Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2KASIM1999SAU HABERLER Radyo Klas çalışanlarının açlık grevi • Istanbul Haber Servisi - Radyo (Clas'ın 30 gün süreyle kapatma cezası alması üzerine radyo bahçesinde kurulu bir çadırda aelık gre\ i yapan 9 radyo çalışanından 5'ı, sağlık gerekçesiyle eyleme son verdı. Radyonun Genel Yayın Yönetmeni Kadir Çöpdemir. yaptığı açıklamada. 5 gün önce başladığı açlık grevine devam ettiğini belirterek beşınci günde medyanın eyleme olan ılgisinin arttığını. ancak kamuoyundan henüz beklenen ilgiyi bulamadıklannı belirtti. işçilerinden protesto • BURSA (Cumhuriyet) - Zararda olduğu gerekçesiyie kapatılan ve başka isimle üretıme devam eden BtSAŞ (Bursa Iplık Sanayı AŞ) işçileri dün çıkanldıklan fabrikaya yeni işçi alımını protesto ettiler. Fabrika önünde toplanan yaklaşık 800 işçi. yeni işçilerin fabnkaya girmesini engelledı. Polısın müdahale ettiği grup daha sonra Demokrasi Parkf nda toplandı. Burada slogan atan işçilere polis müdahale etti ve 8 kişiyi gözaltına aldı. Tayvan ve Çin'de deprem • PEKİN(AA)- Tayvan"da21 Eylül'de 2 bin 400'ün üzerinde can alan 7.6 büyüklüğündeki depremin ardından meydana gelen hafif şiddetteki sarsıntılar devam ediyor. Yerel saatle salı günü sabaha karşı merkez üssü başkent Taipei'in 120 krn güneyinde Rıchter ölçeğine göre 6.5 büyüklüğünde bir sarsıntı oldu. Çin'in kuzeyinde de, Richter ölçeğine göre 5.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğı bildirildı. Her iki depremde can ve mal kaybı olup olmadığı öğrenüemedi. Dündar Kılıç'ın oğlu serbest • İstanbul Haber Servisi - Levent'te ruhsatsız silahla yakalanan Dündar Kılıç"ın oğlu Ergün Alı Kılıç, ruhsatsız silah taşıdığı gerekçesiyie sevk edildıği savcılık tarafından tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Kılıç. Beşiktaş tlçe Emniyet Müdürlüğü'ndekı işlemlerinin tamamlanmasının ardından çıkanldıgı savcılık tarafından sorgulandıktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Sabancı taburcu edildi • İstanbul Haber Senisi - Karnında şişkinlik ve ağn nedeniyle çarşamba günü Amerikan Hastanesi'nde tedavi altma alınan isadamı Sakıp Sabancı. dün taburcu edildi. Sabancı. hastane çıkışında yaptığı açıklamada. rahatsızlığının bağırsakJanyla ilgilı olduğunu kaydetti. Kalorifer yakıtına zam • ANKARA (AA)- Kalorıfer yakıtının perakende satış fîyatına 3.8-3.9. 6 numaralı fueloihn perakende satış fiyatına da 3.8-4.3 arasında değışen oranlarda zam yapıldı. Zamma göre. Ankara'da kalorifer yakıtının fiyatı 172 bin 600 lıradan 179 bin 300 liraya, 6 numaralı fueloilin de 91 bin 900 liradan 95 bin 700 lıyara yükseltildi. Jstanbul"un Anadolu yakasında kalorifer yakıtı İ 68 bin 600 liradan'l 75 bin 100 lirava, 6 numaralı fueloilin fiyatı 104 bin liradan 107' bin 900 lira> a çıkanldı. Istanbul'un Avrupa yakasında kalorifer yakıtının fiyatı 167 bin 600 liradan 174 bin liraya. 