Catalog

22 EYLÜL 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA J j j J v \ _ l i l \_rlVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Lehtomaki: Nokia Telsimie ilgilenebilir • ANKARA (ANKA)- Fınlandıyalı jşadamlan heyetiyle beraber Türkiye'yi ziyaret eden Finlandiya Dıs Ticaret ve Kalkınma Bakanı Paula Lehtomaki, telekomünikasyon »irketıNokıa'nın Telsim'le igüenebileceğini söyledı. Devlet 3akanı Kürşat Tüzmen"i Dış Ficaret Müşteşarlığı'nda ziyaret ;den Lehtomaki, Nokia"nuı şu anda rMSF'nin kontrolünde olan Telsim'le ilgilenip ılgilenmediği /önündeki sorulan yanıtladı. rinlandiyah Bakan, Nokia'run izerinde uğraştığı sorunlar »lduğunu, bunlann çözülmesi kalinde, böyle bir dunımun söz tonusu olabileceğini söyledi. FED'den çeyrek puanlık arttş • WASHEVGTON (AA) - ABD Merkez Bankası (FED), faiz cranJannı, bekiendığı gibı çeyrek puan arttırdı. FEDin dün yapılan toplanhsının ardından, bu yıl içinde üçüncü kez faiz arttınmına karar \erilerek faiz oranlan yüzde 1.50"den 1.75'e çıkanldı. Arhşın enflasyonu kontrol altına almak için yapıldığı belirtildi. Faiz arttınmının ardından, ABD Dolan'nın da bir miktar değer kazanması bekieniyor. Afle şirketleri kurumsaHaşünlacak • Ekonomi Servisi - Türkıye Genç İşadamlan Derneği (TÜGİAD) Türkıye'dekı şırketlenn büyük çoğıınluğunu oluşturan aile şırketlennın global ekonominin şartlanna uygun bir duruma geçmesi için çalışmalara başladı Aile şirketlerinı, kurumsallaştırmak amacıyla tstanbul Menkul Kıymetler Borsası(lMKB) ıle "AiJe şirketlerinde yönetim, kurumsallaşma ve halka açılma" konulu seminerler her ay bir ilde olmak. toplam 10 ilde gerçekleştirilecek. İlk konferans bugün Bursa'da gerçekleştiriliyor. İsveçJi IKEA 2005te Türkiye'de • İSTANBUL (AA) - Mobılya ve ev eşyası mağazalan zinciri îsveçli IKEA, Türkıye'deki ilk mağazasını 2005 ılkbahannda Ümranıye'de açacak. IKEA, Türkiye'de MAPA Mobilya ile açacağı 30 bin metrekarelik ilk mağazasında 6 bin 500 çeşit ürünü tüketicıyle buluşturacak. IKEA'nın önümüzdeki 4 yıl içinde yaklaşık 2 bin kişinin istihdam edileceği 2 si lstanbul'da biri Ankara, diğeri İzmır'de olmak uzere 4 mağaza açılmayı hedeflediği belirtildi. İTO'nun KOBİ • tSTANBUL (AA) - İstanbul Ticaret Odası (ITO) tarafından düzenlenen "Başanlı KOBl Yanşması"na büyük ilgı olduğu bildirildı. Başvuru süresi 30 Eylül'de sona erecek yanşmaya KOBl sıfatı taşıyan ITO ve Türk Yan Sanayi Borsası üyesi firmalar katılabilecek. Yanşmada girişimcilik, kadın girişüncı, ihracat başansı teknoloji uygulama İşbirliği olmak üzere beş kategori bulunuyor. ABD'nin pirinç ithalatı baskısma tepki • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı Ibrahim Yetkin, ABD'nin ithalatındaki kısıtlamalann kaldınlması için baskı yaptığı pirinçte iç üretime ağırlık verilmesini istedi. Yetkin, pirinçte ithalat yerine üretime destek verilmesi gerektiğini belirtirken; "Pirinç ekıli alan 1 milyon dekara çıkanlırsa, ithalata gerek kalmaz" dedi. MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Şandır ise ABD ve batıh ülkelerin