Catalog

2-9 TEMMUZ 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA EKÖNÖMFekonomi@ cumhuriyetcom.tr 13 Basma fabrikası bMm yuvası olııyor • AYDIN(AA)- Atatürk'ün 1937 yılında Aydın'ın Nazilii ilçesinde kurduğu Sümerbank Basma Fabnkası. Adnan Menderes Ünıversıtesi'ne de-vredildi. Mümnyum üpünlerinezam • KONYA(AA)- Konya'nın Seydışehir ilçesinde kurulu Eti Holding'e bağh Alümınyum AŞ, iirünlerine yüzde 0.8 ile 2.9 arasmda değişen oranlarda zam yaptı. Külçe ingotun fiyatı yûzde 1.6artarak2 milyon 160 bin 642 liraya, yûzde 1.2 oranında zam gören alaşımh külçenin fiyatı 2 milyon 567 bin liraya yükseldi. Doğan, Cine 5'e ortak oluyop • ISX4NBL'L(AA)- Doğan Yayın Holding bunyesindeki Doğan TV AŞ. Cıne 5 televızyonuna, BDDK'nın onayuıa bağlı ortak olma karan aldı ve konuyla ilgili şartlı olarak bır ön protokol ve niyet anlaşması imzaladı. Japonya, Irak petrolüne döndü • Ekonorni Servisi - Japon ticaret şirketi Mıtsubishı, Irak Devlet Petrol Pazarlama Kurumu ıle 40 bin varil Basra menşeli ham petrol alımı için sözleşme imzalandı. Japonya, 1990'dalrak'ın Kuveyt'i ışgal etmesinden beri geçen 13 yıl aradan sonra Irak"tan ticari amaçlı ilk parti ham petrolünü ithal edecek. Tupizmde yeni pazar arayışı • BELEK(AA)- Şahüıler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Şahin, "Bütün umudumuzu Almanlara bağlamayalım. Turizmde yenı pazarlar arayalım" dedı. Şahin, bu yıl Türkiye'ye gelen Alman turist sayısında düşüş yaşandığını, Türkiye'nin özellikJe Fransa, Bulgaristan, Romanya, îtalya ve Hollanda pazarlanna açılması gerektiğini belırtti. İTO otel yapmaya hazırlanıyor • İSTANBIX(AA)-ÎTO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yıldınm, Eminönü'nde ÎTO binasuıın bitişiğinde Hazıne'ye ait olan ve SÎT alanı olarak göriilen otopark arsasını. açılan ihalede Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğı (TOBB) ile bırlikte 11.3 trilyon liraya satın aldıklannı açıkladı. "Buraya otel projesi hazırlıyoruz'' diyen Yıldınm, otehn maliyetinin 50 trilyon lira civannda olacağını kaydettı. Yapı Kredrnin gözü Çırturovada İZMİR(AA)-Yapıve Kredi Bankası Yönetim Kurulu Başkanvekili Halit Soydan. Çukurova Grubu'nun ödemelerini aksatmaması halinde Yapı ve Kredı Bankası'nda da hıçbir sorun yaşanmayacağıru söyledi. İmar Bankası'nda yasanan olayların bankacılık sektörünüde "tedirgin" ettığinı dıle getiren Soydan, "Bu olay sadece o bankayı değil tüm sektörü etkilıyor" dedi. Maliye Teftiş Kurulu'nun kamudaki denetleme yetkisi kaldınlıyor Kamudateftişe tırpanHACER BOVAaOGLÜ ANKARA - Hükümet, kamudaki en önemli denetim organlanndan olan Ma- liye Teftiş Kurulu'nun yetkilerini tırpan- hyor. Çalışmalan tamamlanan Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasa Tasla- ğı'yla. Maliye Teftiş Kurulu'nun kamu kurum ve kuruluşlanru denetleme yetki- si kaldınlıyor. Maliye Teftiş Kurulu'nun bu yetkisi, kamu kurumlannda kurula- cak iç denetçi birimlerine ve Sayıştay'a devrediliyor. Diizenlemeyle, 1879yılın- dan bu yana kamuyu denetleme yetkisi- ni elinde bulunduran ve en