Catalog

SAYFA CUMHURİYET 19ARALIK2000SALI 10 D I Ş H A B E R L E R dishab@cumhuriyet.com.tr KAVŞAK OZGEN ACAR En Zengin ABO Başkanı! ABD, 21. yüzyıla ya da 3. binyıla, George W. Bush'un (54), kısaca 'Bay W(Dabılyu)" başkanlığında girecek. Karakol yerine ABD Anayasa Mah- kemesi'nde biten 7 Kasım seçimle- ri, ABD'de Cumhuriyetçiler ile De- mokratlar arasında önemlı bir kırtup- laşma yarattı. Başka ülkelere demok- rasi dersi veren VVashington'un ya- şadığı 36 günlük seçim kargaşası dünya uluslannı kıs kıs güldürdü. Genel oylamada yitirmesine karşı- lık ikincil oylaria 1888'den bu yana başkan seçilen ilk aday oldu. Time Dergisi heryıl sonundageteneksel yı- lın adamı seçiminde bu kez43. Baş- kan Bay W'yi kapağa koydu. Dergi- nrn gerekçesi, "Cum- huriyetçileri birieştirip sekiz yıl süreyle eko- nomik kaiktnmaya kat- kıda bulunan yetenek- li Başkan Yardımcısı AJ Gore'u yenmesi" idi. Evet Cumhuriyetçi- ler birieşmışti, ama ül- kede önemli bır bölün- meye de neden ol- muştu. Dergi bu olgu- yu dikkatten kaçırmış olmalıydı. Oysa, seçim süresince, bizde birza- manlar bir büyüğümüz için üretilen "öküz" öykülerine ben- zer "Bir gün Bay Dabılyu...." diye başlayan fıkralarta Bay VV'nun IQ'su- nun düşüklüğü propaganda günde- minde başköşeye oturmuştu. Beyaz Saray dizginlerinin, babasının Kör- fez Savaşı'ndaki Savunma Bakanı, petrolcü Dick Cheney'in elinde ola- cağı anlaşılıyor. Ankara ile yakın iliş- kiter kuran Cheney'in Türkiye'nin böl- gedeki önemini bildiğinden kuşkumuz yok. Ancak petrolcü Cheney'in Irak'a karşı Iran'la yeniden ilişki kurma pro- jesinin miman oluşu nedeniyle, Ba- kû petrolünün Ceyhan yerine "daha kısa ve daha ekonomik" denilen Iran üzerinden Körfez'e akıtılmasının bay- raktartığını yapmasından kuşku du- yanz. Ankara'daki ABD'li yüksek dü- zey diplomatlar, böyte bir olasıltğın ola- nak dışı olduğunu söylüyorlar. 300 bin dolarlık borçla iş yaşamına başla- yan, dört şirket batıran Bay Wun son yanm yüzyılda ışbaşına gelen başkan- lann en zengini olduğu, maddi variı- ğının 11 -29 milyon dolar arasında degiştiği öne sürülüyor. Bush'un önü- müzdeki günlerde 1125'i Senato'nun onayını gerektiren 6400 atama yapa- rak Cumhuriyetçi iktdannı pekiştir- mesi, köşe başlannı tutan Demokrat- lan değiştirecek bir kadrolaşmaya gitmesı bekleniyor. 538 üyeli Seçici Kurul'daki oylama- da üç Cumhuriyetçi ıhanet etmezse Bush'un dünya kamu- oyunda "zayıfve güç- sûz başkan" görünü- müyle göreve başla- ması kesın. Bu arada Amerika demokrasi- sinin önemli bir yanı da bir kamuoyu araş- tırmasj ile bir kez da- ha dogrulandı. "Bush yasal bir başkan mıdır" sorusu- na önemli sayıda De- mokratın da "evet" yanıtıyla yüzde 68'lik bir destek sağlandı. "Hayır" diyenlerin sa- yısı yüzde 21 'de kaldı. Artık o ABD Başkanı! Seçimde her on siyahtan doku- zunun Gore'a, birinin Bush'aoy ver- diği dikkate alınacak olursa, ilk açık- ladığı üç bakanın ikisinin "Afrikalı