Catalog

SB7" TEMMÜZ2M04SALI CUMHURİYET SAYF/ DİZt Pilot daferyat ediyor teknisyen deUçuş güvenliğiriskeediliyor mu? Bakım hangar üniteleri yeterli mi? Hava-Iş Sendikası Genel Başkanı Ayçin'le 'uçuş güvenliği'ni konuştuk TURK HAVA YOLLARI DOSYASI AYKUT KÜÇÜKKAYA TUV* 1 1 1 I herke sin buluştuğu bir nokta var... Havacılık sektörünün kalbi Atatürk Havalimaru'ndaki bakım hangar ünitelerinin yetersizliği. Bu nedenle 2004 yılının başında "Sabiha Gökçen Havacıhk Bakun ve Otıanm Projesi" gündeme geldi. THY Genel Müdürii Abdurrahman Cündoğdu 2004 yılının başından bu >ana Atariirk Havalımanı'ndaki hangarlann talebi karşılamadjgını söylüyor. Çünkü Atatürk Haralimaııı'ndaJa bakırn üssü ancak 100 uçağın ihftyacını karşıLayabiliyor. L'çak sayısı ıse yerlı fırmalarla 150'yıgeçiyor. /ETERSİZ Gündoğdu 'nuuı altını çizdiği bır nokta da bölgede ilave bir bakun üssü ve hangar yapımı için yeterli alarun olmaması. 0 yüzden THY yönetimi, Sabiha Gökçen 'dekı 80O dönümlük bir alanda hawngar ve bakun üssü iaıracak. 2010 yılında yaklaşık 300 milyon dolara tamamen bitinlecek, 2 yıl sonra ise kademe kademe yaşama geçınlecek proje sayesinde üste 250 uçağın bakım ve onanmı yapılabılecek. Yeru ünıtede, yerli açıkJann yanı sıra vurtdışından gelen uçakJann da bakımı yapılacak. THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karhtekin iss bu projeye "Habom projemiz 10 yiflan aşacak bir proje"' yorumunda bulunuyor. THY Teknik Genel Müdür Yajrdımcısı Temel Kotil ise merkez hizmete girdığuıde 6 bin teknisyenin işe alınacağını söylüyor. Pekii şu andakı durum ne? THY Teknık Genel Müdıir Yardımcılığı'run iki adet bakım hangar ünitesinde. 2 500 kişinin üzerinde kişi çahşıyor. Bu tesıste, THY'nin vekımi başka havayolu şirketlerinin rüm uçakJanıun. her türlü bakımı yapıhyor. Son iki aydır "geri dönen, lastiği patlayan, pistten çıkan, radarı kopan, acil iniş yapan" uçaklar "THY'de neler oluyor" sorusunu yeniden gündeme getirdi. Iddialan geçiştirmek için uçaklar kiralanıyor, ama pilot sayısı yeterli değil. Airbus alımıyla üzerlerindeki karabulutları dağıtmak isteyen THY yönetimi, demiryollarında olduğu gibi havada da "her şey yolunda" diyor. j ncelememizde THY'nin kâr-zarar bilançosunun I ötesinde "uçuş güvenliği"ni araştırdık... Isimleri gazetemizce saklı tutulan çok sayıda THY personeliyle blre bir görüşrneler yaptık. Personelin huzursuzluğunu bire bir hissettik. Araştırmamızdaki amacımız, uzun yıllardır kurumda çalışan uzman kadrolann görüşlerinin dikkate almması; uçuş güvenliğinin kusursuz uygulanması... PERSONEL AÇICI BAKIM HANGAR ÜNİTELERİ YETERSlZ Hava-İş Sendikası Genel Başkanı Atilay Ayçin: Eğer hat bakırrun kendi arasında ve pilotlaria yapüğı telsiz konuşmaiannı dinlerseniz, zorlamalan ve insanlar üzerinde "iş vürüsün, ne olursa olsun' manüğuun nasıl baskuar oluşturduğunu görürsünüz. Hem pilodannuz, hem de