köklü dene- tim birimlerinden olan Maliye Teftiş Ku- rulu fıilen işlev siz hale getiriliyor. IMF'ye soz verilen yasal düzenleme- ler arasında bulunan Kamu Mali Yöne- tim ve Kontrol Yasası'na ilişkin çalışma- lar tamamlandı. Çalışmalan sırasında • Çalışmalan tamamlanan Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasa Taslağı'yla, kamudaki denetim yetkisi, kamu kurumlannda kurulacak iç denetçi birimlerine ve Sayıştay'a devrediliyor. Hazine, Maliye Bakanlığı ve DPT ara- sında tartışmalar yaşanan yasa taslağına ilişkin olarak kurumlar arasında uzlaşma sağlandığı öğrenildi. Önümüzdeki gün- lerde de Bakanlar Kurulu'na sevk edıl- mesi planlanan yasa taslağında, kamuyu denetleme yetkisine sahip olan Maliye Teftiş Kurulu'nun bu yetkisi fiilen orta- dan kaldınldı. Taslakta, kurulun başlıca görevi Ma- liye Bakanlığrna bağlı birimlerde dene- tim yapmak olarak belirlenirken kamu- daki dığer kurum ve kuruluşlan denet- leme yetkisi ortadan kaldmldı. Kurulun dığer kurumlan denetlemesi için "ifeiB bakanın istemesi veya başbakamn onay vermesi'' koşulu getırildi. Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasa Tasansf yla yetkileri tırpanlanmak iste- nen Maliye Teftiş Kurulu, tüm kamuyu denetleme yetkisine sahip bulunuyor. Yetkl geniş Buna göre, teftiş kurulu "Maüye Ba- kanTnın emri veya onayryla genei, katma ve özel bütçeli daireierie, fonlar, döner sermayeti kuruluşlar, kunıhış statüsü ne olursa olsun sermayesinin en az yansı devlete ait olan kuruluşlar vebudaireve kımıhışlann biıtikteveyaaynayn serma- yeJerinin en az yansma iştiraki olan ku- ruluşlan teftiş etme" yetkisine sahip bu- lunuyor. Kurul, aynca bu kurumlann iş- tirakçisi olduğu kuruluşlan ve imtiyazlı şirketleri "yeCkili makamiann isteği ve Maliye BakanTnın iznhle" teftiş edebi- liyor; dernek vakıfve sendikalan da ma- li yönden denetleme yetkisi Maliye Tef- tiş Kurulu'nun elinde bulunuyor. Çalışmalan tamamlanan yasa taslağın- da, Türkıye genelınde sayısı 126 olan tef- tiş kurullannı ışlevsizleştiren düzenle- melere de yer veriliyor. Taslakta. kamuda kurum ıçi denetim yapma yetkısının kurulacak "iç denetçi birünJerine'' aktanlması öngörülüyor. Iç denetçi btnmlerinin kurulmasıyla birlik- te, kamudaki teftiş kurullannın da işlev- siz kalacağına dıkkat çekıliyor. Maliye Bakanlığı da ıç denetçi bırimlennin ku- rulmasının ardından; teftiş kurullanndaki müfettiş sayısını azaltmayı planlıyor. TSriJre'nln artik iU. sağtıku Mr ati*5 Ç Başlangıçtasadecemadensnyıı üreten şirket, Freşa markasryla yaratbğıarotnabmadensuyuüe pazann h'derioldu zırveyeşık 5 milyon dolarlık yatınmın ardından 6 bin metre- karelik modern birüretim tesise dönüştüren Çakırme- likoğlu ailesi, 2001 'de üretünine başladıldan meyve- li soda kulvannda, yüzde 85'lik pazar payı ıle zirve- ye oturmuş durumda. 