Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CumhuriyetSaMbi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmem: Orhan Erinç 0
Genei Yayın Koordmatörü. Hikmet
Çetinkaya 9 Yazuşlerı Mudurlen
Ibrahim Yıldız DinçTayanç(Sorumlu),
# Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara
9 Göreel Yönetmen: Fikret Eser
Dış Haberier Şinasi Danışoğlu • lstihbarat
Cengiz Yıldının • Ekonornı Bülent Kızanlık
9 Kultür Handan Şenköken 9 Şpor
Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami
Karaören • Düzeltme Abdullah Yazıcı
• Fotojraf Erdoğan Köseoğlu • Bilgi-Belge
Edibe Buğra • 'Yurt Haberlen Mehmet Faraç
YaymKurulu. İHnnSeiçukfBaşkan).
Orhan Erinç, Oktay Kurtböke.
HikmetÇetinka>a.Şnknuı Soner.
Ergun Bakı. Dinç Tayanç, tbnhim
Yıldız, Orhan Burub, Mmt»fa
Balbav, Hakan Kara.
Ankara Tetnsılcısı: Mustafa Balbav 9 Haber Müdünı. Doğan
Akın Atatürk Bulvan No: 125, Kat:4. Bakanlıklar-Ankara
Tel- 4195020 (7 hat). Faks: 4195027 9 izmır Temsılcısr
S«nlarKnık,H.ZıyaBlv 1352S.23Tel 4411220. Faks
4419117 9 Adana Temsılcısr Çetin Yiğenoğlu. InönüCd
119 S. No 1 Kat:l, Tel. 363 12 11. Faks: 363 12 15
Müessese Müdûıü. Erol Erkut 9
Koordınatör Ahmet Korulsan 9
Muhasebe' Bütent Yener 9 Idare.
Hiseyin Gürer 9 LjleBne: Önder
Çeük 9 Bılgı-îşlem. Nail tnal 9
Bılgısayar Sıstem Mürüvet ÇUer
MEDVA C: • Yönetım Kuralu
Başkanı - Genel Müdur Gûlbin
Erdtıran # Koorduıatör Reba
Işıtman # Genel Mûdûr Yardnncısı
Mine Akdağ Tel 514 07 53 -
513958O-513M«W1.Faks 5138463
Ya)inl&an ve 3anıı: Yeıı Gûn Haber Ajansı. Basın ve Yayıncılık A Ş
Türko:^ Cai 9-l Cagioğm 34334 îst PK 246 Istanbul Tel (0712) 512 05 05 (20 hat) Faks. (0/212) 513 85 95
1 OCAK 1997 İmsak:5.49 Giineş: 7.22 Ögle: 12.15 tkindi: 14.32 Akşam: 16.53 Yatsı: 18.21
Deng Siaoping
tıastanede
• HCNGKONG(XFP)-
Sağlık dunrnu kötüleşen
Çin'irı fiili Kden Deng
Siaopng'ın hastaneye
kaldırJdıği Dildirildi. Son
aylardi sağLğı kötüleşen
Deng Siaop ng, başkent
Pekh /akınanndaki askeri
No. 3( 1 Hastanesi'ne
kaldnlarak aal tedavı altına
alındı. 92 ycşındaki Deng'in
sağlık durunu ve hastalığına
ilişk:nbılgi verilmedi. Geçen
ekim eyında Hong kong
basınıada yer alan
haberlerde, Deng'ın işittne
kaybıra uğrıdığı, yûrûme ve
konuşma yeteneğinı yitirdiği
betirtitmişti
KupUar köy bastı
• ATİIVA <AA)-
Yunanıstan'da kar nedeniyle
yollan kapanan bir köye
kurtlar saldırdı. Orta
Yunarustan'daki dağlık Piçi
köyüne saldıran bir kurt
sürüsü. 50 büyük ve
küçükbaş hay^aru parçaladı.
80 nüfushı Piçi köyünûn
muhtan Ba>an tlektra Kreça,
geceleri korku içinde
yaşadıklannı ve av tüfekleri
ile nöbet tuttuklannı, köyün
etrafını saran kurtlann
insanlara saldırmak için
firsat beklediklerini söyledi.
