Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Curnhuriyet
Imtiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni Orhan Erinç 9
Genel Yayın Koordmatörü. Hikmet
Çetinkaya # Yaznşlerı Mudurlerı
IbrahimYıldız (Sorumlu), DinçTayanç
# Haber Merkezı Müdüriı. Hakan Kara
0 Görsel Yönetmen Fikret Eser
Dış Haberler Şinasi Danışoğiu # tstıhbarar
Cengiz Yddmm 9 Kultur Handan Şenköken
9 Spor: Abdûlkadir Yücelman 9 Makaleler
Sami Karaören 9 Düzeltme Abdullah Yazıcı
9 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 9 Bılgı-Belge.
Edibe Buğra 9 Yurt Haberlen: Mehmet Faraç
YaymKuruhi. İlhanSelçuklBaşkanl.
Orhan Erinç. Oktay Kıırtböke.
Hikmet Çetinkaya. Şükran Soner,
Ergun Bala. Dinç Tayanç, tbrahim
Yıidız, Orhan Bursalı. Mustaft
Balbay, Hakan Kara.
ArıkaraTemsılcısı Mustafa BalbayGHaberMudüni Doğan
Akın Atatıirk Bul\an No: 125, Kat:4, Bakaıüıklar-Ankaıa
Te! 4195020 (7 hat), Faks. 4195027 9 Izmır Temsılcısı:
Serd»rKıak,H.ZıyaBlv. 1352 S.2<3Td: 4411220, Faks:
4419117 9 Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoglu, tnomiCd.
119 S N o l Kat'l.Tel 363 12 11,Faks 363 12 15
Koordınatör Ahraet Korulsan 0
Muhasebe' Bülent Yener 0
tdare Hüse>TnGürer9Işletme'
ÖnderÇeKk9B!İgı-lşlem Nail
Inal 9 Bılgısayar Sıstem:
Mürüvet Çiler
MEDYA C: • Yönetım Kuralu
Başkanı - Genel Müdür Gülbin
Erduran # Koordınatör' Reha
Ifitman • Genel Müdür Yardımcısı
Mine Akdağ Td 514 07 53 -
5139580-5l384«^61,Faks 5138463
Vavunlavan \e Bıs&n: ^en Gun Haber Ajansı, Basın \e Yaymcıhk A Ş
Türkocağı Cad 3941 Caıalcğlu W34 Ist PK 246 Istanbul Tel (0'212) 512 05 05 (20 hat) Faks (»212)513 85 95
1AĞUSTOS1997 Imsak: 4.07 Güneş: 5.53 Öğle: 13.18 Ikindi: 17.10 Akşam: 20.28 Yatsı: 22.07
Çatal-bıçaklarla
caz konseri
• Haber Merkezi -
Beymen Casa Club, önceki
akşam ve dün akşam,
ParkOrman'da düzenlenen
"Barbeceue party"lerde
clubseverleri ağırladı.
Gecelerde, fırmanın
tencere takımlan ve çatal-
bıçaklannı müzik aleti
olarak kullanan Hi-Jazz
grubu ile solıst Meltem
Kaymak, kotıuklara bir
konser verdiler.
Tiyatro oyununa
yasaklama
• İZMİR (Cumhurryet
Ege Bürosu) - Ege Sanat
Tiyatrosu tarafından ilk kez
Izmir'de sahnelenecek olan
Sıvas katliamını anlatan
"Otel Madımak" adlı oyun
tzmir Emniyet
Müdürlüğü'nce hiçbir
gerekçe gösterHmeden
yasaklandı Oyunu
sahneleyen Serdar Aygün,
yetkililenn hiçbir gerekçe
göstermeden oyunu
yasaklamasını
"anlaşılmaz" buldugunu
söyledı.
İstanbul'da
elektrik kesintisi
• İstanbul Haber Servisi -
Çağlayan bölgesindekı
trafo merkezlerinde
yapılacak çalışmalar
nedeniyle bazı bölgelere
bugûn 10 saat süreyle
elektrik verilemeyeceği
bildirildi. Bugün 08.00-
18.00 saatleri arasında
elektrik verilemeyecek
yerler şunlar: Şişli, Yıidız
Teknık Üniversitesi. Vefa
Poyraz Caddesı, Gürûn
Caddesi, Çam Sokak ıle
Izzetpaşa, Yeniyol Caddesi,
Gürûn Caddesi ve Ayazma
Sokak'ın bir bölümü.
