Catalog

25 EKİM 2006 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 AB Konseyi’nde üyelikle ilgili görüşmeler sürse de, Rum Kesimi yüzünden fiili tıkanma tehlikesi ortaya çıktı Müzakereler donmak üzere ELÇİN POYRAZLAR Fransa’da ‘isyan’ endişesi ? PARİS (AA) Fransız İç İstihbarat Servisi (RG) tarafından hazırlanan bir rapor, başkent Paris’in banliyölerindeki asayiş durumunun “endişe verici” olduğunu ortaya koydu. Basına sızan rapora göre, banliyölerde isyan çıkma riski oldukça yüksek. Asayişi sağlamak için görevli polise düzenlenen saldırılara dikkat çekilen raporda, “Banliyölerde durum oldukça gergin” ifadesi kullanıldı. Bu arada RG dışında, polis sendikası, barolar ve milletvekilleri de yaptıkları açıklamalarda, gerekli tedbirlerin alınmaması halinde geçen yılki isyan hareketinin tekrar başlayacağı görüşünü dile getiriyorlar. BRÜKSEL Türkiye’nin AB müzakerelerinin Kıbrıs meselesi yüzünden yıl sonuna kadar de facto (fiili) donma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu öne sürüldü. AB kaynakları AB Konseyi’nde görüşmelerin sürmesine karşın Kıbrıs Rum Kesimi’nin tutumu nedeniyle yeni müzakere başlıklarının yıl sonuna kadar açılmasını “düşük bir olasılık” şeklinde niteledi. AB liderlerinin aralık ayında Türkiye’ye yönelik verebilecekleri “askıya alma” kararının yanı sıra Rum Kesimi yüzünden, bu tarihe kadar bile bir ilerleme kaydedilmemesi söz konusu. AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın ıbrıs Rum Kesimi’nin İlerleme Raporu’nun yayımlanacağı 8 Kasım’a kadar yeni başlıkların açılmasına yönelik “genel çekince” koyduğunu anımsatan AB kaynakları, Rum Kesimi’nin tutumu yüzünden, yeni müzakere başlıklarının yıl sonuna kadar açılmasının “düşük bir olasılık” olduğuna dikkat çektiler. K yönelik “teknik” nedenler öne sürdüğünü belirten kaynaklar, bunu “normal” bulmadıklarını belirterek gecikmenin ardında siyasi nedenler olabileceği izlenimi aldıklarını söylediler. Kıbrıs’a yönelik önerisinin henüz somutlaşmadığına dikkat çeken kaynaklar, Kıbrıs Rum Kesimi’nin İlerleme Raporu’nun yayımlanacağı 8 Kasım’a kadar yeni başlıkların açılmasına yönelik “genel çekince” koyduğuna dikkat çekti. AB kaynakları Komisyon’un İlerleme Raporu’nda bu konuda getireceği önerinin ardından da Rumların süreci engelleme siyasetini sürdürme olasılığından söz ettiler. Komisyon’un raporda ilgili başlıkların askıya alınması yönünde bir öneri getirmesi durumunda Rumların bunu kullanabileceklerini söyleyen kaynaklar, müzakere sürecinin tek bir ülkenin kararıyla durabileceğine işaret ettiler. ‘RAPORLAR GELMİYOR’ Öte yandan AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın yıl sonuna kadar Kıbrıs meselesi ve Türkiye’nin müzakere sürecinde ilerleme sağlanması konusunda baskı altında olduğu belirtildi. Dönem başkanlığına yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre Finlandiya, Türkiye’nin fiili müzakerelerinde ilerleme sağlanması konusunda üye ülkeleri “sıkıştırmasına” karşın AB Komisyonu’nun Türkiye’ye yönelik tarama raporlarını geciktirmesi süreci yavaşlatıyor. Komisyon’un gecikmeye AB İÇİN BİR İLK Aday ülkelerin müzakere süreçlerinin ikili siyasi anlaşmazlıklar yüzünden aksamaya uğramasının AB için “bir ilk” olduğunu söyleyen AB kaynakları, Türkiye ile Kıbrıs Rum Kesimi arasındaki sorunun yanı sıra Hırvatistan’ın müzakere sürecinin sınır anlaşmazlıkları yaşadığı Slovenya yüzünden tıkandığını ifade ettiler. Üyelik müzakereleri 3 Ekim 2005’te başladı, ancak şimdi sürecin askıya alınması söz konusu Süreç bir yılda zora girdi B’nin 17 Aralık 2004 tarihli doruğunda aldığı karar doğrultusunda Türkiye, 