pazar sorunlannı baskı altına aldıklan ülkeler üzerinden çözmeye çalıştığını belirterek. '•tktidann tavizkar ve teslımıyetçi tutumu da, bu cüretkârlığa davetiye çıkanyor" diye konuştu. UND, 30 yaşında • İSTANBLX (AA) - Bugün Türkiye'nin parasal olarak ihracatının yüzde 53'ünü kara taşımacılannın gerçekleştirdiğini söyleyen Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Çetın I\'uhoğlu, Türkiye'nin komşu ülkelerde ticaretini 2001 yılında yüzde 2.7'den bugün yüzde 11 'e taşıyan gerçek irici gücün kara taşımacılığı olduğuna işaret etti. Nuhoğlu, UND'nin kuruluşunun 30. yıldönümü nedeniyle cüzenlenecek etkinlikleri bir basın toplantısıyla tanıttı. Eski borçlular herkese farklı faiz işleten TMSF'den adil düzenleme bekliyor Geç ödeyen düşük faizi kaptı• TMSFilegeç protokol imzalayan batık banka patronlan hem borçlannı geç ödeyip hem de düşük faiz avantajını kaptılar. Borcunu en yüksek faizle ödemek durumunda olan Yaşarbank'ın hâkim ortağı Yaşar Holding Fon'dan yeni anlaşma talep ediyor. Ekonomi Servisi- Fon ile borç ödeme protokolü konu- sunda geç anlaşmaya varan hakim ortaklar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ile 2003'ten önce anlaşan borçlulara göre, dü- şük faiz avantajından yarar- landı. Faiz oranlanndaki farklı- lıklar, Fon ile yapılan söz- leşmelerde eşitlik ihlali bu- lunduğu yönündeki eleştiri- lerin artmasına neden olur- ken, borçlu gruplardan bor- • Erken imza atana yüksek faiz Grup Yaşar Aksoy Bayındır Medya Ceylan Çukurova Garipoğlu Nergis Borç 144.4 milyon dolar 53.5 milyon dolar 153.5 milyon dolar 899.9 milyon dolar 155.9 milyon dolar 2.1 milyar dolar 373.3 milyon dolar 1.67 milyar dolar Anlaşma tarihi 09-08-2002 28-06-2002 25-10-2002 18-11-2003 <? 30-04-2003 | 04-08-2004 g& 12-08-2004 )\ 19-08-2004 « ödeme süresi l&^s 7 y' 75F&H 5.5 yıl tf& 9 yıl Wtek? 15 yıl *?p^S^ 12 yıl Faiz libor+4.5 libor+2.5 libor+2.5 libor+0.5 libor+2.5 libor+0.5 libor+1 libor+1 cunu en yüksek faizle öde- mek durumunda olan Yaşar- bank'ın hakim ortağı Yaşar Holding Fon'dan yeni anlaş- ma talep ediyor. Yönetimi, babası Selçuk Yaşar'dan devralan Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Feyhan Kalpakboğ- lu, TMSF'den düşük ve adil faizi olan bir protokol imza- lamak için başvuruda bulun- duklarını söyledi. Yaşarbank dışında aralannda Demir- bank, Iktisat Bankası, Eti- bank gibi TMSF'ye geçen başka bankalarla da çalıştık- lannı belirten Kalpaklıoğlu, "O dönemde bizim için borç- lann durumunu bir an önce netleştirmek önemliydL Kriz şartian düzelirse faizkri göz- den geçiririz demişlerdi'' di- ye konuştu. TMSF'nin herkese eşit davranacağını inandıklarını vurgulayan Kalpaklıoğlu önümüzdeki günlerde Fon'dan randevu bekledik- lerini ıfade etti. Zarar 77 katrilyon lira 1997 yılından bu yana Fon'a devredilen bankalann sayısı 23 ulaşırken, 23 mil- yar dolarlık devir zarannın Fon'a olan maliyeti ise bu yılın ilk yansı itibariyle 46 milyar dolara ulaştı. 2002'nin ağustos ayında 14 katrilyon lira olan batık ban- kalardan doğan TMSF'nin görev zararlan da 77 katril- yon liraya kadar çıktı. Son olarak Garipoğlu ve Nergis gruplanyla yapılan anlaşmalarda libor + yüzde 1 olarak tespit edilen faiz oranı, Fon'un 2002'de proto- kol imzaladığı gruplarda li- bor + yüzde 4.5 'e kadar çık- mıştı. TMSF'yle ilk protokol imzalayan gruplardan olan Yaşar Grubu, 9 Ağustos 2002 tarihinde 144.4 milyon dolarlık borcunu 7 yılda li- bor + yüzde 4.5 faiz oranı ile ödeme konusunda anlaş- maya vanrken; Bayındır Grubu, 22 Ekim 2002'de Fon'la libor + yüzde 2.5 fa- iz oranıyla borç ödeme ko- nusunda anlaşmaya vardı. Borç miktarlannın yüksek olmasına ve ödeme planın- da anlaşmaya geç varmala- nnı karşın Çukurova, Nergis ve Garipoğlu Grubu, Fon'a daha düşük faizde borçlan- nı geri ödeme imkanı sağla- dılar. AJmanya'dan sonra İsrail ve Hollanda da haklannı arayan çahşanlann protesto gösterilerine tanık oldu. İsrail de sendikalann çağnsryla, kamuda çalışanlar dün ülke genelinde bir günlük grev yapülar. Yaklaşık 400 bin kamu çahşanının kanldığı genel grevin ülke ekonomisine günlük malhetinin 145-300 milyon dolar arasında olacağı tahnıin cdiliyor. Grev nedeniyle uluslararası uçuşlar askıya alınırken bankalar, postaneler ve bakanlıklar kapandı. trenler eanşmadı. Eylem karan, borçlannın vüksekliği nedeniyle yeterti kaynakiannın olmadığuıı savunan bazı belediyelerin. aylardır işçilerine maaş ödememesi üzerine alındı. Geçen gün Almanya'da başlayan "Pazartesi Gösterüeri"hız keserken benzeri protestolar bu kez Hollanda'da başladı. Rottcrdam'da sosyal güvenlik sistenıine yönelik kesintileri protesto etmek amacıyla düzenlenen 30 bin kişilik gösteri nedeniyle okullar tatil edildL trafik feke Eylemlerküreseüeşti uğradL Türk Hava Yollan (THY) çahşanları, kurumdaki çeşitli sorunlann giderilmesi isteğiyle THY Genel Müdürlüğü önünde gösteri yapn. Yeşilköy'deld Genel Müdürlük binası önünde toplanan ve "Halka arz özeüeştirme talanının makyajıdır" yazılı dö\izler taşıyan >aklaşık 200 kişilik grup, "THY halkmdır sanlamaz" sloganlan am. THY'ye her gün yeni kişiler almdığuu, kadrolaşmak için yapılan işe ahmlara karşı olduklannı dile getiren Türkiye Shil Havacıhk Sendikası (Hava-İş) Genel Başkanı Atilay Ayçin, * Kaptanlar bize, 240 kjşiyi bir ceset uçuruyor. Sinirierim allak bullak, yorgunluğum had safhada, depresyon geçiriyorum, ilaçla ayakta duruyorum diyor. 110 saatlik limitler vurmuş 130-140 saate. 220-240 saate vunnuş uçuş görev sürclcri. Burası Ikitelli halk otobüsü garajı değiL, buradakiler de belediye otobüsü değil" diye konuştu. (Fotoğraflar: AA ve AP) TEKSTİL DÜNYASININ GÖZÜ KOTALARIN GELECEĞÎNÎN BELÎRLENECEĞİ CENEVRE'DE 6 Dünya böyle üdlem yaşamadı' • 1 Ekim'de gerçekleşecek DTÖ toplantısına katılacak heyetler, DTÖ'yü kotalann 2007 sonuna kadar sürmesi konusunda ikna etmeye çalışacaklar. Ekonomi Servisi- 1 Ekim'de Cenevre'de başlayacak olan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Mal Ticaret Konseyi toplantısı öncesi dünya genelindeki tüm tekstilciler telaş içerisinde kota- lann 2007 sonuna ertelenmesi için çalışıyor. Bu amaçla mart ayı başında Amerikan tekstil sanayiinin önemli kurumlanyla işbirliği içinde hazırlanan İstanbul Dek- larasyonu tüm dünyada yankı uyandmnış ve bunu Nepal, Ma- uritius ve Bangladeş'in DTÖ'ye siyasi baş\'urusu izlemişti. DTÖ'nün 1994 yılında Uru- guay'da almış olduğu karar neti- cesinde şu anda zaten kotalann 2004 yıl sonunda kaldınlması- nın öngörüldüğünü kaydeden İs- tanbul Hazır Giyim \e Konfek- siyon thracatçılan Birlığı (IH- KİB) Başkanı SüJeymanOrakçı- oğlu, "Bizinı çaJışmalanmızın amacı bu tarihi 2007 sonuna kav- dırmak" dedi. "Bir yanda DTÖ'de ahnnuş bir karar, öteki yanda da Itaha, İspama gibi ül- kelerin de aralannda bulunduğu 52 kadar ülkenin bu karan değiş- tirmeisteği var" diyen Orakçıoğ- lu, dünyanın hiç bu kadar ikilem arasında kalmadığını söyledi. China Daily gazetesinde yer alan haberde ise Avrupa Komis- yonu Ticari İşletmeler Genel Di- rektörü Jean-Paul Mingasson'un •'Daha önce kararlaşunldığı gibi 31 Aralık'ta AB'nin Çin tekstili- ne uyguladığı kotalar kaldınla- cakür. Bundan şüphe duyulma- sın" sözlerine yer \erildi. Top- lantıya katılacak tüm ülkelerin lehte olduklan karar üzerinde ça- lıştıklannı belirten Orakçıoğlu, bu haberle Çin'in kendi görüşle- rini güçlendirme çabası içerisin- de olduğunu söyledi. 4 gün önce Cene\Te'ye gidecek Türk heyeti toplantıya kadar pek çok görüş- me yapacak. YTL'YE GEÇİŞ Uzmanlara göre uygulama yasal Akaryakıtçüar Danıştay'a başvurdu ATM'ler yeniden ayarlanacak HACER BOYACIOĞLU ANKARA - POS Makınelen ve ATM'ler, Yeni Türk Lirası'na erken geçecek. Bankalararası Kart Mer- kezi'nın geliştirdiği sısteme göre, 1 Ekım 2004 tarihinden itibaren POS makineleri ve ATM'lerden alınan makbuzlarla, sliplerde gerçekleşti- rilen işlemin YTL üzerinden değeri de görülebilecek. Bankalararası Kart Merkezi, kredi kartlan ve ban- kamatiklerin YTL'ye uyumlu hale getirilmesi için çalışmalan hızlan- dırdı. Merkezin verdigi bilgiye gö- re, kredi kartlan ve bankamatikler- le yapılan işlemlerde sorun çıkma- ması için; şu çalışmalar yapılıyor: • Tüm Bankalararası Kart Merkezi sistemleri ve bağlantılı çalışan üye sistemlerin YTL'yle ilgili test çalış- malan 1 Ekim-30 Kasım 2004 ta- rihleri arasında gerçekleştirecek. • Sisteme geçişi kolaylaştırmak ve toplumu YTL'ye hazırlamak için, 1 Ekim-31 Aralık 2004 tarihleri ara- sında POS slipleri ve ATM mak- buzlarında asıl tutar gösterimleri TL olacak, ancak YTL tutarlanna da yer verilecek. • 2005 yılı boyunca, slip ve mak- buzlarda asıl tutar gösterimleri YTL olarak gözükecek; alternatif tutar ise TL olarak yer alacak. • 1 Ocak 2005 tanhinden itibaren POS makineleri üzerinde bulunan (000) tuşu devre dışı bırakılacak. Bankalararası Kart Merkezi Yet- kililen, bankalann sıstemlerinde gerçekleştirecekleri değışikliklen ve sistemler arasındaki bağlantı noktalanndaki uyumluluk senkro- nizasyonlannı çok iyi test etmeleri gerektiğini belirtirken; tüketicilere "YTL'yie ilgili bilgi edinmekten ka- çuımayın" çagnsında bulundu. I AÇILANLAR DEPOYDU Erdoğan eski tesisleri açmış MALATYA (Cumhuriyet) - Başba- kan Recep Tay^ip Erdoğan tarafın- dan 19 Eylül günü Organıze Sanayi Bölgesi'nde 19 tesısin açılışı, 38 te- sisin ise temel atma törenine CHP'den eleştın geldı. CHP II Baş- kanı Ceial Berktaş, açılışı yapılan 19 tesisın bırçogunun 2000-2003 yıllannda üretime açılmış olan te- sisler, bir kısmının depo olarak kul- lanılan yerler olduğunu öne sürdü. Berktaş, Başbakan'ın gezisinin so- ru işaretleriyle dolu olduğunu belir- terek şunlan kaydetti: "Yapoğunız araştirmalar, ortada garip şeyier döndüğünü göstermiştir. Açılışı ysh pıldjğı sö>lenen 19 tesisten, birçoğu fabrika değildir. Birkaçı sanayi tesi- si de olmayıp depo olarak kuiianılan yerlerdir. Bir kısmı 2000-2003 yıflan arasında faaliyete geçmiş olup a>- lardır işçi çalışmakta, üretim yapü- maktadır. Bu kuruluşlarda bu ikti- dann katkısı yoktur." Ortada bir göz boyamanın söz konusu olduğu- nu kaydeden Berktaş, "Başbakan, ya bilerek va da vanıltılarak coş- muştur. Malar\a'nın TekeL Sünıer, Şeker fabrikalanm kapatan bu ikti- dar, Malatyaonın gözünün içine ba- ka baka bu hayali açıhşı ve temel at- ma>ı yapabiliyor, hayret!" dedi. ÎLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozlein.yTizakracuinhuriyetcom.tr Ekonomi Servisi - Akaryakıt dağıtımında pazar paylannı kaybetmek istemeyen şirketler, Danıştay'a başMirarak rafinerilerin doğrudan tüketiciye satış yapmasının yasadışı olduğunu belirterek bunun engellenmesini istedi. Ancak uzmanlara göre halen yürürlükte olan uygulama bütünüyle yasal. Petrol- Iş Sendikası yetkililerinden alınan bilgiye göre Petrol Kanunu'nun 7. maddesi dağıtıcı haklanna yönelik düzenlemeleri içeriyor. Buna göre Tüpraş da dahil tüm rafinelerin ilgili maddedeki şartian yerine getirmesi halinde ister kendi şirketini kurarak isterse bir başka dağıtım şirketiyle sözleşme yaparak dağıtım yapma hakkı bulunuyor. Akaryakıt dağıtım şirketleri ve Petrol Sanayi Derneği (PETDER), Petrol Piyasası Kanunu'na aykın olduğunu belirttikleri bu uygulamanın tekrar gözden geçirilmesini istiyorlar. Oysa verilen bilgilere göre, bu kararlar zaten onlann onayıyla alınmıştı. Sefbestleştirip de mi özelleş- tirelim? Yoksa önce özelleştirip sonra mı serbestleştirelim?.. Tekerleme gibi, ama aslında ger- çeğin ta kendisi... Yıllardan beri Te- lekom sektörü bu iki sözcüğün ara- sında top gibi savrulup duaıyor. Da- ha doğrusu özelleştirilmek istendiği, ancak özelleştirilemediği için tam olarak serbestleştirilemiyor... Bu yüzden kaçan fırsatlar ve hiz- metlerin katma değeri ise herhalde Türk Telekom için biçilen bedelin kat kat üstünde. OzeHeştirme ile hükü- metin 7-11 milyar dolar gibi bir gelir elde etmeyi hesapladığı ileri sürülü- yor. Kimilerine göre ise bu rakam bi- le çok abartılı, ancak 3-5 milyar do- lara satılabilir. Ancak hükümet artık yılan hikâyesine dönen bu konuyu noktalamaya karariı. Zaten Türk Te- lekom'un özelleştirilmesi de IMF'ye verilen sözler içinde. Ihalenin yıl so- nundan önce yapılması planlanıyor. Türk Telekom kârlı bir şirket. Teleko- münikasyon şirketleri tüm dünyada zoriu bir dönem yaşar, hatta kimileri devletlerin kurtarma operasyonlany- la iflastan kurtulurken Türk Telekom her yıl 1 milyann üstünde kâr ediyor. Telekom'un OzelleştiPilmesi Şart mı? Türkiye "Altın yumurtlayan tavuğu kesiyor" demeyeceğiz. Çünkü tam anlamıyla serbest rekabet ortamına geçildiğinde (ki eninde sonunda ol- mak zorunda) Türk Telekom'un ge- lirieri hiç bir şekilde böyle kalmaya- cak, düşecek. Zaten, AKP hüküme- ti de açık gözlülük yaparak tam ser- bestleşme yaşanmadan Türk Tele- kom'u böyle süslü püslü haliyle el- den çıkarma uğraşı içinde. Peki illa özelleştirme şart mı? Eğer "iç ve dış borç ödemeleri için yeni bir kaynak gözüyle bakmama bece- risine sahip olunursa" hayır, şart de- ğil. Daha da önemlisi, sektörün ge- lişmesinin tüm ekonomiye kazandı- racağı katma değer açısından de- ğeriendirilip ulusal bir telekom poli- tikası oluşturulabilirse kesinlikle sa- tılmamalı. "Hem yatırımcının korunması hem de toplumun yarannın gözetil- mesiaçısından Türk Telekom'un bu şekilde özelleştirilmeye çalışılması yalnış" diyenlerin sayısı ise hayli faz- la. Konunun yakından takipçisi olan CHP Uşak Milletvekili Osman Coş- kunoğlu, "Türkiye'de şu anda sek- törün gelişmesini ve tam rekabete açılmasının önündeki en büyük en- gel özelleştirme sevdası" diyor. "Bir an öncepiyasaya özelşirketlerin gir- mesi sağlanmalı. Türk Telekom'un güdümünde olan Telekom Kurumu bu haliyle piyasayı düzenleyici ve düzgün rekabetin sıkı takipçisi ol- maktan aciz. Bu bir an önce değiş- meli" diye konuşan Coşkunoğlu, te- lekomun altyapısı üzerinden üretile- cek katma değerin önemine dikkat çekiyor. Bu katma değer ne olabilir, diye kendisinden örnekler vermesini rica ediyoruz. - Kablolu TV için muazzam bir alt- yapı kuruldu ancak kapasitesinin yüzde 5'ini kullanıyor - örneğin, otomotiv yan sanayin- de faaliyet gösteren bir firma için, kablo üzerinden (tercihan geniş bant) resimlerin son derece hızlı gidip gel- mesi önemlidir, maliyeti düşürür, iş verimini arttınr. Işte Türkiye'de böy- le bir kapasite var ancak kul- lanılmıyor. - Eğlence sektörü için de önemli. Ömeğin 'isteğebağlı video' tüketici için cazip bir hizmet haline dönüştürülebilir. Coşkunoğlu, tele- kom sektörünü bilgi çağının otoyolu olarak tanımlıyor. Dünyada telekom altyapısının oluşturulup doğru kulla- nılması sonucu yaratılan katma de- ğer milyariarca dolar, üstelik bu sek- törde yeni açılacak her şirketin istih- dama katkısı da cabası. Tüm bunlar işin bir yönü... Bir di- ğer önemli nokta ise yeni çıkanlan yasayla Türk Telekom'un blok satoş yöntemiyle yüzde 95'ine kadar satış imkânının olması ve üstelik yabancı yatınmcılann hiç bir yüzde sının ol- madan katılabilmeleri. Bir düşünün, Türk Telekom'un yeni sahibi neden Hakkâri'ye ytınm yapsın? Dünyada özelleştirilen telekom şir- ketlerinde yüzde 50'den fazla hisse devletin elinde. Üstelik gelişmemiş yörelere hizmet verilebilmesi için oluşturulmuş olan Evrensel Hizmet Fonu'na şirketlerin mutlaka para ak- tarması gerekiyor. Türkiye'de ise bunlar konuşulmuypr bile...