Fotoğraf
yarışması
• İstanbul Haber Servisi -
Şalom gazetesi, "Çağdaş
Türk Yahudilerinin Kültür
Değerleri" konulu fotoğraf
yanşması düzenledi. Dini
tören, çeşitli dinsel ve
toplumsal objeler,
meslekler, portre ve sosyal
yaşam konulanndan oluşan
yanşmanın son katılım
tarihinin 15 Ekim 1997
olduğu kaydedildi.
TRT'ye atama
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - TRT Yönetim
Kurulu üyelığine. DYP lideri
ÇiUer hakkmdakı TEDAŞ ve
TOFAŞ sorusturmasında
savunmasını hazırlayan Prof.
Dr. Zeki Haflzoğullan
atandı. Radyo Televizyon
Üst Kurulu tarafından
önenlen 2 aday arasından
seçilen Prof. Dr. Zeki
Hafızoğullan'nın atanması
Bakanlar Kurulu'nca kabul
edildi.
Türkiye'de GSYlH'ye göre sosyal güvenlikten yararlanma oranı yüzde 4.9
Sosyal güvenlikten kalchk• Türkiye'de
çalışanlann
gelirlerine göre
sosyal güvenlik
ödemeleri yüzde
11.7 olarak
hesaplamrken. bu
oran Hollanda'da
29.3, Yunanistan'da
15.8'lerde
seyrediyor. Avrupa
Birliği ortalaması
ise yüzde 11.9
olarak
vurgulanıyor.
İstanbul Haber Servisi-
Avrupa Birliği'ne gırmek
için tüm imkânlannı se-
ferber eden Türkiye, sos-
yal güvenlik notu snalama-
sında son sırada yer alı-
yor.
OECD kaynaklanna gö-
re, Avrupa Birliği'ne üye
ülkelerde Gaynsafı Yurt
Içi Hasıla'ya (GSYÎH) gö-
re sosyal güvenlikten ya-
rarlanma oranı ortalama
yüzde 23.7 olarak hesap-
lamrken, ülkemizde bu
oran yüzde 4.9 gibi hiç de
iç açıcı olmayan bir sevi-
yede.
Tüm dünya ülkelerinde
devletin sosyal devlet ol-
ma özelligini ön plana çı-
karma yolunda en önem-
li özelliklerin başında ge-
len sosyal güvenliğin sağ-
lanması unsunı Türkiye'de SOS veriyor. Petrol-Iş
Sendikası'96 raporu verilerine göre, sosyal güven-
liğin bir ülkede sağlanmasının başlıca yolu elde-
ki kurumlan koruyup kollayıp desteklemesinden
geçiyor.
Fon amaç dışı kullanılmamalı
Yine sosyal güvenlik finansmanına devletin
mutlaka katkıda bulunması istenirken, fonlann
başka kanallara aktanlıp amaç dışı kullanılma-
ması da temel bir ilke olarak kabul görüyor. OECD
kaynaklanna göre, Türkiye'de sosyal güvenlik,
Avrupa Birliği'ne üye ülkelerle karşılaştınldığın-
da çok yetersiz kalıyor. Örneğin Türkiye'de
GSYlHye göre sosyal güvenlikten yararlanma
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE GSYİH'YE GÖRE
SOSYAL GÜVENLİĞEİŞVERENLER VE DEVLETİN KATKILARI (%)
Danimarka
irianda
ingiltere
Isveç
Finlandiya
lşveren(1) Devlet
0.3 88.2(1992) Belçika (2)
3.0 59.8(1992) HoHanda
4.0 57.2(1991) Almanya
13.0 54.2(1992) Yunanistan (2)
11.0 51.4(1992) Avusturya
Lüksemburg (2) 7.0 372(1990) Fransa
Italya
Ispanya
9.0 32.7(1990) Portekiz (2)
9.0 29.4 (1991) AB Ortalaması
Türkiye
(1)1993(2)1992
Not: GSYlH'nin açılışı "Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'dır.
Kaynak: OECD,The Tax/Benefit Position ofProduction Workers,
ILO Labour Report 1994, 1995 Eurostat. Tabto 23.
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ
ÜLKELERİNDE GSYİH'YE GÖRE
SOSYAL GÜVENLİKTEN
YARARLANMA ORANLARI (%)
0/.
