Catalog

T KASIM 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA l i i J V U I l U1VJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Bakaıı: Süreç devam edîyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-TEKEL ihalesin- de Özelleştinne fdaresi Başkanı Metin Kiki nın ip- tal sinyalinekarşın, Maliye Bakanı Kemal Unatatan, " Süreç aynen devam edi- yor" dedi. Unakıtan veri- len teidifi düşük bulduğu- nu, ancak yetkinin komis- yonda olduğunu söyledi. TEKEL'in Citigroup bünyesindeki danışmanla- nnın da katıldığı görüşme sonrası bır açıklama yapan Unakıtan, "Fiyat düşük çıkü diye üzülmenin anla- mıyok'* dedi. Unakıtan'ın bu yanıtı, ihalenin iptal edilmesi gerektiğine katıl- madığı şeklinde yorum- landı. Fiyatın düşük çıkmasın- da fîyata önem vermediği yönündeki açıklamalannın etkili olduğu suçlaması üzerine, Unakıtan "Yanhş anlaşümışız. Biz ne fiyat olursa olsun satanz deme- dik" dive savundu. TEKEL'in blok satışı durumunda JTFnın Türkiye'de pazar payı yüzde 72'ye çıkacak 'OzeltekePuyansı• Ziraat Mühendisleri Odası'nın raporunda, TEKEL'in özelleştirilerek "özel tekel" yaratılmasının Türkiye'de üreticiden işçiye, tüketiciden kamu yönetimine kadar bütün kesimler için ciddi riskler doğuracağı belirtildi. FATMAKOŞAR Piyasadaki payı yüzde 61 olan TEKEL'in blok satışı du- rumunda en yüksek teklifı ve- ren Japon Tobacco Internati- onal'ın (JTI) Türkiye"de pazar payı yüzde 72'ye çıkacak. JTI'nin Türkiye sigara paza- nnda miktar ve hasılat bazın- da pazarpayı şuanda yüzde 12 civannda. Ziraat Mühendisle- ri Odasfnın (ZM0) "Tütün Sektörünün GeJeceğT adlı ça- üşmasında TEKEL'in özelleş- tirilerek "özd tekel" yaratıl- masının Türkiye'de üreticiden işçiye tüketiciden kamu yöne- timine kadar bütün kesimler için ciddi riskler doğuracağı belirtildi. KlGEM tarafindan baskıya hazırlanan raporda, yerli üre- timin sürdürülmesinin nasıl sağlanacağı ve yabancı tütün üreticisi ile mevcut gelir uçu- rumunun nasıl kapatılacagı sorulanna yanıt bulunamadığı Devlerin gözü TEKELde değil, pazarda TEKEL'in özeDeştirilmesL, yerli sigara markalannın da tarihe kanşmasma neden olabilecek. dile getirildi. Raporda, olası riskler ve önceden ahnması gereken önlemler sıralandı: • TEKEL'in sigara ve içki pazanndan çekilmesi... • Öncelikle yabancı tütüne dayalı yabancı sigara markala- nnın üretimı, Türk tütününden yapüan Türk sigaralannın üre- hlmemesi... %/ Tütün üreticilerinin yer- li ' yabancı özel sektöre ba- ğımlı "sözfeşmeü'' statüde ta- şeron üretici' tanm işçisi ola- rak çahşması... • Gelir kaybı, tarlayı terk etme ve kente göç... • 30 bin TEKEL işçisinin işten çıkanlması ya da sendi- kasız, ucuz işgücü olarak ça- hşması. • Değişen damak tadı ve pahalıtüketim... f/ Kamunun denetim gücü- nüyitirmesi... */ Stok fazlası tütün ve si- garalannTüridye'yegirmesi... • Dışalımın artmasıyla yüksek miktarda döviz kay- bı... ^ Sağlık harcamasında ar- tış... Raporda. TEKEL'in özel- leştirilmesi sürecinde alınma- sı gereken önlemler ise şöyle sıralandı: • Tekel özelleştirilmemeli, özerkleştirilmeli... • Özelleştirme mutlaka yapüacaksa, mülkiyet devri yerine ortaklık yöntemi gün- deme getirilmeli ve çoğunluk hissesi mutlaka TEKEL'in ol- malı... • Tütün