Catalog

SAYFA CUMHURİYET 7 KASIM 2003 CUMA OLAYLAR VE GORUŞLER AÇI MUMTAZ SOYSAL Mesajlar APTALLIĞIN en aptalcası, karşısındakını aptal ye- nne koymaktır Hele en aptalın bıle anlayacağı kadar aşıkâr bır durum varken AB nın llerieme Raporu ıle Stratejı Belgesı dola- yısıyla çıkan tartışma sırasında Herr Verheugen şoyle bır açıklama yapıyor "Turkıye ıle tam uyelık görüşmelenntn başlaması ıçın Kıbns 'ta çözum ko- şulu yok, bız çözümsuzluğun uyelık surecınde cıd- dı bır engel oluşturabıleceğını behrtırken durum saptaması yaparak gerçekçı bır mesaj vermek ıs- tedık " Mesaj şu hertialde "Bılıyorsunuz, adada Yuna- nıstan'ın ve Rum tarafının uygun bulacağı bır ço- zum olmazsa Atına sızın uyelığınızı veto eder; onun ıçın ne yapıp yapın, Denktaş'ın bıleğını bukup An- nan Planı'nı kabul ettınn " Bu mesajı verenler, aynı zamanda şımdıye kadar Guney Kıbns Rum Yonetımı'nı butun adanın dev- letı sayıp adaylığa kabul eden. uiuslararası hukuka aykın olarak boyle bır devletı Turkıye ıle Yunanıs- lan'ın bırlıkte uye olmadıklan bır kuruluşa sokmak ısteyen ve Kuzey'e uygulanan ambargoyu yıllar yı- lı temel ınsan haklanna aykın olarak surdurmekte olan ınsanlardır Boyle otunca, mesajın gensınde yatan"Kıbns'ı çö- zersenız uyelığınız kolaylaşır" duşuncesıne ne ka- dar guvenilebılır? Yoksa, "alan da kaçan mû" D o r t yıl oncesını anımsamakta yarar var Aralık 1999'dakı Helsınkı zırvesınde Turkıye'nın 1963'ten ben var olduğu sanılan adayfık statusu buyuk bır lutufmuş gıbı yenıden kabul edılırken Kıb- ns koşulu metne konunca, şoyle bır olay yaşanmış- tı Ankara da toplanan Bakanlar Kurulu boyle bır ka- ran reddetme egılım/ne gınnce Genışleme Komı- sen Herr Verheugen ıle AB'nın Savunma ve Guven- lık Komısen Javıer Solana gece yansı uçağa atla- yarak donem başkanı olan Fınlandıya Başbakanı Pa- avo Lıpponen den Başbakan Ecevrt'e yıne buna benzer bır "mesaj" getırmışlerdı "Merak etmeyın, soz venyoruz, Kıbns'ta çözüm tam uyelık ölçutlen arasında değıldır" dıyen bır me- saj Şımdı, kendı aramızda sormak ve sorumlulan açt- ğa çıkarmak gerekır Bu mesaj uzenne Bakanlar Kurulu'nda yapılan tartışmada kım ne soylemış ve neyı savunmuştur? AB konularını ıvı bılen bır genç dıplomat "Donem başkanının sözu AB 'yı bağlamaz, çünku Bakanlar Konseyı'nın karan değıldır" dedı- ğı halde hangı bakanlar ve gorevlıler bu uyarıya al- dınş etmeyıp mesaja guvenılmesını savunup Turkı- ye'yı bugunku çıkmazın ıçıne sokmuşlardır'? Ankara'nın o tanhte bır defa daha aldatıldığı şu- radan bellı kı, son metnın ıçıne konan sozlen değış- tırmek ıçın şımdıkı Dışışlen Bakanı nın geçen gun butun lyı nıyetıyle aynı Verheugen ve Solana'ya te- lefon edıp "1999 mesajını sız getırmıştınız, sözu- nuzu tutun" demesı hıç sonuç vermemıştır Oyalama ve aldatma taktıklen bu kadar açıkken "Turklen aptal yenne koyuyorlar" dıye