Catalog

28 ARALIK 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DİZİ 9 Batı’da postmodern ordu dönemi ’nci yüzyıla giren dünyamızda hızlı değişimler bugüne kadar olan tüm dengeleri altüst etmiştir. Sınırların değiştiği, düzenleyici ve belirleyici güçlerin arttığı, çeşitli grupların klasik devlet yapılarını zorladığı bölgelerde istikrarsızlık ve çatışmaların hâkim olduğu bir ortam meydana gelmiştir. Bu ortam içinde ülkelerin silahlı kuvvetlerinin bağımlılık dereceleri, ulusal sanayilerin gelişmişlik düzeyleri, ileri teknoloji ürünü ve kitlesel imha gücüne sahip silahların varlığı, ulusal güvenlik politikalarının belirlenmesinde etkin rol oynamaktadır. 21 K lasik anlamdaki savunma, ordu denklemi yerine, savunma sanayii, bilişim, stratejik analiz kapasitesine sahip özel ve kamu kuruluşları ile sivil yöneticilerin ordu ile üretken ve verimli işbirliğine olan ihtiyaç artmıştır. ABD ve Batı ülkeleri gibi gelişmiş demokratik ülkelerin silahlı kuvvetleri, modern askeri organizasyon olarak adlandırılabilecek bir yapıdan, postmodern bir yapıya doğru yönelmiş bulunmaktadır. olarak tanımlanabilecek bilgi savaşı, önümüzdeki yılların temel harp şekillerinden biri olacak ve barış dönemini de tamamen kapsayacaktır. Genellikle harp ve çatışmaların muhtemelen düşük yoğunlukta ve bölgesel olarak devam edeceği değerlendirilmektedir.” Saldırılmadan saldıran, tehditleri anayurtlarının dışında karşılayan anlayış asimetrik tehdidi önlemeye, terorizmi bulunduğu yerde imha etmeye ve kitle imha silahlarına karşı caydırıcı görev icra etmeye yöneliktir. Unutulmamalıdır ki, Körfez Savaşı’ndan sonra dünyada meydana gelen ve büyük çoğunluğu iç savaş niteliği taşıyan 116 çatışmanın önemli bir bölümü küreselleşme sonucu meydana gelmiştir. Bu genel açıklamadan ve söz konu(‘The Postmodern Military’ kitabından özetlenmiştir.) BİLGİ SAVAŞI DÖNEMİ Klasik anlamdaki savunma, ordu denklemi yerine, savunma sanayii, bilişim, stratejik analiz kapasitesine sahip özel ve kamu kuruluşları ile sivil yöneticilerin ordu ile üretken ve verimli işbirliğine olan ihtiyaç artmıştır. “Bilgisayar, elektronik ve uzayhavacılık alanlarındaki teknolojik gelişmelerin vizyonu daha geniş ufuklara taşıdığını, stratejik ve taktik seviyede konsept değişikliğine neden olduğunu görüyoruz. Bilginin korunması ve bilgi yoğun işlerin sistematize edilmesi su tehdit algılamalarından sonra güvenlik kuvvetlerinin yapısal değişiklikleri gündeme gelmiştir. Klasik tehdidi, terör tehdidini anayurtları dışında gören siyasi ve ekonomik istikrarı yakalamış ülkeler ile Türkiye gibi anavatanı içinde terör ile uğraşan, terör üreten ülkeler ile çevrilmiş, siyasi, ekonomik istikrarı yakalayamamış ülkelerin güvenlik güçlerini yapılandırma anlayışında ciddi farklar olması kaçınılmazdır. BATI’DA GÜVENLİK YAPILANMASI Öncelikle, Batı dünyasının yeni güvenlik yapılandırılmasını somut bir şekilde anlatan bir kitaptan söz etmenin uygun olacağını düşünüyorum. “The Postmodern Military” (Armed Forces After Cold War) Charles C. Moskos, John Allen Williams, David R. Segal’ın yazdığı “PostModern Ordu”, isimli kitaptan bazı alıntılar ile konuya açıklık getirmek istiyorum. ABD ve Batı ülkeleri gibi gelişmiş demokratik ülkelerin silahlı kuvvetleri, modern askeri organizasyon olarak adlandırılabilecek bir yapıdan, postmodern bir yapıya doğru yönelmiş bulunmaktadır. Modern ordunun, ulusdevlet ile ilişkilendirilebileceğini, postmodern ordunun ise ulusdevleti ile olan bağlarının giderek zayıfladığını görüyoruz. Postmodern orduda temel yapı sivil halk ile daha geçirgen bir ilişkiye dayanan gönüllü kuvvete doğru değişmektedir. Bu genel yaklaşımla ele aldığımız postmodern ordu kapsamında, silahlı kuvvetlerin incelenmesine esas olacak şekilde konuyu açarsak, “Modern Dönem”in 19’uncu yüzyılda başladığı, İkinci Dünya Savaşı’nın bitimi ile sona erdiğini, “GeçModern Dönem”in 20’nci yüzyılın ortalarından başlayıp 1990’ların başlarına kadar gelinerek, Soğuk Savaş ile aynı dönemde bittiği, “Postmodern dönem”in ise bugün geçerli olduğunu görmekteyiz. ‘K ‘Bilgi teknolojisi silahlı kuvvetlerin etkinliğini artırır’ AYNAK AYRILMASI GEREKİR’ Yine aynı dokümana göre, söz ostmodern Ordu’ isimli konusu değişimden sonra ordu, kitaba göre, postmodern ulusal ve uluslararası silahlı kuvvetler, beş temel faktörlerden en fazla etkilenen organizasyona ihtiyaç ve değişime uğrayan kurum duymaktadır. Bunlar; olmuştur. Uluslararası durumun Sivillerin ve askerlerin hem ortaya çıkardığı tehdit kültürel, hem de yapısal olarak algılamasının ve fırsatlarının birbirlerine daha fazla orduların kuvvet yapısını, yaklaşması, ordunun görevini ve ordu Silahlı kuvvetlerde sınıf, toplum ilişkilerini rütbe, muharip, muharebe şekillendirdiğini görüyoruz. desteği gibi konulardan Kuşkusuz benzer şekilde bir kaynaklanan farklılıkların ulusun politik kültürü ve azalması, hafızası hem ordunun kendisini Geleneksel olarak muharebe hem de ordunun toplumla olan görevi olmayan işlerin (insani ilişkisini etkilemektedir. yardım, barış görevi, koruma Ülke içinde oluşan kültürel ve görevleri gibi) ağırlık politik düşünceler sivilasker kazanması, ilişkilerini belirlemektedir. Silahlı kuvvetlerin daha fazla Ayrıca ülkelerin kendi uluslararası görevlerde tarihlerinden etkilendiği, bir kullanılması, vakıadır. Bu nedenlerle ülkelerin Postmodern anlayışa göre olaylardan etkilenmelerinin de silahlı kuvvetlerin daha fazla farklı olacağı kaçınılmazdır. uluslararası bir özellik Yüksek maliyetli ileri teknoloji kazanması olarak ürünü silah ve teçhizatın satın sıralanmaktadır. alınması konusunda orduların Bugün ülkeler arasındaki maddi sıkıntılarının olduğu, yeni savaşlar azalmakla birlikte, ortaya çıkan konjonktürde ülkelerin içerisindeki savaşların tehditlerin belirsiz olduğu, arttığını, ülke içerisindeki belirgin bir tehdit ortaya savaşların bazen ülkelerin konulamaması nedeniyle çökmesi ile sona erdiğini, bu orduların harcamalarının nedenle barışı koruma ve insani kamuoyu tarafından yardım görevlerinin ağırlık benimsenmesinde kazandığını problemler olduğu görüyoruz. görülmektedir. Değişimin yalnızca ostmodern ordular silahlı kuvvetlerde çağda alınacak (Postmodern tipinde.) değil toplumlarda görevlere Görev tanımı olarak da olduğunu, bu İsrail hariç, bütün Batı kapsamda uygun ordularının “Endüstri sonrası” personelin postmodern olduğu, bu oluşan bir toplum yetiştirilmesi kapsamda ordulara yapısının ortaya için iyi eğitim geleneksel anlamda çıktığını, postveren sivil askeri olmayan modern dönemde ise ulusdevlete olan kurumlardan da görevler verildiği bilinmektedir. bağlılığın giderek istifade Postmodern çağda azaldığı, anılan edilmesi alınacak görevlere doküman tarafından gerekmektedir. uygun personelin ifade edilmektedir. yetiştirilmesi için iyi Bilgi teknolojisi ve eğitim veren sivil kurumlardan bu teknolojinin silahlı kuvvetler da istifade edilmesi üzerindeki etkisinin devrim gerekmektedir. Postmodern olarak nitelendirildiği, bu ordulara sahip ülkelerde, halkın teknolojinin silahlı kuvvetlerin kısmen de olsa ordularını etkinliğini artırdığı, ancak bu desteklediği görülmektedir. yeni teknolojiye kaynak Postmodern orduya sahip ayrılabilmesi maksadıyla asker birçok ülkede, ordunun medyayı sayısının azaltılması gerektiği yönlendirdiği, medyanın da vurgulanmaktadır. bunun farkında olduğu İDER ÖZELLİĞİ bilinmektedir. Postmodern orduya sahip birçok ülke, sivil personel kullanımını artırmıştır. Postmodern anlayışa göre, Postmodern ordularda kadınlar silahlı kuvvetlerdeki değişim, tam entegrasyon yolunda somut olarak söz konusu ilerlemektedir. Ayrıca, zorunlu kitapta, çeşitli değişken konular askerlik yerine profesyonelliğe üzerinde incelenmiştir. geçişin olması nedeni ile Değişken konular, algılanan “vicdani ret” konusunun tehdit, kuvvet yapısı, görev önemini kaybettiği tanımı, hâkim askeri lider tipi, görülmektedir. “Güvenlik halkın silahlı kuvvetlere karşı ortamındaki bu gelişmeler tavrı, medya ile ilişkiler, silahlı şüphesiz güvenlik kuvvetlerde sivillerin yeri, stratejilerinde de büyük kadınların durumu şeklinde değişimlere yol açmaktadır. özetlenmiştir. Yeni konsepte Gelinen noktada özellikle göre, muharip lider özelliği uluslararası terorizm, coğrafi yanında “askerdevlet adamı”, sınırlara göre şekillenen “askerbilim adamı” ve savunmayı öngören stratejik “askerdiplomat” lider düşünceden, genel veya kıtasal özelliğinin de aranmakta stratejik düşünceye dönüşümü olduğunu görüyoruz. zorunlu kılmıştır. Bu Ayrıca zorunlu askerliğin dönüşüm, konvansiyonel gerekliliği tartışılmakla birlikte, savaştan asimetrik savaşa ordunun milli bir karakter geçiş anlamına gelmektedir.” taşıması da desteklenmektedir. ‘P Silahlı kuvvetlerimiz ulusdevletini korumak için bazı zorunlu teknik görevler hariç mükellefiyet sistemini sürdürmelidir P ostmodern orduya geçiş sürecini yaşayan, güvenlik problemi olmayan veya çok az olan ülkelerin paradigmaları ile ilgili bazı konulara değindikten sonra ulusdevlet yapımız için vazgeçilmez bir teminat olan güvenlik kuvvetlerimizin (ağırlıklı olarak silahlı kuvvetlerimizin) durumuna değinmek istiyorum. İç bünyemizde terörle mücadele eden, dolayısıyla demokratik, sosyal ve özellikle laik yapımızı koruyan, dış tehdit itibarıyla ülkemizin güneydoğusunu da içine alacak bir Kürt devletinin kurulmasına karşı mücadele veren, Kıbrıs ve Ege’deki menfaatlarımızı savunmak durumunda bulunan silahlı kuvvetlerimizin, yukarıda izaha çalıştığım ölçüde postmodern anlayışa uygun bir yapı içinde olması bugün için düşünülemez. Modern ve milli bir ordu olma özelliğini idame ettirmek mecburiyetinde olan silahlı kuvvetlerimizin, yukarıda izah edilen özelliklere sahip ordulardan farklı olması kuşkusuz tehdit algılamalarından kaynaklanmaktadır. Uluslararası görevlere hazır yapı korunmalı P İ ç bünyemizde terörle mücadele eden, dolayısıyla demokratik, sosyal ve özellikle laik yapımızı koruyan, dış tehdit itibarıyla ülkemizin güneydoğusunu da içine alacak bir Kürt devletinin kurulmasına karşı mücadele veren, Kıbrıs ve Ege’deki menfaatlarımızı savunmak durumunda bulunan silahlı kuvvetlerimizin, yukarıda izaha çalıştığım ölçüde postmodern anlayışa uygun bir yapı içinde olması bugün için düşünülemez. Dünya barışı için adaletli gelir dağılımı şart K T L fazasını zorunlu kılmaktadır. Yüksek maliyetli, ileri teknoloji ürünü silah ve teçhizatın temininde parasal olduğu kadar, idari ve siyasi sorunların da yaşandığı bir gerçektir. Bu nedenle bir taraftan ileri teknolojiyi transfer etmeye çalışırken (ki çok zor olmaktadır) diğer taraftan, milli imkânlar ile temin etmek esas Silahlı kuvvetlerimizi söz konusu faktör perspektif içinde ele alınmaktadır. Bu yö hedef olmalıdır. İleri teknolojiyi yerleştirlerin ışığında tahlil edersek şu sonuçlara va nü ile de paralı veya gönüllü askerlikten meden orduda sayısal bir azalmaya gitmerırız: Silahlı kuvvetlerimiz ulusdevletini ayrılmaktadır. Esasen Batı dünyasının si nin çok riskli sonuçlar doğuracağı kuşkukorumak için, bazı zorunlu teknik görev lahlı kuvvetlerimiz ile ilgili anlayamadı suz yetkililerin bilgisi dahilindedir. ler hariç mükellefiyet sistemine devam et ğı husus da budur. Batı’da güvenlik harcamalarının kamuKlasik silahlı gücümüzün yanı sıra te oyu tarafından çok yönlü sorgulanmasımelidir. Bu sistem silahlı kuvvetlere milletinin bir parçası olma, dolayısıyla ordu rörle mücadelede ve uluslararası görev na karşılık ulusumuzun silahlı kuvvetlelerde etkili bir yapının muhafazası, ge rine olan güveninin bir sonucu olarak böymillet olma özelliği kazandırır. lecekte de dikkate alınması gereken bir le bir sorgulama ihtiyacı duyulmamakta, konu olacaktır. Ordumuz görev tanımı mevcut yasaların öngördüğü hudutlar içinRDUTOPLUM ve temel felsefesi itibarıyla savaş merkez de bu sistem en iyi şekilde çalışmaktadır. İLİŞKİSİ li olmalı, ancak çok amaçlı uluslararası İçinde bulunduğumuz çağın koşullarına Ulusal ve uluslararası değişimden etki görevleri de yerine getirecek olan yapı uygun olarak, her göreve uygun personelenmekle birlikte silahlı kuvvetlerimizin yı içerir bir halde bulunmalıdır. Çünkü bu lin yetiştirilmesi için iyi eğitim veren sivil ulusal niteliği ona yurtsever bir özellik lunduğumuz coğrafya ve bu bölgedeki teh kuruluşlardan da istifade edilmesi kanaatimkazandırmakta, ordutoplum ilişkileri bu dit algılamaları, böyle bir yapının muha ce çok önemlidir. Esasen silahlı kuvvetlerimiz bu konuda çok ciddi mesafeler almıştır. Ancak bu konuda alınacak tedbirler olduğunu, sivil ve askeri eğitim kurumlarının yakın işbirliği içinde olması lazım geldiğini düşünüyorum. üreselleşme sonucu sohbet edip satranç oynaya ile çözümün kolaylaşacağı deDiğer modern ordularda olyaşanan olaylardan bilmektesiniz. İlginç olan ğerlendirilmektedir. duğu gibi kadınlara da orduörnek vererek incelememi nokta ise bunları yaparken Sonuç olarak, 20’nci yüzmuzda yer verilmektedir. Antamamlamak istiyorum. 1995 tek ihtiyacınız olan şey bir bil yılın son çeyreği ile 21’inci cak bu konu postmodern oryılında bir sonbahar günü Fi gisayar ve internet bağlantı yüzyılda dünyada meydana dularda olduğu gibi abartılı bogelen değişimler, statükocu nancial Times’ın ön sayfa sıdır. yutlarda olmamaktadır. Esasında bir resim. “Resimde olarak tanımlanan devletlerin sen, milli ordu statüsünde olan Microsoft Başkanı Bill Gasistematiğini altüst etmiştir. ERÖRE KARŞI GLOBAL ordumuz için bu husus makul tes, Çin Devlet Başkanı Ji ÖNLEM GELİŞTİRİLMELİ Bu yeni düzen, bölgesel çatışbir seviyededir. Teknik ve özelang Zemin’le konuşurken maları artırmış, toplumları lik arz eden konularda sivil pergörülüyordu.”Anlaşılan o Dünya barışı ve insanlık kendi içinde radikalleştirmişsonelden istifade etmek, günlerde Çinliler, Bill Ga âleminin mutluluğu, ancak tir. Tüm bu karışıklıklar, zapostmodern ordular gibi bizim tes’e ABD Başkanı Bill Clin refahın hakkaniyetli paylaşı yıf ülkelerin güçlü ülkelere için de hayati önemi haiz bir koton’dan daha fazla ihtiyaçla mı ile sağlanabilir. Bu kap yanaşması veya ittifak kurnudur. Zaman içinde daha da rı olduğuna inanıyordu. ması ihtiyacını duymalarına samda, gelişmiş ülkelerin kügelişmesi arzuya şayandır. Onları kim suçlayabilir ki? reselleşme politikaları bencil neden olurken, kitle imha siÇinliler Windows 3.1’i Çin olmayan sosyoekonomik me lahlarına ulaşan yeni devletAVAŞÇI LİDER TİPİ ceye çevirme işinin Tayvan totlarla, azgelişmiş ve geliş lerin bölgesel güç olma gaylı bilgisayar dilbilimcileri ta mekte olan ülkelerde, yerin retleri ortaya çıkmıştır. Son olarak, bir kez daha vurDetaylı olarak anlattığımız rafından (Tayvan usulü Çin de çözüm modellerinin uygulamak istediğim husus, orce karakterler ve bilgisayar gulanması ile sorunlara bü nedenlerden dolayı, bölgesel dumuzun yönetiminde söz sakodları kullanılarak) yapıl yük oranda çözüm bulunaca krizler ve etnik çatışmalar, hibi olacak personelin yetiştimasına kızmışlardı. ğı anlaşılmalıdır. Ülkeler ara mikro milliyetçilik, siyasi ve rilmesinde makul ve belirli saKüreselleşme ile Filipin sındaki kalkınmışlık düzeyi ekonomik istikrarsızlıklar, kityıda “Askerdevlet adamı”, ler’de yaşayan ve Amerika’yı farklılıklarının makul seviye le imha silahları, uzun men“askerbilim adamı, askerhiç görmemiş bir liseli genç lerde olması, BM, NATO ve zilli füzelerin yayılması, kökdiplomat yetiştirmek” ne kaFBI’ın sitesini “hack”leye diğer uluslararası ekonomik, tendincilik, uyuşturucu, her dar önemli ise “savaşçı lider bilmektedir. Rusya’dan baş siyasal kuruluşların her alan türlü silah ve insan kaçakçıtipinin yetiştirilmesi de bir o lığı ile göç sorunu ve uluslaka bir genç, Londra’daki bü da işbirliği sağlanmalıdır. kadar önemlidir”. Bu husus yük birkaç bankanın saygın Terörün ortak tanımının tüm rarası terorizmin daha uzun çok hassas bir dönemden gemüşterilerinin hesabından ülkeler tarafından kabulü ve bir süre devam edeceği deçen ülkemizin bekasında önemğerlendirilmektedir. para aktarabilmekte veya en teröre karşı global (mali, hali roller üstlenecek ordumuzun basit haliyle, sizler internet berleşme, insan kaynağı dene(Fotoğraf: REUTERS) savaşçı ruhunun muhafazası te Brezilya’daki bir gençle timi) tedbirlerin geliştirmesi BİTTİ açısından fevkalade önemlidir. O S CUMHURİYET 09 K