Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
11 AĞUSTOS 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
jjjJvf-fIN l_rJVJ_l / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Türkiye'de denetimler sembolik. Uzmanlara göre çözüm, vergi almamak değil, kayda almak
Naylon faturaya naylon denetimHACER GEMİCİ
FATMA KOŞAR
lade taleplerinin büyük bir kısmının
sahte ve yanıltıcı belgelere dayandığı-
nın belirlenmesinin ardından gözler. ih-
racati teşvik amacıyla uygulanan ICDV
iadesi sıstemine çevnldi.
Malıye Bakanlığı denetim eleman-
lannın. sadece tstanbul'da gerçekleş-
tirdikleri ıncelemelerde. 19.8 trilyon-
luk K.DV ıadesinin 4.5 trilyon lıralık
bölümünün sahte belgelerle alındığı-
nı ortaya çıkarması. vurgunun boyut-
lan konusundaki sorulan gündeme ge-
tirdi.
Uzmanlar, Türkiye'de yalnızca yüz-
de 2-3 civannda sembolik bir denetim
yapıldığına dikkat çekerek 'naylon fa-
turanııT hemen her sektörde çok yay-
gın olduğuna, denetimlerin arttınlma-
sı halinde de daha büyük vurgunlann
ortaya çıkacağına işaret edıyorlar.
Taleplerin yüzde 23'ü sahte
İade taleplerinin yüzde 22.8'inin
sahte ve yanıltıcı belgelere dayandığı-
nın belirlenmesi ihracati teşvik için
getinlen KDV iadesi sisteminin ama-
cından saptığını gösterirken ihracat-
çılann naylon faturaya karşı KDV oran-
lannın düşürülmesi ve peşin iadeden
vazgeçilerek mahsup sistemine gidil-
mesi yolundaki önerileri ise "sorunun
üzeriniörtmek" olarak yorumlanıyor.
Uzmanlar cözümün "vergi alma-
maktan değil. denetim vapmaktan ve
kayıt altına almaktan" geçtıği kayde-
derken hemen her ülkede ihracatta ver-
gi yükünün hafifletildığini, ancak "ver-
• Uzmanlar, Türkiye'de
yalnızca yüzde 2-3 civannda
sembolik bir denetim
yapıldığına dikkat çekerek
'naylon faturanın' hemen her
sektörde çok yaygın olduğuna,
denetimlerin arttınlması
halinde de daha büyük
vurgunlann ortaya çıkacağına
işaret ediyorlar.
• Türkiye'de vergi denetiminin
hemen hemen hiç
yapılamadığına işaret eden
Istanbul Muhasebeciler Odası
Başkanı Yahya Ankan
"Denetim olmadıktan sonra
isterseniz oranı yüzde 1 'e
indirin yine usulsüzlükler
devam edecektir" diye konuştu.
gi kaçınlmasın diye büyük indirimler
yapümasının söz konusu olmadığuu"
dile getinyorlar.
Her aşamada denetim yetkisi
Maliye Bakanlığı'nın hemen her
aşamada, firmalann ihraç ettikleri
ürünlerle ilgili belgeleri inceleme yet-
kisi bulunduğunu ifade eden Türkiye
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler
ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan
Birliği (TÜRMOB) Başkanı Mustafa
Özyürek "Ürün ihraç edfldikten son-
ra firma, verdiği vergiyi belgeliyor.
Ödenmesini istiyor. Bu noktada yapı-
lan inceleme sırasında navlon fatura
lade yolsuzluğu için izlenen yol
anlaşarak
maltyeti
nayton
fatura He
şişiriyoda
Gümrûk
%15KDV
iadesi
hracatçıya
X < teşvik olarak
' *•"{ geri veriliyor
Gümrük çıkış
beyannamesi
ile ihracat
rakamlan
maliyeye
bikJiriliyof
Banka
Maliye
Yaptırım
Yeni vergi yasasında, naylon fa-
tura ile haksız vergi iadesi almantn
cezası olarak 6 aydan 2 yıla kadar
ağır hapis cezası öngörülüyor. Ay-
nca elde edilen haksız kazancın üç
katı kadar cezai yaptınm uygula-
nıyor.
