Catalog

30EKİM 1995 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Huar'ın tıkııki statüsü • YIOSKOVA(AA)- H-zar Denizi'nin hukuki starûsünün belirlenmesi ve kı>ısı bulunan devletlerin perol kaytıaklannı tek bajlanna işletmelerinin öiLenmesi için girişimlerini süsdüren Rusya, lran ile birlikte bu konuda sert bir açikJama yapmaya hazırlanıyor. Rusya Bâjbakan Yardımcısı Akxei Bolşakov baskanlığında bir heyetin. ortak açıklama konusunda göfüşmelerde bulunmak üzere dün Iran'a gittiği bildirildı. Bolşakov'un danışmanlanndan Eduard Krustkaln, gezı öncesınde Interfax Ajansı'na yaptığı açıklamada, Rus uzmanlann hazırladığı, "Hazar Denizi'nin Hukuki Starüsü" ile ilgili sözJeşme taslağınm, lran tarafı ile müzakere edileceğini belırtti. Hazar Denizi kıyısında bulunan hiçbir ülkenin. bu denizdeki kaynaklann kullanımı konusunda tek başına hareket edemeyeceğini savunan Krustkaln. bu ginşimlere karşı alınacak ortak önlemlenn Tahran'ı da gündeme getirebilecegini de kaydettı. B-Mecid, Irak'a dönecek' • LONDRA(AA)-Irak De\ let Başkanı Saddam Hüseyin'in geçen ağustos ayında Ordün'e sığınan damadı General Hüseyin Kâmil Hasan el-Mecid'in ülkesine dönmeyi düşündügü öne sürüldü. lngiltere'de yayımlanan Sunday Telegraph gazetesi. General el-Mecid'in güvenliği konusunda Saddam Hüseyin'den güvence aldıktan sonra dönmeye karar verdigini belirtti. General el- Mecid'in, "Irak'a dönmeye hazirolduğunu" çe\Tesine ilettiğıni kaydeden gazete. Saddam Hüseyın'in damadına birçok mesaj göndererek, dönmesi halinde hiçbir ceza vermeyecegi konusunda ikna ettiğini bildirdi. Sri Lanka'da şiddet: 71 ölü • KOLOMBO(AA)-Sn Lanka'da aynlıkçı Tamıl gerillalan ile güvenlik gûçleri arasında cıkan çatışmada, 71 kişinin öldüğü bildirildı. Bıraskeri sözcü. ülkenin kuzeyindekı çatışmada, Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanlan (LTTE) örgütü üyesi 40 militan ile 31 askerin öldüğünü açıkladı. Sri Lanka ordusu, yaklaşık 10 ğün önce ülkenin kuzeyinde aynlıkçılara karşı başlattığı genış çaplı operasyonlannı sürdürüyor. Rlipinlep'de frtma: 59 ölü • BACOLOD(AA)- Filipinler'in orta kesimlerini etkisi altına alan tropikal "'Zack" fırtınasının en az 59 kişinin ölümüne, binlerce kişinin evsiz kalmasına yol açtığı bildirildi. Hızı zaman zaman saatte 105 kilometreye ulaşan fırtınanın en büyük hasan. başkent Manila'nın yaklaşık 450 kilometre güneyindeki Negros Adası'nda yaptığı kaydedildi. Belirlenen ölüm olaylanndan 48'i bu adada kaydedilirken Cebu. Leyte, Bohol ve Panay adalannda da can kaybı ve büyük hasar meydana geldiği belirtildi. Tarihi filin 78. yaş giinü • TAIPEI(AA)- Tayvan'ın en yaşlı fıli Lin Wang. dün Taipei hayvanat bahçesinde 300'den fazla konuğuyla birlikte 78. yaş gününü kutladı. Çoğunlugu çocuklardan oluşan konuklannın "lyi ki dogdun Lin Wang" şarkılan eşliginde büyük doğum günü pastasını paylaşan Lin Wang'ın önemi sadece ülkenin en yaşlı memelisi olmaktan kaynaklanmıyor. Yaşlı fil, Uzakdoğu'nun fırtınalı tarihinin canlı tanığı olarak Tayvan'ın ulusal simgesi haline gelmiş. Ikinci Dünya Savaşı sırasında, Burma'da Japon ordusunda nakliye birliğinde görev yaparken, Çin'in işgalci Japonlara karşı verdıği eşitsiz savaşta ele geçirebildiği pek az sayıda savaş ganimetinden biri olarak Çin ordusunun elıne geçen Lin Wang, daha . sonra iç savaş ve sürgün yaşamış. Azerbaycan 'ın başkentinde meydana