Catalog

27 OCAK 2009 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B KAVŞAK ÖZGEN ACAR Yazarımızın rahatsızlığından dolayı bugünkü yazısını yayımlayamıyoruz. Yerli halklarõn haklarõnõ tanõyan yeni anayasa için yapõlan referandum, Morales’in zaferiyle sonuçlandõ Bolivya’da‘sömürgeciliğinsonu’Dış Haberler Servisi - Bolivya’nõn solcu Devlet Başkanõ Evo Morales, yerli halklara daha fazla yetki veren, doğal kaynaklar üzerinde devletin denetimini arttõran ve Katolikliğin res- mi mezhep olmasõnõ ortadan kaldõran maddeler içeren yeni anayasa için hal- kõn onayõnõ aldõ. Morales, zaferini “yeni Bolivya do- ğuyor” diyerek ilan etti. Resmi olma- yan sonuçlara göre, ülke genelinde ön- ceki gün yapõlan referendumda yeni anayasaya “evet” diyenlerin oranõnõn yüzde 60’a yakõn olduğu belirtildi. Ba- zõ kaynaklar, sandõk çõkõşõ yoklamala- rõn Morales’e yönelik muhalefetin güç- lü olduğu ülkenin zengin eyaletlerinde anayasaya “hayır” diyenlerin çoğun- lukta olduğunu ortaya koyduğunu kay- detti. Bolivya’nõn ilk yerli devlet baş- kanõ Morales, anayasanõn kabul edilmesi üzerine yaptõğõ zafer konuşmasõnda “Şimdi Bolivya yeniden kuruluyor” ifadesini kullandõ. Başkent La Paz’da- ki Başkanlõk Sarayõ’nõn balkonundan halka seslenen 49 yaşõndaki Morales, “Bugün sömürge devletin sonudur, içerden ve dışardan sömürgeciliğin bittiği gündür. Bolivya halkının bi- linci sayesinde, büyük mülk sahiple- rinin ve büyük mülkiyetlerin sonu- dur” diye konuştu. Ülkedeki vali ve be- lediye başkanlarõnõ yeni anayasanõn uygulanmasõ konusunda birlikte çalõş- maya çağõran Morales yerli halklarõn haklarõna atõfta bulunduğu konuşmasõ- nõ şöyle sürdürdü: “Dışlanmış ve güç- süz kılınmış insanlar şimdi diğer herkesle aynı haklara sahiptir.” Referandumdan önce yaptõğõ açõkla- malarda Morales, yeni anayasanõn Bo- livya toplumunun tarihi eşitsizliğini düzeltme yolunu açacağõnõ belirtmişti. Yeni anayasaya özellikle ülkenin gaz ya- taklarõnõn bulunduğu zengin doğu eya- letlerinden tepki geliyordu. Muhalifler, bu anayasanõn yerli halklar ve diğerle- ri şeklinde vatandaşlarõ iki sõnõfa ayõra- cağõnõ iddia ediyor. Yeni anayasaya referandumundan “evet” çõkmasõna karşõn Morales karşõtlarõ eylemlerini sürdürecekleri mesajõnõ verdiler. Morales karşõtõ güneydeki Chuquisaca bölgesi- nin Valisi Savina Cuellar, anayasaya karşõ itaatsizlik çağrõsõnda bulundu. Meclisteki onay sürecinde de muhale- fetin protestolarõnõn sürmesi bekleniyor. Yerli halklar doğalgazda söz sahibi olacak Anayasa, büyük tarõm arazilerini iş- letmenin sõnõrlandõrõlmasõnõ ve doğudaki önemli gaz yataklarõndan elde edilen ge- lirin ülkenin en yoksul kesimlerine ye- niden dağõtõlmasõnõ kapsõyor. Ülkedeki 36 yerli topluluğu için bir haklar beyannamesi içeren anayasa, Bolivya’nõn çoğunluğunu oluşturan yerli halklara doğal kaynaklarõ üzerin- de daha fazla söz söyleme fõrsatõ veri- yor. Ayrõca Kongre’de daha fazla san- dalye sayõsõnõn yanõ sõra Christopher Columbus öncesi ruhani geleneklerinin tanõnmasõnõ içeriyor. Bu da ülkede Ka- tolik dininin devletin resmi dini olma- sõ durumuna son verilmesi anlamõna