Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 2 MAYIS 1996 PERŞEMBE
HABERLER
D ü n y a d a v e T ü r k i y e d e i ş k e n c e / 3
'KntsaT devletîn işlevi: işkenceECETEMELKURAN
ANKARA - Turkıye lnsan Hakları
Vakfı Başkanı (TtH\ ı \avuz Onen. ış-
kencenın Turkıye'de kurumsallaştığını ve
sıyası bırprogramın parçası olduğunu sa-
vundu tşkencenın "kutsaldevletin" dı-
ğer ıhlallennı meb,rulaştırmak ıçm gelış-
tırdığıbırsındırmeyontemı olduğunu an-
latan Onen. *\rabamın kontak anahta-
nnı çevirirken bir giın patlavacağını ka-
bul ettim" dedı
Onen.TtHV'nınkarşılaştığıbaskılan.
Turkıye'de ışkenceyı \e ışkencecılerm
nasıl dort biry andan korunduğunu Cum-
hurivefe anlattı
- f urkive'de işkencenin taıumı, ulusla-
rarası tanımdan farklı mı?
- Resmı olarak tarklı değıl Turkıye.
uluslararası belgelere ımza attığı ıçın res-
mı duze>de a> nı tanımı benım->emış olu-
yor Turkıye'de anayasada \e yasalarda
yasaklanmışolmasınakarşinışkeneean-
layışında farklılık \ar işkence bırsorgu-
lama yontemı olarak kullanılıyor Turkı-
ye'de çoğunlukla sıyasi nedenle işkence
yapılıyor Bız de bunlan kaydederek iş-
kenceye karşı bir ortam oluşturmaya ça-
lışıyoruz
- Yaptığınız çakşmalar işkenceyi onie-
mede eaydıncı oluyor mu?
- Dolaylı olarak etkılı oluyor Raporla-
TÜrkİye insati Haklari Vakfl Başkanı Yavuz Onen. -Turkıve'de devlet. once bırtakım duşmanlar
tanf edı>or Sonra o duşmam yok etmek ıçın programlar yapıyor. işkence, faılı meçhuller \e dığer ıhlaller
bu programın parçası Bu programa gore devlet. ınsanlan evınden edebılır. kö>lerı yakabılır. sureklı \e
sıstemlı olarak ınsan oldurebıhr Turkıve'de sıstem ınsanı zaten feda etmıştır" diyor
nmızTurkıyeçapındadağıtıhy or Sonuç-
lan uluslararası kamuoyuna da duy uru-
yoruz Bu raporlar. cumhurbaşkanını
başbakanı. zaman zaman açıklamalar
yapmaya mecbur edıyor Ya da gumruk
bırlığınegınşteTurkıye'nınonuneınsan
haklan ıhlallennın getınlmesı gıbı bir so-
nucu olabılıyor
- TÎHV işkenceve nasıl bakı>or?
-E\et Bızeuzmanbır kuruluş gıbıba-
kılabılır Dışişlerı Bakanlığı'nm son do-
nemde ustumuze gelışı bundan kay nak-
lantyor Yapttğımız çalışmalar. Turkı-
>e"de işkencenin varlığını reddedılemez
bıçımde kanıtlı>or Stratejık onemı olan
bir konuyu ışleyıp ışkenceye karşı çıktı-
ğımız ıçın hatın say üır bir tepkı alıyoruz
Mahkemeler ve soruşturmalar bundan
kaynaklanıyor Bızeaçılandavalaraşıla-
maz engelİer değıl. aslında bir telaşla
açılmış eften puften da\alar Buna karşı-
lık Insan Haklan Derneğı (İHD) daha
ağır bedeller oduyor tHD bir kıtle der-
neğı kıtlesel bıreylemcılığı var Guncel
olaylan gundemıne alıyor Sıstemı her
gun eleştıren bir çalışma ıçınde Ozellık-
le Kurtlen one çıkaran bir çalışması var
-Dışişleri Bakanlığı'nm Adalet. Içışle-
ri, Sağhk bakanhklannı. Milli Gu\enlik
Kurulu, Milli Istihbarat Teşkilatı ve Ge-
nelkurmav BaşkanlığTnı TIH\ \ve karşı
önlem alnıak icin çağırdığı toplantı Tıir-
kiye'nin gumruk birliğine (GB) girişin-
den bir hafta sonra yapümış, bu toplantı-
dan sonra \akıf hakkında soruşturmalar
ve davalar başlamışh. Bu girişimlerin va-
pıldığı tarihleri nasıl yorumluvorsunuz?
