Catalog

SAYFA CUMHURİYET 13 KASIM 2003 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr KKTC'de herkes ilk kez Ankara'nın bütün taraflara eşit uzaklıkta durduğunu düşünüyor eçimlergüvenoylamasıgibi Arafartan diyatog çağrısı • RAMALLAH(AA)- Filistin lideri Yaser Arafat, îsrail'e diyalog çağnsında bulundu. Yeni Fılistin hü- kümeti için toplanan Filis- tın meclisinde konuşan Arafat, şiddete son vermek için îsrail ile diyalog iste- di. Filistin lideri, tsraıl'in kendısini "gece gündüz" tehdit ettiğini de söyledi. Arafat, Batı Şeria'da İsra- il'in inşa ettiğı 'güvenlik duvan'nı da Berlin Duva- n'nabenzetti. Tüpkmenlep Ankara'da • ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Türkmen Cephesı lideri Fanık Ab- dullah Abdurrahman baş- kanlığındaki bir heyetin yann Ankara'ya geleceği kaydedildi. Abdurrah- man'ın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışiş- leri Bakanı Abdullah Gül ile görüşmesi bekleniyor. Göriişmelerde, Türk aske- rinin Irak'a gitmeyecek ol- ması nedeniyle Türkmen- lerin yaşadığı güvenlik kaygılannın gündeme ge- leceği bildirilıyor. Avpupa Fortımu Paris'te başlach • Dış Haberler Servisi - Fransa'da dün akşam baş- layan Avrupa Sosyal Foru- mu çerçevesinde on bin- lerce küreselleşme karşıtı Paris'te bir araya geldi. tl- ki geçen yıl îtalya'nın Flo- ransa kentinde "Ötekı Av- rupa" başhğıyla düzenle- nen forumda bu yıl, işsiz- lik, çevre, savaş karşıthğı ve sosyal konulann ele alı- nacağı 55 konferans ve 250 seminer yapılacak. 100'üaşkınülkedenl500 örgütün katılacağı forum, cumartesı günkü gösteriy- le son bulacak. Yukos'un eski başkam hücrede • Dış Haberler Servisi - Moskova Başsavcı Yar- dımcısı Vladimir Kaleşni- kov, Rusya'nın en büyük petrol şirketi Yukos'un es- ki başkanı Mihail Hodar- kovski'nin dava ışlemleri yüzünden ıkı yıl cezaevin- de kalabileceğıni söyledi. Kaleşnikov. "Dava ikı ay içinde sonuçlanabilir. Eğer yapılması gereken çok faz- la iş olursa tutukluluk sü- resini 12 aya, eğer olağa- nüstü fazla bir çalışma ya- pılması gerekirse o zaman da 2 yıla kadar çıkarabili- riz" dedi. tak'a yeni "yapılanma' ofisi • WASHESGTON (AA) - ABD'nin Irak'ta yeni- den yapılanma projelerin- de öncelikli olanlan sapta- mak, Irak'a bağışlann ve petrolden kazanılan geli- rin nasıl harcanacağmı be- irlemek üzere Bağdat'ta veni bir koordinasyon ofi- si oluşturuldu. Yeni kuru- an ofisın, ihaleler ve ınşa- ıt işlerinın yönetımı içın >ir merkez halıne geleceği taydedıldi. Irak'ın yeni- ien yapılanmasını koordi- ıe edecek ofiste. hükümet /e özel sektör ıhale ızmanlanndan oluşan /aklaşık 100 kışınin ;shşması bekleüyor LEFKOŞA-Aylardır Kıbns'tan uzaktayım. Ama sonunda yıne buraya dönüyorum. Kıbns Türk Ha- vayollan'nın uçağı Atatürk Havalimanı'ndan ha- ' valandığında Istanbul neredeyse kar yağacak ka- dar soğuk. Ama Kıbns a vardığımızda, daha Ge- çitkale'ye inmeden dışansının sıcağım hissediyo- rum. Sadece havanın değil, siyasetin de ısındığı- run ayırdındayım. Bu seferki Kıbns çıkartmam ba- na nelerin değiştiğini ya da degişmediğini göste- recek. Bakalım iki tarafta da geçmişin hortlaklan hâlâ hortlamaya devam edıyorlar mı, yoksa bir daha çık- mamak üzere mezarlanna döndüler mi? ilk birkaç saatin izlenimi KKTC'de eski hortlaklann hortla- maktan sanki vazgeçmedıkleri... Haydi, hayırhsı... Bakalım, öbür taraf ne âlemde? 