Amerikalı" siyah, birinin de "Hispa- nik" denilen Latin Amerika kökenli ol- masj ilginçtir. CNN, bu atamalann "azınlıklanyanına çekmek" amacıy- la yapıldığını söylüyor. İlk kez bir Af- rikalı Amerikalı Dışişleri Bakanhğı'na, yine bir başka Afrikalı Amerikalı (üs- telik kadın) da Ulusal Güvenlik Da- nışmanlığı'nagetirildi. Teksaslı Yük- sek Mahkeme Yargıcı Latin Ameri- ka kökenli Alberto Gonzales de Be- yaz Saray Hukuk Danışmanı oldu. Zoraki asker - zoraki diplomat! George W. Bush'un, adaylığını koyduğu an, seçimi kazanması du- rumunda, Dışişleri Bakanlığı'na emekli Genelkurmay Başkanı Ge- neral Colin Powell'ı getıreceği bı- liniyordu. Bir Jamaika göçmeninin New Yorkta doğan oğlu General Po- well, bir komutan olarak "Karar vermeden önce iyi düşûn. Karan- nı verince hemen uygula ve sonu- na kadargit" sözü ile tanınıyor. Vietnam'da iki kez hızmet yapan PoweH'»n, bir askerin kucağında ölümü üzerine "Burada ne işimiz var» dediği, daha sonraki yıllarda ise şu yargısından dolayı kendin- den "zoraki asker" olarak söz edil- diği biliniyor "Savaş ölümcül bir olaydır. Amerikalılann yaşamlannı ucuza harcamayı dûşünmüyorum." Povvell, çeşitli üstün başan ma- dalyalan bulunan bir general ola- rak son çeyrek yüzyılda Jimmy Carter, RonaM Reagan ve Geor- ge Bush'a, Beyaz Saray'da, Pen- tagon'da, Ulusal Güvenlik Kuru- lu'nda hizmet ettiği içın VVashing- ton'u çok iyi biliyor. Aynca Kongre kulisi ile Dışişleri Bakanlığı koridor- lannda olup bitenler hiç de yaban- cısı değıl. ABD ıç siyasası ile ulus- lararası siyasanın ortak noktalan- nı bilen bir Dışişleri Bakanı olaca- ğı beklentisine Demokratlar da ka- tılıyor. Bill Clinton'un, hiçbir şey- den sakınmaz Dışişlen Bakanı Ma- delekie Albrighta kıyasla Povvefl'm dahatedbirli olduğu bilinen birger- çek. 1990 yazında Irak Kuveyt'i iş- gai edip Körfez bunalımı çıktığın- da Irak'a hemen asker göndermek isteyenlere karşı Başkan Bush'u "dana çok hazırtık, daha az Ame- rikan askeri kaybı" ilkesi ile ikna etmişti. Yaklaşık yanm yıllık bir ge- cikmeyle Ocak 1991 'de "Çöl Fır- tınası" savaşı ile Irak kuvvetlerinin çekflrnesi başaridığında, 480 bin ki- şilik ABD ordusunun kaybı yalnız- ca 148 vesivilterin kaybı ise 151 ol- muştu. Buna karşılık Körfez buna- lımı çjktığında Cumhurbaşkanı Tur- gutOzal'ın TSK'nin Musul'a yürü- mesi karannı da yıne bır asker, Ge- nelkurmay Başkanı Necip Torum- tay önlemişti. Aralık ayında Do- ğan Güreş'in TSK'nin başına gel- mesinden bir ay sonra savaş pat- lamıştı. NATO Başkomutanlığı'ndan Dı- şişleri Bakanlığı'na geçen General Alexander Haig de Türkiye ile ya- kın ilişkiler kurmuş, görevden ay- nldıktan sonra Amerikalı silah ya- pımalan adına ya da Bakû-Ceyhan projesiyle bağlantılı olarak Anka- ra'da sık sık boy göstermişti. Ingilizler bir dünya haritası ya- parak bir okla "Ingiltere büradadır" diyegösterip, uluslararası styasa ko- nusunda potlar kıran, bazı ülkele- rin