gelen korkunç metro yangınında 302 kişi öldü, 330 kişiyaralandıBakü metrosımda faciaDış Haberier Servisi - Azerbay- can'ın başkenti Bakü Metrosu'nda önceki akşam kalabalıgın en yoğun olduğu saatlerde çıkan yangında 302 kişi öldü. 330 kişi yaralandı. AA muhabirinin. Içişlen Bakanlı- ğı yetkılilerinden aldığı bilgıye göre, yangın, metronun Nerimanov-Yıldız istasyonlan arasındaki bölümünde, teknik bir anza sonucu çıktı. Akşam saatlerinde ve metronun en kalabalık olduğu sırada meydana gelen olayda, 3 vagon yandı. AA muhabirinin Başsavcılık Ba- sm Müşavırliğı'nden aldığı bilgiye göre, olayda 302 kışı öldü, 330 kişi yaralandı. Ölenlerden 126'sının ka- dın, 28'inin çocuk olduğu bildirili- yor. Ölenlerin sayısı hakkında çelişkili açıklamalaryapılıyor. lçişleri Bakan- lığı'ndan yapılan açıklamada ölü sa- yısı 50 olarak bıldirilırken. dün de bölgedeki polis memurlannın ölü sa- yısının yabancı ajanslar tarafından abartıldığı yönünde açıklamalarda bulundugu kaydedildi. Facianın nedeni panik Görgü tanıklan, yanmaya başlayan trenin Yıldız ve Nerimanov istasyon- lan arasında bir tünelde durması üze- rine yolcular arasında büyük panik çıktığını ve yolculann bir çoğunun vagonlara sızan duman nedeniyle ze- hirlenerek öldüklerini belırttıler. Uz- manlar. öiü sayısının bu denli yüksek olmasını yangın sırasında yolcular arasında yaşanan bu panige bağlıyor- lar. Aynca, Bakü metrosunda işleyen trenlerin de 1960'lardan kaldıği ve bir kazanın her an beklendiği vurgu- lanıyor. Yetkililer, kolaylıklı alev alan malzemelerden yapılmış bu trenlerin yangın durumunda büyük risk taşıdı- ğını ifade ediyorlar. Moskova merro- su güvenlik birimi sözcüsü Anatoly Reznik. trenin yan yolda durdurul- masının bir hata olduğunu ve maki- nistin pnığe kapılması nedeniyle böy- lesine korkunç bir hata yapılmış ola- bileceginı belirtti Polis tarafından yapılan açıklama- da, yangının elektnk kaçağından çık- tığı belirtilirken. Moskova'daki Echo Moskvy radyosunun Bakü'den kay- naklara dayanarak verdiği haberde. sabotaj olasılığının göz önünde tutul- duğu kaydedildi. Son 18 ay içınde Ba- kü metrosunda gerçekleştirilen ıkı bombalı saldında 20 kişi ölmüş. çok sayıda kişi de yaralanmıştı. Ulusal yas Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'ın emnyle ülkede iki gün süreyie ulusal yas ilan edildi. Aliyev, ölenlerin ya- kınlanna başsağlıgı diledi. Aliyev. ce- nazelerin devlet tarafından defnedile- cegini, ölenlerin yakınlan \e yarala- nanlara maddi yardımda bulunulaca- gını bildirdi. ABD Temsilcisi Holbrooke: Bosna'da banş hâlâ çok uzak • ABD'de çarşamba günü başlayacak Bosna banş görüşmeleri öncesinde ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, kalıcı banş umudunun az olduğunu söyledi. Dış Haberier Senisi - Bos- na'da taratlar. çarşamba günü ABD'de başlayacak banş gö- rüşmelen ıçin son hazırlıklan- nı sürdürürken. banş girişim- lennde arabuluculuk yapan ABD Dişişleri Bakan Yardım- cısı Richard Holbrooke. bölge- de kalıcı banşın hâlâ çok uzak olduğunu söyledi. ABD'nın Ohio eyaletindekı Dayton Askeri Cssü'nde başla- yacak banş görüşmelerinin mı- man olarak nitelendınlen ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Holbrooke. "Dayton görüşme- lerinde. Sırp tarafı ayn devlet konusunda ısrar ederse banş şansı doğmaz" dedi Holbrooke. önceki gece CNN'de yayımlanan demecın- de. "Dayton'da yapılacak