Herr Verhe- ugen gıbılenne kızıyoruz ama, ya alnımızda bızım okuyamadığımız bır "enayı" sozu yazıyorsa? Yeni Bölgecilik Kıskacmda Türkiye Yenı bolgecı reçetenın ulkemızde tek seçenek olarak kabul edılmeden once tum yonlenyle tartışılması ve \B adayhğı adına atılan adımlann yenıden değerlendınlmesı gerekmektedır Dr. Yip EVREN ve Arş. Gor. Tuba İnal ÇEKİÇ Yûdız Teknık Unı Mımarlık Fak Şehır \e Bolge Planlama Bolumu K aynaklan dengelı da- ğıtarak ulke bütunun- de dengelı kalkınma ve dengeb kentleşme- vı sağlamanın en onemh araçlanndan bın olan bolge planlama Turkıye nın gundemıne 1960 yılında gırnııştır Geçen kırk yı- lı aşkın surede ulkenın ekonomık, sos- yaJ ve sı\ asal borunlannın buvuklu- ğu, hukumetlen u> gulamada eldekı kaynaklann venmlı kullanılabılme- sı ıçın vatınmlan belırlı bolgelerde yoğunlaştırmayaıtmıştır Bugunul- kemızın en onemlı sorunlanndan bı- n bu) aklaşımın kaçınılmaz bır so- nucu olarak ortaya çıkan \ e gıderek ulkenın kalıcı bır sorununa donuşen bolgelerarası dengesızlıktır Bu nok- tada Turkıyede bolge planlamanın yenı bır anlayışla ele alınması gerek- mektedır Busaptamakarşısındaul- kemızdekı bolge plancılarının go- re\ alanlannı ne olçude gozden ge- çırdıklennı bılemıyoruz, ancak po- lıtıkacılanmızm ozellıkle sonbırvıl- dır, AB've uyum kapsamında bu yolda emın (l 9 ) adımlar attıklannı soylevebılınz Bu adımlann en onemlılennden bı- n "tstansükscl Bolge Bınmleri Smrf- Jandrmasr(NlTSN 1 Iprojesıdır Bu proje ıle bolgelenn sosyo ekonomık analızlennınyapılması bolgesel po- lıtıkalann belırlenmesı ve *\B Bol- gesel tstatıstık Sıstemı'vle karşılaş- Onlabılır ven tabanı oluşturulması amacıy la ulke genelınde uç duzev - de ıstatıstıkı bolge bınmlen oluştu- rulmuştur Oluştunılan NUTS bol- ge bınmlen YereJ \ önetimler Yasa Taslağı'nın mekânsal zemınını oluş- turmaktadır Bu vasa tasansı ıle dev- letın ekonomık alanda yatınmcı ola- rak etkınlığının azaltılması ve bu kapsamda. merkezı yonetımın çe- kıleceğı eğıtım, sağlık bayuıdırlık ve tanm gıbı hızmet alanlannda doğa- cak boşluğun >erel yonetımler tara- findan doldurulması ongorulmekte- dır Aynca tasan ıle duzey-2 bolge bınmlenndebolgesel kalkınma ajans- lannın kurulması ıçın gereklı yasal duzenlemenın vapılması hukme bağ- lanmaktadır Avrupa'da bolgesel kal- kınma ajanslan kamu taraftndan fı- nanse edılen, bulunduklan bolgenın kalkınma stratejısım belırlemek ıçın oluşturulan bu çerçevede AB'den bolgey e gelebılecek kredılen v onlen- dıren van ozerk kuruluşlardır Tur- kıye de yenı bır orgutlenme düzevı- nı tanımlavacak bolgesel kalkmma ajanslannın kunıluşu bır başka va- sa ıle belırlenecektır AB v e uvum adına v apılan bu re- formlann ulkemızde bolge planlama duşuncesırun evnmı açısmdan bır lcınlma noktasını sımgeledığını soy - Ievebılınz Ancak bu noktada re- formlann