Catalog

2 OCAK 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 13 CMYB C M Y B dishab@cumhuriyet.com.tr Barışçı kardinale veda DUBLİN (AA) - Roma Katolik Kilisesi’nin İrlanda adasõndaki en kõdemli kardinali Cahal Daly 92 yaşõnda öldü. Daly, Longford ve Belfast bölgelerinde uzun süre piskoposluk yaptõktan sonra 1990 yõlõnda Armagh Başpiskoposluğu’na atanmõştõ. İrlanda Cumhurbaşkanõ Mary McAleese, Kuzey İrlanda barõş sürecine önemli katkõlarõ bulunan Daly’nin pek çok İrlandalõ tarafõndan sevgiyle hatõrlanacağõnõ söylerken, Başbakan Brian Cowen da Daly’nin “Barõşçõl bir çözüme ulaşõlabilmesi için kararlõlõkla ve mümkün olan her biçimde etkisini kullandõğõnõ” belirtti. ‘Saldırıları önlemek zorlaşacak’ Dış Haberler Servisi - Amerikan Ulusal İstihbarat Başkanõ Dennis Blair, gelecekteki saldõrõlarõ önlemenin çok daha zor olacağõnõ çünkü El Kaide’nin ABD’nin savunma sistemlerini giderek daha iyi öğrendiğini söyledi. Blair, kaleme aldõğõ bir iç yazõşmada, “Siz bu mektubu okurken onlar saldõrõ hazõrlõğõ içinde. Bu saldõrõlarõ önceden haber almak ve engellemek çok daha zor olacak” diyerek, teröristlerin bir adõm önünde olabilmek için savunma sistemini iyileştirmek gerektiğini belirtti. Fransız gazeteciler kaçırıldı Dış Haberler Servisi - Afganistan’õn kuzeydoğusunda 2 Fransõz gazeteci ile beraberlerindeki 3 Afgan kaçõrõldõ. Kaçõrõlan gazetecilerle birlikte çalõşan ancak kimliğini saklõ tutan bir Fransõz gazeteci, 2 Fransõz meslektaşõ, Afgan çevirmenleri ile çevirmenin erkek kardeşi ve yeğeninin Taliban militanlarõ tarafõndan kaçõrõldõğõnõ duyurdu. Kapisa vilayetindeki Fransõz askerlerinin, kaçõrõlanlarõ bulmak için seferber olduğu bildiriliyor. İran’da rejim yanlõlarõnõn idam edilmesini istediği muhalif lider Mir Hüseyin Musavi meydan okudu Musavi: Şehit olmaya hazõrõmDış Haberler Servisi - İran’da muhalif lider Mir Hüseyin Musavi, idam edilmesi gerekti- ği yönünde iktidara yakõn isimlerden gelen çağ- rõlara “ölmeye hazır olduğunu” söy- leyerek yanõt verdi. Musavi, kendi internet sitesinde ya- yõmlanan açõklamasõnda, “Musavi’yi tutuklamak veya öldürmek sükû- neti sağlamaz. Halkın talepleri uğ- runa şehit olmaya hazırım. Halkın barışçı protesto hakkının bulunduğu, yetkililerce kabul edilmeli. İran cid- di bir kriz içinde” dedi. Muhalefete karşõ sert tutumun ayaklanmaya yol aça- cağõnõ, hükümetin şiddete başvurarak ve öldürerek, hatasõnõn üzerine hata ek- lemiş olduğunu söyleyen Musavi, ül- kenin ciddi bir krizin içinde bulundu- ğunu, muhalif liderlerin öldürülmesinin veya tutuklanmasõnõn halkõ susturma- yacağõnõ belirtti. İran’õn dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danõşmanõ Abbas Vaez Tabasi geçen hafta, mu- halif gösterileri destekleyen muhalefet liderle- rinin “Allah’a düşmanlık” suçu işlediklerini, bu suçun cezasõnõn da idam olduğunu söylemişti. Daha önce adõ duyulmamõş bir grup da, yargõ- nõn bir hafta içinde mu- halif liderleri cezalan- dõrmamasõ halinde inti- har timlerinin suikast düzenlemeye hazõr ol- duğunu duyurmuştu. Resmi İRNA ajansõ ise muhalif liderlerin halkõn tepkisinden kor- karak, öldürülme