teknisyenkrimiz böyle bir durum karşısnıda, uçuş operasyonu ve bakımla ilgüi shi] havacılık kurallannı iyi niyetle, şirket zordurumda kalmasuı diye. ancak ellerinde oimadan da olsa "ihlaJ" edivoriar. Atilay Ayçin. "Bakım yapan teknik personelin, teknik kapasitesi çok yüksek olmasına rağmen, Teknik Genel Müdür Yardımcıhğı'nın personel sayısı bakımından oldukça yetersiz olduğu görulüyor" diyen Hava-Iş Sendikası Genel Başkanı Atilay Ayçin THY yönetiminin personel açığuıı kapatabilmek ıçın şu yollara başvurduğunu açıklıyor. (\ ^ . ., * Taşeron ^ • ^ a * * " / ' firmadan hizmet ^ ş S £ * satın alınıyor. Aâ^A. I • Mevcut vardiya düzenine aykın olarak, farklı bir vardiya düzenı oluşturuldu, çalışma saatleri arttınhyor. • Uçuş gü\ enliğini riske ederek, yapılması gereken çalışma yapılmadan yapılmış gibi onay veriliyor. Ayçin, başvurulan üçüncü yöntemi şöyle anlatıyor: "SözgeHmi, A bakuna almnuş bir uçağın bakım kartlannın uygulama süresi ve kaç teknisyenle bu bakımın yapılacağı beOi. Aynca yapılacak kontroflerde işler için teknik kontrol görevini yapan teknisyenin item' yazması (yapılacak işin ne olduğunu bebrten formu doldurması) gerekir. Eğer teknik kontrol tespit ettiği olumsuzdurumla ilgili bu formunu düzenlemez ise her türfö yasanın ve yönergenin ötesinde. shil havacıbğm evrensel ilkeleri karşısında suç işlemiş olur. Ya da form düzenlendıği halde ertelen- memesi gereken bakım-onanm işi ertelenir ise kuşkusuz bu durumda da aynı derecede vahim bir suç işlenmiş olur. Ne yaak ki THY'de bu tür uygula- malara, uçağın zamamnda bakımdan çıkması adma başvurulmaktadır. Bu durumu yaratanlann uçuş gü\enliğini hiçe saydıklan tarüşma gerektirmeyecek kadar açıkür." PERSONEL YETERSİZ AMA İS COK K endisi aynı zamanda bir teknisyen de olan sendika yöneticisi Kaya Sayuı özellikle teknik personelin dünya ölçülerinde deneyim ve üretım kapasitesi sahibı olduğunu dile getirdikten sonra sayıca azlıktan kaynakJanan sıkıntılan anlattı THY'nin filosu dışında başta Lufthansa ve diğer şirketlerın uçaklanna da bakım yaptıklannı dile getiren Sayın. ancak son dönemlerde personel sayısı azlığından bakımı yapılan şirketlerin azaltıldığını anlattı. Sayın'ın verdifi bilgiye göre, yönetim değışikliği ve IMF politikalan gereği THY'den son bır buçuk yılda 1500'ün üzerinde eleman aynldı. Emekliliğe sevk edilenler ve aynlanların yerine ise eleman almmadı. Buna karşın var olan yetersiz sayısıda teknik ve bakım personeii; halen yurtiçi ve yurtdışı tarifeli tarifesiz sefer yapan. yolcu ve yük taşıyan 24 uçaklı Onur Air'e, 8 uçağı olan Kıbrıs Hava Yollan'na, 17 uçaga sahip ıVfN'G'ye. 6 uçakla hizmet veren Atlas Hava Yollan'na. 8 uçağı olan Fly Hava Yollan'na, 8 uçakJa yolcu ve yük taşıyan Sun Express'e hizmet veriyor. Şirket aynca, Azerbaycan ve Iran havayolu uçaklanna da bakım ve onanm hizmeti veriyor. Onur, Atlas ve MNG'nin uçak toplammm