Öneriler
thracatçı: KDV oranlan yüzde
15'ten aşağıya çekilsin.
KDV'de nakit iadeden vazgeçilip
mahsup sistemi benimsensin.
Vergi uzmanları: Oranlar değiş-
tirilmesin. denetim arttınlsın.
1 milyara kadar olan vergi iadele-
rinde serbest muhasebeciler denet-
çi olarak görev yapsın.
ortaya çıkar" dedi.
Naylon faturanın sanılandan çok da-
ha fazla kullanıldığmı belirten Mustafa
Özyürek, bunun da kayıt dışı ekono-
mik faaliyetlerle ilgili olduğunu dile ge-
tirdi.
ihracatta naylon fatura düzenleme
olayının en çok hammadde girdileri
sırasında "matiyetişişirmek" şeklinde
yapıldığını anlatan Istanbul Serbest
Muhasebeci ve Mali Müşavirler Oda-
sı Başkanı Yahya Ankan da denetim-
lerin yetersizliği üzerinde durdu. Tür-
kiye'de vergi denetiminin hemen he-
men hiç yapılamadığına işaret eden
Istanbul Serbest Muhasebeci ve Mali
Müşavirler Odası Başkanı Ankan "th-
racatçılar naylon fatura olayının azal-
ması için yüzde 15 olan KDV oranla-
nnın düşürülmesini istiyor. Bazılan ise
nakit ödeme yapılsıo, enerj i. su gibi ba-
n girdilerden mahsup edilsin diyoriar.
Bunlann hiçbiri çözüm dcgildir. De-
netim olmadıktan sonra isterseniz ora-
nı yüzde 1 'e indirin yine usulsüzlükler
devam edecektir'' diye konuştu.
tki yol kuUanıhyor
Öte yandan haksız yere vergi iade-
si almak için genelde iki yol kullanı-
lıyor.
Daha genel olan ve en çok uygula-
nan yol hammadde alımı sırasında ma-
liyetlerin şişirilmesi, örneğin 100 lira-
lık bir mali 200 lira gibi göstermek
şeklinde olurken ikinci ve daha az uy-
gulanan yöntem ise "hayali ihracat"
Bazı çevrelertarafından uygulanan bu
yöntemde ortada ya hiç ihraç edilen mal
bulunmuyor ya da yurtdışında paravan
bir şirketle anlaşma yapılarak TlR'la-
ra örneğin pirinç yerine çakıl doldu-
rulup gümrükten geçiriliyor.
Gümrük çıkış beyannamesi ve dö-
viz alım bordrolan da sahte olarak dü-
zenlenerek Maliye'ye gidiliyor ve ya-
pılmayan ihracatın yüzde 15'lik KDV
iadesi alınıyor.
VERGİ DEIVETMEINLERİ
'Yolsuzluk
toplumsal
bir hastalık'
ANKARA (ANKA)-Devlet Denetim Ele-
manlan Derneği (DENETDE) Genel Baş-
kanı Zafer Karakulak, yolsuzluklarda top-
lum olarak tüm kesimlerin sorumluluğu
bulunduğunu savundu. Karakulak, yolsuz-
luğuntoplumsal bir hastalık haline dönüş-
mesinde. kamuda hıyerarşik denetimin ye-
rine getirilmemesinin payı olduğunu büdir-
di.
Karakulak yaptığı yazılı açıklamada,
Türkiye'ye 'toplumsal çürümüşlük' teşhi-
sı koydu. Denetim ve yolsuzluğun birbiri-
ne ters düştüğünü belirten Karakulak, 'de-
netimin olduğu verde yolsuzluğun, yolsuz-
luğun olduğu yerde de denetimin olmadı-
ğuıı'beUrtti.
'Baskı olmamah'
Karakulak."Denetim efcmanlan görevie-
rini baskı altında kalmadan. tarafsız ve ob-
jektif bir şekilde yapamamıştır" dedi. Ka-
rakulak, kamudaki denetim karmaşasına
son verilmesini ve denetimin tek çatı altın-
da toplanmasını istedi.