2003 yılı için belirledikleri 30 milyon dolarlık yurtiçi cıro hedeflen- ! ne ulaşacaklanna inanan Çakırmelioğ- Iu, ihracata ağırlık verme planı çerçe- vesinde yeni üretim tesislenni Koso- va'da kurmayı düşündüklerini anlattı. Görüşmelerin sürdüğünü belirten Ça- kırmelikoğlu, projelerinin gerçekleş- mesi durumunda, ihracatta Avrupa'yı hedefiedıklerinı ıfade etti. Şırketin şu an tam kapasite ile çalı- şan Inışdibi tesisinde, Inişdibi Maden- suyu ve Freşa dışında, FRM, enerji içe- ceği Zebra, Soon Kola ve Freştea mar- kalı 4 yeni ürünün de üretimi yapüıyor. Kalsiyum ve Multivıtamin olmak üze- re 2 çeşidi bulunan FRM, gazlı içecek grubunda Türkiye'nin ilk ve tek üriinü olma özelliğine sahip. Türkiye'nin ilk vitaminli-mey- veli kolası olan Soon Kola ise keşfedilmeyi bekleyen ürünler arasında. Değişik tatlar yaratmanın kendisi için bir hastalık haline geldiğini söyleyen Ismail Ça- kırmelikoğlu, her yenı ürüne *Ya tutarsa'" diye baş- ladıklannı söyleyecek kadar samimı. ÖZELLEŞTİRME MtVE ZEYBEKOĞULLARI GÎRESUN - Karadenızli Çakırmelıkoğ- lu ailesi, yarattıklan Freşa markasıyla içe- cek sektöründeki boşluğa "nokta vuruş" yaptı. 1997'de tesadüfen aldıklan 65 met- rekarelik Inişdibi Madensuyu tesislerinı 6 yılda neredeyse 100 kat büyüten aıle. 2001 'de soda sektöründe rekabet et- mek için "zorunluluktan" yarattıklan doğal aromalı madensuyu Freşa 'nın ıç pi- yasa talebini karşılamakta zorlanıyor. Üıracatını arttır- mak için yurtdışında yeni bir üretim tesisi açmayı planla- yan şirket, Kosova'daki bir fabrikayı satın almak veya kiralamak üzere görüşmele- rini sürdürüyor. Kuruluşundan beri kredi kullanmadan, öz sermayesiyle büyü- yen Çakırmelikoğlu AŞ'nın başansı, şırketin yönetim kurulu üyelerinden İstnail ÇakınnelikoğJu'nun deyışiyle "çekjrdekten* gelıyor. 65 metrekare- lik baraka şeklindeki fabrikayı. yakla- akırmelikoğlu ailesi, 2001 yılında üretimine başladıklan meyveli soda kulvannda, yüzde 85'lik pazar payı ile zirveye oturmuş durumda. Denetime tasfiye• Hükümet, özelleştirilen kuruluşlardaki müfettişleri 'araştırmacı' unvanıyla etkisiz kılmaya hazırlanıyor. BÜLENT SARIOĞLU ANK\RA-Hükümet, satışa çıkan- lan kamu kuruluşlanndan diğer ku- rumlara aktanlan müfettişleri tasfiye ediyor. Özelleştirmeyle ilgili tasanya eklenen maddeye göre; başmüfettiş, müfettiş ve denetim elemanlan başka kurumlarda "araşürmacr unvanıyla etkisiz kılınacak. Bazı Kanunlarda ve Milli Piyango îdaresi Genei Müdürlüğü Kuruluş Ka- rarnamesi'nde değişildik yapan tasa- nya eklenen iki maddenin, denetim görevlilerini tasfiyeye dönük olduğu ortaya çıktı. Plan-FJütçe Komisyo- nu'nda kabul edilıp genei kurul gün- demine gelen tasanya göre özelleşti- rilen ve özelleştirilecek kuruluşlarda çalışan müfettiş ve denetim elemanla- n "araştmnacr olarak adlandıniacak. Devlet Personel Başkanlığı, denetim elemanlannı bu unvarüa başka kurum- lara nakledebilecek. Hükümet, daha önce diğer kurumlara aktanhp yargı karanyla eskı görevlerine dönen dene- tim elemanlanna karşı da önlem aldı. IMF'nin de koşullan arasında yer alan tasanya eklenen geçicı bir maddeye göre benzer atamalarla ilgili olarak yargı mercilerine açılan ve devam eden davalar hakkında da bu hüküm uygulanacak. Katrilyonlarca liralık görev zararla- n ve usulsüz kredileriyle tartışma