Catalog

6 ŞUBAT 2005 PAZAR I CUMHURİYET SAYFA KULTUR kulturccumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAYAKIN Zayıflamak için reduco!..1929 yılının 11 Kasım günü, Talat Arte- mel'in kııllandığı otomobil Maslak yolunda devrilir. Otomobilde bulunan Sait Köknar'ın burnu kınlırken Savak Karakaş olay yerinde son nefesini verir. Aynı yıl, sinemamn Einstein'ı olan Alfred Hitchcock, "Şantaj" adh filmini tamamlar. Yönetmenin ilk scsli filmi olan Şantaj'da, stüd- yodaki bir avizenin gölgesi kötü adamın yüzü- ne bir bıyık gibi düşer. Bu sahne, Hitchcock'un haşanlıklanndan biridir. Sessiz filmlerde kötü adam bıyıklı olurdu geııellikle, Şantaj 'da ise kö- tü adamın bıyığı yoktur. Avizenin gölgesi bir rastlantı değil, Hitchcock'un sessiz sinemaya vedasıdır. Hitchcock'a ikinci Oscar'ını kazandıran "Li- fcboat" 1943'te çekilir. Filmın konusu o gün- lerde içinde bulunulan ikinci Dünya Savaşı'nda geçcr. Bir Alman denizaltısının torpillediği gc- miden kurtulankazazedelerin, filikadaki yaşam kavgalannı aıılatan film Beyoglu sinemalann- da " Yaşamak Istiyoruz" adıyla gösterilir. Can- kurtaran sandalında hemşire, zenci kamarot, moda yazan, geminin telsizcisi, milyoner bir işadamı, bacaklanndan yaralı bir denizci, sol görüşlü bir tayfa ve ölü çocuğunu bırakmayan bir anne olmak üzere sckiz insan vardır. Çok geçmeden, çarpışmada aldığı yarayla batan Al- man denizallısmdan kurtulan bir denizcinin san- dala doğru yüzdüğü görülür. Onu aralarına al- mak konusunda tartışsalar da, sandalı alabora ol- maktan kurtaran Alman, kendisini kabullendir- mekle de kalmaz, sandalın kumandasmı ele alır. Kürk mantolu moda vazarı On gün!.. Hayır, bu sandaldaki kazazedelerin çaresizlik içinde kıırtıılmayı bekledikleri gün sa- yısı değil, dönemin ünlü köşe yazan Doroty Thompson'un filmin gösterimden kalkması ıçin verdiği süredir. Eleştiriler Alman denizci- nin diğer karakterlerden daha üstün gösterildi- ği konusunda yoğunlaşır. Hitchcock şöyle savu- nur kendini: "O günlerde, yani 1940-41 yılla- rında Fransızlar yenilmişti, Müttefıklerin du- ruınu da pek iç açıcı değildi. Dahası, başlan- gıçta basit bir denizci olduğunu söyleyen Al- man aslında bir denizaltı komandosuydu. Ya- ni ötekilerden daha nitelikli olması ve kayı- ğın komutasını üstlenmesi için her nedeni vârdı. Ama eleştirmenler, iğrenç bir Nazi'nin iyi bîr denizci olanıayacağını düşünüyor ol- malıydılar." Yaşamak Istiyoruz'da, kürk mantolu moda ya- zan rolünü iistlenen Tallulah Bankhead çok başarılı bulunur. Orhan Veli'nin Cımbızlı Şi- ir'indeki kadın gibi dünya umurunda olmayan Bankhead, filmin ilerleyen sahnelerinde insan- cıl bir kimliğe bürünür. Öyle ki, daktilosunu de- nize atmakla kalmaz, balık tutmakta yem olarak kullanılmak üzere altın bileziğini de verir. Hitchcock filmin senaryosunu John Stein- beck'e