Isveç
Finlandiya
Danimarka
Hollanda
Fransa
Almanya
Avuâturya
Italya
Ispanya
Ingittere
Yunanistan
Portekiz
38.3(1992)
30.5(1992)
29.5(1992)
28.4 (1991)
26.1 (1990)
24.7 (1992)
24.5 (1992)
21.6(1990)
19.4(1991)
18.3(1991)
14.2(1991)
9.0(1992)
AB Ortalaması 23.7
Türkiye
Not: GSYlH'nin
4.9(1992)
açılışı "Gayri Safi Yurtiçi
Hasıla"dır. Kaynak: ILO, Labour Report 1994,
1995. Tablo 22.
TÜRKİYE
lşveren{1) Devlet
10.0 27.5(1990)
3.0 27.3(1991)
8.0 26.6(1992)
5.0 242(1991)
7.0 21.0(1992)
12.0 18.3(1990)
5.0 8.5(1992)
7.1 37.4
2.0 0.6 (1992)
Annual Report 1990-1993,
VE AVRUPA BİRÜĞI
ÜLKELERİNDE ÇAUŞANLARIN
GELİRLERİNE GÖRE SOSYAL
GÜVENLİK ÖDEMELERİ (% 1993}
Hollanda
Fransa
Almanya
Avusturya
Yunanistan
Belçika
Lüksemburg
Portekiz
AB Ortalaması
Türkiye
Kaynak: OECD,
29.3(talya 10.0
18.4 irianda 8.8
18.3 İngiltere 7.6
17.5Finiandiya 7.1
15.8 Ispanya 6.1
13.1 Danimarka 2.5
12.5 Isveç 1.0
11.0
11.9
11.7
The Tax/Benefft Position of
Production Workers Annual Report 1990-
1993
Tablo 24
oranı sadece yüzde 4.9 olarak gerçekleşırken, bu
oran Isveç'te yüzde 38.3, Danimarka'da 29.5, Al-
manya'da 24.7, Italya'da 21.6 olarak gerçekleşi-
yor.
Yine aynı araştırmaya göre, Türkiye'de çalışan-
lann gelirlerine göre sosyal güvenlik ödemeleri yüz-
de 11.7 olarak hesaplamrken, bu oran Hollanda'da
29.3, Yunanistan'da 15.8'lerde seyrediyor. Avru-
pa Birliği ortalaması ise yüzde 11.9 olarak vurgu-
lanıyor.
Uzmanlar, çalışanlann gelirlerine göre sosyal
güvenlik ödemelerinin karşılaştınlması yapıldığın-
da Avrupa Birliği'ne üye ülkelerle hemen hemen
yaklaşık değere sahip Türkiye'de devletin katkı-
sının uçurum denecek kadar aleyhımize olduğu-
na dikkat çekiyorlar.
Uzmanlar devletin sos-
yal devlet olma özelliğinin
ön plana çıkması için ya-
pılması gerekenleri şöyle
özetliyor:
- SSK ve diğer hiçbir
sosyal güvenlik kurumu
özelleştirihnemelidir.
- SSK'nin özelleşmesi
değil. tam anlamı ile özerk-
leşmesi gereklidir.
- Emekliliğe hak kazan-
ma koşullannda örneğın
emeklilik yaşını yükseltme
gibi yapılmak ıstenen de-
ğişiklikler gündemden çı-
kanlmalıdır.
- Imtiyazlı ve özel emek-
lilik olanaklanna son ve-
rilmelidir.
- Emekli aylıklarının
alım gücü yeterli bir stan-
darda bağlanmalıdır.
- Sigorta primleri içinde-
ki işveren payı yükseltilme-
lidir.
- Beyan edilmiş prim
alacaklan etkin bir şekil-
de tahsil edilmelidir. Af çı-
kanlmamalıdır.
Kaçakişçi
çalıştirma önlenmeü
- Kaçak işçi çalıştirma,
bordroda düşük ücret gös-
terme ve az süre çalışma
göstermeleri önlenmelidir.
- Kısmi süreli çalışma,
eve iş verme gibi tipik ça-
lışma biçimleri sigorta kap-
samına alınmalıdır.
- tşşızlık sigortası ger-
çekleştiribnelidir.
- Keyfı ışten çıkarmalan önleyecek güvenceler
getirilmelidir.
- Pnm karşılığı olmayan yükümlülüklerin kül-
feti, genel bütçeden karşılanmahdır.
- Sağlık hizmetlerinin, altyapı yatınmlan ile ka-
litesi ve standardı arttınlmalıdır.
- SSK hekımlerine tam gün çalışma uygulama-
sı getirilmelidir.
- Çevre sağlığı ve sağlık eğitimi de sosyal gü-
venlik kapsamına alınmalıdır.