Kreça. tehlikeden yetkili
makamlan önceden haberdar
ettiklerinı, ancak hiçbir
önlem alınmadığını,
yetkililerin kurtlann
korumaya alınmış vahşi
hayvan cinsınden olduğu
yanıtı verdiklerini açıkladı.
Cat Stevens'ın
İstam okulu
• LONDRA (Cumhuriyet) -
Nakşıbendı tarikatı lideri
Şeyh Nazım Kıbnsi'nin
müritlerinden olan ûnlü
şarkıcı Cat Stevens, diğer
ismiyle Yusuf tslam'ın
kurduğu Islam okulunu
Ingiliz hükümeti de tanıdı.
Ilahiyat dersleri verilen ve
Kuran okutulan okula devlet
yardımı sağlanması da kabul
edildi. Ingiltere'de okullara
destek sağlamak amacıyla
kurulan Funding Agency for
Schools (FAS), Kuzey
Londra Brent'te bulunan
okulun, Katolik ve Anglikan
okullan ile aynı statüde
olduğu gerekçesiyle yardım
almasının uygun olduğunu
açıkladı.
Asil Nadir Ingiliz
basınında
• LONDRA (Cumhuriyet)-
tngiltere'nin skandallarla ve
başanlarla dolu iş
dünyasında Kıbnslı Türk
işadamı Asil Nadir'in ismi
yine unutulmadı. The Times
gazetesınde yer alan
karikatürlü haberde, 1996
yılının iş dünyasında yaşanan
önemli olaylara yer verilirken
Asil Nadir'in bir dönem
yardımcılığını yapan
Elizabeth Forsyth'ın da Polly
Peck'e ait 400 bin sterlinlik
parayı zimmetine
geçirmekten 5 yıl hapis
cezasına çarptınldığı
bildirildi. Asil Nadir
KKTC'de yaşarrunı
sürdürürken uzun süre
KKTC'de kalanvedaha
sonra Londra'ya dönerek
Ingiliz polisine teslim olan
yardımcısı Elisabeth Forsyth,
zimmetine 400 bin sterlin
gecirmekle suçlanarak 5 yıl
hapse mahkûm edilmesine
itiraz etti. Forsyth, itirazının
Yüksek Mahkeme'de
görüşülmesine dek serbest
bırakılmasını istedi ve buna
gerekçe olarak yüksek
tansiyonu olmasını, aynca
hasta annesinin bakıma
ihtiyacı ohnasını gösterdi.
Ancak mahkeme Bayan
Elizabeth Forsyth'in bu
isteğini reddetti.
Gerillaların
müthiş kaçışı
• Dış Haberier Servisi -
Şili'de etlcinlik gösteren solcu
Manuel Rodnguez
Yurtseverler Cephesi
örgütünün dört lideri,
Santiago'da çok sıkı biçimde
korunan bir cezaevinden
helikopterle kaçtılar.
Cezaevinin damının üzerine
gelip alçalan bir helikopter,
damda bekleyen beş kişiye ip
merdiven attı.
Dört kişi helikoptere binmeyi
başardı, ama beşinci kişi
cezaevi güvenlik güçlerinin
açtığı ateş sonucu yaralandı
ve kaçamadı.
Helikopter havalandıktan
kısa bir süre sonra bir parka
indi ve gerillalarla
arkadaşlan burada
kendilerini bekleyen bir
otomobile binerek kaçtılar.
Olayın ardından
havaalanlan, sımrlar ve
otoyollarda sıkı güvenlik
önlemleri almdı.
Filipinler'de havai fişek patlamalarında 1 ölü, 174 yaralı
Kutlama zayiatlan
• Saat farkıyla yeni yılı bizden önce kutlayan
Uzakdoğu'da kutlamalara üzüntü kanşırken îslami
terör korkusu içindeki Fransa'da havai fişekler
yasaklandı. Pakistan'da radikal İslamcılar yeni yıl
partileri düzenlenmemesi uyansında bulundu.