yazdınr ilk önce. Ama ünlü yazarın se- naryosunu beğenmez ve MacKinlay Kan- tor'dan aynı şeyi nca eder. Sonuç Hitchcock için yine hayal kıriklığıdır. Jo Swerling'in yazdık- lanm da "şekilsiz" bulunca gerekli gördüğü dü- zeltmelen yapmak üzere kollan sıvar. Film bir meydan okumadır aslmda. Hitchcock, kamera- yı film boyunca dar bir mekânda tutarak, psiko- lojik filmlerde yakın çekimin önemini vurgular. Bunu yaparken de, seyirciyi sıkmadan koltu- ğunda oturtmakta hiç zorlanmaz. Ne var ki, her filmin bir sahnesinde mutlaka görünme tutku- su bu sefer ünlü yönetmenin başına dert olur. Ki- racı adlı filminde küçük bir rolde oynamasının ardından, tüm filmlennde mutlaka boy gösterir Hitchcock. Şantaj'da, metroda gazete okuyan adamdır. Cinayet ve 39. Basamak filmlerinde dikkatli seyirciler yoldan geçen adam olarak gö- rürlcr onu. Genç ve Masum'da mahkeme çıkı- şındaki beceriksiz fotoğrafçıdır. Kaybolan Ka- dın'da tren istasyonunda bir an görünür. Rcbcc- ca 'da yürüyerek geçer telefon kulübesinin yanın- dan. Yaşamak İstiyoruz ile aynı yıl çektiği Şüp- henin Gölgesi'nde, trende briç oynarken poz ve- rir kameraya. Gelgelelim, kazın ayağı bu sefer yenir yutulur cüısten değildir. Okyanusun orta- sında yüzen biri olamayacağına göre ne yapma- lı ne etmeli de filmin içıne girnıeli diye uzun uzadıya düşünür. Sandalın yanından geçen bir ceset olmak aklına gelse de, sonradan, su üstün- de kalmayı başaramayıp batacağından korkarak bu düşüncesinden vazgeçer. Hitchcock'un fotoğrafları... Vazgeçtigi ceset olma düşüncesidir Hitch- cock'un. Filmde görünme arzusunu bir seferlik rafa kaldırmak aklının ucuna bilc gelmez... Ve tüm oyuncuların sandalda oldugu böylesine zor bir filmde görünmeyi başanr. Nasıl mı? üyun- culardan biri sandalda bulduğu gazeteyi eline alır. Açtığı sayfada "Reduco" adlı bir zayıfla- ma ilacının reklamı vardır. Reklamda 150 ve 100 kiloluk iki adamın fotoğrafi yan yanadır. Ikı- si de aynı adamdır vc tahmin ettiğiniz gibi bun- lar Hitchcock'un fotoğraflandır. Fotoğraflarda hıle olmayıp ikisi de gerçektir. Hitchcock, yaşantısının bir dönemindc zorlu bir diyete giren ve 50 kilo vermeyi başaran iradesi güçlü bir adamdır. Diyetin öncesi ve sonrasın- da çektirdiği fotograflan Yaşamak istiyoruz'da kullanmaya karar verir. Böyleliklc hem filmde görünür, hem de iradesinin güçlülüğünü ölüm- süz kılar. Işin garip yanı, yönetmenin seyırcıler- den en fazla mektup aldığı film bu olur. Mek- tuplann hepsinde de, uydurnıa bir ad olan Re- duco ilacının nereden bulunacağı sorulmaktadır. Gelgelelim Maslak yolundaki kazaya: Basit bir kaza değildir o gün yaşanılan. Muhsin Er- tuğrul, Hacıosman Bayın'nda "Kaçakçılar" adlı filmi çeknıektedir. Kaçakçı rolündeki Sait Köknar ve Savak Karakaş'ın kaçış sahnesıne gelmiştir sıra. Kamerayı kullanan Cezmi Ar, hızlı giden otomobilin devrilişini kaydeder ama senaryoda böyle bir sahnenin olmadığını da çok iyi bilir! Sinemamızda çekim anında ölen ilk oyuncu olan Savak Karakaş'ın asıl soyadı Gözüryan'dır. Ermeniler, esmer msanlara "Karakaş" derler. Bu yüzden Savak Efendi, Istiklal Caddesi'nde, Ağa Camii'nin karşısında bulunan 153 No'lu dükkânınıntabelasına "Foto Karakaş" yazdır- mıştır. 