Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Cumhuriyetİmtiaz sahibır Berin ı\adi
Genel Yavın Koordinatörü: Hikmet Çerinkaya
• Gcneî Yayın Danışmanı: Orhan Erinç
• Yazıışlen Müdürlcri: İbrahim Yıldız,
DinçTayanç(Sorumlu), • Haber Merkezı Mü-
dürü: Hakan Kara
Dış Haberler Ergun Balcı # Ekonomı: Biilent
Kızanhk • İstihbarat: YaJçın Çakır • Yurt
Habcrlen: Mehmet Saraç • Makaleler: Sami
Karaören • Spor: Abdfilkadir Yüeelman
• Düzeltme: Abdullah Yazıcı
Ankara Temsılcısı. Mustafa Balbav •Haber Müdüru Doğan Akın AtaturkBul-
\anNo:I25. Kat. 4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 Hat). Tclcx 42344. Fa\:
(4)4195027 •İzmır TemsıJcısr Serdar Kmk, H Zıva Bl\ 1352 S 2 3 Te!.44l 1220
Tele\. 52359, Fa\: 4419117 • Adana Temsılcısı Çetin ViğenoğJu İnönü Cd. 119
S. No: 1 Kat: I, Tel 3522550-3522601-3522492. Telev 62155. Fax. 3522570
Müessese Müdüru Erol Erkut •Koordır
lor Ahmet Konılsan •Muhasebe Bülent ^
ner •Idare Hüsevin Gürer •işletme Önc
Çelik •Bılgı-fşlcni \ail Jnal •BılgısavarS
tem: Mürüvet Çiler • Reklanr Reha Işıtmaı
ı *eBasan: V ciı G J n Haber Ajansı, Basın \c Va\ır»cıhk A Ş
Tür^oa'ğıCud ^9 41 C jzaloğlu U J M t s t PK 246İstanhulTc! (0 212)5121 (0 212151'S59 24 H4Z/RAN 1994 İmsak- 3 25 Güncs/5 25 Öele:13 11 Ikındı: 17 11 Yatsı: 22.37
Yesıller, bakanı
istifaya çağırdı
• İZVDR (Cumhuriyet Bürosu) -
Enerj ve Tabü Kaynaklar
Bakanbğı'nın nükİeersantrallan
olumu bulan açıklaması, yeşiller
tarafndan olurnJukarşılandı.
NüklterKarşıtı Platfbrmu'nun
onceki gün >aptığı toplantıda.
S.O.SAkdeniz Bürosu fstanbul
Gruba sözcüsü Aynur Tuncer,
"Nükeer enerji yararlı
görûlnektedir, b u enerjiden
yararknılması gerekmektedir"
yakla<ımını.'"N
T
iJkleerlobiciIerin
yanuşbilgilendirme kampanyası"
olarak nıtelendirdi. Yeşiller
bakanlık açıklamaanın lobici
ağnyh kaleme ahnmış olduğunu
belırte-ek diinyadaki biümsel
gelişmjlerin bakanlığınyanbş
yolda olduğunu gösterdiğini
söyledjer.
Bilkenrteyenibip
bölûn
• Haber Merkezi - Bilkent
ÜruveriUesi Mütevelli Heyetı,
üniversttede. yannın en önemli
bilimi clarak görülen moleküler
biyoloj; ve genetik konusunda yenı
bir bölum açılmasına karar verdi.
Bölümde. uJuslararası düzeyde
eğitim \e araştırma yapılacak,
lisansüstü araştırmalan kanser
konusunda yoğunlaşacak ve
bolum gelışmış Jaboratuvar
olanaklanyiadonatılacak. Ekim
1995te açılacak bölümün inşaat
projeçalışmalan sürüyor.
Tek Gıda-İş
fabpikaya talip
• İstanbul Haber Servisi- Tek
Gıda-İş Sendıkası Genel Başkanı
Orhan Balta. Tekel Am balaj
Fabrikası'nın yüzde 60'ırun
kiralama yöntemiyle bir İsviçre
firmasına devredilmeye
çalışıldığınj açıkladı. Tek Gıda-İş
Sendikası Genel Merkezi'nde bir
basın toplantısı düzenleyen Balta.
ambalaj fabrikasının merkezi
İsviçre'de bulunan R J G
RENTSCH Endüstri Holding'e
beş yıllığına ve 200 milyar liraya
kiralanacağını belirterek "Aynı
fiyata kiralamaya biztalibiz"dedı.
Mercan'da işhanı
yandı
• İstanbul Haber Senisi-
Eminönü Mercan Uzunçarşı
Caddesi üzerinde yaklaşık 100
dükkanın bulunduğu Büyükokur
Han'da diin akşam saatierinde
çıkan yangın maddi hasara neden
oldu. Bınanın birinci katındaki
plastik eşya mağazasında henüz
belirlenemeyen birnexienden
dolayı çıkan yangın merdiven
boşluğundan üst katlara sıçradı.
Fatih. Beyoğlu, Beşiktaş ve
Bakırköy itfaiye gruplannın
yaklaşık yanm saat süren
çalışmalan sonucu kontrol altına
alınan yangında 6 katlı bina
tamamenyandı.