beslendığı kuramsal (te- onk ı çerveveden ne olçude haberda- nz1 Son on beş yıldır Avrupa'dakı sı> asal çevreler tarafuıdan y oğun ıl- gı goren ve dahası gelışmekte olan ulkelere bır reçete olarak onenlen bolgesel ekonomık gelışme stratejı- len nelen ıçenvor7 Bu vazma eleş- tırel bakan v azarlann(2) 'yeni bölge- cilik' olarak adlandırdığı reçete ıle onenlen "tedavTyı" uygulamadan once Turkıye nın nelen tartışması gerekıvor1 Nedir bu 'yeni bölgecilik'? Yenı bolgecılık soylemınuı orta- ya çıkışında bır grup araştırmacı- nın, 1980 lıyıllardaJaponyaveAv- rupa karşısında zavıflay an 4menkan ekonomısmm kuresel rekabet gucu- nu gen kazarunasının > ollannı araş- tırançalışmalanyatnor Bunlardan ozellıİde MıchaelPorter ın(3 tçızdı- ğı jol hantası AB tarafindan resmı bolgesel gelışme polıtıkası olarak benımsenıyor Anahatlanylabuha- nta ulus devletın serbest pıyasa ekonomısının varattığı bolgeler ara- sı dengesızlıklen, vasalar teşv ıkler ve kamu yatınmlan\ la gıderme yak- laşımını terk ederek kureselleşme- nm "gerektordığı'' rekabetçı pıyasa koşullannı duzenleme gorevı ust- lenmesının gereklılığını vurguluyor Ekonomık gelışmenın aracı olarak bolge olgusunu yenıden keşfeden yenj bolgecılık. aslında neolıberal ekonomı pohtıkalan ıle coğrafya- nın bır arada ele alındığı bır soylem ve bu bağlamda bolge kavTamına hem ekonomık hem de polıtık açı- dan \enı anlamlar yukluyor Oyle kı, kuresel rekabet gucune sa- hıp olabılmenın \olu bır ulusun kendı bılım ve teknolojı ağını kul- lanarak yenı bılgı ve urunler gelış- tırmesınden geçmektedır Bu anla- >ışa gore, bu surecın gerçekleşme- sı? tum sıstemın, fırmalar arasında gu- vene day alı, kalıcı ve yuz yuze ılış- kılenn gerçekleştığı dığer bır de- > ışle uretıcılenn teknolojı, bılgı. ye- nı fîkır ve becenlen pav laşmalannın sağlandığı yeni bır tip sosyal ekono- mi de desteklenmesıne bağlıdır Por- ter'a gore bu \enı tıp sosval ekono- mıyı \aratmanın en onemlı araçla- nndan bınsı Itahave Amenkaor- neklennde olduğu gıbı sanavı odak- lan > aratarak, ekonomık aktıv ıtele- nn bır arada bulunmalannı sağla- maktır Bu çerçevede bolge belırtı- len koşullann v aratılabıleceğı en u\ - gun mekânsal bınm olarak kabul edılmekte ve ekonomık gefişmenm potaa olarak algılanmaktadır Bu noktada sozu edılen bolgesel ekonomık gelışmenm havata geçın- lebılmesı venı bır polıtık vapılan- ma\ıgerektınvor Buvenıdenvapı- lanmanın ardında sozde merkezı- vetçı polıtıkalann ıflas ettığı ve ulus devletın ışlev ını yıtırdığı varsavımı yatıyor Buvarsaynmdanhareketle, ulus dev letın kuresel olçekte kapı- talızmle baş edemeyecek kadar ku- çuk olduğu dolayısıylavetkılennın btr kısmını ulus ustu bırlıklere dev- retmesının gerektığı vurgulanıvor Yerel olçekte ıse ulus deviet yerel- dekı sorun ve potansıyellen keşfe- dıp yatınmlan vonlendıremeyecek olçude