3 Ekim 2005 tarihinde AB ile katılım müzakerelerine resmen başladı. Aday ülkenin belirlenen başlıklar altında AB müktesebatını belli bir süre içinde kendi hukukuna uyarlamasından oluşan müzakere süreci temelde teknik bir çalışma. Ancak 13 Ekim’de, 33 başlıkta tarama sürecinin tamamlanmasına karşın, limanların Rum Kesimi’ne açılmamasına bağlı olarak Türkiye’nin fiili müzakerelerde ilerleme sağlaması zora girdi. Tarama süreci tamamlanan başlıklardan yalnızca birisinde (en kolay başlık kabul edilen bilim ve araştırmada) fiili müzakereler başladı. Diğer başlıklar ise ilişkilerdeki siyasi gerginlik yüzünden tıkanmaya girdi. İşte soruyanıtlarla müzakere süreci: müktesebatı nedir? AB müktesebatı AB hukuk sisteminin toplamına verilen isimdir. Yaklaşık 120 bin sayfadan oluşan müktesebatta AB’yi kuran ve daha sonra değişikliğe uğrayan anlaşmaları, aday ülkelerin AB’ye katılırken imzaladıkları anlaşmaları, Konsey, Komisyon, Avrupa Toplulukları Adalet Divanı gibi Topluluk organlarının çıkardıkları tüm mevzuatı ifade eder. atılım müzakereleri ne demek? Aday ülkenin AB müktesebatını ne kadar sürede kendi iç hukukuna aktarıp yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. Bu süreç müzakere olarak tanımlanmış olsa da aday ülke müktesebat üzerinde müzakere edemez ve hareket alanı çok sınırlıdır. Aday ülkenin müzakere edebileceği tek konu, uyarlamaya yönelik takvimdir. Türkiye müzakere sürecinde hangi noktada? A T Rehn’den ‘son şans’ uyarısı Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, 3 Ekim 2005 sonrasında sık sık bir araya geldiler. Son dönemde yapılan görüşmelere Türkiye’nin limanlarını Rum Kesimi’ne açmasıyla ilgili tartışmalar ve TCK’nin 301. maddesi damgasını vurdu. Rehn’in son uyarısı Finlandiya’nın Kıbrıs önerisiyle ilgili oldu. Rehn, Londra’da yaptığı açıklamada, AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın, Kıbrıs sorununun çözümü çerçevesinde sunduğu önerinin, “yıllar süren süreçte son şans” olabileceğini söyledi. görürse raporda ilgili başlıkta fiili müzakerelere başlanabilmesi için açılış kriteri konulmasını ya da başlığın hemen açılmasını önerebilir. Kapanış kriterleri üye ülkeler tarafından AB’nin ortak müzakere pozisyon belgesinde belirlenir. Hükümetlerarası Konferans kararıyla ilgili başlık açılarak fiili müzakerelere geçilmiş olur. ülkeye müzakere pozisyon belgesini hazırlaması konusunda çağrıda bulunmaz. Bunun yerine, açılış kriterlerini bildirir. Aday ülkenin öncelikle bu kriterleri yerine getirmesi gerekir. Kapanış kriterleri ise başlık açıldıktan sonra devreye girer ve AB’nin kendi müzakere pozisyon belgesinde karara bağlanır. Açılış ve kapanış kriterleri konusunda son karar organı AB Konseyi’dir. Konsey, Komisyon’un kriter önermediği başlıklarda bile kriter getirebilir. AP’de ‘aşırı sağ’ grup ? BRÜKSEL (AA) Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde faaliyet gösteren aşırı sağcı ve ırkçı partiler, Avrupa Parlamentosu’nda (AP) grup kurmak için harekete geçti. AP’de aşırı sağcı grup için Fransa’dan Ulusal Cephe, Belçika’dan Vlaams Belang (Flamanların Menfaati), Avusturya’dan Özgürlük Partisi, İtalya’dan Fiamma Tricolore Sosyal Hareketi ve Kuzey Birliği ile Polonya’dan Aileler Birliği gibi partiler destek veriyor. AP’de grup kararı için Fransa’da aşırı sağcı Ulusal Cephe’nin lideri Jean Marie Le Pen’in gelecek ay ortalarında Avrupa’daki diğer ırkçı partilerle Paris yakınlarında bir konferans düzenleyeceği belirtiliyor. AB K Zehirli atık için tazminat talebi ? AMSTERDAM (AA) Batı Afrika ülkelerinden Fildişi Sahili’ne ağustosta zehirli atık bırakan Hollandalı