6 numaralı fueloilin fiyatı da 101 bin 900 liradan 106 bin 200 liraya arttınldı. îzmir'de de kalorifer yakıtının fiyatı 165 bm 300 liradan 171 bin 800 liraya, 6 numaralı fueloilin fiyatı ise 99 bin 700 liradan "İ 04 bin liraya çıkanldı. Oktay Kurtböke'yi yitîrdikİstanbul Haber Servisi - Gazetemızin Yayın Kurulu Üyesi ve eski Genel Yayın Yönetmeni. Cumhunyet Vakfı Genel Müdürü, eskı Türkıye Gazeteciler Sendıkası Genel Başkanı Oktay Kurtböke. dün İstanbul'dayaşamını vitırdı. Kurtböke, yann saat 10 00'da gazetemız bahçesinde. sonra da Türkıye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkıye Gazeteciler Sendıkası önünde düzenlenecek törenlerin ve Teşv ikiye Camısi'nde öğleyin kılınacak cenaze namazının ardından Zıncırlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verilecek. • Oktay Kurtböke. yann saat 10.00'da gazetemiz bahçesinde, sonra da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası önünde düzenlenecek törenlerin ve Teşvikiye Camisi'nde öğleyin kılınacak cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verilecek. Uzun süredir şeker hastalığı ıle kalp \e böbrek vetmezliği sorunlan vaşayan Kurtböke. tedav i gördüğü Florence Nightingale Hastanesi Yoğun Bakım Serv isi'nde dün öğle saatlerinde yaşamını yitirdı. Oktay Kurtböke, Macide-Hakkı Kurtböke çiftinın oğlu olarak 1936'da Istanbul'da doğdu. Galatasarav Lisesi \e İstanbul Cniversitesi tktisat Fakültesi Gazetecilık Enstitüsü'nden mezun olan Kurtböke. gazeteciliğe 1959yılında Ankara'da Yenigün gazetesinde başladı. Öncü. Kudret. Ankara Ekspres ve Son Baskı. Istanbul'da Haber gazetelerınde çalışan Kunböke. 1967'de gazetemızin Yazıışleri kadrosunda sayfa sekreteri olarak çalışmaya başladı. Kurtböke. ardından aazetemızın Yazıişleri Müdürü olarak görev yaptı. 1972 yılmda gazetemizin Genel Yayın Yönetmeni olan Oktay Kurtböke. bu görev inden 1981 yılmda emekli olarak aynldı. Daha sonra Hürgün gazetesınde görev yapan Kurtböke, Hürriyet gazetesinin Yönetim Kurulu Damşmanlığı'nı yiırürtü ve Erol Simavi Özd tletişim Eğitim Merkezi'nde ders verdi. Cumhuriyet S.UDIRIVA H6RADIK Kurtböke bir süre ANKA Ajansı'nın İstanbul Temsilciliği görevinde de bulundu. Kurtböke aynca Içışleri Bakanı Sadettin Tantan'ın Güreş Federasyonu Başkanlığı yaptığı dönemde Asbaşkanlık görev ini üstlendi. Türkiye Gazeteciler Sendıkası İstanbul Şubesi Sekreterliği v e Genel Sekreterhği yapan Kurtböke, iki dönem Türkiye Gazeteciler Sendıkası Genel Başkanlığı görevinde de bulundu. Kurtböke, Türkiye Gazetecıler Cemiyeti Yönetim Kurulu Üyeliği üyehği de yapmıştı. İstanbul Üniversitesi Basın- Yayın Yüksekokulu (İletişım Fakültesi) ve Anadolu Üniversitesi tletişim Bilimleri Fakültesı'nde Öğretim Görevlisi olarak ders veren ve çok sayıda genç gazetecınin yetışmesinde emeği olan Kurtböke. "Bülent Dikmener Haber ÖdüUeri"nin kuruculanndandı. Fransızca bilen Kurtböke. ev lı ve bir çocuk babasıydı. Oktay Kurtböke, Cumhunyet Gazetesı Genel Yayın Yönetmenliği görev ıni yürüttüğü dönemde 19 Mart 1977'de, gazetemızde yayımlanan yolsuzluk haberlennde adı geçen dönemın Adalet Partısı Gençlık Kollan'nın Sanyer İlçe Başkanı'nın yönlendirdıği grup tarafından gazetemizin girişinde yumruklu saldınya uğramıştı. Adalet Partisı Sanyer İlçe Gençlik Kolu Başkanf nın yönlendirdiği saldırgan grup. olay sırasında Cumhuriyet gazetelerinı yakmış, Cumhuriyet yazılı ışıklı panolan kırmış ve gazetemız aleyhine slogan atmıştı. Cumhuriyet gazetesinin. basın tekellerinın yoğunlaştığı bir ortamda sermaye gücü yerine çalışanlann özverisi ve okurlannm sahıplenmesine dayanan bir gazete olması içın Cumhunyet Vakfı'nın yaşama geçinlmesinde emeğı geçen Kurtböke. 