nerede otduklan nakkında bil- gisiz Bay W'yu alaya almışlardı. Ulusal Güvenlik Danışmanlığı'na getiriten Rusya uzmanı, siyahi ba- yan Condoleezza Rice'ın (46)Tür- kiye'den "Islamcıbirülke'ofyesoz etmesi ise Ankara'da kaygı yarat- mışb. Soyadı "çalı" anlamına ge- len Başkan Bush ile "pirinç-pilav" anlamndakı Güvenlik Danışmanı Ffi- ce'a Türkiye'nin laikliğini ve konu- munu anlatma konusunda, hatta Bakû-Ceyhan projesinde de Che- ney'i ikna için Povveli'a büyuk go- rev düşeceğe benzer. Şimdi de zoraki diplomat olan Povvell'ın atandığında verdiği de- meçteki şu özet sözler Türkiye'yi yakından ilgitendiriyor. "Bizgüçlü- yüz. Saddamzaytfkonumda. Yap- tınmlan daha etkin kullanmak için mütteffiklerimizle konuşup Sad- dam'ı sıkıştıracak, gerekirse çatı- şacağız!" Dünyanın "1" numaralı dçıiomatmı daha iyi tanBnak içri Po- vvel'ın 'MyAmerican Voyage(Ame- rika Yotculuğum)" adlı krtabı Türk- çeye çevrilmelidir. Içinden Türkiye geçen kitap Adı: Türk-Bulgar llişkileri 1983- 1989 Yazan: Ömer E. Lütem Yayımlayan: Avras- ya Stratejik Araştır- malar Merkezi Sayfa: 620 ve I. cilt (1983-85 arası) Türkiye'nin en önem- li dış siyasa eksiklikle- rinin başında komşu ül- kelerin ekonomi, iç si- yasa, kültür dünyasını araştıracak kurumlann ve bu alanda yapılan bilimsel ve belgesel ya- yınlann yokluğu gelir. 1983'te Sofya'ya ata- nan Büyükelçi Lütem'in yazdığı, tamamlanınca üç cilt ola- cak kitap, bu türde bir araştırmanın ürünüdür. Yazar, gerek büyükelçi olarak göztemlerini, ge- rek diplomat olarak de- ğeriendirmelerini akıcı bir dille anlatırken, önemli belgelere daya- nıyor. lleride Bulgaristan ile ilgili araştırma yapacak kişiler için altı yıllık bir zaman dilimini gün IŞJ- ğına çıkaran temel bir kitap. Son yıllarda emekli büyükelçilerimi- zin yazdıklan anı kitap- lannın ötesinde bir bel- gesel özelliğine sahip. Dûzeltme: Geçenyazımızda 1958devalüasyo- nunu hazırlayan kadroda değehi dost Erhan Bener'in adını da belirtmiştim. OysaBener, 1962'deyapılması plan- lanan, ancak Süleyman Demirel'in "seçimlerde aJeyhıne kullanılır"diye son anda ertelettiği devalüasyon karannın hazıhayıcıları arasındaydı. Düzeltir, okuriardan ve Bener'den özürdilerim. Elmek: oacar(g superonline.com Fax:0312.46815 79 Israil, seçimlerden önce anlaşmaya varma olasılığının düşük olduğu mesajını veriyor Barış sfyasete kîlitliDış Habeıier Servisi - tsrail ve Fi- listin taraflannın banş arayışlan şid- dete karşın süretken, Israil siyaseti de kanşıyor. tsrail Dışişleri Bakanı Şo- lomoBen Ami, dün Washington" a ha- reketinden önce yaptığı açıklamada, başbakanlık seçimlerinden önce Filis- tinlilerle bir anlaşmaya vanlmasının "bdirslz'' olduğunu söyledi. Ben Ami, gazetecüere yaptığı açık- lamada, "Seçimlerden önce bir anlaş- maya vanp varmajacağu konusu be- Krsiz. Biz yalmzca böyle bir anlaşma- ya varabflmek için dimizden gelen bü- tün çaba> ı gösterebileceğimize söz ve- rebUiriz" diye