Dış Haberier Servisi - Yaşlı dünya.
umudun bir iki dakikahğma havai
fişegine dönüştüğü, sonu gelmez
hayallerin, beklentilerin birkaç
küçük hediye paketine sığdınlmaya
çalışıldığı bir yeni yıb daha geride
bıraktı. Açhğvn ve bitmez tükenmez
savaşlann içindeki kimileri için
1996'nın sona ermesi pek bir anlam
ifade edemezken kimileri de büyük
coşkularla karşriadılar yeni yıh.
Dünyanın doğusunda yeni yıl
kutlamalan saat farkı nedeniyle
bizden önce yapıldı. Ve her yıl
olduğu gibi bu yıl da kutlamalar
bazılanna ölüm getirdi. Filipinler'de
ev yaptmı bir fişeğin ateş alması
sonucu 5 yaşmdaki bir kız çocuğu
yaşamını kaybederken ülke
genelinde de kutlamalar sırasında
fışek ve maytap patlatılmasından
toplam 174 kişi yaralandı.
Görkemli kutlama
Avustralya'nm başkenti Sidney'de
fılmlere konu olan ünlü Harbour
limanında ise yeni yıl kutlamalan
her zamankinden çok daha görkemli
gerçekleşti. 2000 yılının
Olimpiyatlanna hazırlanan ülkede
bugüne kadarki en büyük havai
fışek gösterisi düzenlendi.
Gösterileri yanm milyondan fazla
insanın izlediği belirtiliyor.
Bazı ülkelerde ise yeni yılı
eğlenerek karşılamak isteyenler
çeşitli yasaklarla karşılaştılar.
Pakıstan'da birtakım dini gruplar,
İslam törelerine uygun olmadığı
gerekçesiyle yeni yıl partilerinin
düzenlenmemesi konusunda
"uyanda" bulundular.
Bu gnıplann hükümet yetkililerini
de sıkı önlemler alınması yolunda
uyardığı bildirildi. Köktendinci
Cemaat-i tslamı Partisi'nin gençlik
kanadı Şebab-ı Milli üyelerinin
büyük oteller, dans ve konser
salonlannda denetimler yapacağını
kaydetti.
Terör korkusu
Îslami terörden korkan Fransa'da
yeni yıl kutlamalan için geniş
güvenlik önlemleri alındı. Havai
fişekli kutlamalar yasaklanırken
ülke genelinde güvenlik
görevlilerinin sayısı da arttınldı.
Paris'in ünlü Champs Elysses'i araç
trafığine kapatıldı ve cadde boyunca
polisle acil irtibatın sağlanması için
özel telefon hatlan kuruldu.
Penthouse
Pentagon
kavgası
Dış Haberier Servisi -
Penthouse adlı seks dergi-
sinin yayımcısı, federal hü-
kümetin Amerikan asker-
lerine pornografık malze-
me satışını yasaklayan ka-
rannı durdurmaya çalışıyor.
Genel Medya Birliği, dün
New York Federal Mahke-
mesi'ne başvurdu ve kong-
renin son savunma harca-
malan paketine dahil ettiği
bu karan hükümetin uygu-
lamaya sokmasının engel-
lenmesini istedi. Söz konu-
su karar, askeri üslerin por-
nografik video kaset ve
Penthouse gibi dergilerin
satışını yasakhyor. Pentho-
use'un yayımcısı BobGuc-
cione, karann ABD Anaya-
sası'na aykın olduğunu
açıkladı ve karan "Dind bir
grup azmlığın cinseilik ite
ügBiüşsd görüşierininzor-
la halka benimsettirilme>
r
e
çahşümaa
7
' şeklinde tanım-
ladı. Guccione, Genel Med-
ya Birliği'nin hükümetin
"askeriûslerde hangiyayın-
lann saolıp sarjlmavacağını
otuşturulacakbir sansür ku-
rulunda tarüşüarak kara-
ra bağlanmasr önerisine
de karşı çıktığını beUrti. Söz
konusu karar, kongredeki
Cumhuriyetçılerden Ros-
coe Barttett'in önerisi ile
oluşturuldu.
Doğâ
yüreklere
sesleniyor
19% yılında insanlann doğaya tecavüzü hız kaybetmeden sürdü.