- Uzun vadede. zorunlu ihtiyaç kalemlerinden
olan konut-beslenme-ulaşım gibi gereksinimler
de sosyal güvenlik kapsamına alınarak tüm in-
sanlar için sorunsuz ve huzurlu yaşam olanaklan
saglanmalıdır.
Nes^kampanyalansayesindeüikeınizdekısasün^ebeğe-
nikazananDotefınnası,çocuklanngönlünükazanrn^ade-
vam ediyor. Dünyanuı en büyük muz üreticisi ve meyve-sebze satıcdanndan biri olan Dole firması son kampama-
sı çerçevesinde iîd çocuğa rüya gibi bir tatil olanağı sundu. Türkiye çapında gerçekleştirilen kampanva sonunda
Ankara'dan Seray Aksaray ve İzmir'den Mefis Akatlar Paris Eğlence Parkında unutulmayacak anlar yaşadılar.
Eurogold'a bir darbe de Cümüşhane'den
Orman Bakanbğı ÇED
raporuna onay vermedi
HAKAN DİRİK
e-posta : tan (" vol. com. tr
İZMİR- Bergama'da Danıştay karanna
uymamakta direnen Eurgold, bir darbe de
Gümüşhane'denyedi. Çevre Bakanlıgı'nın
isteği doğrultusunda Eurogold'un Gümüş-
hane'deki altın madenine yönelik ÇED Ra-
poru'nu inceleyen Orman Bakanlığı. olum-
suz görüş bildirdi. Bu arada Danıştay ka-
rannın uygulanmaması nedeniyle Berga-
ma'da bir araya gelen Çevre Yürütme Ku-
rulu üyeleri, köylü önderleri ve avukatlar,
ÇevTe Bakanı İmren Aykut hakkında ıtıa-
nevı tazminat davası açma karan aldı.
Sıyanürle altın aramak için ülkemize ge-
len Eurogold'a yol göründü. Orman Bakan-
lığı, Eurogold'un Gümüşhane'deki altın
madenı için hazırlanan ÇED raporuna onay
vermedi.
Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
Yavuz Yüksel imzalı Çevre Bakanlığı'na
gondenlen 10 Temmuz 1997 tarihli yazı-
da şöyle deniyor-
"Gümüşhane'nin Mastra Köyii yakınla-
nnda işletümesi planlanan altın madeniy-
le ilgili olarak hazırlanan ÇED raporu in-
celcnmiştir. Söz konusu faaliyet alanınm
Kelkit Ça\ ı havzasındave Godil Dercsi'nin
hemen \akininda bulunması,ağaçiandmna
alanını olumsuz etldleyeceği ve siyanür me-
todu knllanılafağınrian. yöre halkının sağ-
hğuu,tanm, ha> vanalık veekolojikdenge-
yi olumsuz etküeyecektir. Bu nedenle baş-
ka bir metot kullanılmaması durumunda
yöre halkının da eğilimleri doğrultusunda
bakanlığımızca söz konusu faaliyetin ger-
çekleştirilmesinin uygun ohnayacağı kana-
atine varılınıştır."
Öte yandan Eurgold'a karşı en ateşli mü-
cadelenin yürütüldüğü Bergama'da Danış-
tay karannın uygulanmamasımn ardından
Çevre Yürütme Kurulu üyelen, köylü ön-
derleri ve avukatlar toplandı. Çevre Baka-
nı'nın son açıklamalannın değerlendinldi-
ği toplantının sonuç bildirgesinde İmren
Aykut'un verdiği demeçlerle mahkeme ka-
rannı "sulandırdığı*' belirtıldi. Bildıride, hu_-
kunun üstünluğünü paspas yapan sıyasiler
ve bürokratlara karşı hukuk savaşı açılaca-
ğı dile getirildı.
i
Dünyaya
ters bakış
Avustrarya milli takımı,
önceki gün Serbest
Adama Dünya Kupası
karşdaşmalan
çerçevesinde son ısuuna
hareketierini
tamamladı. Bugün
resmi olarak başlayan
yanşmada AvustraJya
takımından Jonathan
Sweet, üstün
perfbrmansı ile göz
doMurdu. Güney
Yanmküre'de
gerçekfcştirüen bu
kaı-şılaşma ile hava
oyunlan sezonu açıldı.
Hava Oümpiyatları bu
yıl Türk Hava
Kurumu'nun
düzenienıeayle eyül
aymda ülkemizde
yapılacak. (Fotoğraf:
REUTERS)
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Bu 'Sorunlar' Tartışılmalı!..
