Catalog

IEKİM2002CUMA CUMHURİYET SAYFA J l i J v U i ı t _ r l f J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 AVRUPA İKİYE KATLADI AB-Türkiye arasında gelir uçurumu ANKARA(ANKA)- Kendi bölgeleri arasında çok büyük bir gelişmışlik uçurumu bulunan Türkiye'nın, en gelışmiş bölgesi olan Marmara, kişi başına gelir endeksınde, Avrupa Birliği'nin en az gelişmiş iki bölgesi olan Porteldz'ın Acores ve Yunanistan'ın tperios bölgesiyle aynı seviyede. Devlet Planlama Teşkilatı Kalkınmada Önceliklı Yöreler Dairesi Başkanı Lütfî Elvan, Türkıye'dekı bölgeler arası ekonomik gelişmişlik farklannı gayn safı yurt içi hasıla iller endeksini dikkate alarak araştırdı. AB genelınde 100 kabul edilen kişi başına gelir endeksi düzeyi Türkıye'nin en gelişmiş bölgesi Marmara'da 49, en geri kalmış bölgesi Doğu Anadolu'da ise 13 olarak ölçüldü. Bunagöre Marmara Bölgesi'ndekı ortalama kişi başına gelir AB ortalamasının yansına bıle ulaşamazken Doğu Anadolu Bölgesi ıse AB ortalamasının 10'da birine yakın bir gelişmişlik düzeyi sergiledi. AB'de ortalama 100 kabul edilen kişi başına gelir, Türkiye'nin ikınci en gelişmiş bölgesi olan Ege'de 39, Akdenız Bölgesi 'nde 30, îç Anadolu'da 29, Karadeniz'de 21, Güneydoğu'da ise 18 düzeyinde seyrediyor. Buna göre, Türkiye'nin en az gelişmiş bölgesi Doğu Anadolu ile AB'nin en az gelişmiş bölgesi Iperios arasında AB lehine üç katlık bir fark ortaya çıkıyor. Farlc kapanmıyor Araştırmaya göre bölgeler arasında çok büyük gelişmişlik farkımn bulunduğu Türkiye'de bölge illeri arasında da aynı fark göze çarpıyor. İller arası gelişmişlik farkının en yüksek olduğu bölgenin Doğu Anadolu Bölgesi olduğu belirlendi. Doğu Anadolu'yu Mannara ve Îç Anadolu bölgeleri izliyor. İller arası gelişmişlik farkının en az olduğu bölgelerin ıse sırasıyla Akdeniz, Güneydoğu, Karadeniz ve Ege olduğu ifade edildı. Araştırmanın bir başka önemli bulgusunu ise Türkiye ortalamasının çok altında bir gelişmişlik düzeyıne sahip bulunan Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelen ile diğer bölgeler arasındakı farlan giderek açılıyor olması meydana getırdi. YASED Genel Sekreteri Anman, çalışmaların aksamasıyla yabancı sermayede en az bir yıl kaybedildiğini söyledi Tek kaynak seçimeharcandıGÜLŞAH KARADAĞ Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Genel Sekreteri Abdurrahman An- man, seçim telaşına düşen siyasilerin temmuz ayından bu yana yabancı ser- maye çalışmalannı bir kenara bıraktı- ğma dikkat çekerek, "Türkiye bu ne- denk en az bir yıl kaybetti" dedi. Ya- bancı sermaye girişinin son yıllann en düşük seviyesine düştüğünü vurgula- yan Anman, iç ve dış kaynaklann tü- kendiğını, kaynak oluşturabilecek tek yolun da tıkandığını söyledi. Ekonomik prögramda krizden çıkı- şın temel unsurlanndan biri olarak su- nulan yabancı sermaye reformu, seçi- min gündeme oturmasıyla rafa kaldı- • Abdurrahman Anman, Türkiye'nin iç ve dış kaynaklannın tükendiğine dikkat çekerek "Kalan tek kaynak yabancı sermayede de seçim süreci yüzünden çalışmalar aksatıldı. Türkiye en az bir yıl kaybetti" dedi. Anman, gerekli tüm raporlann hazır olduğunu, yalnızca düğmeye basacak birine ihtiyaç olduğunu söyledi. nldı. Çok sayıda yabancı yatınmcıyı Istanbul'da toplayacak olan Yatınm Konseyi toplantısının 18 Temmuz'da ertelenmesinin ardından bu konuda hiçbir