23 Nisanda KKTC yönetimi, aldığı ani bir kararla iki taraf arasındaki geçişleri serbestbıraktığında -ben dahil kımıleri bazı yol kazalanna uğrasalar da- insan- lar ellerini kollannı sallaya sallaya güneyden kuzeye ve kuzeyden güneye istedikleri gibi gidip gelebiliyor- lardı. Gerçi gece kalmak kimi zaman sorun yaratabi- liyordu, ama olsun. Yıne de işler kolaylaşmış sayıla- bilirdi. Girne ve Lefkoşa'da konuştuğum tanı- dıklar salık veriyor: "Senyinede rahat dav- rannıa. BM Banş Gücü aracıhğryla Rum Enformasyon Dairesinden öbürtarafa ge- çiş izni iste." Ben de aynen onlann söyle- diklennı yapıyorum. Yanıt geliyor: "Gelsinler, ama söyledikleri tarihte bu- rada ulusal bayram var. Onun için bütün resmi işyerleri kapalıdır. Ertesi gün gelir- lerse çok daha rahat görüşme yapma ola- nağuıı bulurlar." 1yi ya... Ertesi gün sabah 11 "de Ledra Palas kapısında hazır olaca- ğımız habenni iletıyoruz. 11 'e 10 kala da ertesi gün Ledra Pa- las'ta geçış için hazınz. Yanm saat kuy- rukta bekleyıp KKTC'den çıkış formunu bıle doldurmuşuz. Her zamanki gibi Led- ra Palas'ın önünden yürüyerek geçiyoruz: Rum kapısına geliyoruz. işte, o anda içim- de kötü bir önsezi hıssediyorum. Çünkü iki tane ok koymuşlar. Birisınin üzerinde "Kıbnsh Türkler", öbürünün üzennde "Kıbnsh Rumlar" yazılı. Başka bir ok yok. Öbür ülkelenn vatandaşlan geçmek ısteseler ne yapacaklar? Kafadan Kıbnsh Türklere "mahsus" okun yönünde gidıyoruz. Gençten bir Rum polis. Güleç... Elimizden çıkış formlannı ahyor; okuyor. Yüzü asıhyor. Türkçe, "O1- maaaz. Giremezsiniz" diyor. Haydaaaa... Ben bu fılmi acaba kaç kereler seyrettim? Peki, ama neden? "Çünkü siz TüridyeH- siniz. Üstetik adaya Geçitkale'den girmiş- siniz.Orasıyasadışj havalimanr Kardeşım, iyi de, o zaman ne demeye Rum Enformas- yon Dairesi BM Banş Gücü aracılığıyla, "Buyursunlargelsinler" mesajını veriyor. Binleri bizimle kafa mı buluyor yoksa? Yi- ne aynı hokkabazlık... Tekerleme gibi... O pitı pitı, karamela sepetı... Bunu bir Türk tarafında, bir Rum tarafında yaşamam ka- der mı, voksa kadersizhk mi? Cerçekler ve Hortlaklar LEYLATAVSANOGLU 'unya, 14 Aralık'ta KKTC'de yapılacak seçimlerin sonuçlannı bekliyor. Muhalefet, UBP-DP işbirliğini Denktaş'a destek olarak görüyor. UBP ve DP taraftarlan da muhalefetteki üç partiye "şeytan üçgeni" admı takmış. Muhalefetteki Çözüm ve AB Partisi lideri Ali Erel, Denktaş karşıtlannın önde gelen isimlerinden. Mantık, anlayış bu... tki tarafta da hâlâ, "Çözümsüzlükçözüm" mantığı