gö- rüşmelerde de Sırplar, iki gün önce vaptıklan gibi a>n devlet kurma hakkınıgöriişme ırıasa- sına getirirlerse banş olmaz; çünkü bu, Cenevre ve New YoriVta üzerinde anlaştığımız konulara ters düşer" dedı. Holbrooke. "Banş obnayınca da savaş yeniden başlar" diye konuştu. Richard Holbrooke, Dayton görüşmelennın ne kadar süre- ceğı konusunda fikri olmadı- ğını belirterek "Görüşmelerde, bir tek Bosna-Hersek devleti ile biri Sırp. diğeri Boşnak-Hırvat olmak üzere iki antitez olduğu gerçegi üzerinde duracağız" dedi. Amerikan temsilcisi, Dayton'da görüşme sürecınin başlayacağını. ancak barıştan "çok uzak" olunduğunu kay- dettı. Saraybosna'da gündeiık ya- şam ise giderek normale dönü- yor Dün. ıçinde yolcular bulu- nan bir otobüs, ilk defa başken- tın Sırp denetimindeki bölgele- rinden de geçerek kenti boydan boya katetti. Yolculuğun en tehlikeli bölümünde otobüse BM zırhlı araçlan da eşlik etti. Hırvatistan'da seçimler Hırvatlar. dokuz ay öne alı- nan parlamento seçimleri içın dün sandık başına gittiler. Hır- vatistan Devlet Başkanı Fran- jo Tudjman'ın geçen ay parla- mentoyu feshetmesi üzerine seçimlerin dokuz ay öne alın- masına karar verilmişri. Ülke- de gerçekleştirilen son kamu- oyu araştırmalanna göre Tudj- man'ın partisinin, dört milyon seçmenin katıldığı seçimde oy- lann yüzde 40'ını alması bek- lenıyor. CÎRCİSTAN \FPifiı>j> »RAN IRAKLI MİLİSLER HAREKETE GEÇİ\OR Saddam'a karşı darbe hazırlığı• İran'ın finanse ettiği Irak yönetimine muhalif Şii Irak Islam Yüksek Devrim Konseyi lideri Hakim'in yardımcısı Dr. Bayati, askeri eylem kararlannın ne Dublin sürecine ne de bölgesel güçlere karşı olduğunu savunarak 'Kuzey Irak'a milis gönderme karan konusunda Türkiye dışında tüm bölgesel güçlerden onay aldık' dedi. LALE SAR1İBRAHİ.MOĞLI ANKARA - İran'ın finanse ettiği Irak yönetimi aleyhtan Şii Irak İslam Yüksek Devnm Konseyi'nin (İYDK). sayılannın onbınleri bulduğunu sav unduğu milis güç- lennın. Irak Devlet Başkanı Saddam Hü- seyin'ı devırmek ıçin askeri eylem planını Kuzey Irak'ta da uygulamaya koyacağı bıl- dırildi. Kuzey Irak'takı rakip Kürtgruplanndan Kürdistan Yurtse\er Bırlıgi (KYB) lideri Celal Talabani ile 11 ekimde Kuzey Irak'a İran'ın desteğınde milis göndermek ıçin anlaşan lYDK'nin lideri Dr. Bakr Ha- Referandumda "L\et" oyu kullanacakolan Quebecliler, kendilerine "*aynlıkçı inek" taıu- mını yakıştınyorlar. "Evet" kampanyasırun başını çeken Quebec Başbakanı Jacque$ Pari- zeau, kararsızlann ovlannı kendi saflanna çekmek için yoğun çaba harcıyor. Ouebec'in kaderini kararsızlar belirleyecek Dış Haberier Servisi - Kanada'nın 10 eyaletinden biri olan Fransız nüfusunun agırhk taşıdıgı Quebec'te bugün bagımsızlık için referanduma gidiliyor. Yaklaşık 5 milyon seçmenin oy kullanacagı referandumda Quebec'liler. "Quebec'in bağımsızlığının ilan edilmesine. ardından da Kanada'ya yeni bir ekonomik \e siyasi ortaklık önerilmesine katılıyor musunuz" sorusunu -Evef ya da ~Hayır" şeklınde yanıtlayacaklar. Referandum öncesinde, bagımsızlık yanlısı "aynlıkçılar'" ile Kanada içınde kalınmasını savunan "'federalistler'" arasında yoğun tartışma yaşandı Quebec Başbakanı Jacques Parizeau'nun partısi Parti Quebecois'nın yanı sıra liderliğini Lucien Bouchard'ın yaptığı Bloc Quebecoi$ ile Mario Dumort'un başkanı olduğu Action Democratique bağımsızlıktan yana kampanya yüriitürken. Daniel