- GB oy lamasından once bıze karşı da-
\a açtırmak hata olurdu Dengeler yennı
bulduktan sonra dava açıldı \e bunu Dı-
şişlen yaptı Turkıye'nın dunyaya jçılan
penceresı yanı Insan haklan konusunu
ıçıne sındırmışolması gereken bırbakan-
lık vaptı Ama ne yazık kı ışkenceyı sa-
\ unur bir tav ır alıvorlar Gerçek suçlula-
rı aravacaklanna bızı suçluvorlar
- Dışişleri BakanhğTnın w konusu top-
lantıva ilişkin gizli çağn metninde Türki-
ve'de vaygın işkencenin yapıMığtna iliş-
kin si>asi propaganda vaphğınız sa> unu-
luvor. Siyasi propaganda nıtelemesi hak-
kında ne düşıinu>orsunuz?
- İşkence var mı. yok mu tartışmasına
gmnıyorlar Sadece bunu propaganda
aracı yaptığımızı soylu>orlar Turkıye'de
ışkence uygulandığını yadsiyorlar Tur-
kıye'deisterbakan ısterbaşbakan, ıster-
senız cunıhurbaşkanı olun işkencenin va-
pıldığını vadMyamazMnız
- Siz işkencenin >arlığwvükluğu konu-
sunda (artışnıava girmivorsunuz galiba.
- Çunku Turkıyede işkence var Bu ne-
denle 1991 vılındademokratıkleşmeha-
reketı vapılmavaçahşıldı Şeffatkarakol
ınşa edılecek. ınsan haklanndan sorum-
lu bakanlık kurulacak denıldı Yalnız iş-
kence değıl. peK çok alanlarda ıhlallenn
yoğun olarak yaşandığı bir ulke burası
C an guvenlığı >ok Faılı meçhul cınayet-
ler kav bolmalar bunlar da cıddı boy utlar-
da Olağanustu hal bolgesınde ıse ınanıl-
maz boyutlarda Sorun sadece işkence
sorunu degıl. Turkıve çok daha kapsam-
lı bir ınsan haklan ıhlalı ortamı
- Raporlannızı uluslararası kamuovu-
nun bilğisine sunuvorsunuz. V urtdışından
gelen tepkilcr. Turkhe'de işkence karşıü
bir ortam oluşturmaida etkin oluyor mu?
- Elbette Uluslararası dayanı^ma he-
deflemek, valnız ınsan haklan alanında
değıl heralanda soz konusudur llışkıle-
rı gelıştırmek bakımından onemlı Bız
bunda başarı sağladık Once bıze benze-
ven kuruluşlarla ılışkı kurduk BM Insan
Haklan Gonulluler Fonu desteğını sağla-
dık Bu tanışiklık kuşkusuz Turkıve've
de vansıyor Cıddı bulunan ınsan hakla-
rı ıhlallerı konusunda vonetıcılere onen-
ler v e goruşler aktanlmay a başlandı Bu.
kuşku->uz Turkı\e"v ı vonetenlerde de et-
kı varatıvor
- Dünyada TtH\ \ebenze\enkuruluş-
lar \ar mı?
- TÎHV dünyada orneğı pek olmavan
bir ver Bir tek Şıh'de TİHV benzen bir
kuruluş var Dunvada işkence rehabılı-
tasyon merkezlen başka ulkelerde işken-
ce gormuş ınsanlan tedav ı edıyor Bu bu-
yuk fark Kendı ulkemızde hıznıet ver-
memızkalıtey ı de >ukseltıyor Psıkolojık
tedav ı gereksınımı olan ınsanlarla kendı
dılınde ıletışım kurmak çok onemlı Av-
rupa ve dünyada bu buyuk bir eksıklık
Insanla kendı dılınde ıletışım kuramıyor-
lar Turkıye'de bız bunu başanvonız
Aynca tızıksel tedav ıde de Turkıye"ye
ozgu. ozgun işkence yontemlennı bıldı-
ğımız ıçın de daha başanlı olabılıyoruz
Turkıye*de ışkencelerçokağır Hepsı he-
men hemen bir sure sonra sınır sıstemı-
ne etkı edıyor
SÜRECEK
TİHV'ye karşı önlem toplantısı
Devlet, işkence
tedavisinin
peşindeDışişleri Bakanlığfnın
Genelkurmay Başkanlığı.
Mıllı Istihbarat Te^kılatı
(MlT).MıllıGuvenlıkKuru-
lu Genel Sekreterlığt. Ada-
let. Içişlerı \e Sağhk bakan-
hklanna -gizli*' kavdıyla \a-
zı gondererek bu kurumlarla
Turkıve Insan Haklan \ak-
fı'na(TlH\ )karşı "vapüabi-
lecekleri" behrlemek ıçın
toplantı vapması. tepkılere
neden oldu TlHV Teda\ı
Koordınatoru Metin Bakkal-
cı. Dışışlen Bakanlığı'nda
yapıkn toplantmın ardından
Saglıfc BakanlıĞı'nın ıdarı.