yeni yatınm yapılmadı. Oysa. ekonomi yönetimı, o güne kadar Tür- kiyenin kaynak sıkıntısını aşmasının tek yolunun yabancı yatınmcıyı ülke- ye çekmek olduğunu savunuyordu. Ya- bancı sermaye girişini arttırmaya yöne- lik çahşmalann aksatılmasına YASED Genel Sekreteri Anman tepki göster- di. Anman, ilk 4 ayda yabancı yatınm miktannın 75 milyon dolarla sınırlı kaldığını, yabancı sermaye izninin ise ilk 9 ayda yalnızca 1.5 milyar dolar ol- duğunu belirtti. Burakamın, "dahaön- ce düşük bulunan yıllardan çok daha düşük bir rakam olduğunu" ifade eden .Anman, geçen 3 ayda yabancı yatınm miktannın bitme noktasına geldiğini söyledi. Anman, "Sabancı, Koç arük yatınm yapamadığuu söylüyor, vergi verecek kimse kalmadu iç kaynaklar tükendi. Derviş. arük dış kaynağın da sonuna geldiğimizi açıkladı. Geriye kay- nak sağlayacak bir tek yabancı serma- ye kaldı, onu da hükümet erteledT de- di. Yabancı sermayerun teşvikine ilişkin yasal düzenlemelere yönelik tüm ra- por ve çahşmalann hazır olduğunu be- lirten Anman, "İş yalnızca birinin çıkıp uygulamaya başlayalım demesine kal- dı'' dedi. Anman, buna karşın hiçbir gi- rişimde bulunulmadığına dikkat cekti. Seçimlerin ardından yeni hüküme- tin kurulması, yasalann çıkanlmasıve yabancı firmalann "hükümetin icra- atına bakması" nedeniyle gelecek son- bahara kadar yeni yabancı sermaye gi- rişinin başlamayacağını belirten Ari- man. "Eğer hükümet kurulduğu gibi yasalar çıkanlmazsa bu süre de uzar" diye konuştu. Anman, siyasi partilerin programlannda yabancı sermayeye ilişkin hiçbir çahşma bulunmadığını da belirterek "Yabancı sermaye Tür- ldye için ilk yardım çantası, mutlaka hayata geçirilmeir dedi. KOÇ TOPLULUĞU'NA GÖRE GÜÇLÜ BİR SİYASİJKTİDAR ŞART Herkes oyunıı kııHaıımalı Ekonomi Senisi - Koç Holding CEO'su Bülend Ozaydınh, erken se çimin Türkıye'nin önündeki en önemli fırsat olduğunu ve her seçme- nin mutlaka oy vermesı gerektiğıni vurgulayarak, "Seçim son- rası dost sohbetlerinde. kahve köşelerinde Ne olacak bu Tür- kiye'nın hali' konuşmalanyapıpha\aükendimizezindan edeceğimize, geieceğimize sahip çıkmab ve ülkemizi istik- rara taşnacak iktidan beKrtemeliyiz. Seçim sonrasuıda dedi. Özaydınlı, Koç Topluluğu'nun bilgilendirme top- lantısmda, makro düzeydeki gelışmelerin bıreylere yansımasının güçlü bir siyasi iktıdarla gerçekleşebi- leceğini vurguladı. Yeni ıktidann yapması gereken- len, "Yasalan uygulayarak, programı ince ayarlar- la devam ettirmek, u.vum \asalanna sahipçıkmak, vergi tabanını genişleterek, vergi getinerini yük- seltmek, özefleştirmeye luz vermek. sermaye pi- yasasuıa güvenli bir ortam sağlamak ve iş güven- cesi \asasi uygulamaya konmadan işçi \e işveren taraflaruun birükte hazıriadığı iş yasasuun çık- masını sağjamak" olarak özetleyen Özaydûılı, güçlü ülkenın ancak güçlü bir iktidarla yaratı- labileceği görüşünü yineledi. Sonuçlar sevindirici Geçen ağustos ayı rakamlanna göre bu yılki durumun Koç Top- lulugu adına sevindirici olduğunu söyleyen Özaydınlı, toplam satışlann 6 milyar 153 milyon Euro olduğunu, geçen yıl aynı dö- neme göre yüzde 8'lik bir artış yaşandığını belirtti. Topluluğun diğer 8 aylık sonuçlan ise şöyle: thracat 1 milyar 472 milyon Euro, yıl sonu ihracat tahmini 2 milyar 539 milyon Euro. Vergi önceki kân 176 milyon Euro olan topluluk geçen yıl bu dönem zarar