Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2 KASIM 1999 SALI 10 dishab(a cumhuriyet.com.tr KAVŞAK OZGEN ACAR Demirel - Aliyev, Yeltsin - Koçaryan Eğer geçen hafta Erivan Meclı- si'nde baskın olayı yaşanmasaydı, 18-19 Kasım'da Istanbul'da, Azer- baycan Cumhurbaşkanı Haydar Ali- yev ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, "DağlıkKarabağ banş paketinin fiyongunu" biıiikte açacaklardı. Koçaryan. Avrupa Gü- venliği ve Işbırliğı Teşkilatı (AGİT) do- ruğuna yine de katılacağını Anka- ra'ya iletti. Son üç ayda Aliyev- Koçaryan dört kez bulu- şup Dağtık Karabağ'a ba- nş getirecek paketi karşı- lıklı ödünlerden sonra he- men hemen tamamladı- lar. Selefleri Elçibey-Pet- rosyan'a kıyasla daha aşın siyasa izledikleri için, banş süreci bır "düş" ola- rak görülüyordu. Verdik- leri ödünler ülkelerinde kıyamet kopartacak bo- yutlarda olduğu için, sa- bote edilmelerini önlemek amacıyla göriişmelen ota- ğanüstü gizlilik ıçinde yü- rüttüler. Banşta kararlı Ali- yev, en yakın danışmanı ile Dışişleri Bakanı'nı ge- çen hafta görevden al- maktan çekinmedi. Bu olaydan iki gün sonra da Ermeni Başbakanı öldü- rüldü. AGİT şemsiyesi altın- da 12 ülkenin katılımı ile kurulan Minsk Grubu'nun Haydar Aliyev Robert Koçaryan ginşimiyle ıki başkent arasında görüş- me sürecinde ABD'nin atadığı özel arabulucu Carey Cavanaugh'ın dev- reye girmesi ile havayumuşadı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın SSCB'den ko- pan ülkelerte ilişkilerden sorumlu Bü- yükelçi Steven Sestanovich ile son haftalarda yoğunlaştı. VVashıngton, Koçaryan-Aliyev arasındaki olumlu gelişmeyi ekonomik açıdan destek- lemek amacıyla Amerika'nın yanı sı- ra Dünya Bankası ve IMF'nin yardım musluklannı açacağı güvencesi ile Bakan Yardımcısı Strobe Talbot'u bölgeye gönderdı. Talbot, Erivan-Ba- kû-Ankara-Moskova ziyaretlerinden sonra "Bu iş artık bitmiştir" yargısı ile VVashington'a dönmek üzereyken Envan'da silahlar patlayınca Talbot bölgeye dönmek zorunda kaldı. Son- rası hakkındaTalbot'tan biraçıklama gelmedı. Cenazetöreni için Erivan'a giden Devlet Bakanı Mehmet Ali Ir- temçelik'e Ermeni Dışişle- n Bakanı Vartan Oskan- yan' ın şu sözlen ışık tutuyor "Bır başbakan ile meclis başkanı seçileceği için sü- reye gereksinimimiz vardır. Bu süre istemi, yanlış anla- şılmasın. Banşa ulaşmada sıyasal irademizyerii yerin- dedir. Koçaryan Istanbul'da AGlTtoplanisına katılacak- tır." Aliyev, arkasındaki en bü- yük destek olan Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile görüşmeye An- kara'ya geldi. Birkaç hafta önce vVashington'da ABD Başkan Yardımcısı Al Go- re ile görüşmüş olan. öldü- rülen Başbakan Sarkisyan, gazetecilere "Karşımızda Aliyevgibi birkurt var. Azer- baycan'la aramızdaki so- run/an ancak Aliyev çözer. Ayrıca, Demirel önemli. Çünkü, Aliyev'i en iyi anla- yan, onun en iyi dostu De- mirel"dir" demiştı. Koçar- yan'ın arkasındaki en büyük destek ıse Rusya Cumhurbaşkanı Boris Yelt- sin'dır. Nasıl Aliyev. Demirel ile görüş- meye geldıyse Koçaryan da cuma günü Karadenız'in ünlütatil