Adalet Bakanhgf nm adlı so-
ru$tuwna başlatmasinı "plan-
h ve sivasi bir saldın" olarak
nıteledı Bakkalcı işkence
gorerek \akfa tedav ı ıstemıy -
le başvuranlann ve tedav ı v a-
pan gonullu doktorlann adla-
nnin ıstenmesını eleştırerek
"Devletten şikâvetçi işkence
mağdurunun adının dıvlete
bildirilnıesi. baş\ urulan en-
geller. Ekseninde insan vaşa-
mı olan bir konunun mev /u-
at vebürokrasi düzevinde ko-
nuşulup hıç insandan sözedil-
mevişi bize çok acı verivor"
dıye konuştu
Dışişleri Bakanlığı. Turkı-
>e'nın gumruk bırlığıne gır-
mesınden bir hafta sonra Ge-
nelkurmav BaşkanlıSı \ÎİT.
MGK. \dalet. Sağhk vetçış-
len Bakanlığrnabırer"gizir
yazı gondererek vetkılılerı 1
şubatta toplantıya çağırdı
ÇağnmetmndeTlH\ 'nınet-
kınlıklennden >oz edıhrken
şu ıfadelere ver venldı
İ
*TİH\1 işkence gördüğu-
nü iddia eden kişilere sağlık
hizmeti verdığini iddia et-
mekte, bu hususları her vıl
vavınıladığı ve vabancı dille-
re de çevirerek vurtdışındaki
kuruluşlara ve bizzat huku-
medere gönderdiği raporla-
nnda tekrar etmekte, bov le-
ce hem işkence ve kotu mu-
amele görenlerin tedavi edil-
diği sağlık hizmetlen veren
merkezlere sahip olduğu izie-
nimini vererek AvTupa Birli-
ği Konıisvonu başta olmak
uzere çeşitli kuruluşlardan
vardım almakta hem de Tıir-
kiye'de yaygın işkence ve kt>-
tü muamele bulunduğu şek-
lindeki sivasi propagandasını
bu raporlar araalığıv la yapa-
bilmektedir.-
Bu vazı uzerıne yapılan 1
şubattakı toplantının ardın-
dan Sağlık Bakanlığı ve Ada-
let Bakanlığı tarafından
TlHV hakkında ıdarı ve adlı
soruştunnalarbaşlatıldı Ida-
n soruşturmada TlHV tem-
sılcılıklennın sağlık hıztnetı
verdığıne ılışkın bıldırımde
bulunmadığı savunulurken
adlı soruşturmada adlı vaka-
lann ılgılı makamlara bıldı-
nlmedığı gerekçesıne dava-
nıldı Baijlatılan soruşturma-
lar >onucu i Mart 19%'da
TlHVAdanaSubesı neAda-
na Cumhunvet Başsavcılığı
tarafından da\a açıldı lddı-
anamede. TlHV Adana Tem-
sılcisi Mustafa Çinkılıç \e
hekım Tufan Kose hakkında
Turk Ceza \asası'nın 530 ve
526 maddelenneaykınhare-
ket ettıklen ılerı surulerek 3
avdan 6 aya kadar hapıs ve
para cezası ıstenıldı
TlHV Tedavi Koordınato-
ru Metın Bakkdlcı, TİH\ "ye
yoneltılen hukukı savlann
haksiz olduğunu anlattı Bak-
kalcı, adlı vakalan hekım ta-
rafından ılgılı makamlarabıl-
dırme zorunluluğunu duzen-
leven Turk Ceza Yasasi'nın
(TCY)530 maddebineaykı-
n davrandıklan savının yan-
lı^ olduğunu sovlerken, şu
goru^lerı dıle getırdı
•*530. maddede vardım
edılen kımsevı takıbata ma-
ruz kılacak hal" istisnası v^ır-
dır. Bu maddeve göre hekim,
tedav ive gelen kişinin ısmi ad-
li makamlara bildirilnıesi ge-
rekivorsa bilv eğer o kişı adli
takıbata uğravacaksa biidir-
memekle yukumludur. İş-
kence goren kişinin normal
koşullarda mağdur olması
gerekirken, Turkıve şartla-
nnda başına istemediği şev le-
nn geleceği çok açıktır. \> n-
ca tıp etiğı de hasta ile hekim
arasındaki ilişkive gızlilik esa-
sı genrnuştır. Bununla birlik-
te konu. uluslararası duzev-
de işkence tedavisi ilkelerinde
kapanmış bir tartışmadır.
Devletten şikâvetçi olan iş-
kence mağdurunu \eniden
devlete bildirmek işkence te-
davisi için başvuranlan en-
gellevecektir."