ya- ratan Ziraat ve Halk bankalanndaki birçok müfettiş, özelleştirme gerek- çesiyle geçen süreçte tasfiye edildi. Bu yasayla, kamu bankalan da dahil olmak üzere satışa çıkanlacak kuru- luşlarda tasfiye süreci hızlandınlır- ken, bu bankalardakı görevlerine dön- me olasılığı bulunan denetim eleman- lannın yolu da kapatılıyor. SEKA İÇİN 9.1 MtLYON DOLAR TEKLtF Kastamonu'da son sözMopak'ın Ekonomi Servfei - SEKA'ya ait Kastamonu Işletmesi'nin nihai tur pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi 9 milyon 100 bin dolar ile Mopak Kâğıt Karton Sanayi Ticaret AŞ verdi. Yılda 50 bin ton karton üretimi gerçekleştiren ve 200 bin ton kâğıt işleme kapasitesine sahip Mopak, bu alanda 1926 yılından beri faaliyet gösteriyor. SEKA Kastamonu İşletmesi için gerçekleştirilen pazarlık göriişmeleri 7 milyon dolar başlangıç tutan ile açüdı. Beş fırmarun katıldığı ihalenin 7. turunda Mopak Kâğıt Sanayi 9.1 milyon dolar teklif verirken Julius Glatz GmbH'nin 8. turda çekildiğini açıldamasıyla en yüksek teklifi vermiş oldu. Üıale Rekabet Kurulu'nun görüşünün alınmasından sonra Özelleştirme Yüksek Kurulu karan ile kesinleşecek. Işletmede ahcı firma için 3 yıl boyunca 30 milyon dolarlık üretim şartı bulunuyor. Bu arada işletmenin 2002 kânnın yaklaşık 4.5 trilyon lira olduğu ifade ediliyor. Öte yandan. SEKA Kastamonu Işletmesi, sigara kâğıdı konusunda Türkiye'nin tek üreticisi konumunda. 1984 yılında üretime alınan fabrikanın yıllık 10 bin 200 ton kâğıt, 3 bin 630 ton da selüloz üretim kapasitesi bulunuyor. Taşucu SEKA Lnııaııı oııay aşanıasnKİa MERStV (Cumhuriyet) - Mersın Deniz Ticaret Odası ile Ticaret ve Sanayi Odası'mn öncülüğünde bir araya gelen Mersinli girişüncıler. Taşucu SEKA Limanı özelleştirme ihalesinde en yüksek rakamı teklifettiler. Ortak girişim, Ta- şucu'nda bir tersane kurmayı ve limanı modernize et- meyi hedefliyor. Mersin Deniz Ticaret Odası, Ticaret ve Sana- yi Odası, Silifke Ticaret ve Sanayi Odası, Mer- ^ ^ — sin SerbestBölge Işleri- cisi AŞ, Mersin Deniz Tacirle- ri AŞ, Taşucu Belediyesi ve gemi ınşaat şirketi Selah Gru- bu'nun oluşturduğu ortak giri- şim. 18 Temmuz'da düzenle- nen Taşucu-Tersane Alanı ve Seka Taşucu Limanı'nın özel- leştirihnesi ihalesinde en yük- sek teklifi verdi. ÖYK'nin Taşucu SEKA Li- manı 'nın özelleştirilmesi için 7 milyon dolar bedel belirlediği- ni belirten Deniz Ticaret Oda- sı Başkanı Cihat Lokmanoğhı. "Liman için en yüksek teklifi 4 müyon 600 bin dolar olarak biz verdik. Bize en vakın tekiifi ise • Mersinli girişimciler 18 Temmuz'da düzenlenen Taşucu-Tersane Alanı \'e SEKA Taşucu Lımaru'nın özelleştirilmesi ihalesinde en yüksek teklifi verdi. Park Holding 2 milyon 300 bin dolarolarakverdi. DemekId bu Kmanın gerçek değeri 7 nüh on dolar değü" dedi. Lokmanoğlu. Mersin Ortak Girişim Grubu'nun Taşucu-Se- ka Tersane alanı ihalesinde de 2 milyon 150 bin dolarla en yüksek teklifi verdiğini belirte- rek, Doğu Akdeniz'deki tek si- vil tersaneyi Taşucu'nda kura- caklannı ifade etti. Lokmanoğlu, 6 milyon dolar rutannda yatınm yapılacak