açıklamıştı. Personel sayısı yüzde 6'lık değişimle 48 bin 822' ye çıkan topluluk, 19 şirket, kâr, ihracat ve çalışan sayısı olarak Türkiye'nin en büyük sanayı grubu niteliğinde. KAŞIMIZ İÇÎN GELMEDÎLER' DİYEN ZORLU: VesteFin yurtdışı başarısı Ar-Ge Ekonomi Servisi - Elektronik, tekstil, enerji ve fınans alanlannda 47 fir- ması faalıyet gösteren Zorlu Grubu'nun "amiral gemisj" Vestel, dünya dev- len arasında sayılan Victor Company of Japan'la (JVC) işbirliği yaptı. Iş- birliğinin tarutıldığı toplantının ardından sorulan yanıtlarken "Bizika- ra kaşımız. kara gözümüz için seçmedfler" diyen Zorlu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet \azif Zorlu, bu yıl 1 mil- yar 250 milyon dolar, gelecek yıl 1.5 mılyar dolar ihracat gerçekleştıreceklenni bildirdi. Vestel'i Vestel yapan şeyin Ar-Ge (Araştırma-Geliştirme) olduğunu kaydeden Zorlu, gerek ihracatta gerek devlerle ışbırliğindeki başanda bu- nun payının yüksek olduğunu kaydeth. Zorlu, bu ortaklı- ğın da Ar-GE çalışmalanna büyük katkısı olacağını belir- terek söz konusu işbirliğinin ıleride üretüne kayacağını di- le getirdı. Zorlu, elektroniğin en büyük maliyet ve yatın- mının Ar-Ge olduğuna işaret edereİc Vestel'ın bugünlere gehnesinde Ar-Ge merkezlerinin etkili olduğunu belirte- rek Silikon Vadisf nde de merkezlen bulunduğuna dikkat çekti. Zorlu, bugün Vestel'ın dünya televizyon üreriminın yüzde 5.5'inı ürettiğini kaydetti. Krize rağmen Zorlu Holding'de istihdamın hiçbir şe- kilde düşmediğıni, krizin başlangıcında 14 bin olan is- tihdam rakamının bugün 18 bine çıktığını anlatan Zor- lu. u Bizim siyasetimiz bdli; yaunm, ihracat, istibdam" dedi. Türfclye'ye Inamyoruz' JVC Asya ve Ortadoğu Başkanı Tsutumo Urabe de, JVC olarak, Türkiye'nın mevcut potansiyeline inandıkla- nnı dıle getiren Urabe, bu pazarda önemli ve büyük sonuç- lar beklediklerini kaydetti. Buyıl 75. yılını kutlayan JVC'nin cirosu, 2002 Nisan ayı sonu itıbariyle yaklaşık 8 milyar dolar olarak açıklandı. Elektronikte söz sahıbı markalar arasında yer alan JVC 'ye ortalama bir yıldır üretim yapan Vestel, şimdi de JVC ürün- lerini Türkiye'de dağıtacak. Ihracatçı KDViadesi alamıyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Burosu) - Sahte ve yanıltıcı belge düzenleyenleri ve kullananlan tespit etmek amacıyla Maliye Bakanhğı Gelirler Genel Müdürlüğü'nün başlattığı araştırma ihracatçıda sıkıntı yarattı. Araştırmalar doğrultusunda hazırlanan raporda, aralannda Adidas, Karstadt, Kaufhof gibi ünlü firmalann da bulunduğu, Türkiye'den mal alan 2 bine yakın büyük şirketin adresinde bulunamaması, sicil kayıtlannuı olmaması, müfettişlerin sorulanna yamt vennemesi nedeniyle "hayaK ilan edikti." Türkiye'den mal alan söz konusu şirketlerle ilgili hazırlanan raporlar illere gönderilirken ihracatçı gelişmeleri "Bütçeyi kapatmaya dönük bir operasyon" olarak nitelendirdi. Ege thracatçı Birliği Başkanlar Kurulu Başkam Mete Uğuz, gelişmeleri değerlendirirken "Bütçe açığuun inanıhnası güç bir yöntemk kapaülmaya çahşıldığuıı düşünüyorum" dedi. Bu arada yahıızca Denizli'de, defterdarhğın çekince koyması nedeniyle yüze yakın ihracatçı firmanın, bir aylık satışlanndan kaynaklanan 20 trilyon lirayı aşkın KDV geri ödemelerini alamadığı bildirildi. Başmüfettiş Hamza Kaçar tarafından hazırlanan raporda, aralannda Adidas, Karstadt, Kaufhof, Hertie ve Neckermenn gibi büyük firmalann Türkiye irtibat bürolan ve şirket bilgilerinin doğruluğunun incelendiği araştırmaya yer verildi. 