yJÖRÜŞ/ ERDOGANAYDEV
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 124 sanıklı temyiz davasına gün verdi
Sıvas duruşması 6 hazirandaAMC\RA(Cumhuri>et Burosu)
-Yargıtay. Sıvas katlıamı davasının
duruşma gununu behrledı 124 sa-
nıklı davanın temyiz duruşması,
Yargıtay 9 Ceza Daıresı'nde 6 ha-
zıran perşembe gunu yapılacak
Temyiz duruşmasına. delıl yetersız-
lığınden beraateden sanıklarda ka-
tılacak Davanın bir numarah sanı-
ğı Sıva^ Beledıyesı'nm RP'lı mec-
lıs uye^ı Cafer Ercakmak. halen fi-
rarda bulunuyor
Sıvas'ta 2 Temmuz 1993 günu
meydana gelen ve 37 kışının olu-
muylesonuçlananolayla ılgılı, \n-
kar'a 1 No'lu DGM"de 27 Aralık
1994 gunu y apı lan karar oturumun-
da. 33'u tutuklu 124 sanıktan 26'sı
15"er yıl. 60 sanık 3"er yıl agtr ha-
pıs cezasına çarptırılırken. 37 sanık
ıçın de beraat karan v enldı Mahke-
me. sanıklardan Cafer Tayyar So>-
kök. Muhsin Erbaş. Harun Gülbaş,
Bekir Çinar. Murat Karataş, Erol
Sarıkava, Eren Ceylan. Vlevlüt \ta-
lay, Bulent Duvenci, Ahmet Tiıran
KJIıç^TemelTov.Kenan Kale, Harun
V ıldız. Zafer \elok. Faruk Cevlan,
Ali Teke. Durmuş iufan. \ unus Ka-
rataş, Halil İbrahim Duzbiçer, Ömer
Faruk Gez, Ali Kurt, Ahmet Oflaz,
Ekrem Kurt, ErkanÇetintaş, \ unus
Şimşek ve Faruk Sankava'yı once
TCY'nın 450 6 maddesıne göre
"taammüden adam öldürmek" su-
çundan ıdam cezasına çarptırdı
Mahkeme daha sonra TC\ "nın463
maddesındeongorulen ~failibelliol-
mayanşekilde adam oldurme" t ıılı-
ne gore bu cezaları 20 yıla ındırdı
Busiinıkiarıçui. AzizNesin'ın Sal-
man Rüşdi'nın "Şeytan \yetleri~
adlı kıtabından vaptığı alıntılarla,
"tüm Müslüman halkı haksız şekil-
de tahnk ettigi ve olav lann çıkması-
na neden olduğu" v e suçun ağır tah-
nk altında ışlendığı gerekçesıyle.
TC\ "nın ılgılı ındınm maddelerını
de goz onune alan mahkeme. 26 sa-
nığa venlen 20'şer yıl hapıs cezası-
nı 15"er yıla ındırdı Mahkeme da-
ha sonra. bu sanıklardan Vu hak-
kındakı cezayı, suç tarıhınde 18 ya-
şından kuçuk olmalan nedenıyle
lO'ar yıla çevırdı
Ankara 1 No'lu DGM'deoyçok-
luğu ı le v erılen karar, DGM Başsav -
cılığı ve sanık avukatlan ıle muda-
hıl av ukatlar tarafından temy ız edıl-
dı Eskı DGM Başsav cısıNusretDe-
miral. \'argıtay Başsavcılığı'nayap-
tığı temy ız başv urusunda suçun nı-
telığı ıçın, "devletin laik düzenine
karşı şeriatçıbaşkaldın" goruşunde
ısrar ederek sanıkların ıdamla yar-
gılanması gerektığını savundu Sa-
nık av ukatlan. muvekkıllennm suç-
î.uz olduklarını. asil faıllenn dışan-
da olduklannı one surerken, muda-
hıl av ukatlar da ey lemın. "laik dev-
let düzenine karşı şeriatçı başkaldı-
n" olduğunu belırterek. sanıklann
TCY'nın 146 maddesıne gore
ıdamla yargılanması gerektığını sa-
\ undular
Yargıtay Başsavcılığı davayla ıl-
gılı hazırladığı teblığnamede. 37 kı-
şının olumuyle ılgılı olayı. "adibir
otel j'akma" olarak degerlendıre-
rek, sanıkların bu ey lemını "yangın
çıkararakadamökJürme"" şeklınde
nıteledı Olayda,AzizNesin'ıntah-
nkının olmadığı goruşune varan
başsavcılık, beraat karan venlen ba-
zı sanıklar hakkındakı hüknıun bo-
zulmasını da ıstedı Başsav cılık.