Yanlış hatırlamıyorsam, birajans bütteninin 'ec-
nebibasın özeften'nde okumuştum; epeyce otu-
yor, o sıralar, Yunanistan'la aramız yine gergin, bi-
linmez hangi NATO toplantısından sonra, galiba
Brüksel'de Yunanlı gazeteciler, bir Amerika'lı ge-
nerale soruyorlar: "-...Türkiye ile Yunanistan 'sı-
cak' savaşa girerse, sizce netice ne olur?",
Amenkalı generalin cevabı aynen şuydu: "-Türk Si-
lahlı Kuvvetleri, Yunanistan'ı kahvattda yer, üs-
telik geğirmez bile!"
Le Figaro, Fransız basınının 'muhafazakâr de-
mokrat' kesiminden eski ve ünlü bir gazete; RE-
FAHYOL bunalımı sırasında, Türkiye -bu vesiley-
le Türk Silahlı Kuvvetleri- Avrupa'nın gündemine
girmişti ya; bu gazetede bir 'değerlendirme' yazı-
sı çıktı, yukardaki 'gözlemi', bana hatırlatan, orada
karşılaştığım, benzer bir 'değerlendirme'; Claude
Lorieux diyor ki:
"...Türk Şilahlı Kuvvetleri 600 bin kişilik mü-
kemmel düzene sahip bir ordu. Batılı bir aske-
ri uzmana göre, eğer Suriye, bu güce sataşır-
sa, ağzı bumu dağılır; Yunanlılar sataşırsa, du-
rumlan daha da kötü olur; hele Bulgarlar sata-
şırsa, tamamen perişan olurlar. Istanbul'daki 'As-
keri Muze'nin 'Hataralar
1
duvanna, Attilâ'nın adı
beyhude yazılmadı'..." (Le Figaro, 2 Temmuz 1997)
Ülkemizde halkın silahlı kuvvetlere olan güven ve
sevgisini, elbette 'ecnebi'öen öğrenecek değiliz; yıl-
lardır, yaptırılan bütün kamuoyu araştırmalan, aynı
sonucu verirler, Le Figaro da, bunun altını çizmiş;
aynca, bir süre önce ucundan kıyısından iliştiğim
bir başka 'gerçeği' de 'atlamıyor':
"...subay olmak, hele hele paşa olmak, pek
çok Türk gencinin ortak rüyası. Aristokrat sını-
fın otmadığı bu ülkede, askerlik mesleği bir sos-
yal yükselme yolu. Örneğin Genelkurmay Baş-
kanı Karadayı, bir çcftçi çocuğu..." (Le Figaro, 2
Temmuz 1997)
Işaret etmeye çahştığım da bu değil miydi? Türk
ordusu bir Halk Ordusu'dur, çünkü bir kere Kuva-
yı Milliye kökenlidir, ikincisi, Tanzimat'tan bu ya-
na, Türk burjuvazisi - 'kompradorluğu' yani 'koz-
mopolitliği'ağır bastığından, askerlik mesleğine iti-
bar etmemiş, bu yüzden de, Silahlı Kuvvetler'in
yüksek kumanda kademesinde, daima 'halkçocuk-
lan' bulunmuştur. Belki Gâzi Mustafa Kemal'e, do-
layısıyla, 'laik ve demokratik' Türkiye'ye bağlılık,
bundan ileri geliyor.
lyi de, insana sormazlar mı? Türk demokrasisin-
de 'laikliği savunmak', 'seçkin bir mutlu azınlığın'
temsilcisi 'siyasiparf/7er'in, 'iktidar olmasını' yada
'iktidarda kalmasını' sağlamak mıdır? Türkiye, hiç
değitee, 'SovyetTehdidi'nden kurtulduktan son-
ra; Cumhuriyet'i korumanın, kafa başına yıllık
geliri beş bin dolarla yirmi beşbin dolar arasın-
da olan -üstelik Türk Silahlı Kuvvetleri'nde 'za-
bit olmayı', ne dün, ne de bugün düşünen-, o
yüzde 20'lik 'mutlu azınlığın'; iktidannı koru-
mak demek olmadığını düşünmemeli midir?
Kim çıkıp da Mustafa Kemal'in 'savunma anla-
yışı' buydu diyebilir?
GâzTıHn 'dış polltlkası' neydi?..
