Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr C M Y B Daralmanınüretimde tahribatı büyük MURAT KIŞLALI ANKARA - Yapõ Kredi Yatõrõm, yaptõğõ sayõsal araştõrmada, krizin sanayi üretimini ilk olarak Haziran 2008’de vurduğunu, iyileşmenin ise Mart 2009’da başladõğõnõ bildirdi. Bu süreçte sanayinin 2.83 aylõk üretimini yitirdi- ğini, ortalama aylõk üretim düşüşünün de yüzde 17.7’ye ulaştõğõnõ tespit eden Yapõ Kredi, 28 alt sektörden ham pet- rol ve doğalgaz, kömür madenciliği, gõ- da ve içecek, tütün, giyim eşyasõ ve rad- yo televizyon sektörlerinde iyileşmenin henüz başlamadõğõnõ kaydetti. Yapõ Kredi’ye göre, sanayi 16 aydõr krizde ve hâlâ uzun vadeli çizgisinin yüzde 78.3’ü seviyesinde üretim yapõyor. Yapõ Kredi Yatõrõm, 16 Kasõm 2009 tarih ve “Altsektörler Bazında Etki Değerlendirmesi: Hasara Karşı Olumlu Bekleyişler” başlõklõ rapo- runda, sanayi üretimi temelinde alt sektörlerin krizden nasõl etkilendiğini araştõrdõ. Araştõrmanõn ilginç noktala- rõ şöyle: En fazla etkilenen kara taşıtları: Krizden en fazla etkilenen sektör ise 6.55 aylõk üretimini ve aylõk üretiminin yüzde 38.5’ini kaybeden motorlu kara taşõtõ araçlarõ sektörü oldu. Aylık üretim bazında kayıplar: Krizde toplam sanayi ortalama 2.83 ay- lõk üretimini kaybederken, bu orandan fazlasõnõ kaybeden sektörler sõrasõyla; Kara taşõtlarõ (6.55), metal (4.61), ana metal sanayi (3.79), tõbbi ve optik alet- ler (3.78), mobilya (3.37), diğer ulaşõm araçlarõ (3.31), rafine edilmiş petrol ürünleri (3.22), plastik (3.16), imalat sa- nayi (2.95) ve makine ve teçhizat (2.85) oldu. Ortalamanın üstünde üretim kay- bedenler: Aylõk olarak üretiminin or- talama yüzde 17.7’sini kaybeden top- lam sanayiden daha fazla üretim düşü- şüne sahne olan sektörler ise şöyle: Mo- torlu kara taşõtõ (yüzde 38.5), diğer ula- şõm araçlarõ (yüzde 36.8), metal (yüz- de 27.1), rafine edilmiş petrol ürünle- ri (yüzde 26.8), ana metal sanayi (yüz- de 25.3), tõbbi ve optik aletler (yüzde 25.2), metal cevherler madenciliği (yüzde 20.5), plastik (yüzde 19.8), di- ğer madencilik (yüzde 18.8), mobilya (yüzde 18.7), imalat sanayii (yüzde 18.4). Kaç aydır krizde: Yapõ Kredi Ya- tõrõm, sektörlerin kaç aydõr uzun vade- li eğiliminin altõnda üretim yaptõğõnõ da hesapladõ. Buna göre kimyasal madde sektörünün 19 aydõr krizde olduğu or- taya çõktõ. Kimyasal maddeyi 18 ay ile mobilya, 17 ay ile motorlu kara taşõtõ ve metal sektörleri izlerken, 16 ay ile on- larõ da imalat sanayii, metalik olmayan ürünler, giyim eşyasõ ve plastik sek- törleri izledi. Toplam sanayi üretiminin krizde olduğu süre de 16 ay olarak he- saplandõ. Ham petrol ve doğalgaz 3, tü- tün ile radyo, TV ise sadece 7 aydõr kriz- de olan sektörler olarak dikkat çekti. On binlerce ev kadõnõ daralan aile bütçesini kurtarmak için temizliğe ve bakõcõlõğa başladõ Ekonomi Servisi - Kriz yüzünden erkekler işlerinden olurken hayat şart- larõ vasõfsõz kadõnlarõ çalõşmaya zorluyor. Her gün