ge- liyor. Ülkedeki bazõ Kotolik ve Evan- gelik din adamlarõ referenduma “ülkeyi dinden bağımsız kılacağı”, kürtaj ve eşcinsel haklarõnõn yolunu açacağõ ge- rekçesiyle karşõ çõkõyorlardõ. Anayasa- ya göre, devlet başkanõ 5’er yõl arka ar- kaya 2 dönem görev yapabilecek. Mev- cut anayasada devlet başkanlõğõ için yi- ne 2 dönem izin veriliyordu, ancak ar- dõşõk değildi. Bu çerçevede, yaklaşõk 3 yõl önce göreve gelen Morales’in ara- lõk ayõnda yapõlacak seçimlerde yeniden aday olma yolu açõlõyor. Morales’in yakõn müttefikleri Gü- ney Amerika’nõn solcu liderleri Ve- nezüella Devlet Başkanõ Hugo Cha- vez 1999’da, Ekvador’lu mevkidaşõ Rafeal Correa geçen yõl ülkelerinde bir dizi reform içeren yeni anayasa için halktan onay almõşlardõ. Dış Haberler Servisi - İran’õn önde gelen spor kulüplerinden İstiklal’in genç kõz ve erkeklerden oluşan takõmlarõnõn birlikte maç yaptõklarõ iddiasõ yankõ uyandõrdõ. İslami kurallara aykõrõ olduğu gerekçesiyle erkeklerin, kadõn sporcularõn yer aldõğõ karşõlaşmalarõ seyretmesinin bile yasak olduğu İran’da, İstiklal kulübünün genç kõz takõmõ ile genç erkek takõmõnõn maç yaptõğõ iddia edildi. İran medyasõ, geçen salõ günkü maçõ erkek takõmõnõn 7-0 kazandõğõnõ yazarken, kulübün futbol akademisi direktörü Ali Rıza Mansuryan, maç yapõlmadõğõnõ savunarak, hata sonucu erkek takõmõnõn kõzlarõn antrenmanõ bitmeden 10 dakika kadar önce sahaya çõktõğõnõ söyledi. Ceza geliyor İstifa baskõsõ altõnda olduğu söylenen Mansuryan, “Ben stadyumda değildim ama böyle bir olay olduğunu duydum. İncelemenin ardından, olayın iddia edildiği gibi olmadığı sonucuna vardım. İstiklal futbol kulübü ahlaki değerlere bağlıdır ve yanlış yapanlara karşı hukuki yoldan harekete geçecektir. Olaya karışanlar hakkında hızla harekete geçilecek ve sanıklar yasal olarak cezalandırılacaktır” dedi. İran’da kadõnlarõn erkek sporcularõn karşõlaşmalarõnõ izleyebilmesini öngören 2006 yõlõndaki düzenleme, yönetimi elinde tutan muhafazakâr din adamlarõ tarafõndan engellenmişti. Eski adõ Taç olan İstiklal kulübü, Şahlõk rejiminin 1979’daki devrimle yõkõlmasõnõn ardõndan iktidara yerleşen mollalarõn kontrolüne geçti. İRAN’DA KRİZ: KIZLARLA ERKEKLER MAÇ YAPTI MI? 8MİLYARDOLARLIKSİLAH MURAT İLEM ATİNA - Yunanistan Savunma Bakanõ Vangelis Meimarakis 2011 yõlõna kadar 5.6-8 milyar dolar arasõnda yeni silahlar alacaklarõnõ duyurdu. Türkiye’nin silahlanma programlarõna dikkat çeken Yunanistanlõ bakan, “Neden bu kadar silahlanıyoruz” sorusunu “Tango tek kişi ile oynanmaz” diye cevapladõ. Yeni silahlanma programõnõ 3. Paket olarak tanõmlayan Meimarakis, ödemelerin 2011 yõlõndan itibaren yapõlacağõnõ ifade etti. Yunanistan son yõllarda silah alõmlarõnõ dõş politika çerçevesinde saptamaya başladõ. Silah konusundaki siparişler Atina’ya Kõbrõs, Ege ve diğer konularda destek veren Fransa ve Rusya’ya yönelmiş durumda. Neler var? Yunan basõnõna yansõyan haberlere göre toplam maliyeti 8 milyar dolarõ bulacak pakette ağõrlõklõ olarak yeni savaş gemileri, helikopterler ve uçak alõmlarõ dikkat çekiyor. Fransa ile yapõlan görüşmelerde eski teknoloji ile donatõlmõş olan mevcut