üreticileri öncelik- le korunmah, AB'deki üretici- lerle rekabet edecek düzeyde desteklenmeli... • Üretim yalnızca kısılma- mah, özellikle gereksinim du- yulan tütün çeşitleri için teş- viklerverilmeli... • Fiyatlar tütün dikimin- den önce ilan edilmeli... i/ Sözleşmelı üretim, şir- ketler ile tek tek üreticiler ara- sında değil, şirketler ile üreti- ci örgütleri arasında yapılma- h, devlet süreci denetlemeli ve yönlendirmeli... • Türk tütününden yapılan sigaralarla yabancı menşeli tü- tünlerden yapılan sigaralara farklı miktarlarda vergi uygu- lanarak. yabancı trp sigarakul- lanımı azaltılmalı... Citigroup tarafindan 3 milyar dolar değer biçilen, ancak meslek kuruluşlarının "Çok daha fazla eder" diyerek bu tespite katılmamalanna karşın TEKEL'in sigara işletmeleri için en yüksek 1.1 milyar dolar teklif verilmesi, ulusötesi şirketlerin gerçek niyetini de ortaya koydu. Istanbulda emlakçilerin paha biçemediği Mecidiyeköy'deki fabrikası, Izmir'de de 1 milyar dolann üzerinde değeri olan gayrimenkulleri ve fabrikalanyla Türkiye'nin dev sanayi kuruluşlanndan TEKEL'in yabancılaruı eline geçmesi Türk tütününün de sonu olacak. Özelleşririlmesi durumunda Türk sigara markalarına rakip olan yabancı markalann pazan ele geçirmesine kesin gözüyle bakan uzmanlann bu tekliflerin ardmdan yonımu şöyle: Küresel ölçekte faaliyet gösteren ilk ulusötesi tekeller BAT ve PMI iken birleşme ve de\Talmalarla dünya pazanna açılan JTI, Imperial Tobacco, Altadıs ve Gallaher gruplan ulusal smırlanrun dışına çıktı. Söz konusu de\'lerin Türkiye "de de sattıklan sigaralarda kullandıklan (Şark tipi - Balkanlar'da da yetişiyor) Türk tütününün oranı yüzde 10-15 arahğında. Bu tütünü, maliyeti daha düşük ülkelerden almalan söz konusu olabıleceği gıbı Türk marka sigaraların da üretimini kaldırmalan mümkün olabilecek. FINANCIAL TIMES'TAKİ YORUM: Kurum ahlaksız bürokrasikurbanı LONDRA(ANKA)- TEKEL ihalesınde verilen tekliflerin çok düşük kalması yurtdışında da yankı buldu. Daha önce de TEKEL'in sigara bölümünün değerinin 3 milyar dolara kadar çıkabileceğini ileri süren Financial Times gazetesi TEKEL ihalesine gelen en yüksek teklifin, hükümetin en düşük beklentisinin bile altında olmasının şirketin özelleşririlmesi konusunda soru işaretleri yarattığını belirtti. Bu arada, teklif veren şirketlerden birinin danışmanı, Financial Times'e "Teküfyapan sigara devleri başka hesaplar yaptT değerlendirmesinde bulundu. "Onlar, Türkiye'nin. dostane ohnayan yaünm ortanu, istikrarsız düzenleyici kunımlannı ve ahlaksız bürokrasiyi dikkate aldT diyen danışman, hükümetin, yabancı yatınm iklimini iyileştirmek için çok şeyler yaptığım, ancak ihale sonucunun hâlâ eksık bir şeyler olduğunu gösterdiğini savundu. Teknoloji ve kalitesi Toplam sahip olma maliyeti Diğer dizüstü bilgisayarlar Diğer dizüstü bilgisayarlar (Köçülctürf İHALEYE TEPKİLER BÜYÜYOR 'Verilen teJdifler saygısızlıktır' Toshiba dan nefes kesen mobilite paket Hem inanılmaz bir fiyata, hem de peşin fiyatına 6 taksitle! Üstelik 1 yıllık sınırsız e-kolay internet paketi, 1 yıllık Kaspersky anti-virüs paketi. uluslararası garanti ve taşıma çantasıyla birlikte. İZMÖttSTANBUL/ AKARA (Cumhuriyet) TEKEL'e