Karakulak. bazı bürokratlann. yolsuzlu-
ğun açığa çıkması. araştınlması. kanşan
kişi veya kişilerle ilgili yönetsel önlemle-
rin yerinde ve zamanında alınması konu-
sunda hassasiyet göstermemelerinden
şikâyet etti.
Vergi Yasası 'nın miman Temizel
'Tophım
yanûtihyor*ANKARA (ANKA) -
Özellikle iş âleminin büyük
tepki gösterdiği yeni Vergi
Yasası'nın miman eski Ma-
liye Bakanı Zekeriya Temi-
zd, yasaya karşı yürütûlen
sistemli kampanyada toplu-
mun yanıltılmayaçalışıldığı-
m beürtti. Yasada olmayan
düzenlemelerin var gibi gös-
terildiğini ifade eden Temi-
zel. "Asü amaç faiz gelirierinin beyan dışı
tutulmasını saglamak" dedi.
Zekeriya Temizel, Ekonomi Muhabirle-
ri Demegi'nin aylık yayın organı Ekonom'da
yayımlanan söyleşide, eîeştirileri doğal kar-
şıladığını, ancak yanlış bilgi ve varsayım-
lardan yola çıkılarak toplumun yanıltılma-
ya çalışıldığını söyledi.
Malimilat
Yeni yasayla belge sisteminin getiriidi-
ğini belirten Temizel, Türkiye'nin gerçek
anlamda bir borç batağına girdiğini, bun-
dan kurtulması için sağlıklı vergi kaynak-
lanna gereksinimi olduğunu, bunun da ver-
giden vazgeçerek ya da bir kesimden alır-
• Yasada olmayan
düzenlemelerin var
gibi gösterildiğini
ifade eden Temizel,
"Asıl amaç faiz
gelirlerinin beyan
dışı tutulmasını
saglamak" dedi.
ken başka kesimlerden al-
mayarak yapılamayacağını
vurguladı.
Temizel, yasa çıkanlırken
uygulamaya karşı çok sis-
temli birkampanya yürütül-
düğünü, "Kayda girmevin,
devlet el koyar" denildiğini
ifade etti. "Geçmişedönükin-
cefemelerden vazgeçmemizi
tstedikr. Bunu kabul etme-
dik. Bir kez daha kaçakçılann affedilmesi,
vergisiııi ödeyenlere hakaret ohırdu" diyen
Temizel. vergi sisteminin bir bütün olduğu-
nu, değişiklik yapılacaksa bütün sistemin
değiştirilmesi gerektiğini belirtti.
Temizel, tstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanhğı seçimıni kaybetmesinde Vergi
Yasası'nın rolü olduğu yolundaki görüşlere
karşı çıktı. Vergi Yasası'nın mimarlanndan
döneminGelirler Genel MüdürüNevzatSay-
jpboğlu da yasaya yönelik tepkilerin teme-
linde 'nereden buJdun' sorusu ve eleştiren-
lerin arkasında karaparacılar olduğunu öne
sürdü. Saygılıoğlu, bazı çevrelerin küçükie-
ri öne ittiğini. ancak bunlann arkasında 'mi-
yon doiar kazananlar' olduğunu ifade etti.
Ocaktan bu yana yüzde 118 arttı
Benzin zamma
doymuyor
• Yetkililer, yükselişi OPEC
kısıntısı sonrasında dünyadaki ham
petrol fiyatlannm artışına bağlıyor.
Ekonomi Servisi - Akaryakıt
zamlan dur durak bilmiyor. Dün-
ya ham petrol fiyatlanna göre ayar-
lama yapmak amacıyla geçen yıl
devreye sokulan ve ltalya'yı baz
al an 'otomatikfiyatmekanizması'
çerçevesinde art arda zam gören
akaryakıt ürünleri ocak ayından bu
yana dolar bazında yüzde 118 ora-
nında arttı. Yetkililer. zamlan tama-
men dünyadaki ham petrol fiyat-
lannm artışına bağlıyor.
L'luslararası piyasalarda ham
petrolün varil fiyatı 9 dolara geri-
lerken, Petrol thraç Eden Clkeler
Örgütü (OPEC) nisan ayından iti-
baren yeni bir üretim kısıntısı uy-
gulamaya başlamıştı. OPEC'e üye
ülkelerin üretim kısıntısına gıtme-
siyle petrol fiyatlan tekrar yükse-
lişe geçerek ham petrolün varili 20
dolan aştı.