Nesın'ın, Salman Ruşdı'nın "Şe>-
tan Ayeüeri" adlı kıtabından alıntı-
lar yaptığı yazılanyla. tum Muslu-
man halkı haksız şekilde tahnk et-
tığı ve olaylann çıkmasına neden
olduğu ve suçun ağır tahrık altında
işjendığı gerekçesıyle, TCY'nın
51 1 maddesıne gore. 26 sanığın
cezasında yapılan 5 y ıllık "tahrik"
ındınmını yennde bulmadı Anka-
ra DGM Başsavcılığı'nın.TCY'nın
"devletin anayasal ve temel nizam-
lannı bo7ma"" suçlarını ongoren
146 tnaddesınden huküm kurulma-
sı ıstemını de yennde gormeyen
Yargıtay Başsavcılığı,bazı sanıklar
hakkında venlen cezalarda da olay-
dakı aslı ve fer'ı ıştırak nıtelemele-
nnden dolayı bozma ve onama yo-
nunde karar oluşturulmasını ıstedı
CHP'nin Fethullahçı belediye başkanı
TUNCELİ (Cumhurivet) - Tuncelı'nın
CHP'h Belediye Başkanı Mazlunı Arslaa,
Samanyolu T\ ve Fethullah Hoca ışbırlığıyle
alınan 400 kurbanlık koç \e koyunu yoksul
yurttaşlaradağıtıyor Tuncelı Belediye
Başkanı. ozellıkle son bir y ıl ıçınde
Samanyolu Televızyonu'yla çok sıkı ışbırlığı
ıçıne gırerek, bu televızyonda sik sik
programlara çıkarak bu televızyonu \e
programlannı ovup teşekkurler yağdınyor
Geçen gunlerde Samanyolu T\, lstanbul
Çırağan Sarayı'nda duzenledığı bir toplantıyla
Tuncelı Beledıyesı'ne sıcak yaklas,ırnı
nedentyle Belediye Başkanı Mazlum Arslan'a
bir çop arabası hedıye etmıştı Bu toplantıda
Arslan'ın Fetullah Gulen ıle bir goruşme
yaparak belediye sorunları hakkında
hocaefendıye bılgı verdığı de ıddıa edıldı
Belediye başkanı. bu telev ızyonda
programlara çıktığı zamanlar belediye
hoparlorunden anons ederek kendısının
Samanyolu TV'den ızlemesını ıstıyor
Sosyaldemokrat ve Alevı olan Arslan'ın
Fethullah Hoca ve Samanyolu TVye
gosterdığı yakın ılgı bu T\ 'nın, Fethullah
Gulen ıle ışbırlığı yapıp Tuncelı Beledıyesı'ne
400 kurbanlık hedıye ederek halka
dağıtmasını sağladı Ancak kesılen 400
• Tunceh'nin CHP'H Belediye
Başkanı Mazlum Aslan, sik sik
Samanyolu televızyonuna çıkıyor,
bu televizyonu övüyor. Fethullah
Hoca'yla sıkı bir ışbırlığıne
giriyor.
kurbanlann çoğunun yoksul yurttaşlaryenne
belediye başkanının yakınlan, aşıretı ve kendı
adamlanna dağıtıldığı tddıa edılırken-, bırçok
yurttaş da bu kurbanlıklan Samanyolu TV ve
Fethullah Hoca gonderdığı ıçın kabul etmedı
Yıllardır şenat getırmek ıçın mucadele eden
Fethullah Hoca ve Samanyolu TV'nın
kurbanlıklannı kabul eden ve onlarla sıkı sıkı
bır ışbırlığı ıçıne gıren sosyaldemokrat. Alevı
ve solcu Belediye Başkanı Mazlum Arslan'a.
yurttaşlar tepkı gosterdı
Yurttaşlann bir bolumu Başkan'ın CHP'den
ıhraç edılmesı ıçın genel merkeze dılekçe
vereceklennı de açıkladılar Kendısıyle
goruştuğumuz CHP îl Başkanı HıdırKulu
kurbanhklann kabul edılıp edılmemesı
konusunda belediye başkanının kendılenne
hıç danışmadığını ve goruş sormadığını
soyledı Yıne kendılenne sorduğumuz
belediye meclısı uyelerının tamamına yakını.
bu konudan haberlennın olmadığını ve
başkanın bu konuyu mecltse getırmedığını.
kışısel karanyla bu kurbanlıklan kabul ettığını
soyledıler Belediye yetkılılennden aldığımız
bılgılere gore kurbanhklann alımı. kesımı ve
dağıtımı ıçın Samanyolu TV'nın yaklaşık 5
mılyar lıra para harcadığı. aynca kurbanlık
koç ve koyunlann denlennın de Samanyolu
TV tarafından beledıyeye bırakıldığını ve
denlenn satışıyla elde edılecek paranın da
Tuncelı'de yaptmlacak Cemevıne
bağışlanacağı belırtılıyor
Bir çok partılı ve vatandaş, Fethullah Gulen ve
Samanyolu TVnın, hem seslennı
duyurmak, hem reklamlannı y apmak
hem de Alev ılere sempatı duyduklannı
kanıtlamak ve -Mevılen kendılenne çekmek
ıçın Tuncelı belediye başkanını kullandığını
soyluyorlar Şımdı Tuncelı'de herkes
kendı menfaatı ve reklamı ıçın Atatürk
karşıtlanyla ve şerıatçılarla sıkı ışbırlığı ıçıne
gıren CHP'lı belediye başkanının
bundan sonra daha neler yapacağını merak
ederken CHP Genel Merkezı'mn bu
konudakı tutumunun ne olacağını
beklıvorlar
ANA'ıOL Hukumetı RP nın etkılı nıu-
halefetı kar^ısında daha ıkmcı ay ında sal-
lanmayabaşladı \e kısa vadede y ıkılma-
sa bıle hep boy le sallantılı gıdecek goru-
nuyor Yıne bu kı^a surede hernepaha-
sına olursa olsun RP'nın hukunıet dışı bı-
rakılmasının laıklık v e demokratıkleşme
adına hıçbır rahatlama getırmedığı orta-
ya çıkmiştır Son gelışmeler bir kez daha
gostermıştır kı. laıklık. tum ezılen guçle-
nn kendılennı ozgurce ıtade edeceklerı
emek uzenndekı baskılann ortadan kal-
kacağı ozgurlukçu bir perspektıf dışında
savunulamaz
Yme gorulmuştur kı, laıklık adına ken-
dısıne hayırhah tutum takınılan ANAY-
OL'un taraflan laıklıkten çok daha fazla
RP'ye yakındırlar Keza \NWOL ve
medyanın RP karşıtlığı da. bir ozgurluk
ve bu bağlamda bir laıklık aşkından de-
ğıl topluma dayatılan kalıplar dişındakı
herkesı dı^layantotalıter geleneğm gere-
ğıdır Unutulmamalıdır kı dun sola karşı
şenatçılann yolunu doşeyen zıhnıyet ıle
bugun henuzhazırolunmayan bir RP ^e-
çeneğmı dı^layan zıhnıyet aynı zıhnıyet-
tır ve asla laıklığı kendıne sorun etme-
mektedır Devletı sıvasetın behrıevıcı
ANAYOL'un Bunalımı ve Laiklik...