12 Mart Muhtırası sonrasında Askeri Mahkeme'de yargılanmıştı. Bir dönemler gazeteciliğin vazgeçilmez koşullanndan birisi sık sıkyargılanmaktı. Oktay Kurtböke de basın üzerindeki bu baskılardan payına düşeni aJmıstj. İlban Selçuk ve Lğur Mumcu Ue birükte yargı önüne çıkan Oktay Kurtböke. 1977 yılmda gazetemizi kuşatan sağcı militanlann saJdınsına da uğramıştı. (Fotoğraflar: CUMHURİYET ARŞİVİ) Başsağlığı mesajları 'Çokiyiinsan çokiyigazeted' İstanbul Haber Servisi - Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel. Başbakan Bülent Ecevit, bazı ba- kanlar ve kuruluşlar gazetemiz yöneticılenne. Ok- ta> Kurtböke'nin ailesine ve basın meslek kuru- luşlanna gönderdikleri mesajlarda, Yayın Kurulu Lyemız Oktay Kurtböke'nin ölümünden duyduk- lan üzüntüyü bildırdiler ve başsağlığı dilediler. Cumhurbaşkanı Demirel, Türkıye Gazetecıler Ce- mıyeti ıTGC) Başkanı NailGüreH ve Kurtböke'nin eşı Gufran Kurtbökeye bir telgraf göndererek ta- zivelenni ilettı.TBMM Başkanı Yıldınm Akbulut Güfran Kurtböke've gönderdıği başsağlığı mesa- jında, "Birçok gazetede >apöğı çalışmalarla gaze- cinin sorumluluğunu başanyla yerine getirmiş. ay- nca bilgj birikimini genç gazeteci adaylara aktara- rak onlann ufkunu açmış bir ktşi olan Sayın Kurt- böke'nin vefatı. Türk basın camiası için büyük bir kayıpür" dedı Içişleri Bakanı Sadettin Tantan, gazetemiz yö- neticilerine gönderdıği mesajında, Kurtböke ile 3 yıl süre ile Güreş Federasyonu asbaşkanı olarak, uzun yıllarda Güreş îhtısas Kulübü Yönetim Ku- rulu'nda birlikte çalıştıklannı belirtti. Bakan Tan- tan, "Oktay Ağabey önce insan. sonra da iyi bir sportmen ve iyi bir gazeteci idi. Kendisinden çok şeyler öğrendik. Onun »asıtası ile düma güreş çev- relerine ulaştık. Mne onun girişimleri ile l luslara- rası Güreş Federasvonu FİLA'da bü> ük dostiuklar kazandık. Çok iyi bir dost, çok çalışkan bir arka- daşı kaybettik. Türk basınının ve Türk sporunun başı sağ olsun" dedı Devlet Bakanı Yüksel Yalova. TGS Genel Baş- kanı Ziya Sona> ıle TGC Başkanı Nail Gürefi'ye bırer başsağlığı mesajı gönderdi. Mesajında. Kurt- böke'nın ölümünden duyduğu üzüntüyü dile getı- ren ve başsağlığı dıleven Yalova. "Gazeteciligiıı yanında eğitimci ve vönetici olarak da basınımıza büyük emeği geçen biı değerli insana AUah'tan rah- met, size. kederii ailesine ve şahsınızda füm basın camiasına başsağlığı dilerim" dedı. ANAP Genel Başkaru Mesut Yılmaz da TGC Başkanı NailGüreli've bir mesaj göndererek Kurt- böke'nın ölümünden du\ duğu üzünrüyü ve başsağ- lığı dıleklerinı bıldırdı. DİSK Genel Başkanı Vah- dettin Karabay Genel Yayın YönetmenimızOrhan Erinçe gönderdiğı başsağlığı mesajında, meslegi- nin onur abidesı olmuş değerli dost Oktay Kurtbö- ke'yı yitirmenin denn üzüntüsünü yaşadığını