THY'ye eşit olduğuna dıkkat çeken Sayın, Sivil havacılık konusunda hangi kriterlenn değiştiğinîn ve söz konusu şirketlenn yurtiçi-yurtdışı tarifeli uçuş hakkı kazandığını sordu. Diğer yandan, bir süre önce THY, Zorlu Enerji ile ortak hizmet anlaşması imzaladı. Enerji santrallanndakı motorlann uçak motorlanna benzediği için böyle bir anlaşmaya gidildıği dile getirilen açıklamalarda, THY ile Zorlu O&M'nin Türkiye ve çevre ülkelerdeki endüstnyel gaz türbinlennin bakım işlemlerinde ortak hizmet vermesinin öngörüldüğü belırtildi. Bu durumda zaten yetersiz personele sahip THY'nin söz konusu işin altından nasıl kalkacağı hâlâ tartışıhyor... '48 UCACA HİZMET VERİLEMEZ' Ayçin, açıkladığı bu iddiayı ise resmi rakamJarla destekliyor: "Şimdi, Teknik Genel Müdür Yarduncüıgı İstanbul Hat Bakun Müdürlüğü'nde üçlü vardiya ile dört ekip bulunmakta ve her ekipte >aklaşık 35 teknisyen görev yapmakta. Günde ortalama olarak 8 ile 10 arasuıda değişen savıda teknisyen, senelik izin, mazeret izni. kurs, hastank izni, göre\ gibi nedenJerle hizmet üretmemekte. Buna göre yine ortalama olarak gerrve 25 teknisyen kalmakta. Bu teknisyenlerin 8'i elektrik, 17'si ise mekanik teknisyenidir. Mekanik teknisyenlerinin üretebikcegi hizmet, adam/saat olarak belhdir. Aynı \ardha saatinde aname>dan olan Atatürk Havalimanı'nda kalkan uçak sayısı: 65, inen uçak sayısı: 48'dir. Bakunlardan gerhe kalan 44.20 adam/saat ile sadece 40 uçağa hizmet v«rüebileceğini düşünsek bile -ki bu son derece iyimser bir hesaplamadır- kalkacak olan 65 uçaktan 25 tanesine v« inecek olan 48 uçağa hiç hizmet verilemez." Ayçin, "Peki durum böyle olduğu halde sefetier nasıl oluyor da yapılabiüyor?" sorumuza ise şu yanıtı veriyor: '1$ YURUSUN' MANTICI "Eğer hat bakımın kendi arasında ve pilotlaria >apOğı telsiz konuşmalannı dinlerseniz, bu konudaki zorlamalan ve yönetim eşgüdümüyle ilgih' hangi zaaflara açık olduğunu, insanlar üzerinde iş yürüsün. ne olursa olsun' mantığının nasıl basknar oluşturduğunu görürsünüz. Pilodannuz uçağa teknisyen geünediği için ferjat ediyor, teknisyenler ise uçaklara yetişebümek için yoğun çaba sarf edijor. Hem pilotiarmnz, hem de teknisyenlerimiz böyle bir durum karşısmda, uçuş operasyonu ve bakunla ilgüi srvil havacıhk kurallannı iyi niyeüe, şirket zor durumda kalmasın diye, ancak ellerinde oimadan da olsa 'ihlal' ediyorlar." YARIN: 'Yorgunluk öldürür.' OLUMSUZLUKLAR BİLİNİYOR 'Herkes dıırumdan haberdar' A tilay Ayçin'e oluşan ihlalleri soruyoruz, örnek \ ermesıni istıyoruz. Ayçin bize şu ömekleri sıra- lıyor: "İnen bir uçağın yardımcı güç ünitesi olan A.P.I 'nun kapanlmadan pUotun uçaktan aynl- ması, ya da A.P.U. çahşırken teknisyenin uçağı terk etmesi gibi. Kurallara aykın olmasuıa rağmen hemen her uçakta aynı sorun yaşanmaktadır. Ya da bir uçak N'O-GO olmasına rağmen tarife/ filo uyumsuzluğunun etkisiyle, uçağın