Fransa'nm Pasifık Okyanusu'ndaki sömürgesi Yeni Kaledomada
Voh köyünün yakınlarındaki Mangrove ormamnın kuruması
sırasında doğal bir biçimde ortaya çıkan kalp şekU, doğanın
insanlara verdiği anlamlı bir mesaj oldu. Fujifılm finnasının
havadan çektiği bu fotoğraf, Birleşmiş Vlilletier Eğitim, Bilim ve
Kültûr örgütü l NESCO'nun 2000 yıhnda tamamiayacağı projede
yer alacak görüntülerden biri.
Proje, havadan çekilmiş fotoğraflaria dünyanın ekoJojik evrimini
daha rv i anlamamıa amaçb>
i
or.
Fujimori gerillalarla kan dökmeden anlaşılabileceğini söyledi
Peru'da çözüm ıımudu
Dış Haberier Servisi - Pe-
ru'da 83 kişinin Marksist Tu-
pac Amaru gerillalan tarafin-
dan 14 günden beri rehin tu-
tulduğu Japon Büyükelçili-
ğin'de yılın son gününde ses-
siz bekleyiş hâlâ sürüyor. an-
cak kansız çözüm için umut-
lar arttı. Peru Devlet Başkanı
Japon asıllı Alberto Fujimori
9 günlük suskunluğunu boz-
du ve rehine krizinin kan dö-
külmeden ve kısabir süre ıçin-
de çözüleceğine inandığını
açıkladı.
"Sonunda hem rehineierin
Demdeeytemdleriııinsanhak-
lannı koruyarak kan dökül-
meksizin bir çözüm yolu bulu-
nacağına inanıyorum" diye
konuşan Fujimori, Tupac
AmarugeriUaİannın kurulacak
• Peru Devlet Başkanı, gerillalann silahlannı
bir garantör komisyona vermesini önerirken
Başbakan Pandolfı de krizin kan dökülmeden
en kısa sürede çözülmesini umduğunu söyledi.
bir "garantör komisrona" si-
lahlannı teslim edip ellenn-
dekı rehineleri serbest bırak-
malan karşılığmda kesinlikle
güç kullanılmayacağını açık-
ladı. Ancak garantörkomisyon
hakkında başka bir bilgi ver-
medi.Peru Başbakanı Alberto
Pandotfî de bir açıklama ya-
parak rehine krizinin en kısa
sürede ve kan dökülmeden çö-
zülmesini umduğunu vehükü-
metin bu yönde çahşmalanm
sürdürdüğünü ifade etti
Peru hükümeti bir yandan
banşcıl çözümler ararken bir
yandan da dün hükümetin üst
düzey yetkilileri ile Peru ordu-
sunun ıleri gelenleri toplanıp
rehine krizini görüştüler. Bu
arada Peru polisi de olası bir
kurtarma operasyonuna karşı
tüm hazırlıklannı tamamladı-
ğını açıkladı. Büyükelçilikko-
nutunun benzeri bir binada
eğitim yapan polis kaynakla-
rından yapılan açıklamada
böyle bir operasyonun 3 ila 5
dakika arasında tamamlana-
cağı bildirildi.
Öte yandan Tupac Amaru
(MRTA) gerillanna destek ver-
mek amacıyla önceki gün Ati-
na'daki Peru Büyükelçiliği'ne
bomba atan Savaşan GeriUa
Oluşumu adlı örgütün eylemı
MRTA 'nın Avrupa temsilci-
liği tarafindan kınandı ve bu
tür eylemlerin büyükelçilik
konutundaki rehineierin ve
MRTA geriUaİannın yaşamı-
nı gereksiz yere tehlikeye ata-
cağı bildirildi. MRTA bildiri-
sinde, bu eylemin Penı hükü-
metinin Japonya Büyükelçi-
liği'ne yönelik bir saldrn baş-
latmasına neden olabileceği-
ni belirtti. Bıldiride, bütün dün-
yadaki ilericilere, ülkelerin-
deki Peru Büyükelçilikleri'nin
önlerinde banşçı gösteriler ya-
parak Peru hükümetine kansız,
siyasal birçözüm çağnsı yap-
malan istendı.
uıuul SZnVfmnm nl/JÜ »»şHaberlerServisi-Meksika'nınbaşken-
, suyguncu uıuu tiMeksikodakibjrbanka)1 basıp6^şiyi
rehin alan soygunculann alü saat süren e\lemi kanh birti. Bankayı soyan soyguncular, bankadan kaçmak ister-
ken, güvenlik güçlerinin ateşiyle karşılaşa Bunun üzerine bankaya geri kaçan sovguncular 6 kişi>i rehin aldüar.