şirketten 10 milyon Avro tazminat talebinde bulunulduğu bildirildi. Zehirli çöple ilgili yapılan araştırma ve temizlik masraflarının da Hollanda hükümeti tarafından karşılanması istendi. Hollandalı avukatlık bürosu Van der Goen’dan yapılan açıklamaya göre, tazminat talebi zehirli atıklardan mağdur olanlar adına yapıldı ve iki hafta içinde atığın bırakılmasından sorumlu olan Trafigura firmasının bunu ödemesi istendi. Açıklamada, Fildişi Sahili’nde zehirli atıklardan zarar görenlerin bu talebinin yerine getirilmemesi halinde, ivedi olarak yargıya başvurulacağı belirtildi. Müzakereleri kim yürütür? Katılım sürecinin aşamaları Müzakereleri AB’ye üye ülkeler yürütürken aday ülke tarafında başmüzakereci başkanlığında yürütülür. üzakere Pozisyon Belgesi nedir? AB ve aday ülkenin ilgili başlıkta nasıl bir tutum izleyeceğini ortaya koyan iili müzakereler nasıl işler? belgeye verilen isimdir. Aday ülke söz Taraması tamamlanan başlıklarda AB konusu AB müktesebat başlığında Komisyonu ilgili başlık uyumda kat ettiği mesafeyi üzerinde hazırladığı tarama belirtir, öngörülen uyum ? Aslında raporunu AB Konseyi’ne (üye çalışmalarının takvimini müzakere ülkeler) gönderir. Tarama ortaya koyar, uyum süreci, aday raporunda Komisyon’un çalışmalarının finansman yaptığı öneriler (yani başlığı ülkenin AB ihtiyacını belirler. hemen müzakereye açma veya müktesebatına açılış kriteri koyma) üzerinde çılış ve kapanış kriteri ne uyumunu üye ülkeler değişiklik talepleri demek? amaçlayan getirebilir ya da bunları aynen AB Komisyonu tarama teknik bir kabul edebilirler. Her durumda raporunda aday ülkenin ilgili süreç. da 25 üye ülkenin oybirliği başlıkta atması gereken gerekmektedir. Herhangi bir adımları, başlığın açılması kriter getirilmeyen başlıklarda Konsey, için koşul olarak getirebilir. Başlıkta aday ülkeye müzakere pozisyon fiili müzakerelere geçebilmesi için, belgesini sunması yönünde davette aday ülke ilgili başlıktaki önkoşulları bulunur. Aday ülke pozisyon belgesini yerine getirmek durumundadır. AB sunduktan sonra AB kendi müzakere Konseyi, Komisyon’un açılış kriteri pozisyon belgesini hazırlar ve getirme önerisini kabul ederse aday M F ürkiye 35 müzakere başlığından 33’ünü tamamladı. Geriye kalan “kurumlar” ve “diğer” konulu iki başlığın aday ülkenin katılımı öncesi ele alınması bekleniyor. Ankara AB’den bugüne kadar bilim ve araştırma, eğitim ve kültür, rekabet ve kamu alımları olmak üzere dört başlıkta müzakere pozisyon belgesini sunması yönünde davet aldı. 12 Haziran tarihinde bilim ve araştırma başlığında müzakereler açılıp kapanırken, AB Konseyi’nde eğitim ve kültür başlığına siyasi kriterlerin eklenmesi yönündeki görüşmeler sürüyor. Rekabet ve kamu alımları başlıklarında ise açılış kriterleri getirildi. Rekabet başlığı altında çelik sektörüne yönelik devlet yardımlarının düzenlenmesine ilişkin açılış kriterleri getirilirken kamu alımları başlığı altında kapsamlı bir strateji geliştirilmesi ve kamu ihale kurumlarının tek bir makam altında toplanması yönünde koşullar yer alıyor. AB Konseyi’nde ayrıca ekonomik ve parasal politika ve işletme ve sanayi politikaları, adalet, özgürlük ve güvenlik, sermayenin serbest dolaşımı, sosyal politika ve istihdam, tarım ve kırsal kalkınma ve mali kontrol başlıklarında görüşmeler sürüyor. Sorunlu başlıklar hangileri? Başlıkların geçici olarak kapanması ne demek? Her başlık müzakere edildikten sonra geçici olarak kapanmış sayılır. AB tam üyeliğe kadar aday ülkenin bu başlıkta yapacağı yasal düzenlemeleri ve uygulamaya yönelik gelişmeleri değerlendirmek ister. Öte yandan, müzakere süresi içinde aday ülkenin sürekli değişen AB müktesebatına uyum sağlaması da amaçlanmaktadır. A AB Müzakereler toplam ne kadar sürer? Tamamen aday ülkenin performansına bağlıdır. AB’nin getirdiği uyum kriterlerini kendi hukukuna aktarma ve uygulama süresi bu süreci belirler. nelerdir ve kaç başlık bulunur? Katılım süreci tarama ve fiili müzakereler olmak üzere ikiye ayrılır. Tarama, AB Komisyonu’yla; müzakereler, üye ülkelerle yapılır. Son katılım müzakereleri için 31 başlıktan oluşan müktesebat, Hırvatistan ve Türkiye ile başlayan müzakere sürecinde bazı başlıkların bölünmesi sonucu 35 başlığa çıkarıldı. Tarama süreci nedir? Müzakerelerin ilk adımı olan tarama süreci, aday ülke ve AB’nin her başlığa ilişkin kanunlarını karşılaştırmalarından oluşur. Taramanın tanıtıcı bölümünde (explanatory phase) Komisyon yetkilileri, ilgili müzakere başlığında AB müktesebatı hakkında bilgi verirler. Başlığın içerdiği hukuk kapsamına göre bu bölüm 12 günde tamamlanabildiği gibi, tarım gibi başlıklarda daha uzun sürebilir. Tanıtıcı taramanın ardından ayrıntılı taramaya geçilir. Bu bölümde aday ülke ilgili başlık altında kendi hukukuna yönelik bilgi verir. 20 Ekim 2005’te başlayan tarama süreci 13 Ekim 2006’da tamamlandı. Aday ülke, AB’nin mevzuatına uyumun bazı gereklerini üyelik tarihi itibarıyla tamamlayamayacağını düşünüyorsa, bunların uygulanmasını üyelikten belirli bir süre sonraya bırakmayı talep edebilir. Geçiş düzenlemeleri herhangi bir AB mevzuatının hiçbir zaman uygulanmamasına ya da aday ülkenin o mevzuattan muaf tutulmasına yönelik değildir. Aday ülkenin atması gereken adımları zamana yayarak olası etkilerini hafifletmeyi hedefler. Aday ülke, geçiş düzenlemesi taleplerini haklı kılacak verileri AB’ye sunmak zorundadır. İlke olarak, geçiş düzenlemelerine istisnai durumlarda izin verilir. “Ekonomik ve parasal politika”, “İstatistik” gibi, geçiş düzenlemesi istenmesi mümkün olmayan başlıklar da vardır. Geçiş düzenlemeleri ne demek? Açılış veya kapanış kriterlerini Komisyon nasıl izler? Açılış veya kapanış kriterlerini yerine getirmek yönünde aday ülke tarafından atılan adımlar Komisyon tarafından düzenli biçimde izlenir. Komisyon’la teknik temasların yanı sıra taraflar arasındaki ortaklık organları (Ortaklık Konseyi, Ortaklık Komitesi ve alt komiteler) bu diyaloğa olanak sağlar. Tarama raporu nedir? AB ve aday ülke arasında tamamlanan tarama süreci sonunda Komisyon ilgili başlıkta aday ülkenin durumuna yönelik bir rapor hazırlar. Gerekli üye ülkeleri eğitim ve kültür başlığı altında hazırlayacakları müzakere pozisyon belgesi üzerinde hâlâ anlaşmaya varamadılar. Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi bu başlıkta siyasi kriterlere atıfta bulunulması yönündeki taleplerini sürdürdüğünden bu başlık altında ilerleme sağlanamıyor. İşletme ve sanayi politikaları başlığı altında herhangi bir açılış kriteri getirilmemiş olmasına karşın Kıbrıs Rum Kesimi bu başlığın açılmasını tüm müzakere başlıklarına genel bir “çekince koyarak” engelliyor. Yunanistan’ın, Rumların bu tutumuna destek verdiği öğrenildi. Adalet, özgürlük ve güvenlik başlığı altında getirilen açılış Başmüzakereci Babacan kriterleri içinde zaman zaman sınır yönetimi, eleştirilere yasadışı göçle hedef oldu. mücadeleye yönelik eylem planının oluşturulması, organize suçlarla mücadelede işbirliği yer alıyor. Konsey’deki görüşmelerde Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi gibi bazı ülkeler “Geri Kabul Anlaşması’na” yönelik daha ağır ifadelerin kullanılmasından yana tavır sergilerken İsveç ve İngiltere’nin bu tutuma karşı çıktığı öğrenildi. CUMHURİYET 11 K