23 Eylül 1929 tarihli Cumhuriyet gaze- tesinde ise söz konusu dükkânın satılacağını bil- diren bir ilan çıkar. Savak Gözüryan kararlıdır: Dükkânını satacak ve yaşantısının geride kalan kısmını sinemaya adayacaktır. Talihsiz kazanın yaşandığı Kaçakçılar ilk ve son filmi olur Sa- vak Efendi'nin. Cebinden çıkan kâğıtta şunlar yazılıdır: "Bugün ömrümün en mesut günü. Çünkü çok sevdiğim mesleğe ilk adımımı at- mış bulunuyorum." ESİNTİLER ZEYNEP ORAL CHP... liyatro... Şiddet ile Oynamak O gün CHP kurultayını izlemek üzere ben de televiz- yon başına yerleşenlerdenim. Ama bir süre sonra... Hayır seyredemedim. Orada o gün sergilenen, ortaya konulan seyiyesizlik, düzeysizlik bir yana, şiddet karşısında, dildeki şiddet, sözdeki şid- det, tavırlardaki şiddet, tonlamalardaki şiddet, eylemde- ki şiddet, düşünce ya da düşüncesizlikteki şiddet, mey- dan okuyan şiddet, gizli şiddet, açık ve kapalı şiddet kar- şısında neye uğradığımı şaşırdım. Hayır seyredemedim. Korktum. Iğrendim. Içim acıdı. öfkelendim. Kahroldum. Ama en çok, en çok içim acıdı. Dayanamadım, kaçtım. Ertesi gün de ne çok insandan, özellikle hemcinslerim- den duyacaktım, tıpkı benimkine benzer tepkiyi. Bu "er- keklergüruhu şiddeti"n\n yalnızca CHP'de değil, her par- tide var olduğunun bilincindeydim ama yine de CHP'ye yakıştıramıyordum. Oturum başkanı bir kadın olsaydı ya da delegeler arasında daha çok kadın bulunsaydı, durum farklı olmaz mıydı diye düşünmekten kendimi alamıyor- dum. Daha çok kadın... Kurultayda 1253 delege içinde kaçı kadındı dersiniz? Sadece 57'si! Yeni okumuştum "CHP Kadın Hareketi Bildirisi"ri\ ve sayılar olanca çıplaklığıyla gözümün önündeydi. 2002 genel seçimlerinden sonra: CHP kadın milletve- kili sayısı: 11, CHP erkek milletvekili sayısı 167. CHP mil- letvekili kadın yüzdesi, yüzde 6, erkek yüzde 94... 2003 yerel seçimlerinden sonra: CHP kadın anakent belediye başkanı sayısı: 0; CHP kadın il belediye başka- nı sayısı: 0; CHP kadın ilçe belediye başkanı sayısı: 0; CHP kadın belde belediye başkanı sayısı yalnızca 5'tL Şu sıralar başta Ka.Der olmak üzere çeşitli kadın ku- ruluşları, siyasette kadın temsil eşitliğini sağlamak için ko- ta kampanyası yürütüyor. Ve elbet erkek egemen tüm partiler buna karşı çıkıyor. Ancak CHP kurultayı bir kez daha kotanın kaçınılmazlığını ortaya koydu. Kurultayda- ki olayları, tavırları, görüntüleri eğer bir tiyatro sahnesin- den izleyecek olsaydım (buna erkeklerin kadınlartuvale- tini