Mirage’larõn yenilenmesi, bazõlarõnõn yerine yeni model son kuşak uçaklarõn alõnmasõ gündeme getirildi. Fransõz uçak firmalarõ halen kendi hava kuvvetlerinde kullanõlan son kuşak uçaklarõn Yunanistan’a verilmesine çok sõcak bakmõyor. Bunun yerine Yunanistan’õn elinde bulunan Mirage uçaklarõnõn teknolojilerinin yenilenmesini uygun görüyorlar. Yunanistan ayrõca Türkiye’nin Ege Denizi ve adalarõna olan ilgisini ileri sürerek hava kuvvetlerini helikopter sõnõfõnda kuvvetlendirmeye devam ediyorlar. Envanterlerine katmayõ düşündükleri süper Puma helikopterleri bu aşamada ilk sõrayõ alõyor. İlk partide on beş adet alõnmasõ beklenen süper Puma’lar için yetkili firma ile görüşmeler sürüyor. Deniz kuvvetleri için alõnacak olan fõrkateynler konusunda ise ABD tek alternatif olarak değerlendiriliyor. Yunanistan’õn halen elinde olan tüm su üstü savaş gemilerinin ABD’den alõnmõş olmasõ, okyanus ötesindeki alternatifi mecburi kõlõyor. Yunanistan ayrõca Almanya’dan sipariş ettiği denizaltõlarõn ilk partisini teslim almaya yanaşmõyor. İlk partinin ilk denizaltõsõnõn denizde yan yatmõş olarak (yanlõş balast) gittiğini ileri süren Yunanistan, bu denizaltõnõn ikinci ülkelere satõlmasõndan yana. Halen Alman Kiel tersanelerinde hazõr olarak bekleyen ilk denizaltõnõn büyük olasõlõkla Polonya’ya satõlmasõ gündemde. Dış Haberler Servisi - Avustral- ya yerlileri, İngiliz sömürgecilerin kõ- taya ilk ayak bastõklarõ günün ulusal bayram olarak kutlanmasõna son ve- rilmesini istedi. İlk İngiliz filosunun Sydney’e ayak basõşõnõn 220. yõldö- nümü dün kutlandõ. Avustralya Gü- nü barbekü partileri ve kriket maç- larõyla kutlanõrken, Britanya Kraliçesi 2. Elizabeth ve Avustralya hükümeti tarafõndan atanan bir konsey tara- fõndan birçok vatandaşa ödüller da- ğõtõldõ. Ödüle layõk görülenlerden akademisyen ve yerli haklarõ savu- nucusu Mick Dodson, 26 Ocak gü- nünün, kõtanõn 60 bin yõllõk sahiple- ri olan Aborijinler için “istila günü” anlamõ taşõdõğõna dikkat çekerek, “Kaygılarını paylaşıyorum, çünkü bu gün aslında bizim dünyamızın çöküşünü temsil ediyor” dedi. Rudd: Hayır On yõllar boyunca baskõ ve asimi- lasyon uygulanan Aborijinlerden geçen yõl şubat ayõnda devlet adõna özür dileyen Avustralya Başbakanõ Kevin Rudd bu konuda sert tutum takõnarak, “Yerli liderlerimize ve ulusal günümüzün değiştirilmesi çağrısı yapanlara basitçe, saygılı- ca ve dobraca ‘hayõr’ diyorum” de- di Dodson ise ABC radyosundaki açõklamasõnda, ulusal bayram gü- nünün değiştirilmesini talep etme- diğini, yalnõzca Aborijinlerin duy- gularõnõn incitilmemesini istediğini dile getirdi. 450 bini aşkõn nüfusla- rõyla Nüfusun yüzde 2.4’ünü oluş- turan Aborijinler arasõnda işsizlik, eğitimsizlik, uyuşturucu bağõmlõlõğõ gibi sorunlar yaygõn. ‘İstilagünü’kutlanmasın ASLI KAYABAL MİLANO - İtalya Başbakanõ Silvio Berlusconi, son ay- larda artan tecavüz olaylarõnõ hafife alan ifadelerini tekrarladõ. İtalya’da son aylarda artan tecavüz vakalarõnõn ön- lenmesine yönelik, “Güzel İtalyan kızlarının sayısı kadar askere ih- tiyacımız var ama ne yazık ki bu- na ulaşmamız mümkün değil” yorumunda