24'ü ABD, 245'i Ahnanya, 165'i Rusya, 164'ü Cezayir, 97'si Suudi Arabistan, 76'sı Mısır, 77*si Romanya, 67'si Kuveyt olmak üzere Fransa'dan Kanada'ya, Lüksemburg'dan Dubai'ye kadar 68 ülkeden bin 833 firmanın yer aldığı yaklaşık 100 sayfalık raporda, resmi kayıtlarda yer alan adreslerinde bulunamayanlar için "menfi", diğer firmalar için "müspet* ibaresi kullanıldı, birçok firma hakkmdaki sonuç bölümü de boş bırakıldı. Hazırlanan raporun il derterdarhklanna gönderildiği bildirildi. Rapordaki boş bölümler yorum farklıhklanna yol açınca çok sayıda ilde KDV geri ödemesini bekleyen sanayiciler kötü bir sürprizle karşılaştı.Öte yandan, yahıızca Denizli'de defterdarlığın çekince koyması nedeniyle yüze yakın ihracatçı firma bir aylık ihracatlanndan kaynaklanan 20 trilyon lirayı aşkın KDV geri ödemelerini alamadı. ZAM 1 EKİM? DEN İTİBAREN GEÇERLİ En düşük memur maaşı 364 milyon lira ANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Maliye Bakanhğı, memur maaşlannda yapılma- sı öngörülen brüt seyyanen 100 milyon liralık artışm, 1 Ekim'den itibaren geçerli ol- duğu açıkladı. Buna göre, en düşük memur maaşı yüzde 24.4'lük artışla, 293 milyon 230 bin liradan, 364 milyon 880 bin liraya çıktı. Maliye Bakanlığı"ndan ko- nuyla ilgili yapılan açıklama- da, toplu görüşme süreci so- nucunda memur maaşlannda brüt seyyanen 100 milyon li- ralık artış yapılması kararuıın alındığı anımsatıldı. Bu çerçevede, 100 milyon liralık artışın 75 milyon liralık kısmının 1 Ekim'den itibaren aylık ve ücretlere yansıtıldığı belirtildi. Enflasyon farkı uy- gulaması yerine memur maaş- lannda brüt seyyanen 100 mil- yon liralık artış yapılmasına karar verilmesi. sendikalann tepkisine yol açtı. Sendikalar, enflasyon farklannın da öden- mesini talep ediyor. Öte yandan, Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. SSK ve Bağ-Kur emekli ma- aşlannda da iyileştirme yapıl- ması için harekete geçti. Çahş- ma ve Sosyal Güvenlik Baka- m NejatArseven, SSK ve Bağ- Kur emeklilerinin mağduriye- tinin giderihnesi istemini Ba- kanlar Kurulu'nun gündemine getireceğini açıkladı. Arseven, yürürlükte olan SSK prim ödeme kolaylığı uygulamasının öngördüğü ödemeleri yapamayan işve- renler için, yeni bir "kolayhk" düzenlemesi yapılacağını da açıkladı. Buna göre, birikmış prim borçlannı 18 ayda öde- yemeyen işverenler için. 8 ay- lık yeni bir ödeme takvimi ha- zırlanacak. PETROL OFÎSİ - İŞ DOĞAN YATIRIM Tartışmalı birleşmede göderSPK'de Fransa'da grev dalgası Ekonomi Servisi - Fransa'nın yeni merkez sağ hükümeti, özel- leştirme karşıtı binlerce kamu çalışanı tarafından Paris'te bir gösteriyle protesto edıldi. Avrupa Birliği'nin liberalleş- tirme direktiflerine bağh olarak elektrik (EDF) ve gaz (GDF) şır- ketlerini dış sermayeye açmayı planlayan hükümetin bu tavnna karşı çıkan kamu çalışanlan bir dizi gösteri yaptı. Fransa'nın her yerinden gelen Air France, Fran- ce Telecom, posta ve demiryolu işletmeleri çalışanlanndan gös- terilere aktif olarak katılanlann sayısının 80 bin olduğu belirtil- di. Protestolar. çalışanlann iş ke- sintisi konusunda hükümetle sert görüşmelere giren sendikalann başansı olarak nitelendiriidi. Protestolann, henüz