işgal etmelerini ya da kadınlar tuvaletine baskın yap- malarını da katabilirsiniz!) aman ne kötü birmetin, ne kö- tü bir mizansen, ne kötü bir oyunculuk der, tiyatrodan tüy- meye çalışırdım... Yeni okuduğum bir kitap, Esen Çamurdan'ın , Mitos- Boyut Yayınlan'ndan çıkan 'Şiddet ile Oynamak' adlı in- celemesi bana bunu söyleten... Kitabın alt başlığı 'Çağ- daş Türk Tiyatrosunda Şiddet Görünümleri'. Altı ya- zarın (S.Kudret Aksal, M.Cevdet Anday, Adalet Ağa- oğlu, Sevim Burak, Murathan Mungan ve Turgay Nar'ın) oyunlarında, üstü örtük, dolaylı şiddet olgusunun irdelendiği eser, tiyatroyla yakından ilgilenenler için eşsiz bir kaynak. Ancak tiyatroyu meslek edinmemişler için de farklı okumalar öneriyor; toplumsal ve bireysel şiddetin kaynaklarına, yansıyışına, ortaya konuşlarına ve sonuç- larına da uzanıyor. Ünlü fotoğraf sanatçısı Sebastiao Salgado'nun deyi- şiyle açılıyor kitap: "Fotoğraflannızı ait olduğunuz kültür- le birlikte çekersiniz." ...Esen Çamurdan'ın son sözü ise şöyle: "Gerçekten de, fotoğraflanmızı, Salgada'nun de- diğigibi, ait olduğumuz kültüıie birlikte çekiyoruz. Ancak, yalnızca fotoğraf çekmek de yetmiyor, fotoğrafi seyrede- nin katkısıyla birlikte bütünleniyor çerçeve." CHP kurultayının fotoğrafi korkunçtu. Belki birçok in- sanın seyretmeyi reddetmesi, çerçeveye katkıda bulun- mak istememesindendi. Kadın ya da erkek, siyasi partilerdeki bu "erkek şidde- tine" son vermek için daha çok, hem de pek çok çalış- malıyız. www.zeyneporal.com / faks: (0 212 25716 50) D^STLAR TİYATRvSU Genco Erkal/Dolunay Soysert/Er Yozan hıryJohııson Çeviren FikOffımj/u YSneten Gmıobkal Mnr SanşOıaçel Koslum Sodılt Akakçe/Ali Uyandıran Muarnmer Karata Tjyatrosu'nda 6 şubat Pmt 15.00 /11 Şubat Cuma 20.30 12 ŞubatCtnl 18.00 Gişe: (0212) 252 59 35 Hılnlu (0216) 454 15 55 tlyatrooyunevi Sanat Kuruımı in İyi Yönetmen Ödttittl 10EL JOIMNNEAU - EHZO CORMANN - EUGENt DURIF - ERIC-EMMANUEL SCHMITT YÖNETEN MAHİR GONŞİRAY OYUIICULAR MAHIR GÜNŞIRAY, AYÇA DAMBACI, HAKAN MİLLİ, GOVEN İNCE, BANU FOTOCAN 10 Şubat Persembe 20.30 11 Şubat Cuma 20.30 12 Şubat Cumartesı 18.30 İSM 2. KAT Tarlabası Bulvur ı No: 120-122, Bsyoğlu Rezervatyon: 0212 25* 96 »6 www.tlyatrooyunevl.com E F E S PUsen'in kültür ve sanata katkıları artarak sürecek. I I E F E S Pilsen'in kültür ve sanata katkıları artarak sürecek. İlaniarınız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.com.tr perareklam@superonline.com www.perareklam.com.tr ı Hayatı Değlştlrme EtkinlikleriîANKültür e anat Istiklal Cad. No: 421 34433 Tûnel-Beyoğlu-lstanbul Tel; 0212 292 06 55-0212 336 32 80 onser09 şubat 2005 Kadıköy Halk Eğitim Merkezi 10 şubat2005 Lütfı Kırdar Konser Salonu şef : Gürer Aykal soiist : Hüseyin Sermet (piyano) Program: R. VVagner: D/e Meistersinger von Nûrnberg M. Falla : Ispanya