bulunan Berlusconi’ye hükümetindeki kadõn bakanlardan hiç tepki gelmemesi şaşõrttõ. Baş- bakan Berlusconi’nin açõklamasõnõ bir tek lideri olduğu Özgürlükler Evi partisi milletvekili Alessandra Mus- solini yorumladõ. Mussolini, “Or- talıkta o kadar çok kötü adam var ki bu yüzden çok sayıda askere gerçekten de ihtiyaç var” demek- le yetindi. Muhalefetteki Demokrat Parti lideri Walter Veltroni, açõk- lamasõnõ “skandal” diye nitelen- dirdiği Berlusconi’yi, tecavüz gibi dramatik vakalar karşõsõnda sorum- suz ve duyarsõz kalmakla eleştirdi. Veltroni, “Berlusconi, cinsel te- cavüz dramını görmezden gelip kadınları incittiği gibi, askerleri devreye sokmanın bir işe yara- mayacağını da kendisi itiraf edi- yor” diye konuştu. Devlet mağduru yalnız bıraktı Berlusconi ise muhalefetin eleş- tirileri üzerine kendini, “Benim sözlerim, güzel İtalyan kadınla- rına bir iltifattır. Güvenlik bi- rimlerimizin sayısı yüz binlerle ifade edilirken, güzel kadınları- mız milyonlarca” diyerek savun- du. “Tecavüz onursuz bir eylem, bunun tartışılacak yanı yok. Be- nim ifadelerim üzerinden spe- külasyon yapan solcular utansın” diyen Berlusconi, “devletin böyle bir sorunu her güzel İtalyan ka- dınının yanına bir güvenlik gö- revlisi dikerek çözemeyeceğini” tekrarlayarak, muhalefeti esprileri anlamamakla eleştirdi. Birkaç gün önce yanõnda erkek arkadaşõ olduğu halde Roma’nõn banliyö semtlerinden birinde 5 kişinin tecavüzüne uğrayan genç kadõn ise tedavi gördüğü hastane- den yaptõğõ açõklamada, hukuk mücadelesini tek başõna yürüte- ceğini, devletin kendisini yalnõz bõ- raktõğõnõ söyledi. Berlusconi, önceki gün Lam- pedusa’da tutulduklarõ geçici ba- rõnma kampõnõn kapõsõnõ zorla- yarak kaçan ve Lampedusa hal- kõyla birlikte sõnõrdõşõ etme mer- kezini protesto eden 1500 dola- yõnda kaçak göçmen için de, “Lampedusa toplama kampı değil. Gitsinler bir bira içsinler” yorumunda bulundu. Berlusconi iltifat etmiş İSRAİL ASKERİNE EMİR: Asla sağ ele geçme Dış Haberler Servisi - İsrailli askerlere, “her ne pahasına olursa olsun” Filistinli militanlara esir düşmemeleri için emir verildiği bildirildi. İsrail ordusundan bir kaynak, askerlere, kendilerini yakalamaya çalõşan olursa, hayatlarõnõ tehlikeye atmak gerekse de karşõ koymalarõnõn söylendiğini duyurdu. Kaynaklar, seçkin “Golani” birliğinden bir yarbayõn askerlere, “Her ne pahasına olursa olsun Hamas’ın eline sağ olarak geçmekten kaçınmalısınız. Bu kendinizi el bombalarıyla havaya uçurmak anlamına gelse de” dediğini de aktardõlar. İsrail ordusundan konuyla ilgili olarak yapõlan açõklamadaysa böyle bir emir olmadõğõ, yarbayõn “askerlerin savaşçı ruhunu güçlendirmek için” bu sözleri sarf ettiği belirtildi. İsrailli insan haklarõ örgütleri de ordunun başhahamõ Tuğgeneral Avi Ronzki’yi, Gazze’de savaşan askerlere, “düşmana acımamaları” uyarõsõ yapõlan bildiriler dağõtmakla suçlayarak derhal görevden alõnmasõnõ istediler. Yeş Din adlõ insan haklarõ örgütü, Savunma Bakanõ Ehud Barak ve Genelkurmay Başkanõ Gabi Aşkenazi’ye gönderdiği mektuplarda, söz konusu bildirilerin Filistin halkõna hakaret ve õrkçõ yaklaşõmlar