Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
3 KASIM 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Basın Konseyi,
Sabah'ı yine
uyardı
• İstanbul Haber Servisi -
Bısın Konseyi, Sabah
gzetesıni. 22 Temmuz
ll
95 tanhinde yayımladığı
"Irak Sınırında Skandal"
' bjşlıklı haber nedeniyle
u;ardı. Konsey tarafından
yspılan vazılı açıklamada
• uvarının. haberde adı
g«çen, Abdullah Cevdet
Azizoğlu'nun başvurusu
üaerine yapıldıöı belirtildi.
Soz konusu haberde.
- Kızey Irak'ta bulunan
ırbanı yardım kuruluşu
- "TheQuandil Projecf'in.
. ik Yunanlıyı gizlice
- Kızey Irak'a geçirmek
isserken yakalanması olayı
olduğu kaydedildi.
Azizoğlu'nun örgütle bir
ilişkisinın bulunmadığını
ifide ettiği belırtilen
acıklamada. suçlamanın
. gerek Sabah gazetesi.
gerekse haberi yazan
L'Şur Şe\ket tarafından
reddedilmemış
olJueunun dikkate alındığı
' büdinldi.
- Çalışlar'm
cezası bozuldu
• ANKARA (Cumhuriyet
Bûrosu) - Yargıtay 9. Ceza
Dairesi. gazetemiz yazarı
Oral Çalışlar'a bir kitabı
nedeniyle \erilen 2 yıl agır
hapis ve 250 milyon lira
' para cezasina ılışkin
• hükmü. Terörle Mücadele
Yasası'nda yapılan
- değişiklık nedeniyle
bozdu. Yargıtay 9. Ceza
Dairesi. İstanbul Devlet
Güvenlik Mahkemesi"nce
(DGM) verilen hükmün,
TMY'nin 8 1 . maddesinde
yapılan değişiklik dikkate
alınarak bozulmasına ve
Çalışlar'ın yeniden
yargılanmasına karar
verdi Yargıtay 9. Ceza
Dairesi. kapatılan HEP'in
eski genel sekreten Ahmet
Karataş'a Ankara 2 No'lu
DGM'ce verilen 4 yıl 6 ay
agır hapis cezasına ilişkın
ınahkûmıyet karannı da
düzelterek onayladı.
RP'li Yılmaz
yargılandı
• RİZE (Cumhuriyet) -
Basın yoluyla Atatürk'ün
' manevi şahsiyetine hakaret
ettiği gerekçesiyle RPIi
eski Belediye Başkanı
• Şevki Yılmaz hakkında
Rize Asliye Ceza
Mahkemesı"nde açılan
davaya dün devam edildi.
Mahkeme. Yılmaz'ın
katılmadığı duruşmayı
görüntü kasetlerinin
. çözümlennin
yapılabilmesi için erteledi.
; Aydın isimleri1
sokaklara
verildi
• ANKARA (ANKA)-
Hatay"ın Samandağ ilçesi
Belediye Meclisi çeşitli
mahallelerdekı lOsokağa
Yaşar Kemal. Turan
Dursun. Hasret Gültekin.
Ruhi Su. Nâzım Hikmet.
Çetın Emeç. Aziz Nesin.
Hasan Hüseyın. Orhan
Veli ve Yunus Emrenin
adlannı verdi.
Şaharov
Ödülü krizi
• ANKARA (ANKA)-
Avrupa Parlamentosu
tarafından Leyla Zana'ya
verilen 1995 Saharov
Düşünce Özgürlüğü
Ödülü'nün tören
tarihi 13 aralık
olarak belirlenirken
ödülün cezae\ındeki
Zana'ya nasıl verileceğini
AP Baskanlar Divanı
belirlevecek.
Mümtaz Soysal ve Tahir Köse, neden DSP'ye geçtiklerini Cumhuriyet'e açıkladılar
Hizbullah davası
• ANKARA (AA) -
Ankara DGM
Başsavcılığı'nca. yasadışı
Hizbullah örgütünün
Düzce grubu üyesi
olduklan vebu doğrultuda
eylemlerde bulunduklan
gerekçesıyle yakalanarak
haklannda da\a açılan 5'i
tutuklu 15 sanığın
yargılanmasına dün devam
ediîdı. DGM. tutuklu
sanıklardan ikisini tahliye
etti.
Düzeltme
• Haber Merkezi-
Gazetemizın öncekı günkü
sayısında yayımlanan bir
haberde, Sosyalist Iktidar
Partisi'nin (StP) adı.
yanlışlıkla Sos>alist îşçi
Partisı olarak çıkmıştır.
Diizeltir özür dileriz.