Bahçelerinde Geceler Borusan Kııliıu vo Sanat Merhszl MUzlK pa/aı harlç her gütl 10:00 19:00 Gaatlorl tüm ıiHulks'jvvılurİıı hlzmotindodlr. Bilet Satif Noktfllan Borusan Kültür va Sanaf Merfcezi, K.ulıköy Halk Hj.imı Merkezl Blldtlx satış noktaları Bll«llx Çıtfln M*rk«zl: 0216 454 15 66 Bllstlx Intemat: www biİ6(ix a Bulunmaz Tiyatro-İstanbul Z i n d a n d a k i Ş a i r NAMIK KEMAL Yazan ŞÜKRAN KURDAKUL Yöneten HİLMİ BULUNMAZ Oynayan İHSAN USTAOĞLU : 0212 513 47 32/33 - 251 85 23 www.bulunmaztiyatro.com Proffesyonellerden Atölyede GÜZEL SANATLARA HAZIRLIK ve HOBİ RESİM DER5LERİ Mak ART - Gayrettepe (0532)686 79 69/(0216) 325 97 78 KLASİK GİTAR FLAMENCO GİTAR PİYANO - KEMAN - ŞAN ÖZELETÜTMÜZİKKURSU Kurucusu; Doğan Canku (0216) 32611 43 Koşuyolu www.ctutmuzik.com www.perareklam.com.tr • (0212) 293 89 78 B8l " BİNBİRGECE i GRUBU SUNAR M ü z i k l i O y u n 2 Böliiın Ofmimmpyttttm SELMA KÖKSAl Oijjıtn UmUı SÜLEYMAN ALNITEMİZ • Kamfmfi FUND MnrAmKim BERNA SARITAŞ • ı».t KAMİl HRAT OyMr»f>toı-GÜLSÜM SOYDAN SKI.MA KÖKSAi • KAAN ERTEN ASL1 ERALTAN • HASAN UZMA NURÇİN KAHABIY1K • AYÇAÖZTÜRK.^ AYSKGÜI, UÇANOĞLLf 11 Şttb&t'tan liilsıyarak Hef fiutna-C.tesi, Saat 20.00 Yen Oyuncular Tiyatro K&ltve Istifclal Gad. Rumeli Han 88/4 T.C. K.ÜLTUR BAKANI.lCtNIN KATKII-AH SES-1885 ORTAOYUNCULAR www.ortaoyuncular.com Ferhan Şensoy'un BENİBENMİDEÜRTTİM?1| Cumartesi 20.00 ve Pazar 17.00 ^ ^ ^ Ferhan Şensoy FERHANGI ŞEYLER 18 Şubat Cuma 20.00 Ferhan Şensoy FELEK BİR GÜN SALAKKENR'II] 11 Şubat Cuma 20.00 ISTİKLAL CAD. N0:140 TEL: (0 212) 2S118 65-66 FAX: (0 212) 244 43 27 r İ l a n i a r ı n ı z İ ç i n ( 0 2 1 2 ) 2 9 3 6>9 76> p e r a r e k l a m ^ p e r a r e k l a m . c o m . t r p e r a r e k l a m @ s u p e r o n l i n e . c o m w w w . p e r a r e k l a m . c o m . t r _y T.C KÜHUf w* Turitm BrfMiılıfiı nın matfdl lı»MııİMiy(« [ * "O ' I L. Yeni evlenenlere ve boşananlara ücretsiz! Kısa bırsure. 01.01.2004 tarihinden sonra avlenen ve boşananlar Içln geçerlidir. Her Pazar 18.30 KADIKÖY- BARIS MANÇO KÜLTÜR MERKEZİ 0 (216) 418 95 49 I1ORU3AN HOLDİNS KURULUŞUDUR İlaniarınız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.com.tr perareklam@superonline.com www.perareklam.com.tr "Ko>l<e biı birimi^i, htıhcı kaıtdlmlvl btla oldufjurnu* glbl kabul edebtİBoy'dlk. 1 " AY! UYUYOR MUYDUN? AFEDERSİN Y a z a n : Jtıııo RIKKIN Çevircıt: Smrıp BABIIK Y t i n o t e m A. Aıluıl ERGFN ÜSKLIIIAK KAniKÖY HAKHİYI MÜ^AHİIVAİÎI U I A I SAHNI '>l IIAIOUN I ANt R SAHNI Sl CEP SAHNfSİ C021Ğ) 553 O0 97 (O?l 6) 3<1*> ü-1 63 (021 2> 2*O 77 ZO IM! Saortorl Pazarlasİj Snlı: 111:00 1 nba, Cuma: I I oo 20:30 Cumanssh lişk.leı (()?!?> 219 10 /« 232 S3 21 GENEL SANATYÖNFTMFNİ Mozl (Hdi l'ty.- 20 30) 10 20:30 / Pazor I 0:00 l H no . hıtct retn Ink'.: (Ü212) 225 92 76 Şelıir Tiyatrolan 8 1