düşünüp benim gibi yazmağa çağırmadım. İmam Ataç olmağa özenmedim, sevmem imamlığı. Ben kendi yolumda giderim, gönlüm diledi mi, saparım, başkaları da kendi yollarında gitsinler. Hem onlar için iyi olur, hem benim için, hem de Türk edebiyatı için. İmamların, önütlerin sanat alanında iyiliklerinden çok kötülükleri olduğuna inananlardanım. Ataç ı açtığı yol nedeniyle ilkçağ düşünürlerinden Sokrates e benzetenler olmuştur. Sokrates, başta öğrencisi Platon olmak üzere gençler üzerinde kendisini taklit etmelerine varan bir etki yaratır. Onun gibi yalınayak yürürler, saçlarını uzatır, açlık çekerler. Bizde, Ataç ı bu denli, ona benzeyecek kadar izleyenler olmamıştır ama kimi dönemlerde kimi sanatçıların benzer biçimlerde hayranlar oluşturduğu da gerçektir. Sanatçılar, ister istemez çevrelerinde bir hayran kitlesi yaratırlar. Çoğu kez sanat yapıtlarının ya da sanatçıların tekliğinden, özgünlüğünden doğar bu hayranlık. Bizleri düşünce ve hayal dünyasında kendi başımıza ulaşamayacağımız yerlere götürürler. Bu anlamda sanat yapıtları pek çok insan için eğitim işlevi de taşır, sanatçılar da yine bu anlamda eğitmenlerdir. Kendi başımıza, kendi çevremizde öğrenemediğimiz hayatı, sonsuzluğu, geçici ve kalıcı değerleri bize sanat yapıtları öğretir. Edebiyat ve sanat eleştirisi yazarlarının, okurlarına yolgösterici oldukları söylenebilir elbet ama buradaki yolgöstericilik yalnızca ortaya çıkarma, görülmeyenin görülmesinin sağlanmasıdır. Okur, eleştiriyle kendini aydınlatabilir ama kendini ona bağlı hissetmez. Eleştirinin yolgöstericiliğinde yapıtla kendi özgün ilişkisini kurar. Kimi yazarların, çevrelerindeki hayranlarıyla şeyhmürit ilişkisine benzer yakınlıklara girdiklerine de tanık olunmuştur. Ancak bu aşırı sevgi çemberinin zamana dayanıklı olanları da azdır. Ataç ın bütün yaşamı ve yazarlığına bakınca, insanları düşünmeye çağırdığını, gerçeğin tek yüzlü değil, çok yönlü olduğunu ortaya koymaya çalıştığını, kuşkucu bakışı yaygınlaştırmak istediğini söyleyebiliriz. Bir görüşü savunmaktan çok, çeşitli görüşleri tartışmak için yazardı. Ataç, ne söyleyeceği merakla beklenen bir yazar olma özelliğini, derin kültürü, ince beğenisi ve kendine özgü yazarlık hüneriyle elde etmişti. Bu özellikleri taşıyan her yazar, öyle ya da böyle ilgi uyandırabilir. Ataç gerçek bir imam olsa, önce müritlerini, müritlikten kurtarıp özgür düşünceli insanlar yapmaya çalışırdı. Ataç ın sözlerini aradan geçen bunca zaman sonra günümüz toplumuna uyarlarsak, toplum yaşamında temel sorunun imamlara gereksinim duymak değil, duymamak olduğunu; imama gerek duymayan toplumların özgür düşünceli, çağdaş toplumlar olabilecekleri sonucuna varabiliriz. turgay@fisekci.com GAMZE AKDEMİR FRANKFURT Yayıncılık sektörünün en büyük uluslararası buluşma noktası Uluslar arası Frankfurt Kitap Fuarı bugün açılıyor. Medya endüstrileri ile sıkı köprüler kurulan fua ra dünyanın her yanından katılımcı yağıyor. 