Kimliğimı kaybettim.
Hükümsüzdür.
GÜKEŞ FORSAT
6
CHP biziistemedIŞIK KANSL
ANKARA-CHP'den aynlarak DSP'ye ge-
çen Ankara Milletvekili Mümtaz Soysal.
"CHP'de olmadı, olmuyordu, olmayacağa
benziyordu'" dedi. CHP'de. partiyi düşünce
temeline. öğreti bakımından anlamlı bir te-
mele oturtmak için çaba gösterilmediğini
vurgulayan Soysal. "CHP'de siyaset, taktik-
lerden, telefon konuşmalarından, buluşma-
lardan. kısa vadeli girişimlerden ibaret sanıl-
dı" dedi.
DSP'ye katılan Amasya Milletvekili Ta-
hir Köse de CHP'de politika yapma olana-
ğı kalmadığını belirterek. "Sol düşünen bir
parti olan DSP ve dürüstlük imajı ve kariz-
ması olan Bülent Ecev it'in etrafındatoplan-
manın çok dahayarariı olacağına inandım"
dedi.
Mümtaz Soysal, Cumhuriyet'ın neden
DSP'ye geçtiğine ilışkin sorusunu yanıtlar-
ken şunları söyledi:
"Çünkü, CHP'de olmadı. Olmuyor, olma-
yacağa benziyordu. Olmayacağı izlenimini
edindinı. \ alnız ben değil, birçok arkadaşım
da o izlenimi edindi. Ben, belki bunu daha
açık bir şekikle dile getirdim. Ama. izlenim
şukibirdışlamatutumuvar. Kolay kolay de-
ğişeceğe benzemiyor. Bunu, partinin gelece-
0 bakımından, tıkanıcı ve büyümeyi engel-
leyici bir tutum olarak görüyorum. Buna ek
olarak da benimle uzunca süreceğe benzeyen
parti yönetimi arasındaki ilişki bakımından
dikkati çeken bir nokta var: Biraz istenme-
diğim izlenimine kapıklım.
Daha doğnısu gidersem sevinç yarataca-
ğı izJenimi, izienimden öte bir bilgi olarak önü-
me geldi. O bakımdan. siyasal çalışmadan vaz-
geçme aşamasında bulunan bir kişi olmadı-
ğımagöreçalışmalanmıdüşüncelerîmeters
Soysal'ın gerekçeleri:
• CHP'de olmadı. olmuyordu,
olmayacağa benziyordu.
• CHP'de. partiyi düşünce
temeline. öğreti bakımından
anlamlı bir temele oturtmak için
çaba gösterilmedi.
• CHP'de siyaset. taktiklerden.
telefon konuşmalarından,
buluşmalardan. kısa vadeli
girişimlerden ibaret sanıldı.
düşmeven bir çerçeve içinde sürdürmeyi uv-
gun gördiim."
Soysal, CHP'de neden istenmediğine iliş-
kin bir soruyu yanıtlarken bu konudaki dü-
şüncesıni CHP'nin öncekı gün yapılan grup
toplantısında açıkladığını anımsatarak şöy-
le konuştu:
"İstenmemeyi gerektiren bir şe\ yaptığı-
mı sanmıyorum. Tersine, istenmemi gerek-
tiren şeyler yaptığımı sanıyorum. Çünkü, ge-
rek partinin ilkelerinegerek hukuk ilkeleri-
ne aykın düşen tutumlar olduğu zaman se-
simi yükseltiyorum. parti içerisinde bunun
eleştirisini yapıyorum. bunu dile getiriyo-
rum ve bunu dile getirirken bir hoşnutsuz-
luk veya uvumsu/Juk belirtisi olarak değil;
tam tersine partinin ve Türkiye'deki siyasal
yaşamın belirli ilkelere uygun olmasını sağ-
lamak için yapıyorum.
Ama. demek ki sij aset anla> ışlan farklı
olabiliyor insanlann. Kısa vadede parti yö-
netiminin taktiklerini güçleştirebUecek ÇH
kışlar oluyorsa bunlar. biraz pişmiş aşa su kat-
mak biçiminde vorunılanıvorya da partinin
başarıiı olabilecek bir girişimini engellevici
bir tutum olarak görülebili>or. O bakımdan.
bu tutumdan rahatsız olunduğunu hisset-
tinı. Bunu da en son Seçim \asası'na ilişkin
dilekçe dolayısıvla yaşadım."