venlen tekliflerin açıklanmasımn ardmdan konuya ilişkin tepkiler ardı ardına gehneye başladı. TEKEL Genel Müdürü Sezai Ensari, verilen tekhfierın kabul edilebilir olmadığım belırterek "Teklifler hem TEKEL'e hakarettir, hem Türk sigara piyasasma sajgKKhkör" dedi. Ensan, TEKEL'in yarattığı vergi yönündeki katma değerin bile 2 milyar dolar olduğunu vurguladı. Tütün Eksperleri Derneği Başkam Vakıf Mercimek, yılda 14 milyar adet sigara üreten Fas Tekeli'nin bile yaklaşık 1.5 milyar dolara çokuluslu şırketlerce satın alındığım anımsatarak "ffiam TEKEL ise yüda 67 milyar adetiik üretinıiyle pazann yüzde 61.5'ine sahip. Belki de çokuluslu şirketlerin beklentisi, yaürun yapümadığı için pazar payı sürekli azalan TEKEL'i, teklif ettüderi fryaüardan da ucuza almak" dedi. Ankara Ticaret Odası Başkam Sinan Aygün, ise TEKEL'e verilen tekliflerin, ciddiyetten uzak, cep harçhğmı aratmayacak düzeyde olduğunu savunarak "TEKEL, 13 günlük faize gidrvor" değerlendirmesinde bulundu. Tek Gıda-Iş Sendikası'ndan yapılan açaklamada da TEKEL'in özelleştirilmesinde, sigara ve alkollü içkiler sektöründe teklif edilen bedellerin, yerli ve yabancı ahcılann TEKEL'in pazar payını ele geçirmeyi, ulusal kaynaklara el koymayı amaçladığını gösterdiğini savundu. CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol ise TEKEL için verilen tekliflerin "babalar gibi satarun" diyenler için "tam bir hayal kınklığı" olduğunu söyleyerek iktidara "TEKEL'i satmayın. iilkeye zarar venneyin" dıye seslendi. Satellite A30-203 1399$ 233$ x 5 ay" Toshiba Microsoft' Windows® XP ürününüönerir. • Mobıle ınte! Pentium* 4 ışlerrvcı £.66 GHz • Mıcrosoft W;ndows* XP Home Türkçe •512 KBL2cacrıe • 533 MHz Fronl Sıde Bus • ?56 MB DDFt RAM- max 2 048 MB • 33 GB S M A R.T HDD • 15.0 TFT renkli ekran. Intel Monlara GM graphtcs Max 64 MB DDR ekran karîı • DVD/CD'RW sürücü • CD/MP3 piayer + One Toucn Keys • 56K lax modem ve 1O,'1OO ethernet • Paralel. 2 » USB 2.0. ı.Lınk (IEEE 1394). TV-out. Fast Intrared • Lr-ion batarya • Wı-Fi (IEEE 802 11b) kablosu/ LAN uyumlu • Toucn-pad mouse • 3.5 kg. • 332 x 280 x 38 mm • 2 yıl uiuslararasi garanti • 1 yıllık sınırS'Z e-kolay ınte'net paketı ıtı-virüs paketi • Taşıma çantası hedıye TecraSr 1699$ 283$ x 5 ay KAMPANYA OANIŞHA HATLARI: ALBİM (0216) 349 33 51 INDEX (0212)321 41 78 PENTA (0212)314 14 14 "Peşinal Tutarlan: Peşin TL TuMrten: . .. . _ leAİ0-2O3 2.106.630988 TL Tecra St 284 USD Tecıa S1 2 558 374.588 TL 20O3 MerUA' Banhjsı etekai salış kwu ot'jıa.v alrtata* 1 sabğm yactfctüı günkü eî£*w sdftç fı./j fcıJti-jıfeıcaA*irW*MM.WMWM • InM* Centrino'" mobil teknolojisi 1 40 GHz Intel Pentıum M ışlen • Mıcrosoft Wndows XP Professıonat Ingilizce • • MB L2 Cache • -:00 MH_> Front Sıde Bus • intel PRO Wire!ess 2100 netvvork bagtanttsı • l-tteî 855?!^ ch^pseî • 256 MB DDR RAM- Max. 2.048 MB '-10GBS.M AR.T HDD • 15 0" TFT renklı ekran. 32 MB DDR ekıan kartı • DVD CD-RVY Corrbo suıucü • 56 K fax mocem \/e 10/100 ethernet • Paralel. Sen. PS/2. 