iş başına ge- çen hükümet için çok önemli ol- duğu belirtiliyor. Protestolann devam edeceği vurgulanırken, eğitim sendikacı- larının 17 Ekim'de, demiryolu çahşanlannın ise 26 Kasım'da tekrar bir protesto gösteri si dü- zenleyecekleri bildirildi. Ekonomi Servisi - Başta küçük yatınmcı olmak üzere kreditör- ler, Devlet Hazinesi ve işçilerin zarar göreceği birleşme konusunda gözler, bir- leşmeye ızın verecek kurum olan Sermaye Piyasası Kuru- lu'na (SPK) çevrildi. Bu kadar tartışmalı bir birleşmeye onay vermesi halinde küçük yatınm- cıya yargı yolu görünürken Re- kabet Kurumu'nun da duyarsız kalamayacağı belirtildi. SPK yetkilileri, konu henüz kurula gelmediği için bir açık- lama yapmazken Perrol-Iş Sen- dikası birleşmeye tepkı göster- di. Petrol-îş Araştırma Uzmanı Yüksek Mühendis Ayfer Eğfl- mez. iki şirketin faaliyet alanla- nnın örtüştüğü gerekçesi doğru ohnadığı için birleşmeye onay verilmemesi gerektiğini savuna- rak POAŞ'ın, 2001 yılı itibany- la 3.4 milyar dolar ciroya ve 186.5 trilyon lira kâra sahip pet- rol ürünleri dağıtım fa- aliyetlerini yürüten ope- rasyonal bir şirket; Iş Doğan petrol yatınmla- n şirketinın ise bir fınans- man yatrnm şirketi olduğunu hatırlattı. îş Doğan'ın 843 milyon ban- kalara, 140 milyon milyon dev- lete, 240 milyon dolan faiz öde- mesi ohnak üzere 1.233 milyar dolar finansman yükü olduğuna dikkat çeken Eğilmez, bu bir- leşmenin fınansman yükünün, küçük yatınmcının üzerine ge- çeceğının. POAŞ'ta kârlılık ve nakit akışırun olumsuz etkilene- ceğinin altını çizdi. Bu birleşme ile zarar edecek şirketin devlete vergi ödemeye- ceğini anlatan Eğilmez, birleş- me gerçekleşırse söz konusu şır- ketlerin, birleşme sözüyle düş- meye başlayan POAŞ hisseleri- ni ucuz ele geçireceğini ya da kü- çük yatınmcıyı kontrol altında tutacağını da sözlerine ekledi. İşverenler, Kristal İş Sendikası'na dava açtı • Ekonomi Senisi- Cam îşverenleri Sendikası, Kristal Iş Sendikası'nın işkolu yetkisini iptal ettirmek amacıyla dava açtı. tlk duruşmasının 30 EylüTde, ikinci duruşmasınm 7 Kasun'da yapılacağını söyleyen Kristal Iş Başkanı Mustafa Bağçeci, sendikanın 17 Kasım 2002 tarihinde Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanhğı'ndan işkolu yetkisini aldığını hatırlatarak, şimdi sözleşme yapabilmesi için dava sonucunun bekleneceğini, bunun da işçiyi mağdur edeceğini belirtti. Öte yandan işveren sendikası da bir açıklama yaparak, amaçlannın güçsüz sendikacılığı önlemek olduğunu, söz konusu sendikanm bakanlığı yanılttığını ileri sürdü. Sabancı hizmetleri elektronik ortamda • ANKARA (ANKA) - Sabancı Holding Bilgi ve Telekomünikasyon Dairesi Başkanı Çağatay Özdoğru, bu ay içinde e-Sabancı projesine başlayacaklannı açıkladı. E-Sabancı projesiyle Sabancı Holding bünyesindeki şirketlerin, holding müşterileri ve iş ortakJannm her rürlü hizmetlerini elektronik ortama taşıması amaçlamyor. 'Teşvik' teşvik etmiyor • ANKARA(ANKA)- Türkiye'nin coğrafi alan olarak yaklaşık dörtte üçünü kaplayan kalkınmada öncelikli yörelerin (KÖY) yatınmlardan aldığı pay. sağlanan cazip teşviklere karşın son derece düşük kalıyor. Ocak-ağustos döneminde teşvik belgesine bağlanan toplam 8 katrilyon 303.6 trilyon liralık yatınmın, 7 katrilyon 86.8 trilyon liralık bölümünün gelişmiş ve normal yörelere yönelik olduğu belirlendi.