ogesı yapan. sermayenın çıkarlannı her-
^eym u;,tunde goren. "biz"den olmayan-
ların ezılmesı ve dışlanmasina ses çıkar-
mayan bir "laiklik" anlayışıyla. gerçek-
te bir ozgurleşme bayrağı olan laıklığın
sav unulması da mumkun olamayacaktır
Aksıne laıklığı etkılı kılmak emek ve
ozgurluk mucadelesını etkılı kılmaktan
geçmektedır Anımsanacaktır. seçım on-
cesı pekçok kışının tamamen laık kaygı-
larla sağ partılere oy vermesi şeklınde
kendını gosteren yabancılaşma eğılımı,
seçım sonrasında bu kez. "RP olmasın
da kim olursa olsun" şekhnde bir para-
noyayadonuştu
Denıze duşmuşun yılana sanlması oz-
deyışinı anımsatan bir yaklaşımla karşı
karşıyaydık Oysane seçım sonuçlanyla
"denize" duşulmuştu (uzun zamandır
"deniz"deydık zaten) ne de "vılana" sa-
rılmakla boğulmaktan kurtulmak mum-
kundu üuny a çapında sağakaymanıny a-
vindığı bir atmosferde bu durum, kıtle
psıkolojısı açisından kuşkusuz anla^ılabı-
lır bir durumdur. ancak ehven-ı şer (kö-
tulerın ıyısı) ıle yetınen bir yaklaşımla
bunun teonze edılmesını anlamak ola-
naksızdı ANAYOL'un en başanlı olması
halınde bıle yapacağı şey, sosyal devlete
ılışkın hak kınntılarmın tasf ıye edılmesı.
her turlu ezme ılışkılennın pekıştınlme-
sı. yanı emekten ve ayduılıktan yana ol-
mayan bir duzenın rayına oturtulmasıdır
Unutulmamalıdır kı. gerek ijenatçıh-
ğın yolunun duzlenmesı gerek Kurt soru-
nunun bir sav aş sorununa ındırgenmesı ve
gungunden artan eşıtsız! ık v e baskılardan
ANAYOL geleneğı sorumludur Bu oz-
gulde ezılenlenn hak \e ozgurluklenn-
den kopartılamayacak kadar yapısal bir
sorun olan laıklığın «av unuiması \N Vr -
OL'a bırakılamayacak kadar cıddı bir ış-
tır "Ehven-i şer şerlerin en kotüsüdür"
sozu bu ozgulde cuk oturnıuştur
Nıtekım daha ıkıncı aymda gorulduğu
gıbı RP'nınağırbasküialtındakı ANAY-
OL hukumetı RP'yıguçlenmektedır Do-
lay ısıy la RP'y e karşı, "ister gudubet ol-
sun ister garabet, bir arav a gelin >e ku-
run bir hiıkümet" tav rı, laıklık adına bir
talıhsızlık orneğıydı Keza hukumete, ku-
rulduğu ılk gunden muhalefet edılmesı-
nın "peşin hükumlulük" olacağı yakla-
şımı da Bu yaklaşımlarla RP'nın ezılen
kıtleler nezdınde demokrası havarısı ke-
sılmesının onunu almak çok daha zor ola-
caktır Egemen guçler. henuz hazır olma-
dıkları RP'lı bir hukumett. komunıstlere
yonelık soğuk savaş artığı polıtıkalarla
dişlayarak. gerçekte laıklığı değıl. kısa
vadeîı çıkarlannı savunuyorlardı Ancak
hem onlar korduler hem de bu polıtıkay a
yedeklenme talıhsızlığı gosteren kımı la-
ıkler Lnutulmamalıdır kı RP'lı bir hu-
kumetı goze alamamış bir Turkıve. de-
mokratık dınamıklerının dolay ısıy la ger-
çek laıklerın değıl bueşitsızlık ve karan-
lığın sorumlusu olan egemenlerın Turkı-
ve >ı olmaya devam edecektı Bugun la-
ıklığın nasıl bir yaklaşımla sav unulacağı
sorunu yaşamsal onem ta^ımaktadır En
buyuk partı olarak RP bir vandan siste-
mın gerıcı oğelennı sahıplenerek ege-
menler nezdınde "sistem içj" ruştunu ıs-
patlamay a çalışırken. dığer y andan da ezı-
lenlenn sorunlannı ıstısmar ederek sıstem
karşıtı muhalefetı yedekleyen bir çızgı ız-
lemektedır Boyle bir RP'nın, salt laıklık
temasıyla ve bu temelde duzenın sıyasal
ve mılıtanst guçlennden medet umarak
genletılebıleceğını sanmak buyuk bir ya-
nılgıdır Aksıne bu koşullarda laıklığı et-
kılı kılmak, tum ezılenlenn sorunlannı
sahıplenen alternatıf bırdûzen projesının
sav unulmasıyla mumkundur
Salt laıklığe kılıtlenmış bir mucadele
çızgısının, bugune kadarkı surecın de
gObterdığı gıbı laıklığı korumasının ola-
naksızhğı bır yana. baskı guçlenne ye-
deklenmesi ve oluşan tepkılere karşı bız-
zat şenatçılann yolunu duzlemesı kaçınıl-
mazdır Bu noktada, Turkıve'nın laık ol-
duğu sanısıy la mevcut sıstemı savunarak
hıç olmazsa laıklığın sav unulabıleceğıya-
nılgısından da acılen kurtulmak gerekı-
yor Totalıterdevletgeleneğınıa^arakher
anlamda demokratık btr Turkıve hedefı-
nebağlanmayan hıçbır mucadele progra-
mının. gelınen noktada laıklığı egemen
kılması mumkun olamavacaktır
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
1 Mayıs ve Şiddet
Oluler, yaralılar çatışmalar ve kınlan dokülen
camlar.
TV'lerden butun ulkeye Istanbul'dakı 1 Ma-
yıs'tan bu goruntuler yayıldı
Arkadaşlanmız anlatıyor
Alanlarda ışçı yoktu Sadece sendıkalann temsıl-
cılerı vardı Buna karşılık, sol radıkalızmın bolük
porçuk sayısız orgutlerı ve Kurtler alana egemen
gruplardı
1 Mayıs, varoşlann yoksul kesımlennın, yaşanan
ıç sıyası ve sosyal gerılımlerde ezılen, dayak yıyen
ve en çok kurban verenlerın, ozetle ekonomık, sos-
yal ve sıyasal "ıtılmış ıle kakılmışların" ofke ve hınç-
larını dıle getırdıklerı mıtınglere donuşturuldu artık
Boyle durumlarda şıddetın yaşam alanı bulması
ve alanlarda kol gezmeye başlaması da normaldır
Şiddet egemen olunca 1 Mayıs yuruyuşunde ne
unıversıte harçlarma karşı çıkan ve aılelerıyle bırlık-
te dısıplınlı yuruyen üniversiteli gençlerin taleplen
ne de cıdcfı sol sıyasal kuruluşlann varlığı fark edılır
ve anımsanır
Şiddetin diğer ucunda devlet varsa...
Ancak bu tabloda belırleyıcı unsurun devlet ıle
devletîn resmı/sıvıl guvenlık guçlerının tutumu ol-
duğunu unutmamak gerekır
Devlet, oteden berı her olayda taraftır
Devlet, çeşıtlı toplumsal kesımler arasındakı çı-
kar çatışmalarında, gorunuşte bıle olsa duzenleyıcı
ve uzlaştmcı tutum asla almıyor
Devlet ve devlet guçlen, yasal duzenleyıcı ve ya-
saların uygulayıcısı olamıyor
Tersıne, yasadışı tutum ve davranışlann dığer bır
kaynağını oluşturuyor '
Ozetle, gerilen ıpin karşı taraftakı tutucusu olu-;
yor
Hatta, genellıkle ipi geren taraf oluyor
Orneğın, bu ulkede ışçıler yıllardır 1 Mayıs ı bay-
ram olarak kutlamak ıstemektedır
Devlet de yıllardır bu ıstege karşı çıkmakta ve 1
rnayısların teror ve şiddet gosterılenne donüşmesı-
ne katkıda bulunmaktadır
40'a yakın kışının oldurulduğu 1977 kanlı 1 Ma-
yıs'ı, devletîn şiddet gosterısının doruğunu oluş-
turmuştur
Boylece 1 Mayısların gerçek sahıplerı olan ge-
niş kitleler alanlardan kovulmuş, alanlara gıremez
olmuş, 1 Mayısın banşçıl olarak kutlanma olasılığı
da adım adım ortadan kaldırılmıştır.