konuştu. Ben Ami, "t Washington'a iyi niyetle ghtikleri- ni" de sözlerine ekledi. Israil ve Filistin heyetlerinin ABD'li yetkililerle bugün Washington'da baş- layacaklan görüşmelere kimse fazla umut bağlamıyor. tsraırde yayımlanan Maariv gazetesi, ıddia edildiği gıbi Barak'ın Filistinlüere "Camp David artı" olarak anılan ve Haremülşe- rif in egemenliğinden taviz verilme- sini öngören bir öneride bulunmuş ol- ması hâlinde bile bır anlaşma imza- anmasuun "mucize olacağını" be- lirtti. Filistinli radikal gruplann yanı sıra bir süredir Arafat' a açıkça muhalefet eden El Fetih ve Filistin yönetimınin önde ge- len isimleri de bu aşamada tsrail'le ma- saya oturulmasını eleştiriyor. Israil siyaseti de, köktendinci Şas Par- tisi'nin dûnkü karanyla kanştı. Eski Baş- bakan Benvamin Netanyahu'nun başba- kanlığa aday olabilmesinde kilit rol oyna- yan Şas, genel seçimlere karşı olduğunu bildirdi. Partinin ruhani liderlerince ya- pılan açıklamada, "Şas milJervekillerine, Israil paıiamentosu Knesset'in feshine karşı o\ kuUanılması tatimatı verildiği'' belirtildı. 17 sandalyesi bulunan, parlamen- tonun üçüncü büyük partısi Şas'tan Ra- ffcd PinhasL, partinin Netanyahu'nun baş- B1 atı Şeria'da Yahudi yerleşimcilerin bir okula ateş açması sonucu 2 Filistinli öğrenci ^aralandı. Öğrencilerden birisinin durumu ağır. Israil siyaseti de dinci Şas Partisi'nin dünkü çıkışıyla kanştı. Şas, genel seçimlere karşı olduğunu bildirdi. (Fotoğraf: REUTERS) bakanlık seçiminde aday olabilmesi için parlamento içinde çabalannı sürdûrmeye karar verdiğıni, ancak Knesset'in feshe- dilmesine karşı olduğunu söyledi. Netanyahu'ya yol açıhyor Israil yasalan, mületvekili olmadığı için Netanyahu'nun Barak karşısında başba- kanlığa aday olmasını engelliyor. Israil parlamentosu ise, Netanyahu'nun başba- kanlık secımJennde aday olabilmesine imkan tanıyacak yasa tasansını yapılan ilk oylamada kabuletti. "Bibi tasansı" ola- rak adlandınlan tasan, Knesset'te 46'ya karşı 63 oyla kabul edildi. Tasaranının yasalaşması için iki oylamadan daha geç- mesi gerekiyor. Ancak Netanyahu, genel seçimler de yapıldığı takdirde başbakan- lığa aday olacağını açıklamıştı. Filistin topraklannda ise dün yine şid- det hüküm sûrdü. Batı Şeria'nın Huwa- ra kentinde, tsrailli yerleşimcilerin bir okula ateş açması sonucu 2 Filistinli öğ- renci yaralandı. Midesinden vurulan 15 yaşındaki ortaokul öğrencisinin durumu- nun ağır olduğu belirtildi. Filistin güvenlik güçlerinin üst düzey biryetkilisi de Gazze Şeridi'ndeki bir ka- rakol yakınlannda daha önce patlama- yan Israillilere ait bir bombanm patla- ması sonucu hayatını kaybetti. Israil ordusu dün Güney Lübnan'daki Şebaa çiftliklerine havan toplu saldm dü- zenledi. Hafta sonu meydana gelen olaylarda çoğu sivil 50'den fazla kişi öldü Cezayir kan gölüne döndül-/ CEZAYtR (Ajanslar) - Ce- zayir'de, hafta sonunda meyda- na gelen şiddet olaylannda ço- ğu sivil 