bütün gücüyle sürerken ne diye çözüm üreteceksiniz ki? Yine aytu yoldan KKTC sınır kapısına geliyorum. Bir yandan da hiç durmadan söylenıyorum. Tam ya- nımda Kıbnsh Türk bir kadın öyle bir söz söylüyor kiverecek yanıt bulamıyorum. "Bahkbaştankokma- dı mı zaten? Türkiye'nin geidiği noktaya bakarsamz hiçbir söz söylememe gereği olduğunu görürsünüz-»" Kapılar açıhp iki taraf arasında geçışler kolaylaş- tığmda kimileri uyanyordu: "îyi de, bu işi yasal yol- lara oturtmadan, bir çözümün altına imza armadan bu derece yakınhk sonunda daha büyükzararlara yol açabüir" diye... Galiba bu uyanlann hakhlık payı var- mış... KKTC'de "Çözümve AB Partisi'' neleryapıyor? Li- deri eski KKTC Ticaret Odası Başkam AB Erel'ı an- yorum. Ertesi sabah görüşmek üzere sözleşıyoruz. Lefkoşa'da, Bedrettin Derrurel Caddesi'nin üzerinde- ki genel merkezde karşıhklı oturuyoruz. Partinin politikası öbür muhalefet partilerinin hepsinde olduğu gibi KKTC Cumhurbaşkanı Ra- uf Denktaş'a muhalefet üzerine kurulmuş. Bakalun, başka ne programlan ve projeksıyon- lan var? Ali Erel Kıbns'ta çözüme nasıl vanlabıle- ceği ve yeniden görüşme masasına oturma olanağı olup olmadığı yolundaki sorulanmızı yanıtlıyor: "Bir çözümde Türkiye Cumhuriyeri'nin en üst düzeydeki yetkilisinin ünzasuun olacağı açık. O im- zanuı otma>acağı bir anlaşmanın da anlaşnıa olnıa- yacağı açıktır. Bir de zaten dört tarafin bir çözüm plaıunı kabul etmesi şartor. Bu kabul edilmizse za- ten görüşmeler başlay amaz. Görüşmeler başlarsa bu- nun biteceği tarihin de planın referandunıa sunula- cağı tarihin de belli olacağı bilinmelidir. Dolayısıyia bizde hiçbir sıkıntı yok. Türkiye'de de ol- mamaİıdır. Çünkü çözüm beğenilmiyorsa Türkiye Cumhuri)eti'nin en yetkilisi oimza>ı atmayacak. Mu- halefet seçimlerde iktidar olursa biz buradan işe baş- lajacağız.'' Şeytan üçgeni IVKTC'nin iki taraf arasında geçişleri serbest bırakmasımn ardından özeDikle Rum kesiminden Kuzey Kıbns'a büyük bir ziyaretçi akını olmuştu. Hem Rumlar, hem Kıbnsh Türkler "öteki tarafa" geçebibnek için saatlerce kuynıkta beldeme\i göze alnıışO. AB Partisi olur mu? Yazmazsan hatırımız Kalır' Yine de kolay havlu atmıyorum. Geri dö- nüp giriş kapısındaki ıkı Rum kadın po- lise yanaşıyor, derdimı anlatmaya çahşı- yorum. tkısinden de bir ağızdan aynı tep- kı...u Olmaaaz, giremezsiniz...'' Giremez- sem ben de yaptıklannızı, geçmişin hort- laklannın yine hortladıklannı yazanm... 14 Yazmazsan hatınmız kahr™" Her seferin- de aynı olayı yaşadığımda kızardım; ama bu kez kızmıyorum. Nasıl kızayım ki? "Çörüm ve AB Parua"nın lideri Ali Erel'le konuşmamızda sıra geliyor partinin adına... AB üyesi ya da adayı hiçbir ülkede AB Partisi diye bir siyasi oluşum yokken neden KKTC'de var? AB'ye siyasi entegrasyon için insanlar var güçleriyle bir şeyler yaparken neden Maastricht kriterlerini ağızlanna ahmyorlar? Zaten AB de tek, homojen siyasi bir yapı değil