Türkiye Akaryakıt Bayileri ve
Gaz Istasyonlan Sendikası(TAB-
GİS) Başkanı SinanOrhon, yılba-
şında bir tonu 115 dolar olan ben-
zin fiyatının şu anda 250 dolan aş-
tığını dile getirerek "Bu arüş pom-
paya ise yüzde 103 oranmda >^n-
SKÜ. Fryattar dünyadaki ham pet-
rol fiyatianna göre ayarlanryor"
dedi. Orhon, otomatik fiyatlandır-
mayageçilen 1 Temmuz 1998'den
bu yana dünyadaki ham petrol fi-
yatlanna göre ayarlama yapıldığı-
nı belirterek "Hükümet düşüşler
sırasında AFİF'i arttırdı" dedi.
Fiyatlann artmasından dolayı
kendilerinin de sıkıntıda olduğunu
bildiren Orhon, "Bu sistem içinde
bu kadarfiyat arnşı dogaL Otoma-
tik ayarlama geçerli olmasaydı top-
tan, yüksek oranlarda zam yapt-
hrdı" diye konuştu.
Ağustos ayının ilk zammı ben-
zıne yönelik olarak yüzde 3 oranın-
da 2 Ağustos'ta yapılırken, önce-
ki gün benzinin perakende satış fi-
yatı yüzde 5.1 ile 5.4 arasında de-
ğişen oranlarda arttınldı. Öte yan-
dan dün yapılan bir düzenlemey-
le, süper, normal ve kurşunsuz ben-
zinde Akaryakıt Fiyat lstikrar Fo-
nu (AFÎF) İcesintisi düşürüldü.
Önemli Vergi Degişiklikleri
CEP TELEFONLARININ Gl-
DER YAZILMA KOŞULLARI!
Piyasada cep tele-
fonlannın hızla çoğal-
masını ulus olarak
"iletişime verdiğimiz
önem" diye yorum-
luyor, olumlu bir ge-
lişme olarak düşünüyorum. Bilgi-
sayar kullanımında cep telefonu
hızını yakalayamamış olmamızı da
aynı şekilde düşündürücü bulu-
yorum! Bu açıklamadan sonra ge-
lelim şahıslarda, şirketlerde, dok-
tor, avukat, mali müşavirgibi mes-
lek sahiplerinde yaygın şekilde kul-
lanılmaktaolan ceptelefonlan gö-
rüşme ücretlerinin "gider" yazıla-
bilme koşullarına.
Cep telefonlarının kullanımı ko-
nusundaşaşkınlığadüşen kurum-
lardan birisi de şüphesiz Maliye'dir.
Çünkü cep telefonlan ile yapılan ko-
nuşmaların bir kısmı yapılan işle il-
gili olsa da, bir kısım konuşmala-
nn işle bağlantısının olmadığı her-
kestarafından bilinmektedir. Böy-
le bir durumda cep telefonu ücret-
lerinin gider yazılmasında olduk-
ça zor bir durumla karşılaşılmıştır.
Maliye, bu zor durumdan, yayım-
ladığı 24.03.1999 tarihli özelge-
siyle çıkmaya çalışıyor.
Şirketlerde cep telefonlannın
gider yazılması: Cep telefonları-
nın alış sıra-
sında şirke-
tin aktifine
kayıt edilme-
si, işin özü-
neuygunol-
ması, işle il-
gili kullanılması ve iş hacmiyle de
uyumlu olması gerekmektedir. Bu
sayılan koşullara uyan cep tele-
fonlarının görüşme ücretleri şir-
ketler tarafından gider yazılabile-
cektir. Şirket aktifine kayıtlı olma-
yan ortaklar ve çalışanlann üzeri-
ne kayıtlı cep telefonlan şirket iş-
lemlerinde kullanılsalar dahi bu te-
lefonlara ilişkin görüşme ücretle-
rinin gider yazılmalarına olanak
yoktur.