olan Taşucu Tersanesi Projesi için 8 yıldır fizibilıte çalışma- sı yaptıklannı söyledi. • B I M t Taşucu Tersanesi 'nde ticaret. yolcu, büyük ba- lıkçı gemileri, tankerler ve yatlara bakım, ona- nm ve havuzlama hiz- meti vereceğini belirten Lokmanoğlu, "Tersa- nelerin deprem kuşağında bu- Junması Taşucu Tersanesi'nin önemini arünyor. ProjeJerin ta- mamlanmasıyla Akdeniz, tç Anadolu ve Güneydoğu Ana- dohıBolgeleri'nin ihracaüarta- cak ve 3 bin 500 Idşiye iş olana- ğı sağianacak" d^e konuştu. tŞÇENtV EVRENİINDEN ŞLîKRAN SOMER Geç Kalmadan Meclis'in içinden, dışından siyasetin içinde, en soldan en sağa çok geniş bir yelpazede, doğaıdan bilgi alma şansı olan uzman kişiler bugünlerde bi- raz fazla karamsartar. Endoğan Hükümeti'nin Tür- kiye'yi, asker gönderme yolu ile bir biçimde Irak ba- taklığına bulaştırabileceğini düşünüyoriar. Karamsarlığın odağında, Erdoğan Hükümeti'nin uzun süreli iktidar, yerel seçimler için para bulmak uğruna her şeyi yapmaya hazır (tiynetinde) olması hali var. Ülkücüsü de, liberali, solcusu da iktidar eki- bi için "Bunlar millet değil ümmet refleksleri ile politika yaptyorlar" yargısında buluşuyorlar. Yaygın istihbarat, AKP iktidannın ABD ile ilişkile- rini düzeltmek uğruna, en üst düzey, bilinen özel kişilerin özel görüşmelerinde ABD yönetimine as- kerleri şikâyet ettikleri yolunda. Yine yaygın istih- barata göre ABD kaynaklı, askerleri hedef alan, AKP yönetimini kollayan çıkışlann nedeni bu. Bir yandan da gerek Pentagon, gerekse içerden AB uyum yasalan, terfiler, bütçe, yıpratma kampanya- lan ile.. her kanaldan üst kademe komutanlara yö- nelik baskılar, sindirme girişimleri uç noktada. Irak'a asker gönderme, teknik ve stratejik an- lamda askerlere sormayı, en azından koşullar için teknik bilgi, rapor almayı zorunlu kılsa da, sonuç- ta karan siyasi iktidar verecek. Askerlerden gele- bilecek itirazların en düşük ölçülerde olabilmesi için, ABD ile işbirliği içinde elden gelenin yapılma- sı sürdürülecek. Tezkeresiz asker gönderebilmenin tüm yollan denenecek. Olmazsa, Meclis'e gidile- cek. Akıl yolu, Meclis'te karşı çıkacaklann artmış olacağı yolunda. Ancak Erdoğan Hükümeti bu kez grup karan ile milletvekillerini zorlayacak. Siyasetin en deneyimli kadrolanndan, her parti- den, bilim çevrelerinden uzmanlann karamsarse- naryolan, "Geç kalmadan, Türkiye'nin çıkarları için ortak cephe ittifakı" arayışında noktalanıyor. Ancak yine henkes kendi kesiminden umutsuz. CHP'liler parlamentonun içinde oldukları haide partilerinin AKP'nin planlarını bozacak dinamizm- den çok uzakta olduğunu itiraf ediyorlar. Parla- mento dışında kalan liberal partililer, tümü birden partilerinin darmadağın olmasından, iç çöküş, he- saplaşma içinde boğulmalanndan yakınmaktalar. MHP'liler, parti dışında kalmış ülkücüler de dahil, kendileri anlamında daha da kötü bir dağılmayı iti- raf etmekteler. Parlamento dışındaki solun hali ise zaten bildik bir durum. Semnaye, büyük medya korosuna katılmış Ame- rikancılar, borsayupileri borazanlığında Irak batak- lığına asker