giderek daha fazla kadõn, ge- nellikle kayõt dõşõ işlere yönelerek, onun bunun evine temizliğe gitmek, bakõcõlõk yapmak ya da evde yaptõklarõ şeyleri bir yerlerde satmak gibi yollarla geçimleri- ni sağlamaya çalõşõyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştõrmalar Merkezi’nin (BETAM) araştõrmasõna göre, TÜİK’in tanõmõyla kadõnlar arasõnda “kendi he- sabına çalışan”larõn sayõsõndaki artõş, kri- zin bizzat kendisinden kaynaklanõyor. BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Direktör Yardõmcõsõ Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal-Kolaşin ve Araştõrmacõ Mehmet Alper Dinçer’in bulgularõna göre Aralõk 2007 ile Aralõk 2008 döne- minde erkek istihdamõ 160 bin kişi aza- lõrken, kadõn istihdamõ 250 bin arttõ. Küresel kriz ve Türkiye’nin içinde bu- lunduğu ekonomik koşullar dikkate alõn- dõğõnda erkek istihdamõndaki düşüş şa- şõrtõcõ olmadõ. Ancak kadõn istihdamõn- daki artõş, doğrudan doğruya krizin ge- tirdiği koşullardan kaynaklandõ. Kadõn istihdamõndaki yõllõk artõşõn ezici çoğunluğu (243 bini), hizmet sek- töründe gerçekleşti. Bu artõşõn çoğunlu- ğunu oluşturan 136 bini de kendi işleri- ni yaratanlardan, TÜİK’in tanõmõyla “kendi hesabına çalışanlardan” olu- şuyor. Bu durum kadõnlarõn önemli bir bölümünün evlere temizlik işlerine git- mek, bakõcõlõk yapmak, evde ürettikleri mallarõ satmak gibi ekonomik faaliyetlere giriştiklerine işaret ediyor. Kadõn istihdamõndaki artõşõn Temmuz 2008’i takip eden dönemde hõzlandõğõ gözlemleniyor. Bu durum, “ek çalışan et- kisi”nden kaynaklanõyor. Bu kavram, o zamana kadar işgücüne katõlmayan ama çalõşabilir durumda olan bireylerin, ha- nehalkõ gelirindeki fiili ya da olasõ düşüşü telafi etmek için işgücü piyasasõna gir- melerini tanõmlõyor. Bu saikle hareket edenlerin bir bölümü iş bulup çalõşmaya başlarken, bir bölümü de işsiz olarak kay- da geçiyor. Sanayide kadõn istihdamõ ise sadece 12 bin kişilik artõş gösterebildi. Bunda, Ha- ziran 2008’den itibaren yeni işe giren ka- dõnlarõn sigorta primlerinin devlet tara- fõndan karşõlanacak olmasõnõn payõ ol- duğu tahmin ediliyor. ENERJİ MERKEZİ 8. Yönetim Zirvesi’nde konuşan Akfen Holding Başkanõ Hamdi Akõn: Yatırım için en uygun zaman Ekonomi Servisi - Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Hamdi Akın, TÜ- SİAD (Türk Sanayicileri ve İşadamlarõ Derneği) seçim- lerine ilişkin soru üzerine “Medya bizden önde gidi- yor. Medyada yazılanları okuyoruz, kimin seçilece- ğini biz de tahmin etmeye çalışıyoruz” dedi. Hamdi Akõn, krizde eko- nomiyi canlõ tutmak için ön- ce arzõ körüklemek, sonra o arzõn kendi talebini yaratma- sõnõ beklemek gerektiğini be- lirterek, “Onun için eski- sinden daha hızlı yatırım yapılmasını isteyen ve bunu uygulamaya çalışan bir iş adamıyım” dedi. 8. Yönetim Zirvesi’nin “Kriz Ortamında Başarılı İş Yapma Modelleri” ko- nulu oturumunda konuşan Akõn, TAV’õ kurarken bu sektörde tek olduklarõnõ ve bu nedenle sektörde