içerdiğini belirtti. Yeş Din, askerlere dağõtõlan bildirilerde, Filistinlilerle her türlü uzlaşmayõ reddeden Batõ Şeria’daki Yahudi yerleşimcilerin dini lideri haham Şlomo Aviner’in, “Filistinliler burada bir devleti hak ettiklerini öne sürüyorlar. Gerçekte ülkemizin sınırları içinde hiçbir zaman Filistin ya da Arap devleti olmadı” yolundaki sözlerine yer verildiğini de duyurdu. İsrail’de yayõmlanan Haaretz gazetesi de aşõrõ sağcõ gruplarõn, askeri üslerde, õrkçõ mesajlar içeren bildiriler dağõttõklarõnõ yazdõ. Gazetenin haberine göre bildirilerde “Seni öldürmeye geleni öldür” denilerek “masum olmadıkları” öne sürülen sivil halk için askerlerin endişe etmemesi gerektiği belirtiliyor. Savaşı Durdurun koalisyonu üyeleri, BBC’nin Glasgow’daki İskoçya mer- kezinde protesto eylemi yaptı. (AP) Dış Haberler Servisi - Gazze’de İsrail saldõrõlarõnõn ardõndan evleri tahrip olanlar hâlâ yardõm beklerken ailelerini kaybeden, sokaklarda yatõp kalkan çocuklar zor durumda. Yüzlerce çocuk, İsrail saldõrõlarõ öncesinde evleri olan binalarõn yõkõntõlarõ etrafõnda yaşamaya çalõşõyor. Psikologlar, İsrail’in üç hafta süren son saldõrõlarõnõn, siviller kaçacak yer bulamadõğõ için bundan öncekilerden çok daha ağõr ruhsal sorunlar yarattõğõnõ belirtiyorlar. Bu arada, İngiltere merkezli Sky News televizyonu da BBC gibi, Gazze’ye yardõm kampanyalarõnõn duyurularõna yer vermeyeceğini açõkladõ. Sky News’un Başkanõ John Ryley, gazeteci olarak sorumluluklarõnõn, objektiflikten ödün vermeden olayõ bütün yönleriyle izleyicilerine duyurmak olduğunu söyledi. BBC, tarafsõzlõktan taviz vermemek gerekçesiyle yardõm kampanyalarõnõn klibini yayõmlamayacağõnõ bildirmişti. BBC gibi Sky News’un kararõ da tepkiyle karşõlandõ. Avrupa Birliği (AB) Kalkõnma ve İnsani Yardõm Komiseri Louis Michel ise, Gazze’deki savaşta Hamas’õn büyük ölçüde sorumluluğu olduğunu söyledi. BBCprotestosu sürüyor Yunan bakanõn tango aşkõ Morales zafer konuşmasõnda “Yeni Bolivya doğuyor... Bugün sömürge devletin sonudur... Büyük mülk sahiplerinin ve büyük mülkiyetlerin sonudur” dedi. 2 ABD HELİKOPTERİ DÜŞTÜ: 4 ÖLÜ Dış Haberler Servisi - Irak’ta iki ABD askeri helikopterinin düşmesi sonucu 4 asker hayatõnõ kaybetti. ABD ordu sözcüsü Binbaşõ Jose Lopez, Irak’õn kuzeyinde meydana gelen olayõn ardõndan helikopterlerin düşüş nedeninin bilinmediğini, olayõn soruşturulduğunu söyledi. Kuzey Irak’taki Selahaddin eyaletinden, kimliğini saklõ tutan bir Iraklõ polis şefi ise iki küçük helikopterin Kerkük yakõnlarõnda çarpõştõğõnõ duyurdu. Geçen eylül ayõnda da Irak’õn güneyinde bir Chinook helikopterinin düşmesi nedeniyle 7 asker ölmüştü. Bugüne kadar İngiliz sömürgecilerin kıtaya ayak bastıkları gün için düzenlenen törenlere katılan Aborijinler, artık bugünün ulusal bayram olarak kutlanmasını istemiyor. Aborijinlerin ortalama ömürleri, ülke ortalamasının 17 yıl altında. (Fotoğraf: AP) Tecavüz vakalarõna yönelik, “Güzel İtalyan kõzlarõnõn sayõsõ kadar askere ihtiyacõmõz var ama ne yazõk ki buna ulaşmamõz mümkün değil” yorumunda bulunan Berlusconi’ye kadõn bakanlardan tepki yok. ‘Esprimi anlamadılar.’