Gerardo adlı bir soyguncu kolları bağlı bir adam ve başına silah davadığı bir kadınla, bir otoruobile binerek kaç-
mak istedi, ama güvenlikgüçlerinin ateş açmasıyla yaşamını yitirdi. Olayda, bir rehine ile iki polis memunı yaralan-
dı. Diğer soygunculardan biri yakalamrken öbürii kaçmayi başardı.
Azgelişmişlere 1997 müjdesi
Küba kolera
bulduHAVANA (AFP) - Küba
Sağlık Bakanhğı, 1997 yı-
hnda gönüllü insan denekler
üzerinde yeni bir kolera aşı-
sının klinik deneylerine baş-
lanacağını açıkladı.
SagbkBakanhğı Aşı Araş-
tınna ve Geliştirme Progra-
mı Başkanı Gustavo Sierra,
Küba'da yayımlanan haftalık
Trabajadores dergisine yap-
tığı açıklamada, 1996 yılın-
da başlayan AIDS aşısı ve
yeni kanser tedavisi deney-
lerinin de sürdürüleceğini
belirtti.
Aşı PTOgramı'nda çalışan
uzmanlar, gelişmekte olan
ülkelerde sıklıkla rastlanan
ama Küba'da görülmeyen ko-
lera gibi bulaşıcı hastalıkla-
n önleyen aşılar üzerinde ça-i
lışıyorlar. Uzmanlann spiro-
ket hastalığına karşı geliştir-
dikleri bir aşı da hastalığın
rastlandığı üç bölgede yaşa-
yan 250 bin kişi üzerinde de-
nendi.
Küba Sağhk Bakanlığı 37
yıl önce bedava ve kapsam-
lı bir aşı programı başlatrruş-
tı. O günden beri, 11 mil-
yonluk Küba nüfusunun yüz-
de 95' ine 240 milyon doz aşı
uygulandı. Sağlık Bakanhğı
aşı programı yöneticisi Mi-
guel Angei Galindo, 11 has-
talığa karşı etkili 9 basit ve
bileşik aşının kullanıma
sunulduğunu söyledi.
Amerikalı medyumdan kehanetler
1997'ninen
taze haberlen
VVASHINGTON (AA)-
Amerikalı ünlü medyum Je-
anne Di\on, 1997'de Sad-
dam Hüseyin'in ailesinden
biri tarafindan devrilebilece-
ğini belirterek Irak Devlet
Başkanı'na "dîkkatiior çağ-
nsında bulundu. Amerikalı
medyumun, gelecekyıl için-
de meydana gelebüecek olay-
lara ilişkin tahminleri şöyle:
- Bir yurtdışı gezisi sırasın-
da çekici birdişi, ya Bffl CBn-
ton'ı baştan çıkarmaya çalı-
şacak ya da benzer biri ABD
Başkanı'na karşı suikast gi-
rişiminde bulunacak. Clin-
ton'ın yapması gereken, eşi
HiDary'yi de beraberinde gö-
türmek.
- Kişisel serveti ve harca-
malan, uluslararası önemli
bir lıderin görevini brrakma-
sına neden olacak.
- ABD ve Kanada'dakı Kı-
zılderililer birleşerek bir ül-
ke kılrmaya çalıjataklar.
- Prenses Diana "trajik bir
aşk" daha yaşayacak. Seve-
ceği erkek evli olacak.
-Dominik Cumhuriyeti bir-
leşecek.
- Frank Sinatra'nın sağ-
hk durumudaha da kötüye gi-
decek.
- Tom Cruise, çocuklann-
dan birini kurtarmak için ya-
şamım riske atacak.
- John F. Kennedy Jr. ba-
ba olacak.
- Süper zengin bir Ameri-
kalı, sade bir yaşam için her
şeyini bırakacak ve meditas-
yona başlayacak.
- Üst düzey bir ABD yet-
kilisinın adı uyuşturucu ka-
çakçılığına kanşacak ve ül-
ke büyük bir skandal ile çal-
kalanacak.