kenti So- çi'de Yeltsin ile buluşacak. Bu görüşme öncesinde Aliyev"m danışmanı Ali Hasanov, "Ermenis- tan 'ın banşa sıcak baktığını" açıkla- dı. Soçi'de bir pürüz çıkmazsa banş paketinin fiyongu bağlanmak üze- re... Istanbul'a yetişir mi yetişmez mi henüz bilinmiyor. Ankara - Erivan büpo açıyop Ermenistan, Dağhk Karabağ'ı işgal edince, Azerbaycan petrol ve gıda ambargosu koydu. Türkrye, Ermenistan'ı tanımadı, aynca eko- nomik ablukaya katıldı. Ermenis- tite bağiarfösmı ©ür- cislan üzerinden yürütmek zo- runda kaldı.1988 depreminde 25 bin kişinin öiümüne, 500 bin kişi- nin evsiz kalrnasına, enerji sıkın- tısına, savaşın faturas\na göç- menlerin yükünün de eklenmesi ile Ermenistan 1992-1993'te ulu- sal gelırinde yüzde 60'lık bir dü- şüşte 1989 düzeyine geriledi. Eri- van'ın banşa yanaşmasında bu ekonomik sıktntılann da etkisi bü- yük. Sürekli olarak Ankara'ya ite- tilenstnırda bir kap açriması çağ- nsına Türkiye yanaşmadı. Ses- tanovich'in, üç hafta önce Tür- kiye'de yaptığı temaslarda Erivan ve Ankara'nın karşılıklı birer "Da- nışma Bürosu" açmalarını öner- cfigitottin1yor.-&ivan-Bakûarasın-< da aniaşmaya vanlmast durumun- da Ankara'nın böyle bir ilk adıma yanaşacağı, daha sonra da tanı- yacağı Ermenistan ile sınır kapt- sını açacağı anlaşıiıyor. Ermeni çarşılanna Gürcistan üzerinden giren Türk ürünleri, fı- yatta başa baş geldiği Iran mal- lanna kalttede fark atmtş, Avrupa mallan ile rekabete başlamış du- rumda. Hatta, şu anda bazı Türk işadamlan Envan'da görüşmeler bile yaptyorlar. Yeni Ermeni Başpatriği uğursuz mu? Erivan Ermeni Kilisesi Başpisko- posu Karekin Nersesyan (48). Dün- ya Ermenilerinin Başpatriği seçildiği an "Kilise Genel Meclisi"r\e teşekkür etmek amacıyla kürsüye çıktı. Tam o sıradatelaşlı bir kilise yetkilisi Nerses- yan'a bir pusula iletti. Notta, mecli- sin basıldığı, Başbakan Vazken Sar- kisyan'la biriikte sekiz kişinin öldürül- düğü bildiriliyordu. Nersesyan, te- şekküre zaman bulamadan pusula- yı kürsüde okuduktan sonra ilk ış ola- rak "ölü duası" yaptı. 0 anda adı "Uğursuz Patrik"e çıktı. Başpatrik Karekin'in ölümünden sonra yenisini seçmek üzere Esemil- yan kentinde Türkiye Ermenileri Pat- riği Mutafyan, Kudüs Patriği, 35 baş- piskopos ve piskoposlann yanı sıra dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmış Er- meni kiliseterinitemsilen gelen 450 si- vil delege katıldı. Batı dünyasının Er- menileri, adaylığını koymasını öner- dikleri halde Mutafyan aday olmaya- cagını bir ay önce açıkladı. Türkiye do- ğumlu iki başpiskopos da adaydı. Bunlardan biri 20 yıldır Kilise Genel Meclisi'nde Divan Başkanı olan Ha- tay doğumlu Nerses Bozabalyan, ötekisi ise Arapkir doğumlu New York Başpiskoposu Hayak Barsamyan idi. Mutafyan'ın Türkiye doğumlu iki adayı desteklediğı ogrenildi. Adaytar arasında Karabağ Başpiskoposu Bar- kev Mardirosyan da vardı. Başbakan Sarkısyan'ın listesini be- liriediği Ermenıstanlı ve Rus delege- lerin oyları ile Erivan Başpiskoposu Nersesyan 276 oyla Ikinci Karekin olarak başpatrik seçildi. Başbakan, Ermenistan dışından bir kişinin baş- patrik olmamasına özen gosteren bir siyasayı delegelere benımsetmişti. Ermenistan dışından gelen dele- geler bunun "laiklik" ilkesine aykın olduğunu. devletın dın işlerine kanş- tığını öne sürdüler. 