113 ülkeden toplam 6930 yayıncının yer alacağı fu arda 310 bin yeni kitabı tanıtılacak. Yaklaşık 300 bin ziyaretçi bekleniyor. Direktörlüğünü Juergen Boos un yaptığı 2010 Frankfurt Kitap Fuarı, yayıncılık dün yasına da yeni eşikler atlatan eteknoloji, yaratıcı endüstriler, ekitap pazarlaması, dijital yayın haklarına bu yıl her zamankinden daha fazla odanlanacak. eokuyucular, veri tabanları ve on line hizmetler, yazılım, DVD ve dijital eğitim yazılımları yeni ürünlerle sunulacak. Fuar süresince gerçekleştirilecek 2500 et kinliğin 350 si dijital alana ayrılarak bu alan daki soru işaretleri ve kaygıların mümkün ol duğunca giderilmesi de hedefleniyor. Özellikle ABD, İngiltere ve Çin in bu alandaki son ürünleriyle dikkat çe keceği tahmin ediliyor. eFRANKFURT Fuarda İngiliz yazar Ken Follet in 12. yüz yıl İngiltere sindeki di ni anlaşmazlıkları ve güç savaşlarını ele alan, çoksatan eseri The Pil lars of the Earth ün multimedya versiyonu da okurlara sunulacak. Follett in yanı sıra Günter Grass, Bret Eas ton Ellis, Jonathan Franzen, Richard David Precht, İris Hanika, Martin Suter ve Frank Sch tzing gibi yazarlar da ekitaplarıyla Frank furt ta. Yeni dijital inisiyatif Frankfurt SPARKS, uluslararası alanda konuşlu yayın, teknoloji en düstrileri ve medyayı, gezegendeki etkinliğini giderek arttıran internet dünyasıyla buluştura cak. İnisiyatif ayrıca Frankfurt Hot Spots ve Frankfurt StoryDrive iki yeni projesini stand larında katılımcılarla paylaşacak ve bağlamında iş modelleri geliştir mek konusunda panel, sempozyum ve tanıtım etkinlikleriyle beyin fır tınası estirecek. ONUR KONUĞU ARJANT N Kültür harekette sloganıyla kapılarını açacak olan 62. Uluslar arası Frankfurt Kitap Fuarı nın bu yılki onur konuğu Arjantin. Fuarın açılışına Arjantin Cumhurbaşkanı Cristina Fern ndez Kirchner in katılması da bekleniyor. Ayrıca açılış töreninde ünlü muhalif yazar Griselda Gambaro da konuşma yapacak. Arjantin fuara, ülke genelinde beş ay sürecek ve ArjantinAlmanya ilişkilerinin tarihine eği lecek edebiyat, tiyatro, sinema, müzik, dans ve sergilerden oluşan zengin bir etkinlikler zinci riyle hazırlanmış. Arjantin standında edebiyat türlerinin yanı sıra son askeri darbe sırasında yi tirilen yazarların anısına hazırlanan beş ayrı an toloji de dağıtılacak. Fuara 450 m2 lik bir alanda 60 yazar, 96 ya yınevi ve telif hakları ajansı ile katılacak olan Arjantin, programını verimli sonuçlarıyla yüz lerini güldüren SUR adlı çeviri programı ile de desteklemiş. Bu kapsamda 1.5 yılda Arjantin li yazarların 292 eseri 31 farklı dilde yayım lanmış. Fuar sırasında Arjantin standında şiir, anlatı, çocuk edebiyatı, siyasi ve sosyal bilim ler ve son askeri darbe sırasında yitirilen ya zarların anısına hazırlanan beş ayrı antoloji de dağıtılacak. Frankfurt Kitap Fuarı nda Alman Yayıncılar Birliği nin Barış Ödülü, Alman Kitap Ödülü de verilecek. Ayrıca fuar sırasında Nobel Edebi yat Ödülü nün açıklanması da bekleniyor. TÜRK YE DEN 18 ETK NL K Onur konuğu olduğu 2008 de Türk kültür, sa nat ve edebiyatının dışa açılımı ve tanıtımı ko nusunda uluslararası alanda geniş yankı bulan başarılar elde eden Türkiye, 62. Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı na bu yıl da nitelikli ve zengin bir programla katılıyor. Bu bağlamda 2010 yılı çalışmaları için Kül tür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Ya yımlar Genel Müdürlüğü nün koordinatörlü ğünde Ulusal Organizasyon Komitesi ku ruldu. Komitede Türkiye Yayıncılar Birliği, Ba sın Yayın Birliği, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Türkiye Yazarlar Birliği temsilcileri yer alı yor. Türkiye ulusal standı bu yıl toplam 350 metrekarelik bir alanda etkinliklerde bulunacak. Türkiye ulusal standı ve