liderlikleri- nin kolay gerçekleştiğini, ilk yola çõkmanõn avantajõnõ ya- şadõklarõnõ söyledi. Sektörde lider olmak için dünya liderleri ile ortaklõklar yapmak gerektiğine de işaret eden Akõn, “Sektörün en büyüklerinden olmak isti- yorsanız dünyanın en bü- yüklerinden birini yanınıza partner olarak alacaksınız” dedi. Hamdi Akõn, ülke ba- zõnda da krizde ne yapõlabi- lir konusunun, geçtiğimiz dö- nemde çokça konuşulduğunu belirterek, şunlarõ kaydetti: “Talebi mi, arzı mı yarat- mak lazım, denildi. Hep bu konuşuldu. TOBB talebi hızlandırmak için bir prog- ram yaptı, sonra eleştirildi. Bence, önce arzı yaratıp sonra talebi yaratmak şek- lindedir. Onun için ben es- kisinden daha hızla yatı- rım yapılmasını isteyen ve bunu uygulamaya çalışan bir iş adamıyım. Konut sek- törü buna örnek.” Ceyhan yatõrõmcõ bekliyor ADANA (Cumhuriyet Bürosu) - Adana Sanayici ve İşadamlarõ Derne- ği’nin geleneksel ‘Salı Toplantıla- rı’nda tüm dünyanõn, “Geleceğin ener- ji merkezi” diye nitelendirdiği Ceyhan ele alõndõ. Belediye Başkanõ Hüseyin Sözlü’nün, dünyanõn gözünü diktiği, BTC ile stratejik bir konuma gelen Ceyhan’a yerli yabancõ büyük şirketle- rin gösterdiği ilginin bölge için büyük umut olduğunu söylediği toplantõda, böl- geye yatõrõmcõnõn bir an önce gelmesi- nin beklendiği vurgulandõ. ADSİAD Yönetim Kurulu Başkan- vekili Oktay Vurankaya da şunlarõ söyledi: “Yerel yönetimlerin işsizlik ve yoksulluk gibi sosyoekonomik so- runlarla ilgili yasal sorumlulukları yoktur. Ancak bu sorunların çözü- müne katkı koyacak hizmet politi- kaları ortaya koyması gibi bir so- rumluluğu vardır. Bu anlamda Cey- han’ın, hem petrol geçiş noktası hem de sanayi ve turizm alanlarında önemli bir stratejik nokta olması so- rumluluğunu artırmaktadır.” Bahçeşehir Üniversitesi’nin bir araştõrmasõna göre, o güne kadar evin ekmeğini getiren erkekler işsiz kalmaya başlayõnca iş kadõnlara düştü. Her ay daha fazla kadõn, evin geçimini sağlamaya çalõşõyor. Hamdi Akõn, krizde ekonomiyi canlõ tutmak için önce arzõ körüklemek, sonra o arzõn kendi talebini yaratmasõnõ beklemek gerektiğini belirtti. Akõn, bir toplantõdaki konuşmasõndan sonra TÜSİAD’da seçimle ilgili soruyu “Biz de bilmiyoruz” diye yanõtladõ. Hamdi Akın Kriz kadõnlarõ işe koşuyor VEFAT VE BAŞSAĞLIĞI Cemiyetimiz Üyesi, Değerli Arkadaşımız ÖMER LÜTFİ METE vefat etmiştir. Kaybı topluluğumuzda üzüntü yaratan Mete’nin cenazesi 19 Kasım 2009 Perşembe günü Marmara İlahiyat Vakfı Camisi’nde kılınan ikindi namazının ardından Çengelköy Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir. Arkadaşımızı saygı ve sevgiyle anarken ailesine, basın topluluğuna başsağlığı dileriz. TÜRKİYE GAZETECİLER CEMİYETİ ANMA 1979’da Faşist sürülerce alçakça katledilen, seçkin bilim insanı, sevgili dostumuz Prof.Dr. Ümit Doğanay’ı 20 Kasım 2009 Cuma günü saat 11.30’da Zincirlikuyu Mezarlığında mezarı başında anıyoruz. DOSTLARI SAYFA CUMHURİYET 20 KASIM 2009 CUMA 14 EKONOMİ CMYB C M Y B