havada kalma verimHli- ği/bakım gereksinimleri gibi temel politikalardaki oluşan dengesiztiğe rağmen, büyük bir risk ahnarak seferin icrası yoluna gidilmesi. en temel yönetim yanhşlanndan sadece biriskür. Son zamanlarda sıkça rastlanan bir olay da, tek- nisyenin uçağm defterini onaylamadan, pilotun da bu onaylanmamış prosedürü kabulü ile uçağın sefere ghmesi- dir.' Bu yanhş uygulama ile ilgili yaşanan onlarca olay vardır. Bu yanhş, uçakta bir problem yaşandığında açığa çıknıak- tadır ve L çuş İşletme Genel Müdür Yardımcıhğı ile Teknik Genel Müdür Yardımcıiığı da bu olumsuzluklardan ha- berdardu*. Pilotlar uçuş esnasında yaşadıklan anzalan ne- den sadece telsizden hat bakuna büdiriyoriar diye birbiri- mize soruyoruz. Herhalde hat bakuna bildiri- len rüm arua- lara müdahaie edildiğini düşü- nüyoıiar. Oy saki yukanda açıkça ortaya koy ulduğu şe- kilde bu anzalara, kimi zamanlar müdahaie etmek mümkün olamamakta. Pilotlanmızm ve teknisyenlerimi- zin hangi psikolojik basküarîa bu olum- suzluklan göguslemek zorunda kaldıklan, neden kurallan tam uygulayamadıklan yönün- deki yaşamsal hassas bir konunun yönetimi rahatsız emıemesi. anlaşılması mümkün olmayan bir yöne- . tünzaafidn"." 'TAŞERON TEKNISYEN' SORUNU Atilay Ayçin, önemli sorunlardan biri olarak görü- len "taşeron teknisyen" konusundaki sılontıyı ıse şu cümlelerle değerlendirdi: "Teknik Genel >Iüdür Yardımcıhğı bünyesinde CSS Güvenük ve Hizmet İşletme Sanayi Pıcaret Anonim Şirketi için çahşan yaklaşık 120 teknisyen görev yapıyor. Daha ön- ce Birtem adh temizlik' şirketlnde görev yapan bu teknis- yenler, Birtem'in işyerini terk ettiriünesi ile biıükte yeni bir şirkete CSS'ye transfer edildiler ve hahhazırda THY yetki- lilerince bu şekilde çaJışfıniıy oriar. Yaklaşık 4 yıldır bu görevierini sürdüren taşeron teknis- yenlerle ilgiJi olarak THY yönetiminin takuıdığı tutum son derece ilginç. Yakuı zamana kadar CSS'h' teknisyenlerin uçak ile ilgih' hiçbir eğhinıi yokru. Bir süre önce bu konuda eğitinı almaya başlanıış olsalar da hâlâ bu teknisyenlerin birçoğu bu açıdan eğitimli değiL Oysa bu teknisyenlerin uçak üzerinde yaptıklan işler li- sans gerektiren ve mutlaka test ve çahşma kontrolü yapıl- ması gereken, yani uçuş güvenüğini doğrudan etkileyen iş- ler. Bu gibi önemli işlerde tek başma çahşan teknisyenler mevcut Diyetim ki. ekip oksijen rüpünü tek başma değişti- riyor. Değiştirildikten sonraki işlemler hayati önem taşryor. Bu, pilodarumzm -ve kuşkusuz ki yolculann- yaşanunı doğrudan ilgilendiren bir konu. Bu görevi CSS teknisyeni- ne veren baş teknisyenimiz, şefimiz ne kadar önemh' bir so- nunluluk akhklannın farkmda ounalanna rağmen, neden bu imzalan atnıak zorunda kahyoriar? Kuşkusuz baştek- nisyenden ya da şeften önce bu konuda esas sorgulanması gereken yönetim anlayışıdır. THY bu anlayış nedeniyle bu- güne kadar büyük zararlar görmüştür."