50'den fazla kişi öldü. Islamcılar tarafindan gerçek- leştirildüği belirtilen saldınlar, ramazan ayında ülkeyi kan gö- lüne çevirdi. önceki gece bir okul yatak- hanesini basan militanlann, 15-17 öğrenciyle okul müdü- rünü makineli silahlarla tara- dığı bildirilmişti. Başkent Cezayir'in 200 ki- lometre batısındaki Tenes böl- gesınde, önceki gece silahlı bır grubun bir otobüsü taraması sonucu yolculardan 15' i haya- tım kaybetti. Silahlı Islami Grup (GIA) tarafindan düzen- lendiği tahmın edilen salduı- da, 7 yolcu da yaralandı. Gör- gü tanıklan, silahlı saldırgan- lann olay yerinden kısa süre içinde kaçtığını bildirdiler. Bu saldından yaklaşık 1 sa- at sonra, Cezayir'in 120 kilo- metre batısmdaki Hemis Mil- yana bölgesindeki Butan ken- tinde 5 kişi, silahlı bir grup ta- rafindan taranarak öldürüldü. Hafta sonunda, baüdaki Klef te bir polisin ve doğudaki Kur- bet'te bir sivilin öldürüldüğü belirtüiyor. Basındaki haberle- re göre, doğudaki Batna ve Annababölgelerinde 1 sivil ve 1 asker öldürüldü. Başkent Cezayir' in 90 kilo- metre güneyindeki Medea'da- ki bir lisenin yatakhanesini ön- ceki gece basan militanlar, 15 öğrenci ile okul müdürünü ma- kinelisüahlaria tarayarak öldür- • Yolcu otobüsünü tarayan militanlar, 15 kişinin ölümüne yol açtı. Saldınnın GIA tarafindan gerçekleştirildiği sanılıyor. düler. Saldırganlann GIA üye- si olduğunu belirten görgü ta- nıklan, militanlann kentin mer- kezindeki yurdu basıp ateş aç- maya başladığını kaydettiler. Görgü tanıklanna göre olay- da 19 öğrenci ve 2 öğretmen öldü. Ancak güvenlik güçleri, ölü sayısını 16 olarak verdi. Kurbanlann yaşlarının 15-18 arasında olduğu belirtüiyor. Yetkililer, saldınnın 'Herörist birgrup" tarafindan gerçekleş- tirildiğini açıkladılar. 240 kişi öMü Medea bölgesınde geçen haf- ta da, pusuya düşürülen 12 as- ker öldürülmüştü. Basında yer alan haberlerde, başkentin 500 kilometre do- ğusundaki Uled Attia'da da özel birliklerle çaaşmaya giren 10 köktendinci mihtanm 61- dürüldüğü belirtildi. Cezayir'de ramazan ayının başlangıcmdan beri, 6O'ı sivil yaklaşık 240 kişinin şiddet olaylannda hayatını kaybetti- ği belirtiliyor. Ancak basın, geçen hafta sonuna kadar ça- tışmalarda genellikle hüküme- te bağlı güvenlik güçleriyle Is- lamcı militanlann hayatlannı kaybettiğine. son olaylarda ise sivillerin hedeflendiğine dik- kat çekiyor. GIA'dan kuşkulanûtyor Başkent Cezayir'in 90 kilometre güneyindeki Medea'da bir meslek lisesinin yatakhanesini basan sflahh kişiler, 15 öğrenci ve 1 müdürü makineli tnfeMerie taradL Saldm smsmda yaralanan 6 öğrenci de hastaneye kaldınldL Görgü tanıklan saldırganlann Silahlı tslami Grup üyesi olduğunu belirthorlar. (Fotoğraf: AP) PAKISTAN Islamcı lidere suikast • Askeri hükümeti eleştiren Cemaat-i Islam'ın önde gelenlerinden Kureşi, dûn uğradığı silahlı saldında öldürüldü. D^ Habeıier Servisi- Pakistan'da Cemaat-i Islam Partisi'nin önde gelenlerinden