endi- şesiyle başkent Tahran’õ terk ettikleri yönünde bir haber yayõmlamõştõ. Musavi, Mahmud Ahmedinejad’õn galip ilan edildiği 12 Haziran’daki cumhurbaşkanlõğõ se- çimlerine hile karõştõrõldõğõ gerekçesiyle seçim sonuçlarõna karşõ çõkõyor. Geçen pazar günü düzenlenen yönetim kar- şõtõ gösterilerde çõkan çatõşmalarda aralarõnda Musavi’nin yeğeni Ali Musavi’nin de bulun- duğu 8 kişi hayatõnõ kaybetmişti. Son muhalif gösterilerin ardõndan rejim yanlõlarõ da geçen çarşamba ve perşembe gün- leri gösteriler yaparak muhalif liderler Musa- vi ve Mehdi Kerrubi’nin cezalandõrõlmasõnõ istemişlerdi. ‘ABD’nin işi’ İran Anayasayõ Koruyucular Konseyi Genel Sekreteri Ayetullah Ahmed Cenneti, “ABD’nin 30 yıldır İran’daki nizamı devirmek, İslam ve inkılabın kökünü kurutmak istediğini” söyledi. AA’nõn haberine göre Ayetullah Cenneti, Tahran Üniversitesi bahçesinde verdiği cuma hutbesinde, İran’da seçim sonrasõ sürece ve ge- çen pazar günü meydana gelen olaylara değindi. Olaylarõn “dış güçlerce” tertiplendiğini sa- vunan Cenneti, “Son eylemler ve sloganlar, meselenin bir iç sorun olmadığını, onların asıl sorununun İslam ve devrim olduğunu ortaya koydu” diye konuştu. Cenneti, “Ker- bela şehitleri için yas tutulan günde sokak- lara çıkarak İmam Hüseyin’e olan düş- manlıklarını açıkça ilan ettiler. Onlar, böy- le bir günde kendi kimliklerini açığa çı- kardılar ve artık kim olduklarına dair şüp- heler de ortadan kalktı” dedi. Cengiz Bahtaver ölü bulundu İran’daki Azerbaycanlõlarõn önde gelen siya- si aktivistlerinden Cengiz Bahtaver’in 27 Ara- lõk Pazar günü Tebriz’deki işyerinde ölü bulun- duğu bildirildi. 52 yaşõndaki Bahtaver, kültürel ve politik çalõşmalarõ nedeniyle İran güvenlik güç- leri tarafõndan defalarca gözaltõna alõnmõş ve çe- şitli cezalara çarptõrõlmõştõ. Bahtaver’in geçen salõ günü yapõldõğõ bildi- rilen cenaze töreninde, yaklaşõk 40 sivil polisin katõlõmcõlara biber gazõyla saldõrdõğõ, darp ettiği ve cenazedekilerin bir kõsmõnõ gözaltõna aldõğõ bildirildi. Farsça yayõn yapan Radio Farda’nõn Azerbaycanlõ aktivist Abbas Lisani’yle yaptõ- ğõ röportajda, katõlõmcõlardan bazõlarõnõn cena- ze öncesinde güvenlik güçleri tarafõndan tele- fonla aranarak törene katõlmamalarõ yönünde tehdit edildikleri belirtildi. İran’õn ciddi bir krizden geçtiğini söyleyen Musavi, halkõn barõşçõ protesto hakkõnõ savunmak için ölmeye hazõr olduğunu söyledi. Musavi, şiddete başvuran Tahran yönetiminin hata üzerine hata eklemekten başka bir şey yapmadõğõnõ savundu. DÜNYADA YENİ YIL Keskin nişancõ gölgesinde umut mesajlarõ Dış Haberler Servisi - Ekonomik kriz, işgal, terör, çevre felaketleri ve güvenlik kaygõsõnõn damgasõnõ vurdu- ğu bir on yõl kapanõrken dün- yada yeni yõl kutlamalarõnda, 2010’un daha iyi geçmesi te- mennisi ön plana çõktõ. Li- derler 2010 için umut mesaj- larõ vermeye çalõştõ. Fransa Cumhurbaşkanõ Nicolas Sar- kozy, geçen yõlõn herkes için zor geçtiğini ifade ederken Rusya Devlet Başkanõ Di- mitriy Medvedev de mesa- jõnda, 2009’un ülkesi için ko- lay olmadõğõnõ vurguladõ. ABD: New York kentin- deki dünyaca ünlü Times Meydanõ’nda düzenlenen