ki... Bünyesinde liberalleri, Hıristiyan demokratlan, çevrecileri, sosyal demokratlan, komünistleri, faşistleri de banndınyor. Çözüm ve AB Partisi ne anlama geliyor peki? Ali Erel yanıtlıyor: "Bu toplum AB üyengini istiyor. Bir ABpartisinedeoy atmaya istekN olduğu izknhni var. Zaten çok çok bir ay sonra göreceğc. Bakm, adalann ortak bir kültürü vanhr. Adalar dışardan gelenleri de asimile Erel: Bu toplum AB üyeBği isthor. ederteıf Öd saati aşkındır parti genel merkezinde Ali Erel'le konuşuyoruz. Dışan çdayorum. Sokaktaki adamla da konuşayım. Bakalım ne diyor? Görüşler çelişkili... Kimi UBP-DP koalisyonunun ezici çoğunluk alacağı görüşünde. Kimi diyor ki, çözüm ve AB üyeliği isteyen muhalefet iktidar olacak. Ama ortak bir görüş \-ar ki o da çok çarpıcı gehyor: "30 yüdır Ok kez Kuzey Kıbns'taki bir seçime Ankara uzak duruyor. Bunun sonucu bakahm ne olur?" Ali Erel sözlerini sürdürüyor: "Kıbns Türk tara- n, "Ben tek başıma masaya geliyorum" dese de kimsedinlemez.Çünkü bunun ar- kasmda Türkhv'nin de,Yunanistan'm da, Rum tarannın da ohnası lazun." Peki. ola kı şu anda hükümette olan par- tiler (UBP ve DP) seçimlen kazandı. O zaman muhalefetın tavn ne olur? Seçim sonuçlarını içlerine sındirirler mi? "Ta- bü ki. Olabilir,Cumhurbaşkanı Denktaş kazanır." Ali Erel bu sözlenyle muhale- fetin (yani Mehmet .<VB Talat liderlıgın- dekı CTP, MustafaAkıncı'nın genel baş- kan olduğu Banş ve Demokrası Hareke- ti ve Çözüm ve AB Partisi) UBP-DP iş- birliğini Denktaş Bey'e destek olarak algıladığı mesajını da veriyor. Zaten UBP ve DP taraftan çevreler de üçlü muhalefete "şeytanüçgeni" adıru tak- mışlar... Peki. görüşmeler yeniden başlarsa gö- rüşmeci kim olur9 Ali Erel, Denktaş'a ciddi muhalefetini şu sözlerle açıklıyor: "Şu anda Denkaş'ın Kıbns Türk toplu- munu temsil edip etmediği sorgulamyor. Bu da seçimlerde belB olacak." KKTC'de 14 Aralık genel seçimlen anlaşılan Cumhurbaşkanı Rauf Denk- taş'a bir güven oylaması gibi geçecek. Burada iktidanyla, muhalefetiyle bir sı- kıntı da ilk kez KKTC'de bir seçimde An- kara'nın bütün taraflara eşit mesafede uzak durması ve hiçbir şekilde gelişme- lere kanşmak istememesi. Ali Erel se- çim tahminini sürdürüyor: "Cumhurbaşkanı Denktaş'ı destekle- yen partiler yüzde 30'u geçemezlerse, \iizde 70 oyu da Denktaş'm uyguladığı polirikalaramuhalefet edenpartiler ahr- sa o zaman Denktaş'ın dunımu da sor- gulanır. Tabii şu anda yüzde 70 olan ik- tidar partilerinin oylannın yüzde 30'a düşmesinin ölçüsü de sandıkür." Sandığa müdahale savı Erel ağır bir iddiada da bulunuyor ve sandığa müdahale edilmekte olduğunu. son haftalarda Türkiye den bınlerce insanın KKTC vatandaşı yapılarak Denktaş'a ve- rilecek oylann arttınlmak ıstendiğini söy- lüyor: "Sandığa müdahale edildi. Ama ona rağmen seçime gimorsak neticesini de kabullenmişiz demektir." SÜRECEK KKTC Cumhurbaşkanı Türkiye'de ve Kuzey Kıbns'ta çalışmalann sürdüğünü söyledi Denktaş: Yeni pencere açüacak LEFKOŞA (A.