3 x USB 2 0. Kulaklık. Mıkrofon PAL/NTSC TV-Out. Fast Infrared. SD Card Slot1 Lı-ıon batarya max 5 4 saal batarya sûresı (Mobıle Mark) • Kablosuz LAN (802.1 tb netyvork destegi entegre. Juai bano (802.1 la/bl network destegıne uyumlu) • Entegre Dual Poıntmo (TouchPad ve AccuPoınt II) • 2 9 kg ' 327 x 287 x 33 mm • 3 yıl uluslararas* garanti » 1 yıllrk stntrs'z e-kolay :nternet paketı • 1 yıllık Kaspersky antı-vırüs paketı1 Taşırra çantası hedıye TOSHİBA BILGİSAYAH SİSTEMLERİ Türkıye Disînbütorû TNB Bilgisayar Sistemleri A.Ş. Tel . İ02I6J İ2Z JO 50 Faks: (0216) 422 55 20 Kampanya tarihlerı: 30 Ekim 2003 - 30 Kasnm 2003 NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Denetimsiz Kamu Yönetimi Yönetimin işlemlerinin denetlenmesi konusunda ya- zılı kural içeren ilk somut belge "Magna Carta LJber- tatum"ûur. Bu bildiri ile baronlar arasından seçilen 25 kişilik bir kurul, hem kralın hem de krallık memurlannın işlem- lerini denetleme hakkını kazanmış, bu 25 kişiden biri- ne yapılan şikâyetin soruşturulması öngörülmüştür. Yani, Magna Carta bildirisinin yayimlandığı 1215 yı- lından beri yönetimin işlemleri denetlenmektedir. Magna Carta'nın insan haklan konusunda ilk somut belge olması, insan haklannın korunması ile yönetimin denetlenmesi arasındaki ilişkiyi açık bir şekilde orta- ya koymaktadır. Yönetenlerin işlemlerinin denetlenebilmesi sayesin- de bireyin hak ve özgüriüklerinin korunması olanaklı olabilmiş.. böylece yönetenlerin, bireylerin hak ve öz- gürlüklerine saygılı olmaları sağlanabılmiştir. Yurttaşlar, hak ve özgüriüklerinin korunabilmesi için yönetimin denetlenmesini isterken, yönetenler de de- netimin kaldırılması için uğraş vermişlerdir. Denetimin, elleri kollan bağladığı, işleri yavaşlattığı ileri sürülmüş, denetim terörü yüzünden iş güç yapı- lamadığı söylenmiştir. Ancak denetimin olmadığı alanlarda ortaya çıkan hak ihlallerinin ve yolsuzluklann yarattığı sosyal tahri- bat, denetimden vazgeçilmesini önlemiştir. ••• Kamu reformu tasansı ile kamu yönetiminde des- tek birimi olarak yer alan teftiş kurullan kaldınlıyor. Ka- munun tüm mali denetimi, Meclis adına denetim ya- pan ve bir hesap mahkemesi olarak çalışan Sayıştay'a bırakılıyor. Kurumlann hiyerarşik denetimi için ise iç de- netim birimlerinin kurulması öngörülüyor. Kamu yönetiminde gerçekleştirilen bu kapsamlı de- ğişiklik de IMF tarafindan Türkiye'ye dayatıian yapısal değişikliklerden biri. Bu değişiklikle kamunun yönetim birimlerinin daha özgür ve verimli çalışabilecekleri sanılıyor. Binlerce işin arasında yapılan bir hatanın cezalandınlmasının yöneticilerin çalışmasını engellediği, dolayısryla teftiş birimlerinin kaldınlması sayesinde yöneticilerin daha rahat çalışacağı düşünülüyor. Oysa yapılan bir hatayı, daha doğrusu işlenen su- çu cezalandıran, teftiş kurullan değil, yasalar. 0 suçu ortaya çıkaran, teftiş kurullan. Yasalan değiştirirseniz, eylem suç olmaktan çıkar, eylemi gerçekleştirenler de cezalandınlmaz. Ancak teftiş kurullan olmazsa sapta- nan eylemin tek kusur mu, yoksa organize şekilde iş- lenen bir suç mu olduğunu asla öğrenemezsiniz. Yö- netimdeki çürümeyi belirieyemez, zamanında önle- yemezsiniz. ••• Bugün yürüriükte olan denetim sistemimizin teme- lini oluşturan Maliye Teftiş Kurulu da, Sayıştay da Fran- sa'dan alınan kurumlardır. Fransa'da hem Sayıştay denetimi hem de teftiş kurumlannın denetimi sürdü- rülmektedir. Üstelik