4 bin Ermeni aydı- nın imzaladığı seçime itiraz bildirisi yayımlandı. Seçimın mıman Sarkis- yan sonucu görememiş, seçtirdiği başpatriğin ilk işi ise kendi için ölü duası yapmak olmuştu. Halkın ola- yı "Tann'nm gazabı" diye yorumla- dığı bildiriliyor. 40 gün yas tutulması gerekirken, yas süresi üç gün olarak ilan edildi. Başpatriklik makamına oturma tö- reninin ertelenmesi gerekiyordu. Is- tanbul ve Kudüs patrikleri 40 gün sonraki törene katılmayacaklarını açıkladılar. Bu durum yeni başpat- riğe duyulacak saygıya gölge düşü- recekti. Bunun üzerine tören per- şembeye alındı. Lady H1/84 opanında Epmeniymiş! Ingiltere tahtına genlerinde 1 /4 bir Yunan, 1/128 Ermeni kanı taşıyan bir prens çtkacak. Bilindiği gibi, Kraliçe Etisabeth'in eşi Prens Phttip bir Yunandtr. Dolayısryla Prens Chartes ın çocuklannda 1/4 Yunan geni var. Bilinmeyen bir gerçeği(!) ise bir soy araştıncısf Ermeni ortaya çıkarmış. Amerika'dakt Ermeni web sayfasından deriediği bu olay * Hindistan'da Eiiza Kevvark adlı bir kadına dayanıyor. Çocuklanna ve torunianna yazdığı mektuptan öğrenildiğine göre, iskoç tüccar Theodore Forbes ile evtenince Kathteen Scott Forbes adlı kızı doğmuş. 0 da James Crombte ile evtenince doğan kızlan Jane. David üttlejohn ile: kızlan Ruth da William Gill tie evlenmiş. Ruth, Lady Di'nin büyükannesiymiş. 0 da Lord Fermoy ile evtenince yine kız doğmuş. Frances Ruth Burke Roach'un. 8. Eari Spencer ile evfiliğinden Diana olmuş. Diana 1/64, prenslerde 1/128 Ermeniymiş! Elîsa Kewark genelde Bayan Forbesyan olarak da tanınırmış! Elmek: oacar^j superonline.com Fax: 0312. 468 15 79 Çeçenistan'daki birlikler Gudermes kentini de ablukaya alıp 100 milis öldürdüler Rııslaı* göz açümuyorDtş Haberler Servisi - Rus birliklerinin Çeçenistan'ın ıkinci büyük kentı Guder- mes'i tamamen kuşatıp 100 milisı öldürdü- gü bildırildi. Geçen hafta kapatılan Çeçenıs- tan-lnguş Cumhuriyeti sının açıldı. Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Gudermes'ın tamamen kuşa- tıldığı, başkent Grozni'nin de güneyi dışın- da bütün kesimlennın abluka altına alındı- ğı belirtildı. Rus uçaklan dün gece 150 sor- ti yaptı ve 100 milis öldürüldü. Rus Gene- ral Vladimir Şamanav, önceki gün yaptığı açıklamada. "Bütün cephelerde hannz. sa- vunmamız çok iyi, kendimize güvenhoruz'* dedi. Grozni'nin yaklaşık yüzde 9O'ı kuşat- ma altinda olsa da Moskova yönetimi Groz- ni'ye girip girmeme konusunda kesin karar veremiyor. Başbakan Madimir Putin, ORT televizyonuna önceki gün verdiği demeçte, milislerle hava akınlan ve füze saldınlany- la savaşılacağını söylemiştı. 