çocuk kitapları bölü münde yayıncılar, yayınlarını tanıtacak ve te lif hakları alışverişinde bulunacaklar. Bu yıl, Türk yazarlarına, yayıncılarına ve çevirmen lerine yeni dış bağlantılar kuracak ve dışa açılmanın en büyük ayağını oluşturan TEDA Projesi ne büyük katkı sağlayacak olan 7 Te lif Hakları Ajansı nın da fuara katılımı sağla nıyor. Program çerçevesinde her gün fuar alanında; paneller, okuma etkinlikleri ile kültürel ve sektörel tanıtım etkinliklerinden oluşan 18 et kinlik gerçekleştirilmesi planlandı. Doğan Hızlan, Enis Batur, Müge İplikçi, Haydar Er gülen, Metin Celal, Enver Ercan, Mine Sö ğüt, Aslı Tohumcu, Nalan Barbarosoğlu, Mı gırdiç Margosyan, Sezer Duru, Beşir Ayva zoğlu gibi yazarlar panellerde konuşacak. Bugün açılacak 62. Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı na 113 ülkeden 7 bine yakın yayınevi katılıyor Kitabın kalbi dijital atacak Frankfurt Kitap Fuarı bu yıl e teknoloji ve dijital yayın haklarına her zamankinden daha fazla odaklanacak. Yaklaşık 300 bin ziyaretçinin beklendiği fuarda 310 bin yeni kitap tanıtılacak. Kültür Ser visi 2010 Türkiye de Ja pon Yılı etkin likleri kapsa mında, Japon kültürünün farklı yüzlerinin ve manga sanatından örneklerin sunulduğu Man gayı Keşfet!: SHONENJUMP Dünyası ser gisi önceki gün İstanbul Modern de açıldı. 17 Ekim e kadar sürecek sergi, Japonya da gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiş ve dünyada da giderek yaygınlaşan çizgi roman sa natı mangayı kapsamlı biçimde tanıtıyor. Ser ginin proje yöneticiliğini Türkiye den Lora Sa rıaslan Japonya dan ise Yu Omura yapıyor. Japonya da manga sanatçısı anlamına gelen mangakaların dünyasını da gözler önüne serecek ser gide, izleyi ciler manga k i t a p l a r ı , manga karak terleri üzerine kurulu oyunlar, VOMIC sesli çiz gi roman ve animasyon gösterilerinin yanı sı ra düzenlenen yaratıcı atölyeler ve manga edi törleriyle söyleşilerle bu renkli dünyayı keşfet me olanağı buluyor. Sergide Dragon Ball un yaratıcısı Akira Toriyama nın çizimleri ve One Piece mangasının yaratıcısı Eiichiro Oda nın orijinal çizimleri de yer alıyor. İstanbul Modern Sinema, sergiye paralel ola rak üç büyük manga kahramanının ekrandaki maceralarından bir seçki sunuyor, ayrıca çocuklar ve gençler için bir eğitim programı düzenliyor. Mangayı keşfet! STANBUL MODERN, 17 EK M E KADAR MANGA SER S N SUNUYOR Kültür Servisi Türkiye nin pek çok kent meydanındaki Cumhuriyet anıtlarıyla tanınan Tankut Ök tem in 19402007 retrospektif sergisi dün İş Bankası Kibele Sanat Galerisi nde açıldı. Efelerden, ozan lardan Kuvayı Milliye Destanı na kadar pek çok değeri heykelleriyle yaşatan heykeltıraşın sanat yaşa mının tüm dönemlerine ışık tutan sergi, 5 Aralık gününe kadar açık ka lacak. Tankut Öktem Retros pektifi nde, sanatçının, ilk dönem soyut formlarından geleceği haber leyen Özgürlük Yüzleri ne kadar, bugüne dek görülmemiş pek çok ya pıtı da görülebilecek. Anıtsal heykelleriyle ünlenen Ök tem in en tanınmış yapıtları arasın da, Ankara da Kara Harp Okulu Şe hitliği nde üzerinde 700 figür bu lunan Harbiyeli Şehitler Anıtı , Harp Okulu önündeki Atatürk ve Harbiyeli Anıtı ve Manisa daki Kuvayı Milliye ve Atatürk Anı tı yer alıyor. 19811988 yılları arasında yapılmış olan 6 metre ge nişliğinde, 24 metre yüksekliğindeki Atatürk ve Harbiyeli Anıtı , ya pıldığı dönemde Türkiye nin en büyük, dünyanın 5. büyük anıtıydı. 