'DSP, sol düşûnen parti1
Amasya Mılletv ekıli Tahir Köse de Cum-
hunyet'e yaptığı açıklamada. CHP'de poli-
tika yapma olanağı kalmadığı için DSP'ye
katıldığını belirterek. "Bugiin Türkiye'de
sol düşünen bir parti DSP ve dürüstlük ima-
jı ve karizması olan Bülent Ecev it'in liderli-
ği etrafında toparianmanın çok daha yarar-
iı olacağına inandım. DSP'ye ana geçiş
nedenim budur" dcdı
CHPden kopmaları değerlendiren Cenel Başkan Yardımcısı Ali Topuz, Safraları attık' diyor
Parti yönetimi ayrılanlara kayıtsızTÜREV KÖSE
ANKARA -
CHP'dekı yaprak
dökümü
sürerken parti
yönetimi
kopmaiara karşı
kayıtsız kaldı. CHP Genel Başkan
Yardımcısı Ali Topuz. DYP'ye
geçenler için "Safralan
attık"derken Prof. Dr. Soysal için
de "Kavgacı ve hırçındır. Şimdi
Türkive'nin en büyük
kav gacısıv la beraber siyaset
yapmaya gidiyor. Kolav gelsin.
Koskoca Ismet Inönü istifa etti,
partinin ovu azalmadı, arttı"
dedi. Kendısını feshederek
CHP'ye katılma kararı alan
SHP'nın son liden IVlurat
Karavalçın. istifalara karşı parti
NÖnetimınin kayıtsızlığından
üzüntü duyduğunu behrterek
yönetimi. kucaklayıcı bir aday
îistesi hazırlamaya çağırdı. DSP
lideri Bülent Ecevit ise "Kapıyı
aralarsak görürsünüz" diyerek
CHP'lileri veni istifalara karşı
uyardı. Kulislerde CHP'nin
bütünleşme sonrası ılk lideri
Hikmet Çetinin de DSP'ye
geçebileceği söylentileri yayıldı.
ancak bu söylentilerin liste
kavgalanndan da
kaynaklanabilecegi bildirildi.
CHP. bütünleşme sonrası. 9
mılletvekılinı kaybeni. partinin
milletvekili sayısı 65"ten 56'ya
indı. CHP'den istifa eden
milletvekillerinden bazıları
D^'P'ye geçerken Ankara
Milletvekili Mümtaz Sovsal ve
Amasya Milletvekili Tahir
KöseDSP'ye geçtiler. Soysal'ın
adaylık başvurusunda
bulunmayan İzmir Milletvekili
Erdal İnönü ile görüşerek
gerekçelenni anlattığı ve
înönü'nün bu açıklamalan
onayladığı kulislerde dile
getirildi.
Kulislerde CHP'nın bütünleşme
sonrası ilk liden Gazıantep
Milletvekili Hikmet Çetinin de
DSP lideri Bülent Ecevit'ten
işaret beklediği söylentileri
yaygınlaştı. Ancak. bu
söylentilerin Gaziantep'dekı liste
kavgaları nedeniyle de
çıkarılabileceğine dikkat çekildi.
DSP lideri Ecev it'in. CHP'den
adaylık başvurusunda
bulunmayan ve DSP'ye geçeceği
söylentileri yaygınlaşanîsmail
Cem'e karşılık ise şimdilik
"rezerv" koyduğu bildirildi.
Adaylık başvurusunda
bulunmayan ve kendi bölgesinde
seçılme şansı bulunmayan
Kırşehir Milletvekili Sabri
Yavuz'un da istifa edebileceğı
bildirildi.
CHP yönetimi ise istifalara
kayıtsız kaldı. Genel olarak
istifaya yönelen milletvekıllerini
durdurmaya dönük hiçbir
girişimde bulunulmadı. CHP
Genel Başkan Yardımcısı Ali
Topuz Cumhuriyet"in sorularını
yanıtlarken DYP'ye gıdenler için
"Safralan attık" dedi.
Mümtaz Soysal'ın durumunu
farklı değerîendirdığini bildiren
Topuz. bu konuda şunları söyledi.
"Soysal Hoca gibi olanlara, hiçbir
sebep vokken. kendileri ile ilgili
hiçbir olumsuz değerlendirme
vapılmazken. önlerini kesnıe>e
dönük hiçbir girişim vokken,
partinin ibresi yükselirken
gitmelerinin nedenini onlara
sorun. Hocayı severim, ama
siyasetini beğenmem; hırçın.
kavgacıdır. Şimdi Türkive'nin en
büyük kav gacısıyla siyaset
yapmava gidiyor. Kolav gelsin.
Hiçbir kıymeti harbiyesi yoktur
bu istifalann. CHP'nin yıldızını
pariatan şe>. ilkelerinin ay ağa
kalkmasıdır. Koskoca İsmet Pasa
partiden ayrıldı. CHP'nin oyian
azalmadı. arttı. Bu tip aynlmalara
karşı tepkiler. bazen tabandan
katılımlan sağlar."
BUROKR4T ADAYLAR SIKINTIDA
DYP, gelecek
kaygısı yaşıyor
• Anayasa Mahkemesi'nin Seçim
Yasası'ndaki ülke çevresi milletvekilliği
maddesini iptal etmesi. partiler içinde en fazla
bürokrat aday adayına sahip olan DYP'yi
sıkıntıya soktu.
ERGÜN AKSO\
ANKARA - DYP'de bürok-
rat aday adaylarının fazlalığı
ile başlay an huzursuzluk. Ana-
yasa Mahkemesi'nin Seçım
Yasasf ndaki ülkeçevresi mil-
letvekilliği maddesini ıpta! et-
mesinin ardından arrtı. Aday
adaylığı için başvuruda bu-
lunmayan Genel Başkan Yar-
dımcısı Sümer Oral'ın da
DYP'dfen istifa ederek
ANAP'tan aday olacağı kulis-
lerde konuşulurken Oral'ın ikı
gün önce Mesut Yümazla ko-
nutunda görüştügü öne sürül-
dü. Onlarca bürokrat adayın,
hangi seçim çev resınden aday
gösterilecekleri merak konu-
su olurken örgütlerin. partilı ol-
mayanısimlerden rahatsız ol-
duklan bildirildi.
Çıller. millet\ekıllerı gele-
cek kaygısına düşen DYP'de-
ki bürokrat aday adaylan için
seçim bölgesi arayışına girdı.
Parti içinde görevlendırılen
bır komisyonun. bürokrat aday
aday lannın nereden aday gös-
terilecekierı konusunda örgüt-
lerin nabzını yokladıklan bıl-
dirilirken Çifler ve ekibinin.
bürokratlan İstanbul başta ol-
mak üzere. Ankara. Antalya.
Bursa. Adana ve tzmir'e da-
ğıtma eğilimmde olduğu ög-
renıldı. DYP'yeyakınkaynak-
lar. "Başbakan önce bu bü-
rokratlan büyük kentier dı-
şında kalan illere de kaydır-
mayı planlıyordu. ancak ör-
gütîerin tepkisi dikkate alına-
rak sadece büyük kentlerdeki
listelere yerleştirilmeleri be-
nimsendi. Zaten bu bürokrat-
lann içinde de en şanslı olan-
lan Sayın Çiller'in isteğiyle
görevlerinden istifa edip aday
adayiobnlardır" görüşünü sa-
v undular.
Büyük kentlerde seçılebı-
lecekleri sıralara yerleştiril-
meleri beklenen bürokrat aday
adaylan şunlardan oluşuyor:
Mehmet .\ğar, Cnal Erkan,
Hayri Kozakçıoğlu. Necdet
Menzir. Doğan Güreş, Aydın
Ayay dın, Cihan Paçao.Yaman
Törüner. Emre Gönensay. Ya-
lım Erez, Lfuk Söylemez, Ay-
fer Yılmaz.
Üst düzey bir DYP'lı.Cum-
huriyet'e şunları söyledi:
"Sayın Çiller genel başkan
olduktan sonra parti içindeki
muhaliflerden çok çekti. Iste-
diği şeyleri yapamadı. Şimdi.
seçim sonrası yeni bir DYP ya-
ratma uğraşı içindedir. Bu uğ-
raş. misyondan kopma anla-
mında değildir. Sadece. daha
üretken ve çağdaş kişüeıie ça-
lışmak istiyor. Zaten bu bü-
rokratlar secimi kazanniarsa
DVPiçindeönemü görevierege-
tirilirler. D\ P. bir degişim sü-
reci yasıyor. GB. Avrupa ile en-
tegrasyonu yaşayan bir Türki-
ye'de, DYP gibi önemli bir par-
tinin kentli kimliğine bürün-
mesi kaçımlmazdır."
SEÇİM ASFALT1 ÇÖKTÜ - Hüseyin Gönülal idaresindeki 33 ER 044 plakalı kamyonun. Ankara Siteler Kamyon
Karpuzlu Sokak'tan geçişi sırasında yeni asfaltlandığı bildirilen yol çöktü. Üzeri cam yüklü kamyon devrildi. yolda
y aklaşık I metre derinliğinde 10 metre uzunluğunda çukur açıldı. 06 PV 567 plakalı özel araç da ezildi. (Fotoğraf: AA (
YÖNETİMDE İSTÎKRAR, TEMSİLDE ADALET
Siyasal yaşamda seçim sistemleri
ılimsel esaslaıv
göre. Batılı ör-
neklerimlen alı-
luııvkgeliftinlen
sfç ını sistemleri.
sıvasi ıktidarların daha faz-
la millenekili çıkarma he-
saplan nedeniyle bugi'me dek
birçok ke: değişıkliğe uğra-
tıldı. Zaman zaman birbiri-
nin kanşıım huline getirile-
rek vozlüftınlan sistemler,
"aııuvasanın. yönetiınde is-
tîkrar, iemsilde adalet ilkesi-
ııe " ters düştüğü zaınanlar
da nldıı.
A- ÇOĞUNLUK
SİSTEMLERİ
Milletvekıllerinin. yabirer
milletvekili çıkaran seçim
çevrelennden seçilmelerine
ya da birden çok milletveki-
İınin aynı çevreden seçilme-
lerine göre "*dar bölge" veya
"geniş bölge" seçim sistemi
olarak ikiye aynlır. Seçimler.
her seçim çev resinden bir mil-
letvekili seçılecek biçimde
düzenlenir. >'ani parlamento
kaç mılletvekilinden oluşu-
y orsa. ülke o kadar seçim böl-
gesine ay nlır. Nitelıkli oy ço-
ğunluğu aranmaz. O çev rede
en çok oyu alan (basit çoğun-
luğu sağlayan) aday seçilir.
Seçimler tek turda tamamla-
nır. Ingiltere kökenlidir. Ba-
zı ülkelerde basit çoğunluk
yeterlı göriilmemış ve seçilen
mılletvekillerinin belirli bir
seçmen desteğıne sahip ol-
maları gereklı sayılmıştır.
Böylece seçimlerin kaç tur-
da yapılacaklarına göre de
tek turlu veya ıki turlu olarak
ıkiye ayrılır.
Tek adlı çoğunluk (dar
bölge) sistemi
Seçim. tek turda tamamla-
nır. En çok oyu alan aday se-
çimi kazanır. \itelikli oy ço-
ğunluğu aranmaz. Lzun va-
dede ABD'de olduğu gibi ikı
partili bir siyasal yapılanma-
yı getirir. Bır partinin tek ba-
şına parlamento çoğunluğu-
nu sağlaması koiaylaşır. Istik-
rarlı hükümetlerin çıkması-
na elvenşlidir. Olumsuz yön-
leri ise şöyle sıralanabilir:
Parlamentoda yerel sorun-
lar. ülke sorunlarının önüne
geçebilir. Mezhep ve etnik
grup ayrılıklarından destek
bulan "seçim hanedanlan"
oluşabılır. Babadan oğula ge-
çen parlamenterlik ortaya çı-
kabilir.
İki turlu çoğunluk sistemi
Seçilen milletvekılinin be-
lirli bir oranda seçmen des-
teğıne sahip olmasını gerek-
li kılar. Orneğin eğer birınci
turda hiçbir aday, yüzde
50'nin üstünde bır çoğunluk
elde edememişse, ıkincı tura
gidilmesi v e en çok oy alacak
aday ın parlamentoya gelme-
si kabul edılmiştir. Öz olarak
~İlk turda seçim. ikinci turda
eleme yapılır." Çok parti li bir
yapılanmay a elv erişlıdir. An-
cak çok partilılik. ikinci turun
sonucu olduğu için siyasi par-
tiler birbirlerinebağlıdurum-
dadırlar. Iki turlu çoğunluk
sisteminde çok partili yapılan-
ma içinde birbırine bağımlı
partiler ortaya çıkar.
B-NİSPİTEMSİL
SİSTEMLERİ
Nispi temsil, toplumdakı
çeşitli siyasal görüşlerin. bun-
lan sav unan siyasal partilerin
parlamentoda adil bir biçim-
de temsilini sağlar. Değişık
görüşler sıstemın dışına itil-
meksizin meşru zeminlerde
temsil edilir. Nispi temsil.
parlamentoda istikrarlı birço-
ğunluğun oluşmasını. bu ne-
denle istıkrarlı bır hükümet
kurıılmasını zorlaştırır. Ço-
ğu zaman koalısyon hükü-
metlerinin kurulması zorun-
luluğu doğar. Bu sistemde
çev re seçim sayısı önemlidır.
Çevre seçim sayısı. seçim böl-
gesindeki geçerli oy sayısı-
nm. yine seçım bölgesinin çı-
karacağı milletvekili sayısına
bölünmesıy le bulunur. Bu ba-
zen çev re barajı olarak da kul-
lanılabilır.
En yüksek bakiye sistemi
En yüksek bakiye sistemin-
de. her partinin aldığı oy içe-
risinde çev re seçim sayısı tam
olarak kaç kez varsa. o kadar
milletvekilini alır. Ayrıca ar-
tık oylar tekrar bir sıralama-
ya tabi tutulur. Bir örnekte
gösterirsek:
Bir seçim bölgesinde gecer-
li oy sav ısı 200 bin. çıkaraca-
ğı milletvekili sayısı da 9 ol-
sun. Bu bölaede aldıklan oy
sayısı A=76İOOO. B=52.OOÖ.
C=36.000. D=22.000 ve
E= 14.000 olmak üzere 5 par-
tinin yarıştığını varsayalım.
Bu böleenin çevre seçim sa-
yısı 200.000:9=22.222'dir. A
panisinın aldığı oyların içe-
risinde çev re barajı 3 kez bu-
lunduğu için 3 milletvekilli-
ği ve*9.334 artık oyu kalır.
B'nin 2 milletvekıllıcı ve
7.556 artık oy. C'nin 1 mil-
letvekilliği ve 13.776 artık
oy, D'nin milletvekilliği yok.
ama 22 bin artık oyu ve E'nın
de milletvekilliği yok. artık
oyu 14 bindir. Buraya kadar
6 milletvekilliği dağıtılmış.
geriye 3 milletvekilliği kal-
mıştır. Artık oylann sıralan-
masıyla da bunlar dağıtılır.
Artık oylarda bırıncı olan
D'nın I milletvekilliği. ikin-
ci E'nin 1 milletvekilliği.
üçüncü olan C'nin 2 millet-
vekilliğıni de aldığı görülür.
Burada sonuç olarak sırasıy-
la A=3. B=2. C=2. D=l ve
E=l milletvekilliği kazanmış
olur.
En yüksekortalama sistemi
Bu sistemde. ilk 6 millet-
vekilliği için aynı ışlemler
yapılır. Kalan 3 milletvekıl-
liğinindağıtılması ise her par-
tinin almış olduğu oy, o par-
tinin ılk bölüştürmede aldığı
sandalye sayısına 1 eklemek
suretiyle elde edilecek sayı-
ya bölünerek en yüksek orta-
lamalar bulunur. Örneğin A
için 3+1=4 bulunur. Daha
sonra partilerin aldığı oy lar bu
sayıya bölünür. A için 76 bi-
ni 4'e bölersek 19 bin çıkar.
Diğer partiler için aynı ışle-
mi yapıp sıralarsak. en yük-
sek ortalamalarda binncı olan
D'ye 1 milletvekilliği. ikinci
olan A'ya 1 milletvekilliği ve
üçüncü olan C'ye de 1 mil-
letvekilliği düşer. Bu hesap-
lamadan da görüleceği gibi en
küçük parti parlamentoya
temsilci gönderemeyecektir.
En yüksek bakiye sistemın-
den farkı budur.
Klasik d'Hondt sistemi
Bu sistemde her partinin
aldığı oy. sırsıyla l'e. 2"ye
3*e.4'e.. bölünür ve bir seçim
çev resinin çıkaracağı millet-
vekilı sayısına ulaşıncay a ka-
dar buişfeme devam edilir. El-
de edilen payiar. parti farkı gö-
zetmeksızın. büyükten küçü-
ğe doğru sıralanır. Daha son-
ra bu büyüklük sırasında han-
gi partinin kaç rakamı varsa
o kadar milletvekili alır. Ör-
neğin 100 bin oy kullanılan
ve 5 milletvekili çıkanlanbir
seçim çev resinde iki parti se-
çıme katıldı. bunlardan bıri 60
bin, dığeri 40 bin oy aldı. Bu
durumda 60 bin oy 1 e bölü-
nüp 60 bin. 2 ye bölünüp 30
bin, 3'e bölünüp 20 bin. 4'e
bölünüp 15 bin. 5'e bölünüp
12 bin bulunur. 40 bin oy alan
partinin oyları l"e bölünüp
40 bin. 2"ye bölünüp 20 bin.
3'e bölünüp 13 bin. 4'e bö-
lünüp 10 bin, 5'e bölünüp 8
bin bulunur. Bu durumda en
büyük rakamlar sırasıyla 60
bin birinci partıye ait. 40 bin
ikinci partıye ait. 30 bin bi-
rinci partiye ait. 20 bin hem
bırincı hem ikinci partiye ait
olur. Sonuç olarak birinci par-
ti 3 milletvekili (60 bin. 30 bin
ve 20 bınle) ve ikinci parti
ıki milletvekili (40 bin ve 20
bınlelalırlar. Klasıkd'Hondt
sistemi en yüksek ortalama
sistemiyle aynı sonuçları ve-
ren bir sistemdır. Tek farkı
hesaplama yöntemidır.
Yarın: Klasik Sainte-
Lague sistemi
POLİTİKA GUNLUGU
HİKMET ÇETİNKAY4
Orduda Şeriatçı'
Operasyonu...
Türk Silahlı Kuvvetlerı'nde kapsamlı bir 'şeriatçı
operasyonu' başladı. Bir tarikat şeyhınin ordu içinde
son bir yıldır iyice örgütlendiğıne ilışkin duyumlann ger-
çekoiduğu anlaşıldı...
Bize ulaşan haberiere göre tarikat şeyhınin mürit-
lerinin Genelkurmay Istıhbarat Daire Başkanlığı'na
kadar sızdıkları saptandı. Genelkurmay Başkanlı-
ğı'ndan bu konuda resmı bir açıklamayapılmadı, an-
cak kimı askeri yetkıliler olayı doğruladı.
Türk Silahlı Kuvvetlerı'nde kapsamlı olarak başla-
tılan 'şeriatçı operasyonu' Mamak MuhabereOkulu,
Etimesgut Zırhlı Birlikler Eğitim Komutanlığı ile Gül-
hane Askeri Tıp Akademısi'nde (GATA) büyük bır giz-
lilik içinde sürdürülüyor.
Türk Silahlı Kuvvetlerı'nde örgütçülüğüyle tanınan
tarikat şeyhi ise bu operasyonu duyduğu halde bu
kez susuyor ve açıklama yapmaktan kaçınıyor...
Zaman gazetesi ise bir süre önce İstanbul Malte-
pe'deki 2. Zırhlı Tugay Komutanlığı'ndaki caminin ka-
patıldığını, subay ve astsubay eşlerine 'başörtüsü
yasağı' getirıldığtni. kımı gazetelerın garnızon içinde
satılmadığını, 29 Ekım 1995 tarihinde haber olarak ya-
yımlamıştı...
Olayların bir de perde arkası vardı. Siyasal iktidar-
la sıkı bır ilişki içinde olan tarikat şeyhı. kımi gazete
haberlerine göre 30 tarikat üyesinin milletvekili seçil-
mesı için Başbakan Tansu Çiller'in eşi Özer Çiller'le
pazarlığa oturmuştu...
• • •
1995 yılı Haziran ve Temmuz aylarında Kara Harp
Okulu'nda başlatılan 'şeriatçı operasyonu' dışarıya
sızdırılmıştı. Kimi Kara Harp Okulu öğrencılerınin bir-
denbire 'ekonomık olarak' güçlenmelerinin yönetici-
lerin dikkatini çekmesiyle başlayan soruşturma so-
nunda. olayın arkasında aynı tarikat şeyhınin olduğu
anlaşıldı. Kara Harp Okulu Dısıplın Kurulu. 200 öğ-
rencinın tarikat şeyhıyle ilışkilerının olduğunu sapta-
dıktan sonra Aydın Altınayar, Turhan Yılkıcı, Yücel
Yalçın, Bülent Daşkın'la birlikte 9 öğrencinin okul-
la ılişkıierıni kesti...
Eh, kıyamet bundan sonra koptu...
Başbakan Tansu Çıller hemen devreye girdi. Tari-
kat şeyhiyle ilişki içinde olan öğrencilerin Kara Harp
Okulu'ndan atılmamasını istedi.
Biz 4 Kasım 1995 günlü Cumhuriyet'te bu köşe-
den sormuştuk: "Acaba Kara Harp Okulu'nda olup
bıtenler karşısında Tansu Hanım ve Özer Bey kımın-
le konuştu?"
O günden bugüne dek yanıt alamadık...
Çünkü DYP Gene! Başkanı ve Başbakan Tansu
Hanım, tarikat şeyhiyle 's/k/pazarM'halindeydi. Tan-
su Hanım, tarikat şeyhinin ve mürıtlerinin baskısıyla
DYP Genel Başkan Yardımcısı (örgütten sorumlu) Rı-
fat Serdaroğlu'nu görevden almış, partisıni, laikde-
mokratik Türkiye Oumhuriyeti'nı dinamıtlemek iste-
yen güçlere teslim etme eğılimıne girmişti.
Hoca Efendi. DYP'yi kusatmak ve özlemini duydu-
ğu 'devletdüzeni'r\\ kurmadüşlerini gerçekleştirmek
ıstiyordu.
Ayrıca. Türk Silahlı Kuvvetleri nde olup bitenteri
anında öğreniyor, kendisıne destek veren gazeteci-
len Zaman gazetesinin Ankara Bürosu'nda toplayıp,
Cumhuriyet okurlarının bu köşede ızledikleri açıkla-
malan yapıyordu... v
Neydi bu çarpıcı açıklamalardan birisi?
Şuydu:
"Ordu muhtıra verme hazırlığında!.."
• • •
Kara Harp Okulu'ndaki soruşturmayı yöneten di-
siplin kurulu üyesi iki subayın görev yerleri nıye de-
ğiştirilmişti?
Biz bu soruya da yanıt alamadık şimdiye değin...
Kimi subaylar ve subay adaylan, adı kaçak kurban
derisi toplama ve izmir Maltepe Askeri Lisesi'ne 'sah-
te sağlık raporu 'yla öğrenci sokma olayına kanşan bir
'şeriatçı vakıfla çok yakın ilişki içındeydiler...
Kara Harp Okulu'nda disiplin soruşturması sürer-
ken öğrencilerin yataklarının üzerine bırakılan soruş-
turma evrakları ise hemen Zaman gazetesine ulaştı-
rılmış ve ardından kamuoyu oluşturma çabasına gi-
rilmişti...
Olayın bır başka boyutu da şuydu: Kara Harp Oku-
lu'ndan atılan öğrenciler, bir özel televizyonda ko-
nuşturulmuştu. Tarikat şeyhınin müntleri olan öğren-
ciler, bu televizyonda şöyle diyorlardı:
"Biz Kara Harp Okulu 'ndan namaz kıldığımız ıçın
atıldık..."
Kara Harp Okulu'ndaki son gelişmeler, Türk Silah-
lı Kuvvetlerı'nde başlatılan 'şenatçı operasyonu'nun
dününe ve bugunüne bakacak olursak, karşımıza
hep tarikat şeyhinin arkasında bulunduğu vakıf çıkı-
yor...
Aynı vakıf 1986-87 yılında izmir Maltepe Askeri Li-
sesı'nde 'şenatçı örgütlenme' içindeyken kıskıvrak ya-
kalanmış, askeri lıse öğrencılerı okuldan atılmış, va-
kıf yönetıcileri DGM'de yargılanmıştı...
Başta belirttiğımız gibi Türk Silahlı Kuvvetleri'nde
'şeriatçı operasyonu'^ büyük bir gizlilik içinde sürüyor.
Gülhane Askeri Tıp Akademisi. Mamak Muhabere
Okulu. Etimesgut Zırhlı Birlikler Eğitim Merkezi'nde
geniş kapsamlı bir soruşturma yapılıyor...
Ve tarikat şeyhinin gerçek yüzü de böylece ortaya
çıkıyor...
Kamer Cenc'e tazminat davası
Eşcinsel tarüşması
mahkemelik
ANhL\RA (Cumhuriyet
Bürosu)-TBMM'de. eski
CHP'li Başkanvekıli Ka-
mer Genç ile ANAP Eski-
şehır Milletvekili Mustafa
Balcüararasındageçen "eş-
cinsel" tartişmasi mahke-
melik oldu.
Balcılar'ın avukatı Er-
den Arısoy. mahkemeve
verdiği dilekçede. müvek-
kılinin TBMM Genel Ku-
rulu'nda yaptığı konuşma-
da. K.amerGenç'ın DYP'ye
geçeceği haberleri ile bazı
tavırlannı eleştırdiğiııi be-
lirttı.
Oturumu yöneten Kamer
Genç'in. Balcılar'a daha
sonra verdığı yanıt. dilek-
çede şöyle anlatıldı "Dava-
cı ANAP'h Balcılar kürsü-
den indikten sonra davalı
Genç'in Benim DYP'ye
geçeceğimı kim söylüyor'
sorusuna Bakdar'ın. ° Basın-
da çıktı' demesi ü/erine,
Genç. Basın diyor ki. par-
lamentoda eşcinsel millet-
vekilleri var. Zatıâliniz eş-
cinsel misiniz?" sözlerini
sarf etmiştir."
Balcılar'ın avukatı. Genç
hakkında 1 milyar liralık
manevi tazminat ıstemin-
de bulundu.
Bu arada Ankara 10. Asi-
lıve Hukuk Mahkemesi
TBMM'nııı ikı ayrı birleşi-
minde yaptığı konuşmalar-
da Kamer Genç'c hakaret
ettiği gerekçesiy le ANAP'lı
Halit Dumankaya'y ı ıki ay-
rı da\ ada toplam 90 milyon
lıra tazminat ödemeye mah-
kîım etti.