Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1 ARALIK 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
ROPORTAJ
AHLÂK ARANIYOR TURHAN SELÇUK
DÜEÜST
TA3İAÎLI
İSTANBUL
EFESDISİ
ABDÜLCAKBi Z
HARİKüLALE
MACERALAEI
JOSIM
TEKMİXİ
K I>AVUJ_ ^
3Îİ-E UYANMA2L
Beyo
tstikialCaddesi"nde20.yüzyıbnbaşındayapılanSentAntuanKilisesi.\«nigotikmimariyiyansıürken.kUiseniııönündekiapartmanlarAntuanınyaşadığıyüzyüınizlerinitaşı\or.11 otûgraflar SERKANY1LDIZ)
A zız sözcüğünün karşıhğı
^ « Fransızcada"saint",ltalyan-
/ \ cada "san" oluyor... Türk-
/ I çedeıseFransızcadan"s«ıt''
.A. -A- okvmuyor... Tahmınen 1191
yıhnda Atlas Okyanusu kıyısındakı
Lızbon'da dünyaya gelen ve baba ta-
rafindan Portekızli, anne tarafından
uzaktan Alman olan Fernandode Bug-
lioni, Italya'dakurulan KüçükKardeş-
ler adh Fransısken tankatına gırdık-
ten sonra Antuan adını alıp Fransızla-
ra göre Antoine, Italyanlara göre An-
tonio, tngilizlere göre Anthony oluyor
ve ölümünden bır yıl sonra 1232'de
Papa'rnn karanyla azız sayıhyor..
Şu bizım tstikial Caddesı'nde Gala-
tasaray'dan Tünel'e doğru gıderken,
sol kolda, demır partnaklıklı büyük
kapının arkasında duran, uçuk kiremıt
renklı ve beyaz mermerlerle bezeh ve
dış kapısında "SentAntuan" yazan kı-
liseye adını veren azız, ışte bu aziz.
Ama gerçek adı Antuan değıl... Ger-
çek adı Fernando de Bughoni...
Buglıonı'nın doğduğu yıl A\Tupa'dan
Kudüs'e doğru Haçlı seferlerinden
üçüncüsü yapılıyor..
Francesco'nun tarlkatı
Buglioni, henüz 13 yaşındayken dör-
düncü seferlerinde Katolık Haçlılar,
Müslüman Araplara gelmeden yolun
yansında. Ortodokslar Rumlan önle-
rine katıp Istanbul' a gınyor ve Bızans
lmparatorluğu"nvın başkentınde Latın
İmparatorluğunu kuruyor..
Buglioni, Haçlılann seferüstüne se-
fer yaptığı yıllarda büyüyor; Portekız
Kralı'nın şövalyelennden bıri olanba-
bası gıbı asker olacakken, daha doğ-
rusu askerhk eğınmını tamamlayıp şö-
valyelığe terfı edeceğı gün, askerlığı
reddedıyor.. Dıneğıtımınebaşhyor...
Bu sırada Roma'nın kuzeyınde, çız-
menın ortasında Perugıa kentının bı-
raz doğusundakı Assısı kasabasında,
Francesco adında bır papazuı, kılise-
dekı ayın sırasında Tann'nın kendısı-
k U Mİt KatoUklerin 13
' yüçyıldakiHaçh seferleti
* - — * • —
DENIZ SOM
ne bütün dünya nımetlerinı bırakma-
sını ve yoksulluğu benımsemesıni bu-
yurduğunu söyleyerek Fransısken ta-
rikarını kurmasının üzerinden lOyılfa-
lan geçmiş bulunuyor. Dilencı gibi
pejmürde halde dolaşarak vaaz veren
keşışler,Portekız"ekadar gelıyor... Fer-
nando de Buglioni, yoksulluğu benum-
seyen keşişlenn arasına katüıyor... Af-
rika'yagidiyor... Ateşlibırhastalığatu-
tulup tekne ile Sıcüya'ya gelıyor.. Ora-
dan îtalya'ya geçiyor ve Venedık'ın
hemen batısındaki Padova kentinde
"Padovalı Antuan" oluyor... Yalına-
yak, Italya'da ve Fransa'da dolaşıp va-
azlar venrken. aynı anda ıkı yerde bır-
den bulunmak gıbı mucızeler yaratı-
yor.. 1231"deölüyor;PapaIX.Gregp-
rius tarafından azızlık mertebesıne
yükseltiliyor.