- Bir üzüm diyeti çok sık
rastlanan bazı hastalıklann
ılacı olacak.
- Önemli bir Amerikalı
yetkili intihar girişiminde bu-
lunacak.
- Dev bir bilgisayar şirke-
ti iflas edecek.
- Sharon Stone, her üç ay-
da bir sevgili değiştirmeye
devam edecek.
- Ingiltere'de Anne Krali-
çe'nin sağhğı kötüye gıdecek.
- Brezüya'daki kölelik ben-
zeri durumlar bu ülkeye kar-
5i bir ticaret ambargosunun
başlamasma yol açacak.
- Mkhael Jordan sakatla-
narak uzun süre basket saha-
lanndan uzak kalacak.
- Ekim aymda büyük bir
uçak kazası meydana gele-
cek.
- lisa Marie Presley, ünlü
pop yıldızı Michael Jackson
ile evlilik yaşamını kaleme
alabilir.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
Avrasya 'Gerçeği'
12 Eylül sonrası, ortalık toz duman, göz gözü gör-
mez olmuş; çoğumuzun anlamlı anlamsız, 'kim
vurduya' gittiği günler; yirmi yıl sonra Dolmabah-
çe üzerinden, tekrar Boğaz'daki sis düdüklerini işit-
mek beni öylesine allak bullak ediyor ki, belki de
bir yerlerde okumuş olduğunuz o şiire başlıyorum:
"... imdat çığlıkları mıdır / bir felaketi rni duyu-
rurlar / anlaşılmaz söyledikleri / salkım saçak
çökerler karanlığıma / yalnızlığımı dağıtıriar /
yağmurda sis düdükleri..." ('Elde Var Hüzün', 4.
basım, s.3, Bilgi Yayınevi)
Aslında o sıra takıldığı, nedense herkesin eşya-
nın tabiatı icabı saydığı bir konu, Türkiye/Rusya
düşmanlığı! Neden bu iki büyük ülke -Gazi Mus-
tafa Kemal ve Vladimir lliç Lenin dönemı hariç-
banş içinde dostça iş ve elbirliği yapacağına, he-
men her zaman birbirinin 'hasm-ı bi-amanı' olur,
kıyasıya savaşırtar? Ö sıralarda benden Tanzimat
üzerine bir yazı istemiş olan bir dergiye, sorunun
cevabını şöyle açıklamışım, acaba dikkate değer
bulur musunuz:
Aklın ve mantığın çizglsi...
"... önce doğru birteşhis!XIX. yy'da Devtet-i Aliy-
ye eski satvetini kaybetmiştir. Birbirini izleyen ye-
nilgiler, hepsi 'mülkün' aleyhine Karlofça, Pasa-
rofça, Kaynarca anlaşmalan, Osmanlı askeri üs-
tünlüğünün artık sona erdiğini gösteriyor. Öyle ki
Hıristiyan, kapitalist ve emperyalist Batı için, eski
Şark Tehlikesi, yavaş yavaş paylaşma anlamına
gelen 'Şark Meselesi'ne dönüşecek: Gerçek teh-
likeyi (Batı için) gittikçe yayılan, yayıldıkça güçle-
nen Rusya oluşturacaktır..."
"... o zaman Batı'n/n yapacağı basit: güçten dü-
şen Devlet-i Aliyye'y/ denetimi altında tutarak,
Rusya'ya karşı kullanmak! Osmanlı'ya kabul et-
tirilen tanzimat fermanının ardında yatan stratejik
hesap budur; nitekim Reşrt Paşa'n/n özel kâtibi
M. Cor bunu saklamıyor, diyor ki:'... Fransa ve
Ingittere için Türkiye'yi Rusya'ya karşı bir en-
gel teşkil etme zorunluluğu içinde düşünüyo-
ruz.' Bunun pratikteki sonucu, XVIII. yy'a kadar,
savaşlannı Batı'da Avusturya/Macaristan, Do-
ğu'da Iran'a karşı yürüten Osmanlı Devleti'n/n,
artık 'münhasıran'Rusya ile çatışması olmuştur:
1768'den 1918'e kadar, tam altı kere!" (Gösteri der-
gisi)
'Sistem' ikisini de doğulu saydığı, ikisini de düş-
man bellediği, iki büyük gücü, ellerini keyifleoğuş-
turarak, birbirine kırdınyordu. Gazi Mustafa Ke-
mal Paşa ile Vladimir lliç Lenin'in 1920'li yıllar-
daki ortaklaşa 'tesb/f/'budur ve bu 'tesbit' doğru-
dur; zaten bu 'tesbit' değil midir ki, iki genç dev-
leti, TC ile SSCB'ni 'emperyalizme karşı müşterek
mücahedata sevketmiş' (ifade Gazi'nin ifadesi);
Türkiye ile Rusya'yı nihayet aynı çizgiye getirmiş-
tir.