Şahıs fırmalan, serbest mes-
lek mensuplan ve sanatçılann
cep telefonu görüşme ücretleri-
nin gider yazılmasında da aynı ku-
rallar geçerlidir. Ancak bu kesimi
oluşturanlar bilanço düzenlemedik-
lerinden cep telefonlannı aktife ka-
yıt etme yerine: Envanter Defter-
lerine, Envanter Listelerine ya da
tasdikli defterlerinden birisine de-
mirbaş olarak kayıt etmeleri ge-
rekmektedir. Açıklandığı şekilde
düzenleme yapmayanlar, cep te-
lefonlannı fiilen işlerinde kullanı-
yorlar olsalar dahi konuşma ücret-
lerini gider yazamayacaklardır.
YURTDIŞINA ÇIKMA YASAĞI
ÖNCEDEN BİLDİRİLECEK!
Vergi bor-
cu nedeniy-
le hakkında
"yurtdışına çıkış yasağı" konu-
lan kişiler, haklannda yasak kara-
n alındığını ancak yurtdışına çıkış
sırasında sınır kapılannda ya da
hava limanlannda öğrenmekte, bu
nedenle de zor durumlar yaşa-
maktaydılar.
Maliye Bakanlığı yayımladığı
özelgeyle, vergi borçlan veyurtdı-
şı yasağı konusunda ilgili kişilerin
önceden bilgilendirilmesi uygula-
masını getirmiştir. Artık vergi bor-
cu nedenryle yurtdtşına çıkış yasa-
ğı konulan kişilerin söz konusu
vergi borcunun türünü, miktannı,
yılını, ve vadesini gösteren birya-
zı gönderilmek yoluyla ilgili kişi ön-
ceden bilgilendirilecektir. Ayrıca
söz konusu borcun ödenmesine
bağlı olarak "yurtdışı yasağının"
kaldırılması da yazılı olarak ilgili ki-
şilere öncelikle bildirilecektir.
VAKIF FAİZ GELİRLERİNE
VERGİ UYGULANACAK!
Maliye
Bakanlığı,
yayımla-
dığı bir
başka
özelge-
siyle va-
kıflann elde ettikleri faiz gelirleri-
ne vergi uygulanacağını düzenle-
miştir (09.03.1999 gün ve
B.07.0.GEL0.51/5144-493/8781
sayılı özelge). Bilindiği üzere va-
kıflann 29.07.1998 tarihinden ön-
ce açtınlan mevduat hesaplann-
dan elde edilen faiz gelirlerine ver-
gi uygulanmamaktaydı. Bu kez
adı geçen tebliğle; 29.07.1998 ta-
rihinden sonra açtırılan ya da va-
desi bu tarihten sonra yenilenen
vakıf hesaplarından elde edilen
faiz gelirleri üzerindense % 12 ora-
nmda vergi kesilmesi gerekmek-
tedir. Vergi kesintileri, faizi gerçek-
leştiren banka tarafından vade
sonlannda yapılacaktır.
Artık henij j » j
yolculuklarınız
em
alışverişleriniz \
ço
kazançlı \Çünkü Türkiye'de ve
dünyada yüksek standartta
tam hizmet anlayışını
temsil eden iki kuruluş,
Budget ve Esbank
işbirliği yapü.
Budget VISA yalnız Esbank !a
"Hesabınt btien ymû*u gt\gınlert tçtn "
HESBANK
Budget VBA kart sahipleri neter kazanıyor?
• Peşın odemelerde %50 indırım.
• Üç taksitte. toplamdan % 15 indırim.
• Surekli kullanımda ek avantajlar.
• Yuıtdışı kiralamalarında minımum % 15 indırim.
• Kayıp\e çalınu sıgortası gıbi
lum\ısa avanujlan.
• Türkiye'de 27, dünyada 3200 Budget
ofisinm hızmetlcn.
* Tüm Esbank kredı kanlannda
olduğu gıbı Budget Vısa ile yapılan
harcamalardan ESpuan kazanma olanağı.
Tüm Esbank şubeleri ve aşağıdaki Budget ofislerine başvurabilirsiniz.