\) - KKTC Cum- hurbaşkanı RaufDenktaş, Türkiye ve KKTC'nin, Kıbnskonusunda nelerya- pılabileceğine ilişkin çalışma yaptı- ğını belirterek. "yeni bir pencere açı- lacağmı" bildirdi. Denktaş. ikı halk, iki de\'let, iki egemenlik, Türkiye "nin etkin garantisinin Annan Planı'nın içine girmesi halınde planı müzake- re edeceğini vurguladı. Kıbns konusuna neler yapılacağı üzerinde Türkıye ile KKTC'nin ça- lışma yaptığını belırten Denktaş, "Bu çahşmalar ortaya çıkacak, yeni bir pencere açüacak. Bu pencereyi dış düma begenecek mi, beğenmeyecek mi; Rum bu pencere>i kabul edecek mi, etme\ecek mi bunlann münaka- şasına başlayacağH" diye konuştu. Türkiye'de ve KKTC'de yapılan ha- zırlıklann birleştirilerek ortaya bir formül çıkacağını ifade eden Denk- taş, hazırlığm çerçevesini şöyle açık- ladı: "Bunu herkesin bilmesi lazun: devietimizden, garantilerden vazgeç- me imkânınuz yoktur. Rumlann ge- lip içimize yığüması olanıaz, bunlar bir kotava göre, bizim yasalanmıza göre olur. 100 büı insanı göçmen ede- cek bir yaklaşım olanıaz." Denktaş. KKTC'de 14 Aralık'ta ya- pılacak genel seçimin ardından yeni değerlendirme yapılacağuıı ifade etti. "Müzakerekrin hangi zeminde baş- lamasıgerektiğr yönündeki bir soru- ya Denktaş. "Evvelaseçimlerigeçebm. Dert; de\ letin alnnuzdanahnmasıdır, bütün mücadelebununiçindir" yanı- tınıverdi. AB'ningenişlemedenso- rumlu üyesi Günter Verheugen'in, AB'nin Türkiye strateji raporunu, "Kıbns sorununun çözümü için yeni Loizidu'ya tazminatı 19 Kasım'a kadar ödenmezse tedbir alacaklar AvrupaKonseyi'nden Türkiyeye uyarı STRASBOURG(AA)-A\Tupa Konseyi'nin büyükel- çiler seviyesinde toplanan delegeler komitesi, ara ka- rarla "Türkiye'ıını AİHM karan gereği, Kıbnsh Rum kadınTitiana Loizıdu'^ maddi tazminaüengeç 19 Ka- sun tarihine kadar ödemesini" istedı. Delegeler komitesi. dünkü toplantısında Loizidu hak- kında AİHM'nin Türkiye aleyhine verdiğikaran ele al- dı. Toplantı sonundayayımlanan ara kararda, Türkiye'nin şu ana kadar AÎHM karan gereği tazminat ödememe- si sert bir biçimde eleştirildi. Kararda, AİHM kararla- nnın koşulsuz yerine getirilmesi ve 19 Kasım 2003 ta- nhine kadar Türkiye'nin bu tazminatı ödemesi istendi. Mahkemenin karannın uygulanmaması halınde. "Ba- kanlarKomitesi"nin Türkiye aleyhinegerekli tedbirieri alacağı'' uyansında bulunuldu. f ürkiye, temmuz ayın- da yapılan toplantıda, AlHM'nın Loizidu ile ilgili ka- rannın gereğini, ekim ayında yapılacak ilk delegeler ko- mitesi toplantısına kadar yerine getireceğini açıklamış- tı. Delegeler Komitesi'nde 8 Ekim'de yapılan toplantı- sında, AİHM'ninkaran gereği. faizleri de içinde olmak üzere Loizidu'ya yaklaşık 900 bin dolar tazminat öde- mek için hazır olduğunu belirten Türkiye, bununla bir- likte bu davanın diğer Rumlann Türkiye aleyhine yap- tığı başvurular için emsal teşkil etmemesini istemişti. bir dinamizm