göndermenin gerekçelerini yaratmak, kamuoyunu yönlendirmek çabasında senaryo üs- tüne senaryo üretiyorlar. Olabilir mi? Göz göre gö- re, ABD'nin petrol şirketlerini gönderemediği, ken- di paralı askerlerinin daha uzun süre kalması ha- linde Bush-Blair iktidarlannı, iki ülkenin şahin yö- netim kadrolannın tümünü tepetaklak edebilecek gelişmeler ortada iken, Irak'a Türk askeri gönderi- lebilir mi? Banş Girişimi'nin kamuoyuna çağnsından, son paragrafı, çok önemli gerçekleri bır kez daha siz- ierle paylaşmak istiyorum: "Birieşmiş Milletler'i ve tüm dünyada ayağa kal- kan banş güçlerini hiçe sayarak Irak'ta batağa sap- lanan Amerika, şimdi kurtulmak için başka ülke- lerden medet umuyor, suç ortaklan anyor, 1 Mart 'ta Irak'ta savaşa hayırdiyen Türkiye 'yi de ça- mura bulaştırmaya çalışıyor. Ama Türkiye, 50 yıl önce ABD çıkarfan için Ko- re'ye asker gönderen ve binlerce evladını orada kırdıran Türkiye değil. Irak'ın işgalinde suç ortak- lığını reddeden Türkiye halkı, işgalcileh çamurdan çıkarma uğruna tek bir askerinin bile burnunun kanamasına izin vermeyecektir. Hükümetin Irak'a asker gönderme önerisini Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne getirmesi gaflet, yeni gizli anlaşmalar- la oldu bittiye getirmesi ise ihanet olacaktır. Bush yönetimi, bugün 1 Mart'takinden çok daha zayıf, banştan yana Türkiye çok daha güçlüdür. Saldır- gana değil, kendimize ve barışın gücüne güvene- lim." Birileri biryerlerden yola çıksa, bir kıvılcım yakıl- sa; siyasal, toplumsal örgütlenmelerin, toplumun içinde debelendiği moral çöküntü gidecek, geç ka- lınmadan yerine egemen olacak sağduyu ile Irak bataklığına asker gönderilmesi kâbusu, karabasanı bitecek.. soner@cumhuriyet.com.tr Herkesin petrolü var AJVKARA (AA) - Türkiye'nın cıddı petrol yatak- lan bulamamasına, yıllık üretimınin de tüketiminin çok altuıda (2.5 milyon ton) olmasına karşın 2002 yılında 5 milyon tonun üzerinde petrol üreten ülke sayısı 45'e yükseldi. British Petroleum (BP) fir- masının her yıl geleneksel olarak yayımladığı Hazi- ran 2003 tarihli "BP Dünya Enerjjsinin tstatiksel Gözden Geçirmesi" raporuna göre, 2002 'de 11 ülke 100 milyon tonun üzennde petrol üretırken, 7 ülke 50-100 milyon ton arasmda petrol üretimi yaptı. Üretimde ilk su^yı 418.1 milyon tonla Suudi Ara- bistan alırken, bu ülkeyi 379.6 milyon tonla Rusya ve 350.4 milyon tonla ABD takip etti. Avrupa otopazan iştah kabartiyor İSTANBUL(AA)- Avrupa'da, Almanya, Ingilte- re, îtalya, Fransa ve Ispanya'da sadece haaran ayın- daki otomobil satışlan, Türkiye'deki 6 aylık 63.751 adetlik satışı kat kat aştı. Almanya'nın geçen yılm aynı ayına oranla yüz- de 5.3 azalan satışlan bile Türkiye'run 6 aylık oto- mobil satışlannı 4.6 kat geçti. Türkiye'deki haziran ayı satışlan ise geçen yılm aynı ayına oranla yüzde 109.1 artmasına rağmen sadece 16.329 adet oldu. Ingiltere'deki haziran ayı otomobil satışlan Türki- ye'nin 6 aylık otomobil satışlanm 3.8 kat, Fran- sa'daki satışlar 3.2 kat, Italya'daki satışlar 2.8 kat, İspanya'daki satışlar ise 2.2 kat geçti.