I nanılmaz şeyler söylüyorlar, kulaklarınızla duyu-
I yorsunuz. Bir ay oldu mu? 'Yetkili' bir ağız, Tür-
kiye Cumhuriyeti'nin, kurulduğundan beri, 'Av-
rupa'ya katlmayı amaç edindiğini' söyledi. Lüt-
fen, peçetelerle havlulan, birbırine karıştırmaya-
lım! Türkiye Cumhuriyeti'nin amaç edindiği 'çağ-
daş uygartık düzeyine ulaşmaktır'; eğer, bu düzey
Avrupa'daysa, elbette Avrupa'nın 'düzeyiniyaka-
lamaya' çabalayacağız; başka yerdeyse, -ki hani-
dir öyledir- bu takdirde, Türkiye'nin amacı, o yer-
deki 'düzeyi ya/ca/ama/c' olacaktır. Bu bir!
Diyelim ki o 'zat-ı muhteremin' dili sürçtü, aslın-
da, Türkiye'nin 'dış politikasının amacı' diyecek-
ti de, yanlışlıkla Türkiye Cumhuriyeti'nin amacı
dedi; 'beyanat'yine doğru olmaz ki! Yaşayanlar he-
nüz ölmedi, tanıklık edebilir: Gâzi'nın Cumhuriye-
ti döneminde, Türkiye'nin 'dışpolitikası' Batı ek-
seninde bir 'dış politika' sayılamazdı; o ölünceye
kadar, Türkiye'nin Bab'lı hiçbir ülkeyle 'ittifakbağ-
lantısı' yoktu; Türk dış politikası, şu üç eksen üze-
rine bina edilmişti: 1/Balkan Antantı (Türkiye,
böylece Balkanlar'daki eski Osmanlı toprakla-
nnı kontrol ediyordu.); 2/Saadâbâd Paktı (Tür-
kiye, böylece Irak, Iran ve çevresindeki, sö-
mürge, yan sömürge, gizli sömürge ülkeleri
kontrol ediyordu); 3/SSCB dostluğu ve işbirli-
ği (Türkiye, böylece Bat'nın iki yüzyıldır kışkırt-
tığı Türk/Rus düşmanlığını, yok ediyordu).
Avrupa ile 'bütünleşmek' amacındaki 'dış poli-
tika',böy\e mi olur? Tam tersine: Gâzi Mustafa
Kemal, 'Sistem'e karşı, Türkiye'yı 'yukardan ve
cenahlardan emniyetealacak', net bir 'Avrasya Po-
litikası' tasaıiamış ve uygulamıştı; o dönemde An-
kara, bu sayede, ona hiç de iyi gözle bakmayan
Batı Avrupa ülkeleriyle, -Musul, Hatay ve Oniki
Ada yüzünden-, rahatlıkla uyuşmazlığa girebilmiş;
'ültimatomlannı' gözünü kırpmadan reddetmiş,
'tam bağımsızlığın' gücünü kullanarak, İngiltere
Kralı'nı 'ayağına getirebilmiş't\r\
Yeni bir 'durum muhakemesi'..
Bu bakımdan, 'Bati'nın Deli Gömleği'nı giydik-
ten sonra, Ankara'ya, son derece çıkannay-
mış gibi, 'kabul ettirilen' iç ve dış politika 'amaç-
lan'; gerçekteTürkiye'nin değil, 'Sistem'in 'savun-
ma anlayışına' göre şekilleniyordu; o sebeptendir
ki, çeyrek yüzyıl içinde, Türkiye, bütün komşula-
nyla uyuşmazlık halinde olan, bir ülkeye dönüşmüş-
tür.
Peki, Mustafa Kemal'in 'Ulusal Savunma An-
layışı' neydi? Meraklısı bilecektir. 7O'lı yıllann dağ-
dağalı günlerinde, sorunu enine boyuna tartışmış-
tım (Bkz. 'HangiAtatürk', 3. basım. s. 183/233. Bil-
gı'Yayınevi). Artık 'SovyetFaktörü'etkısmi kaybet-
ti, Kafkasya, Balkanlar, Ortaasya çokfarklı 'stra-
tejik değerler' taşıyor; 'Sistem' kendi içinde çeli-
şiktir. Avrupa, Uzakdoğu, ABD çelişkisi, çok açık;
bu yüzden, Türkiye'nin 'savunma anlayışı'nda da,
Müdafaa-i Hukuk Doktrini'ne dönmesinde, gü-
nümüzün şartlanna göre, 'yeni bir durum muha-
kemesi' yapmasında, 'esaslı' fayda vardır.
Kimbilir? Belki 'yapmıştır' bile!
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.eda.fr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm