Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 2 MAYIS1995SALI
12 KULTUR
7.Uluslararası tstanbul Tiyatro FestivalVne katılacakyerli tiyatro oyunları belirlendi
Marat YazGelmesin
Tîyatrolu günler hisarda başlıyor
Kiiltür Servisi - 22 mayıs - 4 haziran
tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan
"7. Uluslararası fstanbul Tjyatro Festi-
van"ne katılacak olan yerli tiyatro oyun-
lan belirlendi.
Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi,
Ses Tiyatrosu, Taksım Sahnesi, AKM
Oda Tiyatrosu. Bırim Tiyatro, Aya lrini
Mûzesi, fstanbul Sanat Merkezi, Oyun-
cular Sahnesi, Eski Yeşil, Kenter Tiyat-
rosu, Ortaköy Meydanı ve Rumelihisa-
n'nda gerçekleşecek olan festivalde bu
yıl 14 yerli oyun sahnelenecek.
Tjyatro Gnıp,TerenceNeelv'nin "Yaz
Geimesin" adlı oyununu 30 ve 31 mayıs-
ta Eski Yeşıl'de sahneleyecek. Nefrin
Tokyay'ın yönetriği oyunda, kendi yarat-
tığı dünyaya yabancılaşan insanın, bu
dünyadan kaçarak kendi içine çekilme-
si ve gıderek hiçleşmesi gerilimlı birkur-
gu içinde ele alımyor Kumpanya. Naz
Erayda'nın "Kim O?" adlı projesiyle ko-
nuk oluyor festıvale.
29 ve 30 mayısta Istanbul Sanat Mer-
kezı'nde seyircıyle buluşacak olan bu
oyun, Kumpanya Sahnesi'nın pencere-
sinden görülen Tarlabaşı. Eski Çeşme
Sokak'taki geçmiş ve bugünkü yaşantı-
lardan yola çıkarak azınlık olma hali, ça-
resizlık. yalnızlık, korku, paranoya, ulu-
sal, toplumsal ve bireysel kimliklerimiz,
zorunlu göç, aynmcılık ve zamandan ka-
T;IŞ gibi olgulann zimnlerde bıraktığı iz-
lerin görûntû, ses ve söz parçacıklann-
dan oluşmuş bütünsel bır ıfadesi. Tryat-
rofil, Antonio de la Parra'nın "Günlük
Müstehcen Sırlar" adlı oyununu 26 ve 27
mayısta Istanbul Sanat Merkezi'nde sah-
neleyecek.
Ozkan Schulze'nın yönettiği oyunda
psikoterapi ve tiyatronun birbirine ya-
kınlığı vurgulanıyor. Oyuncular ıse Ok-
tay Rifat'ın bir şuri, Yusuf Atılgan ve
Onat Kutlar'ın öykülennden oluştur-
duklan -Bahar tsyanadır" adlı oyunu,
24 ve 25 mayıs tarihlerinde Oyuncular
Sahnesi'nde sunacak.
Nesrin Kazankaya, Mahir Günşıray,
Özden Çiftçi ve Ayşe Günşıray'dan olu-
şan Öteİd Tiyatro, "Kay bolma"'adlı oyu-
nu, 23 ve 24 mayısta Istanbul Sanat Sah-
nesi'nde sergileyecek. Istanbul Büyük
Sehir Tiyatrosu, festivalde Erol Kes-
Idn'in "M<R;tserrat" adiı özel gösterisi-
ni 1, 2, 3 ve 4 haziran tarihlerinde Aya
lrini'de sahneleyecek. Şehir Tiyarrolan,
AnnieWobUer
Başar Sabuncu'nun yönettiği Gogol'un
"Palto
r
adlı oyununu. 28 ve 29 mayısta
İBŞT Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde ser-
gileyecek. tstanbul Devlet Tiyatrosu, Be-
hiç Ak'ın yazıp Ozgür YahnTın yönetti-
ği "Bina" adlı oyunu, 1 ve 2 haziranda
Birim Tiyatrosu'nda, Ankara Devlet Ti-
yatrosu Arnold Wfesker"in "AnnieWDbb-
ler"inı 31 mayıs ve 1 haziranda AKM
Oda Tiyatrosu'nda, Diyarbakır Devlet
Pazar Keyfi
Tiyatrosu Shakespeare'in "OnikinciGe-
ce"adh oyununu. 30 ve 31 mayısta Tak-
sım Sahnesi'ndç, lzmır Devlet Tiyatro-
su ise Peter Weiss'in "Marat" adlı oyu-
nunu, 2 ve 3 haziran tarihlerinde Taksım
Sahnesi'nde sunacak.
Ortaoyuncular Ferhan Şensoy'un ya-
zıp yönettiği "Üç Kurşunluk Opera"yı
27 ve 28 mayısta Ses Tiyatrosu'nda sah-
neleyecek.
Dürüsttük bağuuMarmuı kahramanıKültür Servisi - Sam Shep-
hard yeni oyunu 'Simpati-
co'nun provalanna başlandığı
günlerde kamyonuyla Teksas'la
Virgınia arasında mekik doku-
yordu. Dört ajansından hiçbiri
nerede olduğunu bilmiyordu.
Çiftlığınde çalışanlar da öyle..
'Simpatico'yu sahneye koyan
Royal Court yönetmenlerinden
James MacDonald ise yazann
kendisini telefonla araması ha-
linde sormak üzere bir soru lis-
tesi hazırlamakla meşguldü.
Sam Shephard hakkında fan-
teziler üretmek hiç de zor değil.
Karizmatik, kendinden emin ve
1970'lerde kendısiyle bırlikte
çalışan bir arkadaşının deyi-
miyle 'komik bir biçimde yakı-
şıklı'... Shephard'ın kariyeri
şöyle özetlenebilir:
Califomia'nın dört bir yanın-
da babasıyla bır boğa gibı sa-
vaştı, bir çiftlikte başladığı ka-
riyen bırakarak bır tiyatro top-
luluğuna katıldı, kovboy gıbı
davranarak CharlesMingusJn'ı
Greenvvich Village cıvannda
kovaladı, Bertold Brecht'e ta-
pındı. Holy Modal Rounders
adlı son derece garip bir müzik
topluluğunda davul çaldı. he-
nüz tanınmamış bir yazarken
Edward Albee'yı bir bavul do-
lusu oyunla etkiledi, kansını,
rock şarkılanna söz yazan Pat-
ti Smith için, Smith'i de kansı
için terk etti, bir rock yıldızı ol-
mak için Londra'ya gittı, 'Oh!
Cafcuttaî'dakı erotik monolo-
ğu yazdı, Royal Court'ta oyun-
lannın provalan sürerken oyun-
cularla poker oynadı, Lond-
ra'dan Amerika'ya kaçtı, Bob
Oiddet, Shephard'ın
öyunlannın vazgeçilmez bir
parçası. Bazı oyunlannda
sahnede seyirciyi dehşete
düşüren bir gerilim yaratıyor.
Y
± eni oyunu 'Simpatico' ile
Shephard'ın oyun yazma
yeteneği yirmi yıldır ilk defa
ciddi bir biçimde sorgulanıyordu.
Broadway'de sahnelenmeye
başlayan oyun başanlı olmadı.
Dylan'a 1975 yılında çıktığı
RollingThunderturnesinde eş-
lik etti, 1979 yılında vahşi tra-
jıkomedisi 'Buried ChiJd' ile
Pulitzer ödülünü kazandı, asla
oy kullanmıyor. uçak dışında
hiçbir araçla yolculuk etmıyor.
birkeresinde SamueJ Beckett'ın
kendısını Buddy Holly ve Litt-
le Richard'dan daha fazla etki-
lemedığini iddia etti. Elli bir ya-
şında.
1980'lerin ortalannda ek iş
olarak oyunculuğa başladı ve
Hollywood'un en gözde oyun-
culan arasına gırdi. Philip Ka-
ufinan'ın fılmi 'The Right
StufiTdaki rolüyle 1983 yılında
Oscar'a aday gösterildi. 'Paris
Teıas' filminin senaryosunu
yazdı. Jesska Lange ile birlik-
te yaşadı. Imaj yaratıcılan onun
için 'yeniGary Cooper" dediler.
Shephard, büyük stüdyolardan
kendını sakındı. basından kaç-
tı ve senaryolannı kimsenin yö-
netmesine izin vermedi 1983
yılında Newsweekdergısine ka-
pak olmayı reddetti. Shep-
hard'ın dolar parlaklığındaki
imajı panltısını bırölçüde yıtir-
di.
Ancak kendisini seven dü-
rüstlük bağımlılannın hayran-
lığı hâlâ devam edivor.
'ALieOfTheMind'ın 1985
yılında New York'ta. 1987'de
de Londra'da kazandığı başan-
nın ardından Shephard, 'Far
North' ve 'Silent Tongues' adlı
ikı başansız filmle, John Mal-
kovich ın rol aldığı, Vietnam
sonrası bir trajediyi konu edi-
nen ve eleştırmenlerce yerin di-
bine batınlan 'State of Shock'
adlı oyunu yazıp yönettı. 'Sün-
patico'nun yazannın on yıldır
sürdürdüğü çalışmalan tamam-
ladığı yolunda söylentiler orta-
da dolaşırken, Shephard'ın
oyun yazma yeteneği yirmi yıl-
dır ilk defa ciddi bir biçimde
sorgulamyordu. Broadway'de
sahnelenmeye başlayan oyun
başanlı olmadı.
Shephard, geçen kasım ayın-
da oyunun sahnelenmeye başla-
masından kısa bir süre önce
verdiği söyleşide, Amerikan sa-
natındaki ticarileşmeden yakı-
nıyordu: "Bu kültürde pazar
konusu bir vampir gibi herşeyin
üstüne çıkı>or. Hatalannızdan
ders alma gibi bir lüksünüz
yok".
Şiddet. Shephard'ın öyunla-
nnın vazgeçilmez bir parçası.
Bazı oyunlannda sahnede se-
yirciyi dehşete düşüren bir ge-
rilim yaratıyor. 'Tnıe West-
Vahşi Baü' oyununun sonunda
birbirleriyle savaş halinde olan
iki kardeşten bın dığerini beş
dakika boyunca neredeyse bo-
ğarak öldürüyor. Oyun geçen
yıl Yorkshire Playhouse'da sah-
nelendiğinde seyircı neredeyse
yennden kalkıp sahnede olan-
lara müdahale edıyordu.
Geçenlerde Londra'da perde-
lerini açan 'Simparko'da 'True
West'deki iki erkek kardeş ara-
sındaki ilişkinin yankılan var.
Ancak bu kez kavga halindeki
iki kişi, 4O'lı yaşlarda. Birinin
yalan ötekinin de doğru söyle-
mesine götüren bir olaylar ör-
güsü olmasa da, oyun, temelde
yalan üzerine kurulu.
'Simpatico', bir başka Ame-
rikalı oyun yazan Arthur Mil-
ler'ın 'All My Sons' adlı oyunu-
nun bir karşı tezi olarak nitele-
niyor. Miller, trajik bir gerçek-
le, karakterlerinin ikiyüzlülü-
ğüne radikal bir saldın yöneltir-
ken, Shephard bütünüyle yok
olana dek soğanı soymayı sür-
dürüyor.
Sik sık bir Amerikalı kahra-
man olarak anılsa da, Shephard
-Bence, güçlü bir benlik duy-
gusu >'azgryaînanmıyor. Bazı in-
sanlar bunu böyle tanunlasalar
da, bütünüyieyalan" dıyor. Bu,
belkı de Shephard'ın Amerikan
rüyasına yönelttiği en keskin
saldın.
Ç
PROGRAM
ÜBUGÜN / HARBÎYE MUHSİN
ERTUĞRUL: 11.00' Sergı Tiyatro
Fotoğraflan" Ahmet Yirmıbeş
12.00/ Film tt
Metropolis"Yönetmen:
FritzLang
15.00/ Oyun "Gözlerimi Kapanm
Vazifeıni Yapanm"
18.30/ Dia Göstensi Aras Neftçi
KADIKÖY HALDUN TANER: 12 00/
Fotoğraf Sergisi "Çeşftfemeter" Afet
Demet
13.00/ Sergı "Anadolu Yakaa Ressamlar
Grubu" 15.00 Konser Suat Ankan
(bas), Cemalettin Kurugüllü (tenor),
Ferda Ankan (arp). Elisabetta Di
Stefano (pıyano)
19.00 Oyun "Döncrek ÖJdüter" tstanbul
tktısat Sahnesi
ÜSKÜDAR MUSAHİPZADE
CELAL: 19.00/ Oyun "Orkestra"
Kızılay Özel Hemşirelık Meslek Lısesi
FATİH REŞAT NURİ: 19.00/ Oyun
"Haroki ve Maudc" Büyükçekmece
Bedia Muvahhit Tiyatrosu
YARIN/
HARBİYE MUHSİN ERTUĞRUL:
12.00/ Fılm "Potemkin Zjrhüsı"
Yönetmen: Sergey Eisenstcin
15.00/ Söyleşı "Tiyatro ve Psikiyatri"
Dr. Göksel Bayam
17.00 Happening
18.30, Dıa Göstensi "Evlerimiz ve
tnsanlanmız" Tolunay Tımuçın
KADIKÖY HALDUN TANER:
14.00/Söyleşı "Içundeki tnsan" Dr.
Ismail Hakkı Sır
19.00 Oyun "Kaç Baba Kaç" tstanbul
Ünıversitesi Devlet Konservatuan
ÜSKÜDAR MUSAHİPZADE
CELAL: 19.00' Oyun "Kral
Oidipus'un Kirii Oidipus Yorumu"
MSU GSF Tiyatro Topluluğu
FATİH REŞAT NURİ: 19 00/ Oyun
"Taaye" IÜ Öğrencı Kültür Merkezi
Tıyatro Kulübü.
Konusu "yirmibirinci yüzyıl ortaça-
ğı"nda geçen. Turgay Nar'tn yazıp Işıl
Kasapoğlu'nun yönettiği "Çöplûk" ise
24 ve 25 mayısta Muhsin Ertuğrul Sah-
nesi'nde perde açacak. Ankara Sanat Ti-
yatrosu bu yıl festivale George Miche-
le'nin "Bir Pazar Gezintisi*'nden Rutkay
Aziz'in tiyatroya uyarladığı "Pazar Key-
fî" adlı oyunla katılacak. Oyun, 2 ve 3 ha-
ziran tarihlerinde Harbiye Muhsin Er-
tuğrul Sahnesi'nde izlenebilir.
'Bir Ülke Bir Tiyatro'da
Makedonya
Festivahn "Bir Ülke Bir Tiyatro'' bö-
lümürıün konuğu bu yıl Makedonya ola-
cak. Üskiip Dram Tiyatrosu, Danilo Ko-
cevski'nin "İlk Nefes" adlı oyununu Bi-
rim Tiyatro'da 29 ve 30 mayıs tarihlerin-
de sahneleyecek. Goran Trecovski'nin
yönettiği oyunun dramaturgu Bogomil
Gjuzel, "Godot geldi- Peki sonra?" so-
rusunu yöneltıyor ve ardından oyunla il-
gili yorumunu şu sözlerie özetliyor "Ko-
cevski'nin bu yapıü, geçiş dönemindeki
tophımumuzu -salt bizi değil- inceüyor. -
N'eye geciştir bu? Ozeüeştirmeye ve eski
komünist yeni kapitalistierin oluşturdu-
ğu kapitalist sisteme mi?- O halde 'geçiş
dönemf nin öncesi 'Godot'yu BekJeyiş'
dönemhdi. Daha mutiu bir yaşama ka-
vuşacağımızı umuyorduk-öldükten son-
ra-. Artık Godot geldi ve Vladko ile Est-
ro'ya boDukve' kuşlar gibi' özgür olacak-
lan sözûnü veriyor, ama onlar gerçekten
mutlular mı?"
Yunanistan'dan AttisTheatre,Aeschy-
lus'un "Promete" adlı oyunuyla, 3 ve 4
haziranda Kenter Tiyatrosu'nda seyirci
karşısına çıkacak. Theodoros Terzopo-
ulos'un yönettiği oyunun prömıyeri ts-
tanbul'da gerçekJeşecek.
Festivale Almanya'dan katılan Tübin-
gen Zeh Ensembie Theater, George Ta-
bori'nin "Annemin Cesareti" adlı oyunu-
nu 31 mayıs ve 1 haziranda Kenter Ti-
yatrosu'nda sahneleyecek. Otto Kuk-
la'nın yönettiği oyunda, Macarasıllı Ya-
hudi yazar George Tabori'nin 60 yaşın-
daki annesinin 1944 yılında otobüs du-
rağında beklerken birdenbire tutuktana-
rak Auschwitz'e götürülmesi anlaOhyor.
Tabori'nin annesi 11.5 saat süren bu kâ-
bustan mucizevi bir biçimde kurtulur. tn-
sanlan ölüm fabnkasına göndermekle
yükümlü olan subay Tabori'yi serbest bı-
rakır. Tabori bu gerçek öyküyü, son de-
rece gündelik ve esprili bir dille yansıtı-
yor sahnede.
Fransız Centre Dramatique N'aüonal
d'Orleans ise Stephane Braunschvveigve
Giorgio Barberio Corsetti'nın bırlikte
yönettiği. Thomas Mann'ın "Dr.Faust"
metnınden yola çıkarak, Goethe, Marlo-
we, Andersen ve Baudelaire'ın şiir ve
metinlerinden oluşturulan "Dr. Faustus
ya da Şeytanın Paltosu" adlı kolajla se-
lamlayacaktar lstanbullu tiyatroseverle-
ri. Bu oyun, 26 ve 27 mayıs tarihlerinde
Taksim Sahnesi'nde izlenebilir.
Açüış 'Tlyatro Gemisi'yle
Rumelih^ar'ında
tspanyol ElsComediantstopluluğu, bu
yıl "TıyatroGeınisi''ni Ortaköy'e demir-
leyecek. Festivalin açılış gecesinde Ru-
melihisan'nda zaman ve mekân boyut-
laruıı aşarak, kendine özgü renkli anla-
tım diliyle izleyicinin düş gücünü zorla-
yarak, havai fışekler, masklar, müzik ve
danslarla kurulu bir gösteri sunacak. 25
mayıs akşamı ise gemi, Boğaz'dan Orta-
köy'e yaklaşacak. Topluluk, masallar-
dan ve mitolojiden firlamış kahramanla-
nyla seslenecek seyircilere.
Dünyaca ünlü kişileri, pop yıldızlan-
nı, kendi yaptığı kâğıttan kostümlerle
taklit eden Italyan sanatçı Ennio Marc-
hetto, 25 ve 26 mayıs tarihlerinde Ken-
ter Tiyatrosu'nda alışılmad^c bir gösteri
sunacak.
Beden kullanımındaki ustalığı, olağa-
nüstü bır hızla bir kişilikten diğerine ge-
çişi, kendi tasanmı olan kâğıt kostümler-
deki yaratıcı dehası, dinamizmi ve izle-
yiciyi kınp geçiren gözlemleri, Marchet-
to'nun adeta "canh karikatür" olarak ta-
nımlanabilecek gösterisini eşsiz kılma-
ya yetiyor.
1994 Edinburgh Festivali'nde iki ge-
ce üst üste 3500 kişilik Festival Hall'u
dolduran ve ayakta alkışlanan Alman sa-
natçı Ute Lemper, Alman kabare şarkı-
lanndan, Hollander, Brecht ve Hfeill'den.
Fransız şansonlanndan, Piaf ve Pre-
vert'den örnekler sunacak. 23 ve 24
mayısta Ses Tiyatrosu'nda sahneye çıka-
cak olan Lemper'e, pıyanoda Bruno
Fontaine eşlik edecek.
YAZIODASI
SELİM İLERİ
İki Zaman Dilimi
Şair Nigâr Hanım'ın, Hayatımın Hikâyesi adı ve-
rilmiş, güncesinden seçmeler kitapçığını okumuş
olanlar, orada, bir debdebeden çözülüşe, yıkılışa yol
alındığını bilirler. Devrinin saltanatlı şairesi, Yahya Ke-
mal ve Abdülhak Şinasi'de yıldızının pariadığı gün-
leriyle görülür. Abdülhak Şinasi, onu birbirinden şık
gıysileri içinde, aynalar karşısında göz kamaştınrken
hatıriar.
Nigâr Hanım, mutsuz evliliğini sanatla, edebiyatla
tedavi etmek istemiştir. Uzun yıllar her salı konağı yer-
li ve yabancı, kadınlı erkekli konuklara açılır. Gelen-
ler edebiyat, müzik, güzel sanatlar konusunda söy-
leşirler; sanatçılar şiirlerini okur, müzik adamlan çal-
gılan başına geçer. Bu, on dokuzuncu yüzyılın ikinci
yarısında, yan alafranga, Müslüman kültürüne bir
hayli bağlı zarafet dünyasıdır.
Şair Nigâr Hanım şiirde gelenekçi çizgiyi sürdürür,
dinî inançlanna bağlı kalır. Bir yandan da Avrupa yol-
culuklanna çıkar, Vıyana Operası'nda 'dünyanın bu-
gün en meşhur muganniyesi' Selma Kurz'u dinler-
ken ağlar. Kısacası, belki de yalnız geçen yüzyıl so-
nuna özgü, kendisiyle banşık, Doğu'ya bağlı, Batı'nın
sanat ve kültür değerierinden de haz duyabilen Os-
manlı-Türk aydınını simgeler.
Ne var ki Hayatımın Hikâyesi, 1910'dan sonra bir-
denbire çehre değiştirir. Şairenın sayfalar boyu süren
o kadar karışık, dolambaçlı maaş hikâyesini serüven
romanı gibi okuruz. Çeşitli tasarruf öniemleri arasın-
da onun da padişah ihsanı aylığı kesilmiştir. Naciye
Suttan'la Enver Paşa'nın yardım eli uzatmasını ta-
lep etmek, Şair Nigâr Hanım'a epey ağır gelirse de,
Enver Paşa huzuruna çıkıp durumu anlatmak zorun-
da kaiır.
Kendisinetekrarmaaş bağlanır. Padişah ihsanı pa-
ra o günün Osmanlı sanatçısına doğal görünmekte-
dir. Bu yeni aylık ise Naciye Sultan'ın kişisel bağışı-
dır. Nigâr Hanım gelecek zamanların saptayabilme-
si için güncesine şöyle yazar:
"Ertesigün, Hatice Suttan'da misafîr bulunuyor-
dum. Naciye Sultan'ın başağası, bana, biratiyesini
getirdi. TeşekküriçinSultan'ın tekrarziyaretindebu-
lunduğum ve doiayısıyla sorduğum zaman: 'Maaşı-
nızdır'.cevab/n/ aldım. Hakikaten de eylülden beri
bu maaşı göndermek lütfunda bulunuyor. Fakat,
emelim, bu maaşın, kesilen eskisigibi, hükümdanm
tarafından tahsis olunmasıydı. Neyse, kısmet böy-
leymiş..."
Gelgelelim hükümdar artık koruyucu kimliğini yitir-
mekte, imparatoriuk büyük çöküşe sürüklenmekte-
dir. Zaten arka arkaya savaşlar patlak verir, nihayet
Birinci Dünya Savaşı bütün karanlığıyla belirecektir.
Nigâr Hanım için maddi ve manevı yıkımlar daya-
nılacak gibi değildir. Bir gün, genç yaşta ölenlere acı-
makta, bir gün, güzel bir defter satın aldığı için utan-
makta, Istanbul'un perişanhğına şaşmakta, savaş
için ne diyeceğini bilememektedir. Savaşın trajedisi-
ni elbette bir Stefan Zweig ölçüsünde kavrayamaz;
ama içtenliği nasıl görmezden gelinir: "Ah bu müthiş
harp! Ah, mahvolan gençlikler, inleyen yaralılar, sü-
rüklenen ve sürûnen insan yığınlan..."
Birbirini kovalayan çözülüşler, yoksulluklar ortasın-
da Nigâr Hanım, Enver Paşa'nın bir torba pirinç ar-
mağanı için gözyaşı döker, süpürgetohumundan ek-
meği sindiremez, üşür, yalnızlık çeker, babasının es-
ki yatak mangalıyla ısınmaya çalışır, bunlar güncesi-
nin son yazılan olur. ölümü arzulamış, 1 Nisan
1918'deölmüştür.