İSTAHBUl T*KSI¥: (O217125392 00-M«KÖY:'a216)4«36'IW»T»TÜI«l«¥ALİ*Mlt-(O2'2ı6S3K 58BUHSA:((E24|22342M
AOANA: '0322< 459 00 16 ANKARA. 10312) 417 H H « O « 0 Ğ A HAVAÜIMM: ıO312) 198 03 72 AMTALYA: I0242J 322 76 86 -
AMTALYA. ;0242j 243 X 06 ANTALYA HAVAÜMANt: (0242) 330 30 79 İZMtT: (0262) 324 51 '2 K0HYA. 0332) 321 72 72-73
ALAMYA. (0242) 513 73 82- ALTİS GOLF OTEl (0242) 725 42 42 SİDE: (0242) 753 14 96 İZMİR: (0232) 482 05 05
A.MEMDERES MVAÜMANI/Di; HATUU): 0232) 274 22 03 İÇ HATLAR: {0232) 274 17 95 ÜRGÛP: [03841 341 65 41-42
KUŞADASI: (0256) 614 49 56 BODRUM: <0252) 316 73 82 HARMARİS (0252) 412 41 44 FETHİYE: (0252) 614 61 56
DENIZLİ: 0258) 264 54 43 GAZIANTEP. (0342) 335 12 30-31 TRABZON: (0462) 323 13 20 KIIRIS: (0392) B15 11 27
ÇtFTÇİ DOSTU
SADULLAH USUMİ
Fındık Bölgelerinde
Yaşanan DramL.
Doğu Karadeniz bölgesinde tam bir "insanlık
dramı "yaşanıyor. Geçimini fındıktan sağlayan mil-
yonlarca üretici şaşkınlık içinde. Devlet susmuş, tüc-
car ve ihracatçılar ise kılıçlarını çekmiş beklıyor...
Gelişmeleri dikkatle izleyenlerin geleceğe gü-
venle bakmalan mümkün değil. Genel görüntü çok
kötü. Hatta, yürekler acısı. Verilen mesajlar da ür-
kütücü. Hükümet üyeterinin sık sık parasızlıktan dem
vurması ihracatçıları sevindirirken, üreticilerin uy-
kulannı kaçınyor.
1999 ürünü fmdığın hasadına başlayalı 15 gün
olduğu halde, FİSKOBİRLİK üzerine ölü toprağı
serpilmiş gibi sessizlik ıçindeydi. Önceki gün bir-
den bire ortalık hareketlendi. Üreticilere sıra numa-
rası dağıtılmaya başlandı.
Sıra numarası son derece önemli bir olay. Üre-
ticinin geleceği bu numaraya bağlı. Zira, ön sıra-
larda numara alamayan üreticiler fındıklarını za-
manında teslim edemeyecek ve paralannı geç ala-
caklar.
Bu gerçeği iyi bilen ve tüccarın tuzağına düşmek-
ten korkan üreticiler, pazartesi sabahı saat 5'ten
itibaren FİSKOBİRLİK bürolan önünde kuyruklar
oluştunmaya başladılar.
Bir anda öylesine bir izhidam yaşandıki, sabah-
tan sıraya girenler bile ancak 4 ay sonrası için sı-
ra alabildiler. Dün öğleye kadar sıra 5 aya kadar çık-
tı. Böyle giderse üreticilerin büyük çoğunluğu 6 ay-
dan önce fındıklannı teslim edemeyecekler... Tabiı
paralannı da alamayacaklar.
FlSKOBlRÜK'in önü hâlâ ana baba günü! Üre-
ticiler "Pişmiş tavuğun bile başına gelmeyenleri"
yaşıyor...
Bu nasıl işkence... Bu nasıl bir hizmet anlayışı...
Bakanlarda, FİSKOBİRLİK yöneticilerınde hiç mi in-
saf yok... Insan kendi vatandaşına böylesine kıya-
bilir mi?
Çokyazık...
Başka ülkelerde bu olaylar yaşansaydı, değil ge-
nel müdürler, bakanlar ve hatta hükümetler bile is-
tifa etmek zorunda kalırdı...
• • •
Ancak, gerçekten durum bu kadarvahim mi? 1999
yılı fındığını da 1998 yılında olduğu gibi tehlikeler
bekliyor mu? Üreticilerı bu çıkmazdan kurtaracak
bir çözüm yolu yok mu?