buyuk ve hantal olmakla v ar- gılanıv or v e vetkılennın gen kalanı- m ulus altı ıktıdar merkezlenne dev- retmesı ongoruluyor Bu bağlamda bolge polıtık venıden yapılanma- nm uygulama olçeğı olarak \ enı go- rev ler ustlenerek poiitikbir kmnlik ka- zanıy or Orneğın, AB 'de bolgev e bı- çılen en onemlı gore\ sımrlan ıçın- de gerçekleşen ekonomık aktıv ıtele- nn ızlenmesı ve ev sahıplığı vaptı- ğı bolgesel kalkınma ajanslannın desteğınde NUTS bınmlen baz alı- narak AB'den bolgelere aktanlan yapısal fonlann kullamlması olarak ozetlenebılır AB ada> Iığı surecın- de bulunan ulkemızde gundemdekı refomılar ve bunlann mekânsal ze- mınını hazırlavan NUTS projesı, Turkıv e'de yenı bolgecılık adına atı- lan adımlan temsıl etmektedır Bu adımlardan bın olan yerel > onetım- ler va;,a taslağı ıle bolgeler vekent- ler arası dengesizliğin onlenmesi ıçın temel mekanızma olan sosval dev- letten duzenleyıcı devlete geçış meş- rulaştınlmaktadır Bu v aklaşımın ulkemızın bolgesel kalkmma bağla- mında v ıllardır çozemedığı sorun- lara bır çozum olamayacağı açıktır Bugun sadecedeviet desteğı ıle ay ak- ta kalabılen bırçok ılımız, tasan kap- samında ele alınan kamu hızmetle- n bağlamında kendı kaderlenv le baş başa bırakılacakve dahası varlıkne- denı dengesızlıklen ortadan kaldır- mak olan bolge planlama, sırtını da- vaması gereken guçlu bır sosyal dev - letın v okluğu ıle >enı sorunlarla kar- şı karşıya kalacaktır Bu sureçte bır sonrakı aşama, Por- ter'cı kuresel rekabet koşullannın sağlanması amacıvla bolgesel kal- kınma ajanslannın kurulması ola- rak gonınuvor NUTS bolge bınm- len esas ahnarak \erel sonın ve po- tansıyellen hızlı saptavacak verel mekanızmalan oluşturmak kuşkusuz Turkıve'nın bolgesel gelışmeprob- lemlennın çozumune olumlu katkı- lar sağlayacaktır Ancak bu nokta- da bolgesel kalkınma ajanslannın vereceğı ıvme ıle varatılacak olan ekonomık değenn bolgede nasıl pa> - laşılacağı uv gulamav a geçılmeden once sorgulanması gerekmektedır Bır bolgede gerçekleştınlen tekno- lojı v oğun uretımın gerektırdığı ku- resel bağlantılan bolge ıçı ekonomık gelışmenın en onemlı kanıtı olarak gosteren venı bolgecılık bu yonuy- le aslında fırma merkezlı bır bakış aifisınasahıptır Oysa bır bolge hal- kınm gelır duzevı ve yaşam stan- dardı ıle o bolgede v er seçrruş bır fır- manın kuresel rekabet gucu a\n şey - lerdırve yenı bolgecılık so> lemmın en temel problemı "bolgenin gefiş- mesi' ıle 'bolgede gelışme' kavram- lan arasındakı farkı gormezlıkten gelmesı ve ış çevrelennın soylem- Iennı mekâna ındırgemesıdır Sonuç olarak vukanda ozetlenen venı bolgecı reçetenın ulkemızde tek seçenek olarak kabul edılmeden once tum yonlenvle tartışılması ve \B adavlığı adına atılan adımlann bu doğrultuda yenıden değerlendı- nlmesı gerekmektedır PENCERE Muzafler... (1) Vomendature of