Dr. Atar Kureşi, dün uğradığı silahlı saldında öldürüldü. Poüs yetkilileri, Cemaat-i Islam'ın eski lideri ve Sind Eyalet Meclisi'nin eski üyelerinden olan Kureşi'nin, Karaçi'de sabah namazı için camiye giderken öldürüldüğünü açddadı. içinde 3 kişinin bulunduğu bir aracın Kureşi'nin yanma yaklaştığı ve araçtan inen bir kişinin ateş açtığı kaydedildi. Dini ya da siyasi bir nedeni olup olmadığı bilinmeyen saldınnın sorumluluğunu henüz üstlenen olmadı. Cemaat-i tslam Genel Sekreteri Münevver Hasan, banşçı bir kişi olan Kureşi'nin öldürülmesini 'Herörist bir eylem" olarak nitelendirdi. Cemaat-i lslam'ın lideri Gazi Hüseyin Ahmed, General Pervez MüşerreTin idaresi altuıdaki askeri hükümeti, sıradan vatandaşlann güvenliğini sağlayamamakla suçladı. Ahmed, Kureşi'nin öldürülmesi için "manüamaz" ifadesini kullanırken suçlulann bir an önce yakalanmasının hükümetın sorumluluğunda olduğunu vurguladı. Cemaat-i Islam yandaşlan, sürgündeki eski Başbakan Navaz ŞeriTin hapisten çıkanlmasını protesto için geçen pazar günü düzenledikleri gösteride, vergi kaçakçılığı, devleti dolandırmak gibi suçlardan hapis yatan Şerif'le askeri hükümet arasındaki ilişkileri alçakça olarak nitelendirmişlerdi. Cumhuriyet Ajandası Cumhuriyet Kitap Kulübü Sergi Salonlannda ve Temsilciliklerinde 4.000.000 TL (Üyelere % 25 özel indirim) Cumhurtyet •^ kitap kulübü Çağ Pazarlama A.Ş. Türkocağı Caddesi No:39/41 (34334) Cağaloğlu/İstanbul Tel. (0212)514 01 96Faks:(0212)514 01 95 BÜLENT DÎKMENER HABER ÖDÜLÜ YARIŞMASI Gazetecı Büknt Dikmener'ın anısını yaşatmak ve Türk gazetecüığıoe olan katkılannı manevı yönden sürdürmeyı sağlamak amacıyla. adına 1980 yılın- da konulan •'Haber Ödnlfi" 2000-2001 dönemınde de sürdürülmektedır. Ödül koşullan şöyledır: 1. Odüle her Türk gazeteci aday olabıhr. 2. Adaylık. gazetecının kendı ya da Ödül Komıtesı üyelennin önerisi ile ger- çekleşır. 3 Ödüle aday göstenlecek haberierin 1 Nisan 2000 ile 31 Mart 2001 tanhlen arasında günlük ga- zeteler ya da süreli yaymlardan bınnde yayunlannuş olması gereklıdır. 4 Ödüle aday olabilmek ıçın nıtelıkleri 3 maddede belirtilen haberlenn yayımlandığı gazete ya da süreli yaymlann bır sayısının 12 Nısan 2001 günü akşamma kadar Bülent Dikmener Haber Ödülü PK: 24^/lstanbnl adresine taahhütlü olarak ulaşrınlması zorunludur 5. Ödüller a) Haber Ödülü, b) Jün Özel Ödülü. olarak belırlenmiştiı. Kazananlara. ödülü simgeleyen bırer plaket ile özel armağanlar verilecektir. Ödül Komitesi: Müfıt Alaçalı. Yalçın Bayer, Fıkret Dağlıoğlu, Orhan Ennç, Yalçın Eryalçın, Do- ğan Katıreıoğlu, Ergın Konuksever. Turgay Olcayto, Erkan Özmen, Denız Som, Yılmaz Tunçkol, Ul- vi Yanardağ. Aramtzdan aynlanlar: Orh»n Apaydın (1926-1986), Etem Ütflk (1925-1989), Ayhan Bajoglo (1928-1993), Kayhan Edip Stkarya (1948-1994), Soner Girşn (1937-1995), Çetia Öz- baynık (1939-1995), Erhan Akyıldız (1947-1998), Oktay Kurtböke (1936-1999)