be- lirtti. Kurtböke'nin bir süre İstanbul temsilciliğini üstlendiğı ANKA Ajansı çalışanlan da Orhan Er- ınç'e gönderdikleri mesajda. "Ajansımıza da bü- yüt emek veren Oktay Kurtböke Ağabey'i kaybet- menin üzüntüsü içindeyiz" dediler. ÇYDD Genel Başkanı Prof. Dr. Türkan Saylan. gazetemız vönetıcilerine gönderdiği mesajda, Kurtböke'nin ölümünden büyük üzüntü duyduğu- nu belirtti. Saylan, "Cumhuriyet gazetesi ve Türk basın hayatına olan katkılan herkesin sevgi ve sav- gısını kazanmış, alçakgönüllülük örneği Sevgili Kurtböke">i çok özleyeceğiz'" dedı. Anayasa Alt Komisyonu Türban anlaşmazlığı devam ediyor ANKARA (Cumhurhet Bürosu) - iktidar ortağı partılenn hazırladığı ıçtüzük değişikliği önerisinde "Genel kurul salonunda ve komisyonlarda milletve- killeri başı açık bulunuıiar" ıfadesıne yer venlme- sine karşın anayasa komisyonu ıçınde oluşturulan alt komisyonda ıçtüzüğe bu ifadenın eklenmesinin kabul edılmemesı ortaklar arasında gerginliğe yol açtı. Liderlerin devreye girmesı üzenne. alt komıs- yonun yann venıden toplantıva çağnlması ve bu maddenin yeniden görüşülmesi ıstendi. Bu toplan- tıda. önerinin vanlan uzlaşmaya uygun hale getiri- lecegi bildirildı. DSP'li TBMM Başkanvekılı M mksoy. ANAP'lı TBMM Başkanvekıli Nejat Arseven ve MHP Grup Başkanvekili Ömer tzgi ımzasını taşıyan 22 mad- delik ıçtüzük değışıklığı önerisinde Merve Kavak- çı bunalımıyla gündeme gelen türban konusunda açık bir ifadeye \ er verılıyordu. lçtüzüğün 56 mad- desinde kılık kıyafetle ılgılı olarak "genel kurulsa- lonunda yer alan milletvekilleri. bakanlar. TBMM teskilao memurlan ve diğer kanıu personeü ceket giymek \e kravat takmak zorundadıriar. Bayanlar ta»örgi>erler" ıfadesı yeralırken içtüzük değişik- liği önerisinde 56. maddeve "genel kurul salonun- da ve komisyonlarda miDetvekilleri başı açık bulu- nurtar" ifadesınin eklenmesı öngörülüyordu. 6 . U l u s a l S o s y a l P s i k i y a t r i K o n g r e s i - 4 Kültürlerarası ruh sağhğı öııeııı kazaıuyor... ERDAL ATABEK NEVŞEHİR-Alman hekımlen Almanya'da- ki Türk işçilerinin (anık göçmenlerinın) ruhsal sağlık sorunlarını anlayamıyor ya da anlamak- ta güçlük çekiyor. Çünkü. Türkler sağlık sorun- lannı Almanlardan farklı ıfade ediyor. Sorunla- nnı eğer hekimin yaklaşınu anlayışlı ve şefkat- li değilse açıklamıyorlar. suskım kalıv orlar. Dert- lerinı değil hastalıklarını belırtmeİc onlar için daha kolay. Bir Alman ıse sorunlarını açıklıyor, en mahrem konulan bıle sakınmadan. çekirane- den açıklavabıliyor. Bir Türk için evliliğiyle il- gıli bir sorununu Alman doktora açıklamak av ıp gelirken. bir Alman hiçbir çekince görmeden en mahrem konulannı bile söyleyebiliyor. Bunlar, uzun bir süre, Almanlann hekımlerle daha iyi ilişkı kurdukJarı, ama Türklerin kendı dertleri- ni anlatamadıklan biçımınde yorumlandı. Ama artık bu anlayış genlerde kalıyor. çünkü kültür- lerarasındakı farklann anlaşılması gerektığı. or- tak bir göriiş olarak belırgınleşiyor. Sosyal psi- kiyatri kültürlerarası yeni bir yaİdaşımı tıp dün- yasına ve sağlık hizmetlerine özümsetmeye ça- lışıyor. Oncelen 'üstün bir merkez