Bu bir zaman dilimi. Gelelim ıkincisine: Seksen yıl
sonra... Televizyondan seyrettiğimiz birstüdyo. Ren-
garenk ışıklar yanıp sönüyor, görkemli görünmesine
özenilmiş dekorun pariak renkleri aydınlanıp beliriyor,
belirip aydınlanıyor. Salon tıkabasa dolu. Genel gö-
rüntüde stüdyo konuklannın dar geçim koşullannda
yaşayan kişiler olduğu hemen anlaşılıyor.
Sunucu büyük bir sevinç içinde filanca kanalın her
gün, her akşam bu yanşmayla yanşmacılara, ekran
başındaki izleyicilere bilmem kaç yüz milyon lira ve-
receğini haykınyor. Çığlık kıyamet! Yanşmacılar ara-
sında bir edebiyat öğretmenı var. Birbirinden çürük
elma, kurtlu incir sorulan bıldikçe gülümsüyor, sunu-
cuyla kucaklaşıyor, salondaki öğrencileri öğretmen-
lerini çılgınca alkışlıyorlar.
Edebiyat öğretmenini bilmem ama, bu öğrencile-
rin Şair Nigâr'ı tanımadıklannı, böyle birisinden ha-
bersiz olduktannı adım gibi biliyorum. Edebiyat öğ-
retmeninin onlara Nigâr Hanım'dan söz açacak ne
olacağı var, ne de ilgi devşirtecek yöntemi bulabile-
ceği zamanı. Hiç kimse kınamasın, edebiyat öğret-
meni, hakkı olan aylığı asia ve asla alamadığından,
çok naklı olarak, televizyon yanşması peşinde, beş
on milyon toplamaya didiniyor. Edebiyat öğretmeni,
belki de Şair Nigâr Hanım gibi, süpürgeotundan ek-
mekyiyeceği günlerin telaşı içinde. Televizyon kanal-
lanysa herkesin cebinden çıkan parayla saadet da-
ğıtmak iddiasında. Görünüşe bakılırsa, alan memnun
- satan memnun.
Ya Şair Nigâr Hanım'ın memleketin genç insanına
örnek gösterilecek haysiyeti? Çoktan kaybolup git-
miştir.
llginç olan, Nigâr Hanım'ın bir dizesinin bütün
memleket için bugün simgesel anlam taşıması: "Ben
kimsesiz tevekkeli, metmk kalmadım..."
Burhan Oçal ve Biot Rsk bu
akşam CRITde
• Kültûr Servisi- Burhan Öçal ve Eliot Fisk Gitar ve
Vurma Sazlar tkdlisi bu akşam saat 19.30'da Cemal
Reşit Rey Konser Salonu'nda bir konser verecek. ilk
konserini 13 yaşında veren, halen Yale Üniversitesi
Gitar Bölümü Başkanı olan, Köln, New York ve
Granada kentleri arasında yaşamuu sürdüren sanatçı
pek çok eserin gitar uygulamasmı gerçekleştirdi. Bach,
Beethoven, Haydn, Mendelssohn ve Scarlatti gibi
birçok bestecininn yapıtından oluşan bu çalışmanın
yam sıra sanantçı, konserlerinde Brittenn,Henze,
Petrassi gibi çağdaş bestecilere de yer veriyor. Boby
Watson, Pierre Favre, Airto Mreira gibi ünlü cazcılarla
ve klasik piyano ustalanyla birlikte konserlerine devam
eden Burhan Öçal, aralık aymda CRR'de verdiği
konserle büyük ilgi görmüştü.
HalK Dansları Yarışması Rnali
• Kültür Servisi- Kültür Bakanlığı ve Hacı Ömer
Sabancı Vakfı'nın düzenlediği "Komple Nitelikli
Topluluklararası Halk Danslan Yanşması" bu akşam
saat 20.00'de Atatürk Kültür Merkezi'nde
gerçekleştirilecek. Programda yanşmamn yanı sıra;
Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürü
Mehmet Özel, Hacı Ömer Sabancı Vakfı Başkanı Hacı
Sabancı ve Kültür Bakanı Ercan Karakaş birer
konuşma yapacak.Kreasyon Beylerbeyi Sabancı
Olgunlaşma Enstitüsü'nün "Anadolu'dan Esintikr"
defılesi, Devlet Modern Folk Müziği Topluluğu
konseri izlenebilir.