tstikial Caddesf nın üstünde, Fran-
sısken keşışlen gibı dünya nımetlenn-
den el ayak çekmek mümkün değıl...
Sent Antuan Kılısesı, ıbadete gelenle-
nn dışında günün
her saab meraklı zi-
yaretçilerin de akı-
nına uğruyor... Bu
nedenle sabah9'dan
12'ye, öğleden son-
ra 3 'ten Tye kadar
kılıse zivaretçılere
aynlmış...
Burası tstan-
bul'un en bıhnen.
en göz alıcı kilıse-
lenndenbın...
Özellikleyenıyı-
la gırerken Noel
ayınlerinde Kato-
lıklere ibadet yen
bırakmayacak den-
lı meraklüann dol-
sırasındaşövalyeliği reddeden Portekizli
Buglioni, Italya'da AzizAntuan oldu.
Hıristiyan dünyasının en eskı ma-
betlerinden bın Ayasofya'ya bugün
müze konumuyla ev sahıpliğı yapan
(Aya da Rumca 'a^ia'dan azız oluyor)
îstanbul'dakı onca tarıhı kılısenın ya-
nında Sent Antuan, dünkü kılıse gıbı
bırşey...Temeli 1906'daanlmış, 1912'de
açılmış.. Henüz yüz yıllık bıle değu.
Üstünden tramvav geçtl
Ashnda Fransiskenlenn, Beyoğ-
lu'nda yine îstıklal Caddesı üzerinde
1724 yılından kalma bır "Sent Antu-
an KDisesi" var... Fakat, bu kılıse 1904
yılında yeni açılacaktramvay yolunun
üstünde kaldığı ıçuı ıstimlak edilmış...
Yenıyapılacak küıse ıçinKonkordıa Tı-
yatrosu ve bahçesının bulunduğu alan
seçılmiş...
Sultan IL Abdülhamit ın ıstıbdat dö-
neminde temeh atılankılısenin ınşaatı
V. Mehmet'ın saltanatının üçüncü yı-
lında ancaktamamlanabılmış.. Avru-
Hurduğubırkılıse... Tavan yükseldiği 20 metreyibulan küisede İsapeygamber havada dı nıyor..
pa, DüyunuUmumiye ıle Osmanlı'nın
hazınesıne elkoymuşken, kılıseyı yap-
nran İstanbul'dakı ttalyan kolonısı ın-
şaata para bulamamış..
Kilisenın mıman, İstanbul doğum-
lu bır ttalyan: Giulio Mongeri...
Mımarlık eğıtımını Mılano'da al-
mış...
Kıhseyı, Kuzey ttalya'dakı kıhseler-
den esınlenerekyeni goük üsluptaplan-
lamış...
Yardımcılığını ıse Arif HikmetKo-
yunoğhı üstlenmış..
Sent Antuan, Beyoğlu'nun ılk beto-
narme yapılarından sayılıyor...
Antuan 1223 yılında Rımını'de va-
azını gürültü çıkararak dınlemeyen ka-
labalığı yola getırmek ıçin denız kıyı-
sına gıdıyor ve bahklara vaaz venyor..
Balıİdar suyun üstüne başlannı çıka-
rarak sıra oluyor ve can kulağı ıle An-
tuan'ı dinlıyor... Mucızeyı gören halk
yolageliyor... Ortaçağınltaryasrndabu
masal yaşanırken aynı yıl Anadolu'nun
güney kıyılannda
AbaddinKeykubat
Alanya Kalesı'nı
alıyor... 0 sıra ts-
tanbul'da Latınler
var ve 1221 yılında
Fransıskenler, sur
ıçındekı Theotokos
Kynotıssa Kılıse-
si'ni kendılerine
tahsıs etmışler...