kültürii' ıle 'ona erişmeyeçahşan çe\re kükürleri' vaklaşımı ka- bul edilirken, artık kültürlenn bırbirlerinden olan farklan "Bütünkültürleresjttir'"anlayışı içinde anlayışla karşılanıvor. Üstün ve aşağı kültürler yaklaşımımn insanlar arasındakı ilişkiler kadar hızmet alışvenşıni de bozduğu ortaya çıkıyor. Alman kültürünün Türk kültüründen farklı ol- ması, o kültürün daha üstün olduğu anlamına gelmiyor. Bu konu 'ruh hastalıklarT alanında büsbütün önemli. Çünkü. ınsanlann ruhsal sorunlan çok daha özel alanlann açıklanması demek oluyor. bu da ruh sağhğı hekimlerınin de. psıkologlann da daha özenli. daha dıkkatli. daha ınsancıl ol- malannı zorunlu kılıyor. Bir Alman sosval psi- kıyatnuzmdnı.bukonulannduayenlenndenbi- risı Prof. Dr. Vblfgang M. Pfeiffer. kongrede bir bildin sundu 'GöçveTranskühürelPsikiyatri.J Prof. Dr. Pfeiffer. 80 vaşında \e Türk-Alman Psıkiyatn. Psıkoterapi ve Psıkososyal Sağlık Derneği'nın iki kurucusundan birisi. Ikıncisı bir Türk. Prof. Dr. Metin Özek. Prof. Dr. Özek de sosval psikıyatrının uluslararası adlarmdan. kongreyi yakından ızliyor. Eckhart Koch ve Volfgang M. Pfeiffer tara- fından hazırlanan bildıride önemle üzerinde du- rulan noktalar şöyle: # Almanya'da şu anda 7 milyon Alman kö- kenli olmayan insan yasamaktadır. Ikı mılyo- nun üzerindeki Türk nüfusu azınlıklann en bü- yük bölümüdür. # Yabancı bir dilin konuşulduğu ortama kar- şı paranoid reaksiyonlar gelişmektedir. Korku. uykusuzluk. bıtkınlik. ağnlar. saldırganlık. kaç- ma v b. # Göçmenlerde görülen ruhsal bozukluklar- - Önemli yakınların ve anayurttaki atmosfe- rin koruyucu ağının kaybı, - Yeni girilen ortamla vüzleşme, - Özkültür ile yeni ortam arasında sıkışan bir kımlik oluşumu. ilebağlantılıdır. # Göçmenlerde kaybedılen koruvucu ağ, 'iki- ye bölünmüşduygulara', 'aidiyetduygusu ve gü- ven duygusunun kaybı'na yol açmaktadır. Bunun sonucu 'sıla özlemi' olmaktadır ve insanlar de- niz kıvılan ya da rren ıstasyonlan gibi verlerde ülkeleriyle duygusal bağlar kurmaya çalışmak- tadırlar. # YürekJerdeki *vurtaidi>eti' canlı tutulmak- ta, bu amaçla aileleri. dostlan. yerel derneklen. camı cemaatlen gibi verlerde yaşamlanndakı eski alışkanlıklar sürdürülmek ıstenmektedir. Bu turumun koruyucu bır vanı vardır. # Türk erkekJerınde de. kadınlannda da çev - relerınin değer yargıları önemli bir değer ağı oluşturmakta. 'ayıplanma' ve 'dışlanma'dan ka- çınan davranışlar özenle korunmaktadır. # Yabancı bir çevrede tanımadığı davranış- lar içinde kalan kışi. korku. utanç, tehdıt altında olma duygulan içinde saldırgan ya da ıçe çekı- len tutumlar gösterebilir. Eğer değişıme açık, yenilıklere uyum sağlama gücü varsa, kişı yeni deneyimıni kendisini zenginleştiren bır ilişkı ağı olarak değerlendirebilir. # Ana-babalarkuşağındagelenekse! tutumu benimseyen kadınlar çevrelerinden kopuk, ken- dıni eve kapatarak kendi rolünü abartılı bıçim- de benimser Böylece kendini çatışmalardan ko- rur. ancak uyum sağlaması daha da güçleşir. Dil bilen eğitimli kadınlar ise cinsiyet rollerinin eşit- lenmesı ıçın uğraş v ermekte. bu da değişimı be- nımseme>en çevTesiyle