Temtonal l nıts for Statıstıcs (2) Lavenng, J (1999) The- orv led b\ polıcv The ınadequacıes of the VİPM Regtonahsm Intematıonal Journalofbrban andRegıonalResearch Sa\ı 23 Vo 2 ss 379-395 O)Porter \f E (1990)Competıtı\.ead- \antage ofnatıons Hanvard Bnsıness Revıe* Mart-Nısan ss y 3-93 Muzaffer, Uğur Mumcu nun toprağa venlışını dıle getıren bır resım yapmıştı Kıpkırmızı bır ınsan kalabalığına yukardan bakan resımde yer yer sı- yah şemsıyeler benek benek gozalıyorlardı, hava o gun yağmurluydu Gazetede yayımlansın dıye resmı, bır arkadaşa vermıştım, yıttı grttı Muzaffer resım yapar Kıtabevını yonetır Yayıncıdır Şaırdır Dunya ve ulke sorunlan uzerıne araştıncı yazılar yazar Bu yazılann ıçınde oylelerı vardır kı Turkıye'nın durumunu kıldan ınce kılıçtan keskın bır gozlemle gozler onune serer Muzaffer 'acıyı bal eyleyen' soylu ınsan tohu- mundan surgun vermış bır kışılıktır "Kedenn bıçağıyım gecenın Kara atlısıyım karanlığın Kara güneşın yamçısı Kedenn bıçağıyım gecenın Gozbebeğım lâcıverdım ölum alıp göçme benı " 12 Eylul sıkıyonetımınde gozaltına alınıp dove do- ve oldurulen kardeşı llhan Erdost un acısı Muzaf- fer'ın yuregıne ılmık ılmık ışlenmıştır llhan Erdost 7 Kasım 1980 de oldurulmuştu Demek kı aradan 23 yıl geçmış • Anadolu toprağının urunudur Muzaffer Erdost; ama, kan davasını reddeden çağdaş dunya kultu- runun ınsancıl ımbığınden geçmıştır kardeşını do- ve dove olduren faşıstlere donuk hıncını tanhsel bı- hncının değırmenınde oğutup uretkenlığının ıtıcı gucune donuşturmuştur Son çıkan krtabının (Onur Yayınlan) adı "Turkı- ye'nın Kararan Fotoğraflan" Turkıye'nın fotoğraflannı son kıtabında sergıle- yen Muzaffer'ın yaşamı da bır sınema "Art arda toplanan kıtaplar, bırbırı ardına sırala- nan davalar, yargılanan yazılar, gözaltılar, tutuklu- luklar, cezaevlen, tecrıtler, nezarethaneler, basın savcılıklan, muhurlenen kıtap depolan, yakılan kı- taplar, vb " Ve dove dove oldurulen can kardeşı • Muzaffer'ın bu kahırlı seruvende tukenmeyen yurt sevgısı ve laık Cumhunyetın devrımlenne do- nuk tutkusu Eğer bugun Turkıye'de dıncı bır ıktıdar varsa, nedenı bellı Muzaffer'ı baştacı yapması gerekenlenn Mu- zaffer'len kahretmek ıçın bılınçsızce yuruttuklerı kor uğraşın sonunda laık Turkıye Cumhunyetı kar- şıdevnmcılenn ellerıne teslım edıldı Hayatınızda Axess varsa, şimdi tatıle çıkmak için pek çok nedeninız var. Tatile şimdi çıkin, 1 ay sonra ödemeye başlayın. hayatınızda Axess var didimtnrizm Bayram gelıyor. Yılbaşı yaklaşıyor. Dınlenmek, sevdıkterınıff^IHP^OrîIBrT^ffffîÇinstiyorsunuz. Hayatmızda-Axess varsa, ıstedtgınız gıbı bır tatıl ıçın 22 Kasım'a kadar Axess uye ışyerlerınde vade farksız taksıt ımkânından yararlanın, ılk taksıdınızı bır ay sonra odemeye başlayın. Hayatınızda Axess var. Pekı sızın hayatınızda ne var? 444 25 25 www.axess.com.tr