olarak" nitelediğinin hatırlatılması üzerine Denktaş. "Ver- heugen, Kıbns sorununu bilseydi bu sözleri söylemezdi" dedi. "Ashnda \erheugen'ûı Kıbns sorununu bal gi- bi bildiğini" ifade eden Denktaş. an- cak uyguladıklan siyasetin. Türki- ye'nin üyeliğini engellemek ve Tür- kiye'nin Kıbns üzerindeki haklanru ortadan kaldırmak için bugünkü ta- vırlannı öngördüğünü kaydetti. çok yol ayrımına gelindi 1 Denktaş, Kıbns Türk'ünün geç- mişte de çok yol aynmına geldiğini ve halkın hep doğru yolu seçtiğini vurguladı. Şimdi çok daha önemlı bir yol aynmına geldiklerinin alnnı çizen Denktaş, "Neden; çünküTürkiye'nin AB'ye girmek istemesinden isnfade ederek bizi iki ayağunm bir pabuca sokmak suretiyle Rumlann yapnuş oktuğu bir müracaaüntakvinünesok- mak istiyorlar" diye konuştu. AB'nin Kıbns'ta anlaşma olma- ması için elinden geleni yaptığını ifa- de eden Denktaş, Kıbns'ın bütünü- nü isteyen AB'nin büyük bir sıkıntı içinde olduğunu, bu sıkıntıdan kur- tulmak ve Türkiye'yi Kıbns'tan at- mak için kendilerinin imzasını iste- diğini, bunun için Annan Planı'nın su- nulduğunu anlattı. •GÛL, ROMA'DA KIBRIS AÇILIMIN1ANLATT1' Seçim öncesinde Maraş'ta iskân adımı • Gül'ün anlattığı açıhmlar, "Türkiye'nin AB'den ve Rum kesiminden olumlu adımlar görmesi durumunda KKTC'deki asker sayısını kademelı olarak azaltmasını" da içeriyor. Haber Merkezi - Dışişlen Bakanı AbduHahGül'ün, Ro- ma'da AB Troykası ile yapılan toplantı sırasında hükümerin hazırladığı "KıbnsAçıhmı"nı anlattığı bıldirildi. Bu çerçeve- de KKTC'deki seçimler önce- si Maraş'ın BM denetiminde iskâna açılması öngörüldüğü, Türkiye'nin AB'den ve Rum kesiminden olumlu adımlar görmesi durumunda KKTC'- deki asker sayısını kademeli olarakazaltmayı planladığı da öne sürüldü. Brüksel'den yayın yapan ABHaber sitesine göre, Gül, Roma'dakı AB Troykası-Tür- kiye toplantısında hükümetin hazırlandığı Kıbns açılımı ve Türk tarafının izleyeceği siya- setin ana hatlannı açıkladı. ABHaber, diplomatik kaynak- lara dayanarak Türk tarafimn. Kıbnsh Rumlann KKTC'ye dönerek yeniden yerleşmeleri halınde kalan mülklerinin be- dellerinın ödenmesi için yeni bazı adımlar atacağını yazdı. Türkiye'nin kararlı adımlar atabilmek için Türkiye, Yuna- nistan ve İngiltere'nin garan- törlük haklannın AB tarafin- dan da anlaşmada benimsen- mesini isteyeceği belirtilen ha- berde Ankara'nın aynca, An- nan Planı'nda toprak düzenle- mesinde Kıbns Türk tarafı le- hine değişiklikler talep edece- ği kaydedildi. Kıbns bölümünden haberdardık' Abdullah Gül, CNN Türk'te Manşet programına yaptığı açıklamada ise AB'nin Stra- teji Belgesi'nde Türkiye'nin üyeliğinin Kıbns ile ilişkilen- dirileceğini daha önceden bil- diğini kabul ettı. Gül, soru üzerine "Birkaç gün önce ha- berimiz oldu. Kasıtlı olarak sızdınldı. Onu muhafaza et- mek için sı/dırdılar. Eğerbu ka- dar kanıuoyuna yansimamış olsaydı eminim ki o paragraf çok farklı hale gelirdi" dedL