çatışmaya yol açmakta- dır. Erkeklenn durumu büyiik ölçüde kadınla- nn durumuyla bağlantılıdır. En önemli stres ne- deni. erkeğın işsiz kalarak. kadının geçimine sı- ğınmasıdır. Bu da artık aile reisı olmadığı anla- mına gelerek erkeğin büyük sıkıntısını yarat- maktadır. # Genç kuşak: tki kültür arasında bocalayan genç kuşak, bulunduğu vabancı üJke tarafından reddedilmekte, gelişmelen için gerekli olanak- lar sağlanmamaktadır. Bu durum gençlerde gü- vensızliğe ve reddedilmeve karşı aşın duyarlılı- ğa yol açmaktadır. Gençler bu sıkıntılanndan anne ve babalannı sorumlu tutmakta. onlan suç- lamakta, hatta onlardan utanmaktadırlar. Ailey- le çatışma. genç kızlardadahayoğun yaşanmak- ta, erkek çocuklardan daha fazla baskıya maruz kalan kızlar ya hemen evlendinlmekte va da memlekete gönderilmektedır. Gençlerin suça yönelik davTanış bozukluklan suç ışleme dürtü- lerinden çok, serüven arayışı ve kabul görme ar- zusundan kaynaklanmaktadır. Durumun acısın- dan kaçınmak içm uyuşturucu maddelere ve şans oyunlanna sığınma oranı da giderek art- maktadır. 9 Acınm bedenselleştirilmesı, açıklanması zor olan duygusal gerilimin bedensel rahatsız- lıklar biçiminde görülmesi anlamına gelmekte- dir. Alman psikiyatr ve psikoterapistlenn, Ak- deniz Bölgesi'nin insanının duygulannı ve ge- rilımlerini ifade biçımini daha yakından öğren- mesi gereklidir. Böylece 'göç olayTnın neden olduğu duygu- sal genlım ve değışimler irdelenırken, insanoğ- lunun artık daha sık karşılaştığı 'alısıkolduğuko- şullardan koparak yabancı olduğu ortamlara göçetmeolgusu'. sadece AImanya'ya giden Türk işçılen ıçın değil, büyük kentlere göç eden taş- ra ınsanlannın, kırsal kesim göçmenlennin de yaşamını gözler önüne sermektedir. 'Zügürt Ağa' fılmmde başanyla sergılenen iç göç olgu- su da bu tablonun sınemaya başanyla aktanlmış bir örneğidır. Günümüzde ve gelecekte 'Sosyal Psikij'atri', 'Kültürel Psikoloji' gibi çok önemli bilimsel alanlann ınsanlara vapacağı en büyük yardım, hızla değışen koşullara uvmak zorunda kalan insanlara yapılacak destek vardımıdır. Çünkü, yüzy ılımızın olgusu olan 'göçmeninsanlarolgu- su' aynı ülke. hatta aynı kentte bile yaşanmak- tadır. Bu olgunun 21. yüzyılda daha da hızlana- cağı şımdiden görülmektedır. Ankara Üniversitesi Psikrvatrik Kriz Lygtjama ve Araştırma ^lerkezL^ Bu merkez. bireylerin acılannı paylaşmak, yaşamlanm yeniden düzenlerken rehberlik et- mek, varsa ruhsal sorunlanyla baş etmelerinde psikiyatrik destek vermek şeklınde bir psiko- sosyal destek grubudur. Örneğin deprem gibi toplu felaketlerde 'duvgıısalboyuttanrbnalıdö- nenuerden geçiür'. Travma sonrası strese bağh bozukluklar: - Kâbuslar. - Uyku bozukluklan. - Acı dolu felaket sahnelerinin sık sık gözler önüne gelmesi, - Sosyal içe çekılme. - Duyarlılığm artışı, - Öfkeli mizaç. - Depremle ılgılı rahatsız edici düşünceler, - Aile bireyleri ile ilişkilerde güçlükler, bozul- malar, - Çalışma yaşamında sorunlar. - Alkol, uyuşturucu. kumara vb. yönelme, görülebılır. Bunlann görülmesi şart değildir, ama dikkatli olmak gerekir. Sorun çözücü yar- dımlar çok önemlidir.