19951997 yılları arasında yapılan Harbiyeli Şehitler Anıtı , Kara Harp Okulu ndan mezun şehit su bayların anısına gerçekleştirilmişti. Ma nisa da bulunan ve üç yılda tamamlanan Kuva yı Milliye ve Atatürk Anıtı ise, 63 metre yüksekliğiyle, Rio de Janeiro daki İsa hey keli ve New York taki Öz gürlük heykelinden sonra dün yanın 3. büyük anıtı niteliğinde. 1999 da devlet sanatçısı unva nını alan Tankut Öktem in ayrıca, İstanbul Harbiye deki Uğur Mum cu Anıtı , İzmir Kültürpark taki N zım Hikmet Heykeli , Kasta monu daki Şerife Bacı Anıtı , Zonguldak taki Maden İşçi leri Anıtı gibi yapıtları ve Piri Reis , Pir Sultan Ab dal , Hacı Bektaşi Veli , Muharrem Ertaş ve Neşet Ertaş heykelleri de bulu nuyor. Tankut ök tem, 5 Ara lık 2007 ta rihinde İs tanbul da geçirdiği bir trafik kazasında yaşamını yi tirmişti. İ ngiltere nin en popüler ko medi oyuncularından Nor man Wisdom, Man Ada sı ndaki huzurevinde 95 ya şında öldü. Özellikle 1950 li ve 1960 lı yıllardaki bir dizi güldürü filmiyle ünlenen Norman Wisdom, Charlie Chaplin in de beğendiği ko medyenler arasındaydı. Son raki yıllarda oyunculuk uğ raşını daha çok televizyon oyunları ve filmlerinde sür düren Wisdom, oyunculuğu 90 yaşında bırakmış ve yaşa mının son yıllarında Man Adası nda yaşamıştı. Nor man Wisdom, ülkemizde de Enayiler Kralı genel başlı ğı altında gösterilen filmle riyle geniş bir izleyici kitlesi nin hayranlığını kazanmıştı. Turner Ödülü sahibini arıyor Kültür Servisi 1984 ten beri her yıl Londra da Tate Galeri tarafından verilen sanat ödülü Turner Ödülü için yarışacak eserler, dün, Tate Britain Müzesi nde sergilenmeye başladı. Aday olan dört sanatçıdan kazananın aralık başında açıklanacağı organizasyonun ödülü 25 bin sterlin yaklaşık 58 bin TL . 50 yaşın altında olan, İngiltere de doğmuş, yaşamış ya da çalışmış görsel sanatlar alanından bir sanatçıya verilen Birleşik Krallık ın en tanınmış güncel sanat ödülü genel olarak kavramsal sanatla özdeşleşmiş durumda. Tophane den iyi haber Kültür Servisi Tophane de yer alan Outlet Sanat Galerisi sanatçılarından Hamra Abbas, dünyanın en büyük sanat ödüllerinden biri olarak kabul edilen Abraaj Capital Sanat Ödülü nü kazandı. Hamra Abbas, koleksiyonerler, müze yöneticileri, uluslararası küratörlerin yer aldığı kalabalık bir törenle ödülünü Dubai Emiri Şeyh Maktum un elinden aldı. Her yıl, Ortadoğu, Kuzey ve Güney Afrika da yaşayan sanatçılara verilen ödül, alanlarında sivrilen genç sanatçılara ve projelere veriliyor. 1 milyon dolar değerindeki ödül kapsamında proje, Dubai Sanat Fuarı nda sergilenme şansı da buluyor. Kültür Servisi İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı nın AKBA etkinlik leri 31 Aralık ta sona erecek. Konuya ilişkin düzenlenen toplantıda konuşan AKBA Yürüt me Kurulu Başkanı Şekip Avdagiç, Ajansın kültürsanat faaliyetlerini 31 Aralık a kadar tamamlayacağını belirterek, daha sonra, 1 Ocak30 Haziran 2011 arasında tasfiye süreci olacağını söyledi. Avdagiç, bu süreç için sa dece yapımı devam eden restorasyon, reno vasyon projelerinin tamamlanması için kullanabileceğimiz ve diğer işlerimizi tasfi ye edebileceğimiz bir süreç olacak dedi. İstanbul un 2010 Avrupa Kültür Baş kenti sıfatının sona ermesine 3 ay kalması nedeniyle, AKBA nın Sahne ve Gösteri Sa