Johnson liderliğindeki Liberal Parti "Hayır" kampanyasının başını çekti. Kanada Başbakanı Jean Chretien'in yanı sıra federal partilerin tümü ile diğer eyaletler de Quebec'in bağımsızlığına karşı çıkıyor. Chretıen, TV'de yaptığı konuşmada. Quebec'lilere referandumdan "Evet" çıkması durumunda, ekonomik ve siyasi ortaklığın söz konusu olmadığı uyansında bulundu. Bu arada. son kamuoyu yoklamalanna göre **Evet" oylan önde görünüyor. Ülkenin tanınmış şirketlerince yapılan anketlerde, yüzde 40 oranında "Hayir" oyuna karşın. yüzde 46 "'Evet'" oyu çıkıyor. Kararsızlann oranı ise yüzde 14. kim'ın Yardımcısı Dr Hamit El Bayati. "Karanmıza Türkiye dışında tüm bölgesel güçlerden destek aldık. Ankara'ya da ister- se bilgi verebiliriz" dedı. Hakım-Talabanı anlaşmasının. İran'ın. ABD'nin arabuluculuğunda. Türkiye ve Ingiltere'nıngözetıminde Kuzey Irak Kürt gruplannı uzlaştınnak ıçin başlatılan Dub- lin sürecine karşı bir hareket olduğunadik- kat çeken diplomatik gözlemcıler. anlaş- manın uygulanabilırliğinin Washing- ton'dan gelecek tepkiyle bağlantılı olduğu- nu dile getirdiler. Hakim'in yardımcısı ve Irak yönetimi- ne muhalefeti oluşturan Irak Ulusal Kona- resı'nde (INC) tYDK'yı temsıl eden Hamit El Baya- ti. askeri eylem kararlan çer- çevesindebölgeye milis gön- derme ışlemine henüz başla- madıklannı. ancak halen İran'ın yanı sıra-Kuzey Irak ve Şıılenn çogunlukta oldu- gu. Bagdat yönetıminın uçuş yapamadığı 32. paralelde de faaliyet gösteren on binlerce mılisleri bulunduğunu söy- ledi. Kuzey Irak'taki asken fa- aliyetlennı arttırma kararla- nnın INC'ye karşı olmadığı- nı da savunan Bayati. şöyle dedi: "INC. Saddam'ı devirmek için siyasi faaliyette bulunu- yor. Biz ise yine aynı amaçla askeri faaliyetlere ağırlık ve- receğiz. Bunun için de önce Kuzey Irak Kürt gruplan arasında banşın saglanması gerekiyor. Önce banşı sagla- mak için ateşktsi denetleye- ceğiz. Bu arada da Saddam'ı devirmek için askeri eylem planını uygulamaya koyaca- PKK hağlantisı >ok Terör örgütü PKK ile bir bağlantı kurmadıklannı be- lırten El Bayati. Tahran an- laşmasıyia ilgili olarak lider- leri Bakr Hakim'in, Suriye. Suudı Arabistan ve Kuveyt liderlerinin onayını aldığını belirtti El Bayatı'ye göre. Sunye Devlet Başkanı Yardımcısı Abdülhalim Haddanı, geçen eylül ayında Iran'ı ziyaretin- de Hakim ilegörüştü. İYDK lideri Hakim'in geçen ma- yısta Suudi Arabistan Kralı Faysal ve Kuveyt Emirı ile bir araya geldiği. şubat ay ın- da da Sunye Devlet Başkanı Hafız Esad ile görüştüğü ve asken eylem planına onay al- dığı belirtildi. Moskova'da milliyetçi çevrelerin etkisi artıyor 'Güçlü Rusya' stratejisi HAK\N AKSAY MOSKOVA-Rusya yönetimi. yenı bırdış politikavesavunmadoktriniarayışında. Son yıllarda ülkenin uluslararası etkınlığinin azaldığı ve Batı karşısında sureklı konum yı- tirildigi fikrinden hareket eden Kremlın'in yeni stratejisine "müliyetçi ve sertlik yanu- sı" çevrelerin damgasını vuracağı tahmin ediliyor. ABD'ye "fazla sıeak bakması'" ge- rekçesiyle eleştirılen ve yakında görevden alınması beklenen Dışişleri Bakanı Andrey Kozirev 'in yenne, sav unma bakanlığı yöne- timiyle daha ıy i ilişkıler içinde olan bir dip- lomatın getiriİmesı ıçin arayışlann sürdügü bildiriliyor. Moskova kulıslerinden sızan bil- giler, son iki yıl içinde ıktidara ıyice agırlı- ğını koyan Rusya Sav unma Bakanlığı yöne- timinin \e Asken Sanayi Kompleksi (ÂSK) olarak bilınen çevrelenn. "daha etkin sav unma polhi- kası" arayışında olduğunu göstenyor. Bu aray ışlann bir bölümü. Bağımsız Savunma Araştırmalan Enstitüsü (BSAE) tarafından hazırla- nan gizli belgede oldukça il- ginç biçimde sergileniyor. Buna göre Rusya'nın İcısa süre içinde Batı karşısında "etkin önlemler" alması ön- görülüyor Çek ve Polonya liderleri- nin, ülke topraklannı NATO füzelerine açtıklannı belırt- melerini göz önüne alan BSAE. bu yolda herhangı bir tehlikeli gelişme olması duru- munda. Beyaz Rusya yönetimiyle de işbir- liği içıne girilerek tüm Polonya sınınna tak- tik nükleer silah yığılmasını, aynca Baltık ve Karadeniz filolanndan "etkin olarak1 " yararlanılmasını öneriyor. NATO'nun Rus- ya'nın ulusal çıkarlannı gözardı eden tutu- munun tehdıt edici boyutlara gelmesi halin- de. Norveç sınınnda. Kınm'da, Ermenıs- tan'da, Gürcıstan'da. Abhazya'da ve Oset- ya'da bulunan askeri birikımin nükleer silah potansiyeliyle pekiştirilmesi amaçlanıyor Dahası. söz konusu BSAE belgesıne gö- re Baltık ülkelennin NATO'ya üye olmala- rı durumunda. hemen ertesi gün Rusya as- keri birhklerinın. "bölgedekiRusnüfusunçı- kariannı korumak" gerekçesiyle Estonya. • Kremlin. yeni savunma ve dış politika doktnnleri arayışında. ABD ile gerçekleştirilen son temaslarda AKKA'nın Rusya yaranna yeniden gözden geçirilmesi Letonya ve Litvanya'ya sokulması ongörü- lüyor. Öte yandan ABD'nin şiddetle karşı çıktığı Rusya-lran nükleer ışbırliğinın geliş- tirilmesı. Küba. Hindistan ve Cezayır'le de ilişkilenn sıkılaştınlması planlan yapılıyor. Batı'ylaılişkileringerginleşmesı durumun- da. Rusya'nın atması gereken önemlı ulus- lararası adımlardan biri de BSAE belgesin- de. "Irak'la stratejik işbiriiği kurmak" ola- rak saptanıyor. \eni dış politıkanın ve sav un- ma dokrrinınin önemlı bir bölümü de son yıllarda Batı'nın baskılan sonucu zayıflayan silah tıcaretinde yeniden etkin adımlar atıl- masını öngörüyor. Bir başka konu da Avrupa'da Konvansi- yonel Silahlann Sınırlandınlması (AKKA) anlaşmasını ilgilendınyor. ABD Başkanı Bill Clinton'la görüşmesınden sonra Rusya lideri Boris Yeltsin ve dün de Savunma Ba- kanı Pavel Graçov tarafından yapılan açıklamalara bakılır- sa iki ülke AKKA'nın Rusya yaranna gözden geçinlmesi konusunda anlaşmışa benzi- yorlar. ABD Savunma Baka- nı VMIIiam Perry ile yaptığı görüşmelerden sonra, Mos- kova'ya dönen Graçov. dün yaptığı açıklamada. "AKKA anlaşmasının öngördüğü ka- natsınııiamalan uygulanma- malı. Bu anlaşmay u başka bir konusunda UZİaşmaya devlette. SSCB'de yaşıjor vanldl ikenimzaladık-Şimdibu dev- letortadan kalktL anlaşma da ortadan kalkmalı" dedı. Anlaşmanın gerek- tırdıği konvansıyonel silah ındınmlennı. özellikle Kuzey Kafkasya bölgesınde yap- malannın mümkün olmadığını yıneleyen Graçov, "anlaşma bu bölgede uygulanırken. buranın durumu da gözönünde bulundunıl- maudır" dedı. Ancak bu konuda ABD ve NATOyetkilılennin aynı kararlılıktakonuş- maktan kaçınmaları ve somut rakamların (asker. tank, ötekı silah miktan uzerine) şu ana dek açıklanmaması dikkat çekıyor. Moskova'da kapalı kapılararkasında sürdü- rülen yeni strateji hazırlıklannda. Batı'yı, özel olarak Türkiye'yı ve Norveç'ı etkileye- cek olan kanat bölgelerındekı silahlanma oranının, gerekirse "tek yanlı olarak değiş- tirilmesi" ve AKKA'nın delinmesi öngöru- lüyor.