Fransa'da ombudsmanlık dene- timinin kurulmasına, Sayıştay'ın yapısının geliştirilip yerel yönetimler için sayıştaylar oluşturulmasına kar- şın teftiş kurullan variıklannı korumaktadır. Peki teftiş kurullan bizde neden kaldınlıyor? Denetimsiz yönetimin gözü kapalı araba kullanma- ya benzediği, kazalann kaza olduktan sonra farkına vanlacağı bilinmiyor mu? Denetleme konusunda uzmanlaşmış, yasalann uy- gulamasını çok iyi bilen ve dış etkilerden yasal güven- celerie korunarak objektifliği sağlanmış denetim birim- lerinin devletin işleyişinde yarattığı engel nedir? Denetim birimleri destek hizmet veririer. Dolayısıy- la amirin emri olmadığı sürece harekete geçmezler. Ancak bir kere emri aldıktan sonra ise hiçbir etki al- tında kalmadan görevlerini yapariar. Böyle çalışmak üzere kurulmuş kurumlann zaran ne ola ki, kaldınlma- sı reform sayılıyor? Uygulamadaki aksaklıklann ortaya çıkanlarak yasa ve uygulamalann yarattığı sakıncalan geri besleme suretiyle karar organlanna bildirerek düzeltilmesini önermenin yönetime zaran ne? Kamu yönetiminden habersiz ve ülke koşullannı bil- meyenlerin önerileri ile, işleyen kurumlanmızdan biri daha çökertilmek üzere. Türkiye'yi ayakta tutan ku- rumlar, işlevsiz damgası vurularak bir bir ortadan kal- dınlıyor. Devletin omurgası sökülüyor. Omurgasız devlet yaratmak da reform sayılıyor. temizelt ı cumhuriyet com.tr Pınar'dan 2 yeni su markası Denizkurdu: Irak'tan bayilik talebi var MOBILE TECHNOLOGY Choose freedom. computers.toshiba-europe.com TOSHİBA Ekonomi Servisi - Pı- nar, 2 yeni su markası "YaşamPmanmveDen- ge*>i tüketicinin beğeni- sine sunarken damacana pazannda büyük bir pay ile gelecek yıl cirosunu katlamayı hedefliyor. Irak'a su ihracarlannın 1 miryon dolan aştığını belirten Yaşar Holding CEO'su Hasan Deniz- kurdiL buradan bayilik talepleri aldıklannı söy- ledi. Yeni ürünlerin tanı- tımı amacıyla Istan- bul'da düzenlediği basın toplanhsında, Pınar'm gerek su gerek diğeT üre- tim yapüğı tüm alanlar- da ürünlerin hangı ko- şullarda üretildiğinin tü- ketici taranndan izlene- bileceğini belirtti. Denizkurdu 1 - 2 ay içinde uygulamaya baş- layacaklan projeyi an- latırken "Yûreği olan diğer üreticiler de bunu > apsın. Biri Bizi Gözet- Ihor'da olduğu gibi tü- keticinin istediğj anda bizim üretim sürecimizi izieyebfleceği bir sistem geKştiriyoruz" dedi. Türkiye'nin su ihraca- tının yansından fazlası- nı kendilerinin yaptığı- nı, bu yıl sonunda 3.5 milyon dolarbk ihracat hedeflediklerini aktaran Denizkurdu, Türkiye gi- bi su kaynağı çok zengin olan birülkenin gelecek- te petrolerakipolacak su gibi stratejik bir ürünü daha fazla ihraç etmesi gerektiğini vurguladı. ABD'li bir firma ile Irak'a yönelik olarak 7 milyon dolarlık bir an- laşma yaptıklannı bil- diren Denizkurdu, Pı- nar Madran markası al- tında 5 ay içinde Irak'a yaptıklan ihracatın 1 milyon dolan aştığını söyledi. Sorulan da yanıtlayan Denizkurdu, yeni su markalannın ciroya önemli katkılar sağlaya- cağını belirterek, Pınar Su ve Marmara Su şir- ketlerinin önümüzdeki yıl 20 miryon dolann üzerinde ciro bekledik- lerini büdirdi. Hasan De- nizkurdu, gıdada atakla- n olacağuu, bisküvi ve çikolatada yer alacakla- nnı söyledi.