Bize göre çözüm yolu var... Ancak, her şey hü-
kümetin tutumuna bağlı...
Eğer, hükümet isterse ve biraz da imkânlarını
zorlarsa, geçen sene çekilen çilelerin hiçbiri yaşan-
maz. Hatta, kötümser havaya rağmen üreticiler
paradakazanır...
Zira, hükümet 220 milyon kilo fındığın yağa çev-
rilmesi kararını alarak en önemli sıkıntılardan biri-
ni aştı. Böylece Türkiye'de, diğer üretici ülkelerde
de bir tek kilo bile fındık kalmadı. Stoklar sıfırlan-
dı...
Fındıkta geçen yıllarda çektiğimiz sıkıntıların te-
melinde yatan nedenlerin başında fazla üretim ge-
liyordu. Geçen yıl fındık rekoltemiz 580 milyon ki-
loydu. İhracat imkânımız 400 milyon kilo, iç tüke-
timimiz ise 75 milyon kilo civarındaydı... 105 mil-
yon kilo fazla ürünümüz vardı.
Bu yıl durum tamamen farklı. Türkiye'de bekle-
nen rekolte 485 milyon kilo. Geçen yıla göre,95 mil-
yon kilo daha az. Diğer ülkelerde de durum fark-
sız. Geçen yıl 767 milyon 169 bin kilo olarak ger-
çekleşen dünya rekoltesinin bu yıl 615 ile 625 mil-
yon kiloyu geçmeyeceği tahmin ediliyor... Demek
ki, dünya rekoltesi de 150 milyon kilo azalacak...
Dünyanın fındık tüketimi ise, 600 ile 650 milyon
kilo civannda. Eğer, butahminlertutarsa dünya fın-
dık üretimi, tüketimini karşılamaya yetmeyecek.
Üstelik, aranan ürün haline gelecekve fiyatlaryük-
selecek...
•••
Ancak, ihracatçılar fmdığı ucuza kapatmak için
hazıriıklannı tamamladı. Hükümetten düşük alım fi-
yatı verilmesini istedi. Ayrıca, hükümet bir milyon,
hatta iki milyon lira fiyat verse bile kendilerinin 600
bin liradan alım yapacaklannı açıkladı.
Eğer, hükümet gerekli önlemleri almazsa veya al-
makta gecikırse bu yıl da
ihracatçı gene yüzlerce
trilyon lirayı kasalannata-
şır.. Doğu Karadeniz böl-
gesinde de açlık, işsizlik
yoğunlaşır ve göç baş-
lar...
Halbuki, hükümet fındı-
ğa bir milyon 100 bin lira
fiyat ilan eder ve FİSKO-
BlRLlK'e de sezon sonu-
na kadar peşin para ile
alım emri verirse, Doğu
Karadeniz bölgesi bir an-
da huzura kavuşur, fındık
üreticileri de rahat bir ne-
fes alır.
Hükümet. üreticiden
yana mı, yoksa ihracatçı-
lardan yana mı tavır ko-
yacak... Önümüzdeki bir-
kaç gün içinde görece-
ğiz...
3 ay süre
Çiftçi
borcuna
erteleme
.\NKARA (AA) - Tarım
veTCöyişleri Bakanı Hüsnü
Viısuf Gökaip. çıftçilenn Zı-
raat Bankası ve Tanm Kre-
di Kooperatifleri Merkez Bir-
lıği'ne olan borçlannın 3 ay
ertelendiğini bildirdı.
Bakan Gökaip, tabiı afet-
ler nedeniyle ekili ve dıkilı
alanlan yüzde 40'tan fazla
zarar gören çiftçilerin tüm
kredi borçlannın da 2000 yı-
h mayıs ayı sonuna kadar er-
teleneceğinı vurguladı. Gö-
kalp,"Çiftçü ürettigi ürünü
satacak. ürünlerin parasını
alınca borçlannı bu 3 aynı
sonunda öde>ebilecek'* dedi.
Budget
Car Rental
Amaçlar çeşitli, araçlar Budget. .