ye- ni yõl kutlamalarõ, üç gün ön- ce şehir merkezinde bulunan şüpheli araç ve geçen haftaki yolcu uçağõna bombalõ saldõ- rõ girişimi nedeniyle sõkõ gü- venlik önlemleri altõnda ger- çekleşti. FBI görevlileri gece boyunca meydanda halkõn arasõnda dolaştõ. Çevre bina- lara keskin nişancõlar yerleş- tirildi. Meydan gece boyunca güvenlik kameralarõyla ta- randõ. Biyolojik saldõrõ olasõ- lõğõna karşõ da özel bir cihaz- la önlem alõndõ. Yağmur ve kar yağõşõna rağ- men meydan- larda toplanan yüz binlerce ki- şi ünlü şarkõcõ Jennifer Lo- pez’i dinledi. Meydanõ dol- duranlarõ coş- turan 40 yaşõn- daki sanatçõ, yeni yõl için ge- ri sayõma 2 da- kika kala pod- yumdan inerek kristal topu düşürme törenine katõldõ. Saatler 23.59’u gösterdi- ğinde, şehirde yõlbaşõ kutla- malarõnõn 102 yõldõr sembolü olan kristal top düşürme töreni yapõldõ. 2009’un son dakika- sõnda kristal topun saçtõğõ õşõklarla aydõnlanan Times Meydanõ, yeni yõlõn ilk sani- yelerinden itibaren havai fi- şeklerle renklendi. FRANSA: Paris’te bir ara- ya gelen 270 bin kişi, 120 ya- şõna giren Eyfel Kulesi’nde- ki rengârenk õşõk gösterisini izledi. 2009’u karşõlamak için şehrin merkezinde toplanan kişi sayõsõ ise 550 bindi. Öte yandan bu yõl araba yakma olaylarõnõn geçen yõla göre da- ha azdõ. Sarkozy, yeni yõl ko- nuşmasõnda, 2009’un herkes için zor geçtiğini anlatõrken “Hiçbir kıta, hiçbir ülke bunun dışında değil” dedi. İNGİLTERE: Londra’da dondurucu soğuğa rağmen Thames Nehri boyunca top- lanan 200 binden fazla kişi, düzenlenen havai fişek gös- terileriyle yeni yõlõ karşõladõ. Her yõl 15-20 dakikayõ bulan havai fişek gösterisi, bu yõl ekonomik kriz nedeniyle 10 dakika sürdü. ALMANYA: Almanya’nõn başkenti Berlin’de yõlbaşõ kut- lamasõ bu yõl da tarihi Bran- denburg Kapõsõ önünde ya- põldõ. Havanõn soğuk olmasõ- na rağmen bir milyon kişi, Brandenburg Kapõsõ’ndan Za- fer Anõtõ’na kadar olan 2.2 ki- lometre uzunluğundaki ana caddede toplandõ. Almanya Başbakanõ Angela Merkel, yeni bir 10 yõlõn başlamasõnõn, küresel krizin etkilerinin he- men son bulmasõ anlamõna gelmediğini vurguladõ. İSPANYA: AB dönem başkanlõğõnõ devralan İspan- ya’da Madrid’deki Sol Mey- danõ’nda 27 AB üyesi ile ilgili görüntüler merkez postane binasõna yansõtõldõ. İTALYA: Papa 16. Be- nedikt, St. Peter Kilisesi’nde düzenlenen geleneksel ayin- de Hõristiyanlara, ekonomik krizden etkile- nen ailelere yar- dõm etme çağrõ- sõnda bulundu. Vendikliler yük- selen sular ne- deniyle yeni yõ- lõ õslak karşõladõ. MACARİS- TAN: Macaris- tan’õn Szigets- zentmiklos şeh- rinde yõlbaşõ kutlamasõ sõra- sõnda meydana gelen patlama- da 12 kişi yaralandõ. Bodrum katõndaki eğlence mekânõn- daki patlamaya havai fişekle- rin neden olduğu, çõkan yan- gõnõn itfaiye tarafõndan sön- dürüldüğü kaydedildi. JAPONYA: Japonya’nõn başkenti Tokyo’da da 2010 yõ- lõ geleneksel olarak gece yarõsõnda tapõnaklarda çalõ- nan çanlarla kutlandõ. KUZEY KORE: Kuzey Kore dün yayõmladõğõ yeni yõl mesajõnda, ABD ile düşman- ca ilişkilerin sona ermesi çağ- rõsõnda bulundu. Pyongyang, Kore yarõmadasõnõ müzake- relerle nükleer silahlardan arõndõrmaya