'Eşkıyayı temizkyeceğiz' Rusya Başbakanı Vladimir Putin, ülkesı- nin Çeçenistan'daki operasyonunu savuna- rak "eşkıya veteröristkrtemizknene kadar" harekâtın süreceğıni belirttı. Putin. başkent Oslo'da başlayan Ortadoğu zirvesine katıl- mak üzere geldiği Norveç'te Dagbladet ga- zetesine yaptığı açıklamada, Çeçenistan'da sivil kayıplan önlemek için ellerinden gele- ni yaptıklannı söyledi. Putin, operasyonlann teröristlere karşı ol- duğunu, sivıllere yönelik birhareketleri ol- madığını savunarak '*Moskova\önetimiola- bfldiğince çabuk Çeçenistan'daki sağlıklı \e duyarlı güçlerie doğrudan görüşmelere baş- • Geçen hafta kapanan Çeçen-înguş sının dün açıldı. Araçlarıyla 15 kilometrelik kuyruk oluşturan 2 bin sığınmacı İnguş Cumhuriyeti'ne geçmek için bekliyor. lavabilir" dedı. Öte yandan Rus birlıkleri 23 Ekım'de kapatılan İnguş Cumhuriyeti sını- nni yenıden açtılar. İnguş Cumhuriyeti'ne >aklaşık 190 bin Çeçen sığınmıştı. Sınınn kapanmasından bu yana yaklaşık 50 bin ki- şinin sınır vakınlannda \e sınıra gıden yol- larda bekledıği belirtiliyor. Dün Ruslar ıki araç dolusu sığınmacının inguş Cumhunye- ti'ne geçmesıne izın verdiler Yaklaşık 2 bin sıfınmacının araçlanyla sınır bölgesınde 15 kilometrelik bir konvo\ oluşturduğu, bunların yıyecek ve su sıkıntı- sı çektikleri belirtiliyor. Sığınmacılar, sını- nn kapanmasından bu yana araçlannda ya- tıyorlar. Yaklaşık 5 bin Çeçen de tnguş sını- nnda Çeçenıstan'a geçmek ıçın bekliyor. Sığuımacıiar için koridor Çeçenlerın bir bölümü akrabalarının gel- mesini beklerken bazılan da Çeçenistan'da kalan ailelerini tnguş Cumhunyeti'ne götür- mek için ülkeye girmek ısti\or. Rus haber ajanslan. çatışmalardan kaçan Çeçenlenn Rus>a'nın güneyındeki Sta\To- polkentıne\eDağıstan"ageçebılmeleriıçin de ıki sığınmacı kondoru açıldığını belirtti. GURCİSTA> Çeçenistan'da sa\a^an Rus askeıieri Çeçen milislere karşı sıperier kazıyor. (Fotograf: Newsweek) Türk azınlığın desteklediği güçlü aday Tupurkovski 2. tura kalamadı Makedonya'da sürpriz sonuç Dış HaberlerSenisi - Makedon- ya'da önceki gün yapılan cumhur- başkanlığı seçimınde muhalefette- ki Sosyal Demokrat Birliğı adayı Tito Petkovski, açık oy farkıyla bı- rinci olarak ikinci tura girmeyi ga- rantiledi. Kamuoyu yoklamalanna göre ikinci tura geçeceğine kesin gözüy- le bakılan hükümet ortaklanndan Demokratik Alternatif Partisi'nın adayıVasil Tupurkovski başarılı olamadı. Petkovski'ninçıkışı sürp- • Gözlemciler, seçim sonuçlanna bakıldığında Arnavut oylannın büyük bir kısmının Makedon adaylara gittiğinin görüldüğünü ifade ediyorlar. riz olarak nitelendirildi. Petkovs- kı'nin. seçim konuşmalannda mil- lıyetçı birüslupla Arnavutlan eleş- tırip. Kosovanın bağımsızlığını kesınlikle kabul etmeyeceğinı söy- leyerek. Makedonya'daki mılliyet- çi kesimın oyiannı aldığt bildiri- liyor. Hükümetin kpalisyof) on>k- larından Makedonya lç Devrim Örgütü-Makedon>a Demokrasi Birlikteliği Partısi (VMRO- DPMNE)adayı BorisTra>ko\sld, ikinci sırada bulunuyor Oylann yüzde 76'sının sayılma- sından sonra Petrovski'nin yüzde 35, Tupurkovski 'oiruse yüzde 22 dolav ında oy aldığı ortaya çıkıyor. Makedonya'da ıkinci tur seçımler iki hafta sonra düzenlenecek. Göz- lemciler, seçim sonuçlanna bakıl- dığtnda Arnavut oylannın büyük bir kısmının Makedon adaylara gittiğinin görüldüğünü ıfade edi- yorlar. Türklerin büyük birçoğunluğu- nun ise oyiannı merkez sağın ılım- lı partisi olan azınlıklar konusuna duyarlı DA'nın adayı Tupurkovs- _ kt'ye verdikle^tahmin edi^yoj. Uruguoy'da göder 2. turda Unıguav'da önceki gün yapılan deviet başkanlığı seçimlerinin birinci turunda merkez sol Halk Cephesi ada> ı Tabare Vasquez önde gkliyor. Oylann yüzde 74.8'inin sayıldıgı, Vasquez'in o>lann yüzde 35.2'sini, en yakın rakibi Colorado Partisi'nin adayı Jorge Batlle'ın ise ovlann yüzde 32.42'sini aldıklan belirtiliyor. İkinci tur 28 Kasım'da yapılacak. (Fotograf. REUTERS) Seçimde hile iddiasıTİFLİS (AA) - Gürcis- tan'da önceki gün yapılan parlamento seçimlerinin ilk sonuçlanna göre. genel baş- kanhğını Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze'nin yaptığı Vatandaşlar Birliğı Partisi zafer kazandı. Seçim merkezinden ya- pılan açıklamada, seçimle- re katılımın yüzde 60 oldu- ğu. yüzde 44.5 oy oranıyla önde gıden Vatandaşlar Bir- liği Partısi'ni. yüzde 25.4 ile Agordzıneba Partisf nin izledıği belırtıldi. Açıkla- mada, Işçı Partisi'nindeyüz- de 7 2 oy oranıyla üçüncü sı- rada yer aldığı kaydedıldi 'Başanlı olduk' Cumhurbaşkanı Şevard- nadze. partısınin 1995'teki seçimlere oranla daha başa- nlı bır sonuç elde ettiğıni ve sandalye sayısını arttırdık- lannı belirtti Şevardnadze. oy kullan- ma \e sayım işlemlen sıra- sında anayasaya aykın her- hangi bir ihlale rastlanma- dığını söyledi. Agordzine- ba partisiyse seçimlere hi- le kanştırıldığını öne süre- rek seçim sonuçlannı red- • dçtttklennı Pazar ekonomisine gecilecek Ukrayna'da zafer yine Kuçma'nın Dış Haberler Servisi - Uk- rayna'da önceki gün yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin birinci turunda oylann yüzde 90'ının sayıldığı ve halen Dev- let Başkanı olan Leonid Kuç- ma'nın önde gıttıği bildırildi. Kuçma, sayılan o> lann yüz- de 36.39'unu. en vakın rakıbı Komünist Partisi lideri Petro Symonenko ıse oylann yüzde 22.52'sıni aldı. Buna göre. de\ - let başkanlığı seçımı birinci turunda hiçbir aday yüzde 50'lik oy oranını yakalayama- dı. Kuçma ve Symonenko iki hafta sonra 2. turda tekrar ya- nşacak. Seçımlerde ılımlı sos- yalistadav CMeksanderMoroz vüzde 11.22. radikal solcu Na- tahaVltrenko ise yüzde 10.97 oranında oy aldı. Kuçma, pa- zar ekonomisi reformlannı ha- yata geçirme sözü vermiş an- cak partisindeki sol kanat, bu- nun ülke ekonomisını daha da kötüye götüreceğini belirterek kendisine muhalefet etmiştı. OR^/g/EmekB Bmükelçi AYHAN KAMEL Gerçekten de, Sovyetler Birliği'nin da- ğılmasından sonra, Orta Asya gibi Kaf- kasya'da bağımsızlıklannı kazanan yeni devletlerin de dış politikada Moskova'dan bağımsız bir çizgi izlemeye yönelmelen- nin Rusya Federasyonu'nu ciddi şekilde rahatsız edip endişetendirdiği gözlenmiş- tir. Kafkaslar'ın, Moskova için birçok açı- dan fevkalade büyük stratejik değer ta- şjyan bir bölge olduğu malumdur. Her şey- den önce, Çeçenistan başta olmak üze- re Rusya'nın güney bölgelerindeki iç ça- tışma ve kaynaşmalar göz önüne alındı- ğında, Moskova'nın Kafkaslar'a bu böl- geler ile dış dünya arasında önemli bir gü- venlik kuşağı ya da tampon bölge ola- rak baktığı tahmin olunabitir. Mosko- va'nın, Kafkaslar üzerinden Çeçenlere ya- pılan yardımlardan duyduğu rahatsız- lık bunun göstergesi sayılabilir. Ikinci ola- rak, Hazar bölgesi ve Orta Asya pet- rol ve doğalgazının dünya pazarlanna ulaş- tınlması amacıyla Kafkas ülkelerinden ge- çirilecek boru hatlannın Rusya'yı dev- re dışı bırakacak olmasının, KAosko- va'yı. bölgedeki siyasi ve ekonomik çı- karlannın etkilenmesi açısından kaygı- landırdığı da keza bilinmektedir. Niha- yet üçüncü olarak, Türkiye ve Iran da da- hil olmak üzere Ortadoğu ve Körfez böl- gesinde ileride meydana gelebilecek ge- lişmelerde etkinlik kazanabilmek bakı- mından da, Moskova'nın Kafkaslar'da si- yasi nüfuz ve askeri mevcudiyetini koru- maya önem verdiği bir gerçektir. Bütün bu nedenlerledir ki Moskova, Sovyet imparatorluğunun dağılmastndan kısa bir süre sonra açıkladığı yeni dış po- litikadoktrininde "yakın çevre" olarak ta- nımladığı Kafkaslar 1 ! Orta Asya ile birlik- te bir numaralı önceliği haiz bölge olarak ilan etmiş ve bu bağlamda özeilikle Kaf- kaslar'daki etkinliğini korumak için çeşit- li girişimlerde bulunmuştur. BDT içinde ger- çekteştirilen Ekonomik Birlik, Gümrük Kafkaslar'daKaos (2)Birliği ve Ortak Güvenlik Antlaşması gi- bi düzenlemelerbu amacayöneliktir. Ay- nca, dağılmadan sonra hukuki bir daya- nağı kalmayan Gürcistan ve Ermenis- tan'daki askeri üslerini yeni anlaşmalarya- parak korumaya özen göstermiştir. An- cak, 1992 yılında Bakû'nün talebi üzeri- ne Azerbaycan'dakı askerlerini geri çek- mek zorunda kalmıştır. Bu dönem zarfında Moskova'nın Kaf- kaslar'ı kendi kontrolü altında tutma ça- balanna ciddi direnme, Gürcistan ve bil- hassa Azerbaycan 'dan gelmiştir. Bunun üzerinedir ki Moskova, Tıflis ve Bakû'yü "hizaya getirmek" amacıyla, Gürcistan'da Abhazya ve Azerbaycan'da da Dağlık runluluğunu duyarak son aylarda Bakû ile diyalog içine girmesinin ve netice iliba- nyla er ya da geç bir anlaşma olasılığının ortaya çıkmasının, Moskova'yı banş sü- recini torpillemeye ve bunun için de biri- lerini taşeron olarak kullanmaya sevket- miş olabileceği akla yakın gelmektedir. As- lında, Moskova ile Ermenistan'daki aşın milliyetçi çevreler arasında banş süreci- ni baltalama açısından bir çıkar ortaklığı bulunduğu dikkate alınırsa, bu işin düzen- lenmesinin pek de guç olmayacağı tah- min olunabilir. Bu arada, konunun do- laylı olarak Gürcistan'ı ilgilendiren bir yö- nüne de işaret etmek yerinde olacaktır. Dağlık Karabağ sorununun çözümünün, İVİoskova, Bakû'yü hizaya getirmek için Dağlık Karabağ sorununu tahrik etmiştir. Dağlık Karabağ sorununun çözümsüz kalmasu Mos- kova için Azerbaycan ve Ermenistan üzerindeki baskısını sûrdûrmek ve bu arada Ermenistan'daki askeri mevcudiyetini korumak açısından önemlidir. Aynı durum Abhazya sorunu için de geçerlidir. Karabağ sorununu tahrik etmiştir. Dağ- lık Karabağ sorununun çözümsüz kal- ması, Moskova için Azerbaycan ve Erme- nistan üzerindeki baskısını sürdürmek ve bu arada Ermenistan'daki askeri mevcu- diyetini korumak açısından önemlidir. Ay- nı durum Abhazya sorunu için de geçer- lidir. Minsk Grubu'nda görev yaptığım dönemde Moskova'nın, o zamanlar Ko- çaryan'ın başında bulunduğu Dağlık Ka- rabağ yönetimini özeilikle kullanarak ta- raflan bırbirine karşı oynama politikası yürüttüğü dikkatleri çekmiştir. Ancak yu- kanda da belirtilen nedenlerle, Koçar- yan'ın Enmenistan'ın başına geçmesın- den sonra Dağlık Karabağ konusunda Azerbaycan ile bir uzlaşmaya varma zo- Bakû-Ceyhan boru hattı projesinde Gür- cistan güzergâhına nazaran çok daha ekonomik görünen Ermenistan güzergâ- hını gündeme getirmesi beklenebilir. Us- telik böyle birproje, Türkıye/Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkiler için sağ- lam bir temel oluşturmak suretiyle uzun vadede bölge banşına güçlü bir güven- ce sağlayabilecektjr. Ter-Petrosyan ile gö- rüşmelerimde, Ermenistan yöneticileri- nın bunun öneminin farkında olduklan iz- lenimini almıştım. Dolayısıyla, Dağlık Ka- rabağ sorununun çözümünün Bakû-Cey- han projesinde Gürcistan güzergâhı se- çeneğinin pek de yararına olmayacağı düşünülebilir. Ancak bu durumdan, Erme- nistan Pariamentosu'ndaki menfur ola- yın perde arkasında Gürcü çevrelerin yer almış olabileceği sonucunu çıkarmak yanlış olur. Ermenistan yönetimince ken- disine adil yargılama sözü verilen Unan- yan'ın yargılanması sırasında bu konu- dayapacağı açıklamalarda, Moskova'nın olaydaki olası rolüne bir açıklık getirme- si pek beklenemez. Esasen adı geçenin böyle bir niyetinın sezilmesi halınde en- gellenmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu ara- da, asıl önemli olan husus, şayet Mos- kova'nın bu olayda parmağı varsa ken- disini büyük bir baskı altında hissede- cek olan Koçaryan'ın bundan böyle na- sıl biryol izleyeceğidir. Herhalükârdaola- yın Ermenistan'da ciddi bir iç kargaşa ve istikrarsızlık ortamı yarattığı bir gerçek- tir. Bu gelişmelerin ışığında, ABD başta olmak üzere Batılı devletlerin Ermenistan ile temaslannı yoğunlaştırarak Dağlık Ka- rabağ mevzuunda Bakû ile süratli bir çö- züme varılmasının önem ve zorunluluğu hususunda Erivan'daki yönetıcilerı ikna etmeleri gerekmektedir. Gerçekten de, bu bölgede barışın tesisi sonucunda, Er- menistan'ın kapı komşusu olan Türkiye ile ve Türkiye üzerinden Batı ile ilışkileri- ni geliştirmesinin bu ülkeye büyük kaza- nımlar sağlayacağı kuşkusuzdur. Ayrıca bunun, şimdiye kadar bu anlaşmazhkta Moskova'nın siyasi ve askeri desteğine duyduğu ihtiyacı gereksiz kılmak suretiy- le, Ermenistan'ın Rusya'ya karşı bağım- sızlığını güçlendireceği de söylenebilir. Hükümetimizin de, Karabağ sorununda- ki gelişmeleri dikkatle izleyerek Erivan'a olumlu mesajlar vermesi keza isabetli olacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın sal- dırı üzerine Koçaryan'a gönderdiği me- sajı ve hükümetimizin Koçaryan'ın cenaze törenine katılmak üzere bir devlet bakanımızı görevlendirmesıni bu çer- çevede değerlendirmek gerekir. BİTTİ