Nedense Antuan,
tstanbura gelmı-
yor... Öte yandan,
OrtodoksBızanslı-
lar tstanbul'u La-
tınlerden gen aldı-
ğında, Fransısken-
ler de Galata tara-
surülüyor...
Bugünkü kılısenın yapımına II. Ab-
dülhamit, önce cadde üzerindekı apart-
manlann yapılması koşuluyla ızın ve-
nyor... Altışarkatlı ikı apartmanın ön
cephesmde, Antuan'ınyaşadığı döne-
mın mımansıyansıtılıyor... Günümüz-
de de kullanılan apartmanlann kıra ge-
liri, kılıseye akar oluyor... tki apart-
manı, ginş kapısının üstündekı galeri
bırleştınyor...
Türk topraklarında Ilk
Kılise ıse Latın Haçı şeklınde plan-
lanıyor... 50metre uzunluğunda ve 10
metre genışlığındekı salon haçın uzun
kenannı, yaklaşık 5'ermetrelik girin-
tiler ıse haçın kollannı sembolize edi-
yor. Tavan yüksekliği ise 20 metreyı
aşıyor ve dın adamlannın ayini yönet-
tıği kısmın üstünde, havada, büyük bır
haça genlmış İsa peygamber duru-
yor. Gotığın ınce ve uzun yapısı, ki-
lisenm her köşesinden kendini göste-
riyor... Yakılacak mumlar büe ince ve
uzun belh... tsa peygamberın ve aziz
Antuan'ın heykelleri, kilisenin iki ke-
narında bırer cam dolabın içinde kar-
şılıklı duruyor... Dolaplann üstü de
uza>ıp gidıyor... Kılıse, Îstıklal Cad-
desı üzerindeki apartmanlann arka-
sında kaldığı ıçin ancak bahçe kapı-
sından görülüyor... Ama arazı Galata-
saray'dan Tophane'ye doğru eğimlı
olduğu içın, denizden daha görkemlı
görüntü % enyor.
Eğımden kazanılan alanda, kilise-
nın altında bır kılise daha bulunuyor...
Alttakı kılıseyı ıse Keldanıler ve Sür-
yanılerkullanıyor...
tstanburdakı Sent Antuan Kilısesi,
Katolık dünyası ıçin ayn bır değer ta-
şryor... 1932'dePapaXLPius,îstanbul'a
geldığınde Sent Antuan'ı zıyaret edı-
yor; 1967"de Papa VL Paul Türk top-
raklarında okunan ılk ayını Sent An-
tuan'da gerçekleştınyor...
Beyoğlu'nda Sent Antuan'ın önün-
den geçenlenn çoğu, dunıp kılısenın
içınıgezıyor...
GEÇMİŞTEN
GELECEĞE
ORHAN ERİNÇ
CanöztüPk ve Erdem...
Bayram tatilinm başlangıcı gıbi sonunu da iyi ge-
tiremedik.
Trafik kazalanna kurban vermeyi her ne kadar bir
alışkanlığa dönüştürmüş olsak da gelenekselle-
şen aldırmazlığa isyan etmeden ve kayıplara üzül-
meden olmuyor.
Ateş düştüğü yen yakar demişlerse de gerçeği
pek yansrtmıyor.
Somut gerçeği haftasonumuzu etkıleyen iki ka-
yıpla yaşadık. Dr. Hüsamettin Canöztürk ıle ga-
zeteci Hakkı Erdem'ı sonsuzluğa uğurlamak, tat-
sız bir görevi yerine getirmekle karşı karşıya bırak-
tı benı de pek çok kişi gibi.