hazõr olduğunu kaydetti. Kuzey Kore rejimi, her yeni yõlõn ilk gününde ül- kedeki üç büyük gazetede ya- yõmlanmak üzere bir başyazõ kaleme alõyor. FİLİPİNLER: Havai fişek ve havaya ateş edil- mesi sonucu 600 kişi ya- ralandõ. ‘Putinizm’ karşõtlarõna gözaltõ Dış Haberler Servisi - Rus- ya’nõn başkenti Moskova’da yõl- başõ akşamõ hükümet karşõtõ yü- rüyüş düzenlendi; polis arala- rõnda ülkenin önde gelen insan haklarõ savunucularõndan biri- nin de olduğu onlarca kişiyi göz- altõna aldõ. Moskova’nõn merke- zindeki Triumfalnaya Meydanõ yõlbaşõ akşamõ muhalif gösteri- ye sahne oldu. Göstericiler, Baş- bakan ve eski Devlet Başkanõ Vladimir Putin karşõtõ dövizler açtõ. Polis en az 50 kişinin göz- altõna alõndõğõnõ duyurdu. Gözaltõna alõnanlar arasõnda 82 yaşõndaki Sovyet dönemi mu- haliflerinden insan haklarõ sa- vunucusu Lyudmila Alekseye- va da vardõ. Ruslarõn Noel Ba- basõ “Ded Moroz”un torunu ve yardõmcõsõ “Sneguroçka” kos- tümü giyen yaşlõ kadõnõn daha sonra serbest bõrakõldõğõ kayde- dildi. Göstericilerden biri ise karakola götürülmek üzere bin- dirildiği polis aracõndan, “Kah- rolsun Putinizm, Rusya’ya öz- gürlük” sloganõ attõ. Moskova Valiliği, aynõ saatlerde hükü- met yanlõsõ gösteriler de düzen- leneceği gerekçesiyle gruba ey- lem yapma izni vermemişti. ABD Ulusal Güvenlik Konse- yi sözcüsü Michael Hammer, “Düşünce ve toplanma özgür- lüğü tüm hükümetlerin tanı- ması gereken evrensel haklar- dır. ABD insan hakları savu- nucularının yanındadır” açõk- lamasõnda bulundu. Uluslararasõ Af Örgütü Rusya temsilcisi Ser- gei Nikitin ise “Rusya Fede- rasyonu bu tür eylemlerle insan haklarını ve anayasasını ihlal etmektedir” diye konuştu. Alek- seyeva, 1976’da Sovyet rejimi al- tõndaki tutuklamalara karşõ çõk- mak için kurulan, Rusya’nõn hâ- lâ aktif olan en eski sivil toplum örgütü Moskova Helsinki Gru- bu’nun kurucu üyelerinden biri. Alekseyeva 1977’de ABD’ye sürülmüş, 1990’da ülkesine ye- niden dönebilmişti. Vur patlasın Putin oynasın Öte yandan 2010’u evlerinde karşõlayan Ruslar, Devlet Baş- kanõ Dimitriy Medvedev ve Başbakan Putin çizgi filmi ile şaşkõna döndüler. Devlet tele- vizyonunda yayõmlanan 2.5 da- kikalõk videoda Medvedev akor- deon çalõyor, Putin ise tefle dans ediyor. İki lider düet de yaparak Rus halkõnõn yeni yõlõnõ kutluyor. Litvanya nükleer santrala kilit vurdu Dış Haberler Servisi - Litvan- ya’da Sovyetler Birliği dönemin- de yapõlan bir nükleer santral ka- patõldõ. Ülkenin doğusundaki Vi- saginas’ta bulunan 26 yõllõk Igna- lina santralõnõn kapatõlmasõ, 2004 yõlõnda gerçekleşen AB üyeliği için birliğin Litvanya’ya koyduğu koşullardan biriydi. Bu çerçevede aynõ yõl tesisteki 2 reaktörden biri kapatõlmõştõ. Tesisin, 1986 yõlõnda dünyanõn en büyük nükleer kaza- sõna sahne olan Çernobil nükleer santralõyla benzer tasarõma sahip olmasõ nedeniyle güvenli olmadõ- ğõ düşünülüyordu. AB ile yapõlan anlaşma gereği, Baltõk ülkelerindeki tek nükleer santral olan Ignalina, önceki gece son reaktörün de durdurulmasõyla elektrik üretimi faaliyetine son vererek tümüyle kapanmõş oldu. Litvanya, santralõn yerine bir baş- kasõnõn