Bu çizgi, aklın ve mantığın çizgisiydi.
'Küreselleşmiyor. kutuplaşıyor
General de Gaulle, Kruşçof görevinden alın-
dığı zaman, hiç unutamadığım bir yorum yap-
mıştı: "-... Stalin ona bir imparatoriuk devretti,
Kruşçof kıymetini bilemedi: ne olacak, basit
bir köytü!" Haklı mıydı, haksız mıydı, o ayrı bir ko-
nu: de Gaulle, ülkeleri rejimlerine göre değil, güç-
lerine göre değeriendirirdi; dünyada oynadıkları
role göre: Bu açıdan bakılırsa, Stalin'in -SSCB'nin
gelişmesindeki olumsuz etkisi ne olursa olsun-
Rusya'yı 'cihangir' bir ülke haline getirdiği açıktın
II. Dünya Savaşı sonunda, Moskova, gezegenin
önemli bir yüzdesini kontrolü altına almıştı.
Soru acaba şöyle mi sorulmalıdır: ABD'nin sa-
vaş 'müttefiki' SSCB'ni, daha savaş biterken kar-
şısına dikmesinin sım nedir? Bu sorunun cevabı-
nı, elbette 'totaliter bolşevikliği' terk etmiş de ol-
sa, Washington'ın, Yeltsin Rusya'sını bölünmüş
gönmekteki 'acelesi' ve '/sran'dır. Aynı 'ace/e' ve
'ısrar', I. Dünya Savaşı ertesinde, Osmanlı Dev-
leti'nin bölünmesi konusunda da gösterilmemiş miy-
di? Kısacası Batı, kontrolü altında olmayan 'büyük
devlet' istemiyor. SSCB, o yüzden bölünmüştür;
daha önce işaret ettiğim gibi, Türkiye'nin Avras-
ya'daki gelişme potansiyeli göz önünde tutularak,
onun bu potansiyelden yararianması da önlenmek
istenilmektedir: 'düşük yoğunluklu iç çatışmanın
sebeb-i hikmeti' de budur.
'Avrasya' kelimesini böylece telaffuz etmiş ol-
duk! Kendi hesabıma ben hanidir üstüne basıp
duruyorum: Yugoslavya ve SSCB'nin dağılma-
sından sonra, Balkanlar'da, Kafkaslar'da ve Or-
ta Asya'da. ekonomide olduğu kadar siyasette
de, Türkiye'nin önüne yeni ufuklar açılmıştır. Bu ye-
ni ufuklara doğru, 'Sistem'in -en çok da ABD'nin-
truva atı' gibi gideceğine; Ankara, Rusya ve Iran'la
sıkı 'dirsektemasına'girip, -'Avrupa Topluluğu'ile
'Uzakdoğu Kaplanlan'arasında- bir Avrasya 'ger-
çeği' yaratabılmelidir. Çünkü bütün 'küreselleş-
me' iddialanna rağmen bu iki blokun variığı da
göstermektedir ki, gezegen 'küreselleşme'ye
değil, yeni 'kutuplaşmalara' doğru yöneliyor. Av-
rasya coğrafyasında, ülkeler bu takdirde neden ken-
di bölgelerinin 'efendisi' olacaklanna, mevcut blok-
lardan birisinin 'uydusu' haline gelsinler.
Bu çizgi de, aklın ve mantığın çizgisi, değil midir?
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http^/www.ada.com.try-bikjiyay/yazar/ailhan.html