Dr. Canöztürk ıle Erdem arasındaki kuşaktan bi-
ri olarak ıkısini de tanıma ve biriıkte çalışma ola-
nağını bulmuş olduğuma şükredıyorum.
Dr. Canöztürk, benim gazetecilığe başladığım
yıllarda Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF)
ve Türkiye Milli Gençlik Teşkılatı fTMGT) başkan-
lıklannı geride bırakmış, gençler arastndaki saygın-
lığını koruyan ve deneyimlerinden yararianmak is-
teyenlere özveri ıle katkıda bulunmaya hazır bır
ağabey olmuştu.
Bu yaklaşım geleneğini ve özverisını yaşamı bo-
yunca hiç yitirmedi.
Uzunca bir süre önce, arkadaşlan ile biriikteTürk
Gençliğıne Hizmet Vakfı'nı kurmuş ve başkanlığı-
nı üstlenmişti. Kendisini, türiü olanâksızlıklara kar-
şın seminerler, konferanslardüzenlemeye, laik Tür-
kiye'nin gençlerine kaynak sağlamak için kitaplık
oluşturmaya adamıştı.
Yaşadıklannı ve arkadaşlanyla birlikteliklerini anı-
laştırma konusunda da uzmanlık sahibıydi. Yanın-
dan ayırmadığı fotoğraf makinesi sayesinde pek
çok an belgelenmiş ve geleceğe aktanlmıştı.
Bu merakı, yalnızca kendi arşivini oluşturmakla
sınırlı değıldı. Rastlaştığımızda çantasında taşıdı-
ğı fotoğrafları verir ve bundan da mutluluk duyar-
dı, Bazen de masamızın üzerinde duran zarftan,
alçakgönüllü bir notun ıliştirilmış olduğu fotoğraf-
lar çıkardı. Doktorluğun verdiğı alışkanlıkla belli et-
meden sağtığımızla ilgilenmekte olduğunu bılmek
de önemli güvencelerimizden binydı.
• • •
Gazeteci Hakkı Erdem'le hem Cumhuriyet'te ka-
pıyoldaşlığı, hem de Türkiye Gazeteciler Sendika-
sı'nda (TGS) görev arkadaşlığı yaptık.
1970'lenn ilk yansında gazetecilığe başlayan ku-
şağın mesleğimıze getırdıği yeni soluğun temsilci-
lerin biriydi.
Gazetecilik ilkelerini uygulamakla kalmayan, uy-
gulanması ıçin savaşım vermeyi de görev sayan
bıryaklaşımı vardı.
Gazetecilerin örgütlenmesi ve haklannı topluca
aramalan gerektiği görüşünün de önde gelen genç
savunucularından biri oldu.
Basın dünyası gerçek bır mensubunu yitirmenin
acısını içinde duyuyor.
• • •
Dr. Canöztürk'le Erdem'i saygı ve sevgiyle anı-
yor, başsağlığı dileklerimi yineliyorum.
oerinc@cumhuriyet.com.tr.
VEFAT ve BAŞSAĞLIĞI
Arkadaşımız Av. Işık Arcan'ın
biricik eşi, Deniz ve Zeynep'in
sevgili babaları,
değerli arkadaşımız
HAKKI ARCAIM ı
kaybettik.
Acımız sonsuzdur.
Cenazesi 1.12.2003 günü (bugün)
Erenköy Galippaşa Camii'nde
kılınacak öğle namazından sonra
kaldırılacaktır.
Ailesine ve tüm yakınlarına
başsağlığı dileriz.
ARKADAŞLARI
KIRALIK
OBA
Geleceğini
kurtarmasmm
mt! tek yolu,
tsini ölcîiirraek!
Cumhuriyet
TürkiyeGazstecıier Cemıyeti'nınyaymladığıgünlük
fic/>» Cazete
Ülke soruntanna ılışkın raportanyla, araştırmaianyia,
köşeyazılanyta, tarafazhaberienytesivıltoplümlann gazetesı.
Düzenlı okumakıçn abone otun.Tel: 0212.51108 75