inşasõnõn tamamlanacağõ planlarõndan yola çõkarak Brük- sel’i tesisin 2010 yerine 2018- 2020 yõllarõ gibi kapatõlmasõ yö- nünde ikna etmeye çalõşõyordu. Elektrik sıkıntısı olmayacak Ülkede bazõ kesimler, santralõn kapatõlmasõnõn ülkede enerji fi- yatlarõnõ yükselteceği ve enerji konusunda Rusya’ya olan bağõm- lõlõğõ arttõracağõ kaygõsõ taşõyor. Sovyetler Birliği’nden 1991 yõ- lõnda bağõmsõzlõğõnõ ilan eden yaklaşõk 3.3 milyon nüfuslu ül- kede dünden itibaren elektriğe evler için yüzde 30, şirketler içinse yüzde 20 zammõn gelmesi halihazõrda küresel ekonomik krizin etkilerinin yaşandõğõ ülke- de kaygõlarõ daha da arttõrdõ. An- cak 2008’de göreve gelen ve santralõn kapatõlmamasõ yönünde AB’yi ikna etme çabalarõna karşõ çõkan Litvanya Başbakanõ An- drius Kubilius, tesise kilit vurul- masõnõn ülkede herhangi bir elek- trik sõkõntõsõ yaratmayacağõnõ sa- vundu. BBC’de yer alan haberde, Brüksel’in kapatmadan doğacak masraflarõn bir kõsmõnõ karşõla- mak üzere Litvanya’ya 820 mil- yon Avro yardõm yapacağõ kay- dedildi. Litvanya’nõn ihtiyaç duyduğu elektriğin yaklaşõk yüz- de 80’ini ürettiği belirtilen sant- ralõn kapatõlmasõnõ eleştirenler, Ignalia’nõn daha 10-15 yõl kadar ömrü bulunduğunu ve bir kaza riskinin de çok düşük olduğunu öne sürüyor. Dış Haberler Servisi - Hong-Kong’da binlerce gösterici, yeni yõlõn ilk gününde demokrasi ve 11 yõl hapis cezasõna çarptõrõlan Çinli muhalif Liu Si- aobo’nun serbest bõrakõlmasõ için yürüdü. Çin’le ilişkileri yürüten Merkezi Hükümet İrtibat Bürosu binasõna yürüyen protestocular, gösteri için 30 bin kişinin toplandõğõnõ söylerken polis yet- kilileri, göstericilerin 4 bin 500 civarõnda olduğu- nu öne sürdüler. Hong-Kong hükümeti geçen ay, Hong-Kong yönetimi başkanõnõ seçen komitenin ve yasama organõnõn genişletilmesi yönünde bir öne- ri getirmişti. Ancak önerinin beklentilerini karşõ- lamaktan çok uzak olduğunu belirten demokrasi yan- lõlarõ 2012’ye kadar genel oy hakkõ talep ediyor. Çin yönetimi ise kendisine bağlõ özel yönetim bölgesi- nin başkanõnõn 2017’de, yasama konseyinin ise 2020’de halk oyuyla seçilebileceğini açõklamõştõ. Gözlemciler, göstericilerin yerel yönetim yerine Çin’i hedef almayõ seçmelerine dikkat çekiyor. Yõlbaşõ akşamõ sokaklara dökülen eylemciler hükümeti protesto etti Gözaltına alınanlar arasında 82 yaşındaki eylemci Lydmila Alekseyeva da vardı. (Fotoğraf: REUTERS) Yeni yõldan demokrasi istediler ŞAM (AA) - Suriye’nin Lazkiye kentinden Mõsõr’õn El Ariş Lima- nõ’na ulaşmak için gemi arayõşõn- da bulunan, Gazze’ye yardõm ulaştõrmayõ amaçlayan “Filis- tin’e Yol Açık” konvoyunu Türk gemisi taşõyacak. Ro-Ro gemisi- nin bugün öğleden sonra Lazkiye Limanõ’na ulaşmasõ bekleniyor. Geminin Ro-Ro cinsi olmasõ ne- deniyle konvoyda bulunan 200 araç ve yaklaşõk 400 kişi aynõ an- da Mõsõr’a taşõnabilecek. Konvo- yun, yaklaşõk 20 saat süren Lazki- ye-El Ariş yolculuğuna yarõn sa- bah başlamasõ bekleniyor. Konvoyu Gazze’ye Türk gemisi taşıyacak Sovyetler Birliği döneminde yapılmıştı. (AP) New York’ta alana girmek isteyenler sıkı bir aramadan geçirildi. ‘FİLİSTİN’E AÇIK YOL’ (AFP)