natları, Müzik ve Opera, Kültürel Miras ve Müzeler, Görsel Sanatlar, Klasik Türk Müzi ği ve Kentsel Tasarım birimleri yetkililerinin, yıl boyunca gerçekleştirilen projeler hakkında bilgi verdi. AKM AKM nin geleceğinin de konuşulduğu top lantıda Avdagiç, Biz bütün taraflarla bir araya gelmeye çalıştık. Ancak tarafların olmazsa olmazlarını aynı tarihte bir araya toplamakta güçlük çekiyoruz. Hepsini bir araya getirdiğimiz gün bu toplantıyı yapa cağız. Ama tabii bundan sonra artık ajans tarafından AKM ye fiziki bir müdahale yapılması fiilen mümkün değil, sadece bel ki bir katalizörlük görevi, bir moderatör lük göreviyle sınırlı olacak bizim katkı mız dedi. Kültür başkentliğinde son 3 ay Anıtsal heykellerin Tony Curtis in vedası Kültür Servisi Amerikalı oyuncu Tony Curtis in ailesi, dostları ve hayranları, geçen hafta, 85 yaşında yaşamını yitiren sanatçıyı son yolculuğuna uğurlamak üzere Las Vegas ta bir araya geldi. Janet Leigh ile evliliğinden olan kızı, oyuncu Jamie Lee Curtis, California Valisi olan eski oyuncu Arnold Schwarzenegger ve daha pek çok kişinin Tony Curtis i anlattığı törenin ardından, sanatçı, en sevdiği eşyaları olan Stetson şapkası, Armani fuları, sürücü eldivenleri, iPhone u ve favori romanı Anthony Adverse ile birlikte gömüldü. 60 yıllık oyunculuk hayatı boyunca Curtis, 120 yi aşkın sinema filminde rol aldı. Curtis in rol aldığı unutulmaz filmler arasında Spartaküs , Bazıları Sıcak Sever , Meydan Okuyanlar bulunuyor. ustası TANKUT ÖKTEM RETROSPEKT F SERG S AÇILDI Özgürlük Anıtı CMYB C M Y B CMYB C M Y B SAYFA CUMHUR YET 6 EK M 2010 ÇARŞAMBA 16 KÜLTÜRkultur@cumhuriyet.com.tr DEFNE GÖLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Edebiyat İmamı Son günlerde çeşitli kurumlarda imam ların varlığını öne süren tartışmalar ortaya çıkınca, ben de acaba edebiyat dünyamızda da böylesi sözügeçer imamlar var mıdır diye bir düşünceye kapıldım. Ölümünden iki yıl önce, 1954 te, ününün doruğunda, okurların her gün ne yazacağını merakla bekledikleri Nurullah Ataç, bir yazısında kendisiyle ilgili böyle bir tanıma yer vermiş: Hayır, şimdiye kadar gençleri de, yaşlıları da benim gibi düşünüp benim gibi yazmağa çağırmadım. İmam Ataç olmağa özenmedim, sevmem imamlığı. Ben kendi yolumda giderim, gönlüm diledi mi, saparım, başkaları da kendi yollarında gitsinler. Hem onlar için iyi olur, hem benim için, hem de Türk edebiyatı için. İmamların, önütlerin sanat alanında iyiliklerinden çok kötülükleri olduğuna inananlardanım. Ataç ı açtığı yol nedeniyle ilkçağ düşünürlerinden Sokrates e benzetenler olmuştur. Sokrates, başta öğrencisi Platon olmak üzere gençler üzerinde kendisini taklit etmelerine varan bir etki yaratır. Onun gibi yalınayak yürürler, saçlarını uzatır, açlık çekerler. Bizde, Ataç ı bu denli, ona benzeyecek kadar izleyenler olmamıştır ama kimi dönemlerde kimi sanatçıların benzer biçimlerde hayranlar oluşturduğu da gerçektir. Sanatçılar, ister istemez çevrelerinde bir hayran kitlesi yaratırlar. Çoğu kez sanat yapıtlarının ya da sanatçıların tekliğinden, özgünlüğünden doğar bu hayranlık. Bizleri düşünce ve hayal dünyasında kendi başımıza ulaşamayacağımız yerlere götürürler. Bu anlamda sanat yapıtları pek çok insan için eğitim işlevi de taşır, sanatçılar da yine bu anlamda eğitmenlerdir. Kendi başımıza, kendi çevremizde öğrenemediğim