Işçılen alanlardan kovarsanız, boşluğu dığer guç-
ler doldurur ışçılerın uç buçuk temsılcılen de kür-
sulerde ıkı soz soyleyemez duruma gelır, yakapaça
alaşağı edılır ve bugun yaşadıklanmız gerçekleşır
Ozetle. radıkalızmın bır ucu dışarda ıse dığer ucu
da devletîn ıçındedır
...adalet duygusu tamamen yok olur.
Devletîn, uygulamada hem de şiddet dolu taraflı-
lığı, toplumun çeşıtlı kesımlen arasında adalet duy-
gusunun yok olmasına da buyuk katkıda bulun-
maktadır
1
Orneğın Gazıosmanpaşa katlıamı soruşturulma-
mıştır bıle
1
Orneğın, gazetecı Metin Göktepe'nın otdurul-
mesı olayına karışanlar hâlâ yargı önune çtkartıla-
mamıştır
Pekı adaletı kım nasıl sağlayacaktır?
Kamuoyu yasalann ancak güçlü olanların, silahı
oianların. parası olanların yararına ışletıldığını so-
mut olarak gormuyor mu?
Metın Goktepe ve benzen yuzlerce olayda orta-
ya çıkan haksızlıklar, adaletsızlıkler, yasaların uygu-
lanmaması, toplumda orman yasası duşuncesını
yaygınlaştırmıyor m u '
Devlet ve guçlerının bu tutumu ıle toplumu bır
arada tutan harç gıderek çozulmuyor, dağılmıyor
mu?
Harcı oluşturan ortak duyguların ve kararların
yok olmasıyla, herkes başının çaresıne bakmaya
teşvık edılmıyor mu'
>
Kısa...Kısa...Kısa...Kısa.Kısa
• Bugun vapılacak olan ve Adalet ıle tçışlen
bakanlıklan. Ankara Valısı. Emnıyet Genel Mudıirü,
Ankara Emnıyet Muduru'nun de katılacağı "Organıze
Suçlar ve Turk Hukuk Sustemındekı Yetersızlıkler"
konulu panelde hukuk sıstemı tartışılacak
• Izmir Ticaret Odası, biinvesinde "Güneydoğu
Masası" kurarken, GAP konusunda da iiç günlük bir
sempozyunı duzenlemeviplanlıvor.
• BBPGenel Sekreteri OkkeşŞendıller. yaptığı
açıklamada "Bıtkısel hayata gıren bu ıktıdardan ulke
bır an once kurtanlmalı" dedı
• Tunceli merkeze bağlı \ktuluk Kövü Robaik
mezrasında onceki gece saat 22.00 sıralannda
askerlerin açtığı ateş sonucu Hasan Tumtaş (58)
adındaki kovlu vatandaş oldu. Askeri kavnaklar,
Tümtaş'ın PKK ile vapılan çatışma sırasında oldüğünü
belirtirken, Tümtaş'ın çocukları ise babalannın gece
kapının önundeki tuvalete çıktığı sırada aniden açılan
ateş sonucu öldüraldüğuniı belirttiler.
• CHP İzmır Mılletvekılı Alı Rıza Bodur. ıl
merkezındekı bayramlaşma sırasında CHP'nın
sorunlann us.tesınden geleceğıne mandığını belırterek
"Kuvayı Mıllıye ıle Turkıye'yı kurtarmış bırpartınırt
bugunku sorunlan buyuk gormeye hakkı yoktur" dedı
• Vargıtav. malulivete ilişkin raporun, iş akdinin
feshinden sonra duzenlenmış olmasının, işçinin
maluliyet yardınıından yararlanmasını
engellemeyeceğine karar verdi. \ uksck Mahkeme,
maluliyet yardımı isteğini reddeden yerel mahkeme
kararını bozdu.
• Başbakan Me^ut Yılmaz, 14 mayısta memleketı
Rıze'ye gıderek hem partısının ıl kongresıne katılacak
hem de 2 Hazıran ara yerel seçımlen öncesı mıtıng
yapacak
• 12 Eyliıl 1980'de gözaltına alındıktan sonra \masya
Cezaevi'ndc vaşamını yitiren eski Fatsa Belediye
Başkanı Fikri Sdnmez,4 mayıs gunıi Fatsa'da mezan
başında anılacak.
POLİTtKACILAR
1
Dunya 15 yıllık
zorunlu TEMEL EGlTİM'e geçerken,
çocuklarımızın ÖDÜNSÜZ -
KOŞULSUZ 8 yılhk TEMEL EĞİTİM
görmelennı sıyasal pazarlığa
dönüştürme>ımz! Cahıl \e ışsız. 2. sınıf
ınsanlar olmalarının günahını
üstlenme>ınız.
ÇYDD