Makinistler açığa
alındı
• İstanbul Haber Servisi- Ankara
Ekspresi'nın banlivö trenıne
çarpması sonucu 140 kişinin
yaralanması olayıyla ilgili olarak
üç görevbve işten el çektirildi.
Kaza sonrası soruşturmalara
başlayan Devlet Demir Yollan
(DDY) Teftiş Kunılu. hareket
merkezi ile tren arasında yapılan
konuşmalann bulunduğu bant ve
hareket merkezi ile seyir halindeki
trenlerin sinyalizasyonunu
gösteren "trengraf'ın
incelenmesinden sonra,
soruşturmalann sağlıkJ) yürümesi
açısından. Ankara Ekspresi'nin
makinisti Kemaletün Kıaltepe ile
yardıması Serkan Yavaş ve tren
şefi Dursun Engin"egörevdenel
çekunldığmı bıldırdı.
Rumen uçağına
bomba ihbarı
• İSTANBUL (AA>- Romanya
Hava Yollan'na ait bir yolcu
uçağı, Larnaka-Bükreş seferi
sırasında, bomba ihban üzerine
Atatürk Havalimaaı'na zorunlu
inışyaptı. Kimliği belirsız bir
kişinin Larnaka polisini
arayarak, içinde 54 yoicusuyla
Larnaka'dan havalanan uçağa
bomba konulduğunu ihbar
etmesi üzerine. uçak Atatürk
Havalimanı'nasaat 15.50"de
zorunlu inişyaptı.
Türkiye'den
uyuştupucu eğjtimi
•ANKARA (AA) - Sağlık
Bakanbğı. 27 ülkeden gelecek
uzmanlara. uyuşturucu ve
psikotrop ilaçlar konusunda
eğitim verecek.
Sağlık Bakanlığa İlaç ve Eczacılık
Genel Müdürü Kemalettin
Akalın. yaptığıaçıklamada,
Diinya Sağlık Örgütü fWHO)
Uyuşturucu Bölümü'nce
kendilerine bir teklif geürildiğini
ve Türkiye'nın. Ortadoğu, Balkan
ülkeleri ve Orta Asya"daki 27
ülkeye, uyuşturucu ve psikotrop
ilaçlann ruhsatlandınlması.
ticareti, dağıümı ve
bilgilendirilmesi konusunda
seminer düzenlemesinin
istendiğinibildirdi.
Rio zirvesinin genel sekreterliğini yapan Maurice Strong, Akkuyu ihalesine katılan Kanadalıfirmanında patronu
Nükleer santral ihalesinekatilan çevneciÜMİTOTAN
İZMİR - Avrupalı yeşiller. Akku-
yu ihalesine katılan firmalan "didik
didik" ediyor. Rio'da düzenlenen
çevre toplantısırun genel sekreterli-
ğini yapan Maurice Strong'un. Ak-
kuyu nükleer santrab ihalesine katı-
lan Ontario Hydro adh Kanada fir-
masının patronu olduğu saptandı.
S.O.S İngiltere Temsilcisi ve Yeşil
Ekran Editörü Cmit Öztürk, iha-
leye kaülan diğer firmalarla ilgili de
ciddi veriler topladıklannı belirte-
rek. "Doğrulatma sürecinden geçir-
meden bu bilgileri açıklamıyonız.
Amacımız, yaygara koparmak ve
sansasyon yaratmak değildir" dedı.
Akkuyu'da kurulması planlanan
nükleer santral ihalesine katılan fir-
malann peşine düşen Avrupalı yeşil-
ler. önemli veriler derliyor. Daha
önce yapılan açıklamalarda. bilgisa-
yar, posta ve diğer iletişim kanalla-
nyla tüm Avrupa"daki veşil örgütle-
re ihaleye giren firmalar bildirilmiş
veeldeedilecekverilerin tümdünya-
ya açıklanacağı bebrtilmişti. Ümit
Oztürk. Kanada'nın Sergent and
Lundly \e Türk Incos ile birlikte
ihaleye katılan Kanada kökenli On-
tario Hydro firması hakkında
önemli. çarpıcı ve somut veriler top-
ladıklannı belirterek "Çevreci geçi-
nen bir kişinin nükleer santral firma-
sının başında olnıası, dünya kamuo-
yuna ilginç gelecektir" dedi. öztürk,
sözlerini şöyle sürdürdü'
• Avrupalı yeşiller, birçok firmayla ilgili önemli bilgiler
topladıklannı, ancak bu bilgileri doğrulatma sürecinden
sonra açıklayacaklannı belirttiler.
'Ontario Hydro, dünyanın çeşitli
yerlerinde girişimleri olan \e ürettiği
enerji sistemlerinin yiizde 50'si nükle-
er elektrik enerjisi olan bir finnadır.
Bu firmanın >önetim kunılu başkant-
nın adı Maurice Srrong'dur. Bu isim.
dünva kamuoyıına hiç yabancı gel-
meyecektir. Bu kisi iki vıJ önce Bre-
zilva'nın Rio de Janeiro kenrinde dü-
zenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve
Kalkınma Konferansı (L NCED) ya
da diğer adıyla 'Yerv'üzü Zirvesi'nin
bir numaralı isnıidir. Strong, -iki
vıllık ha/ırlık süresi de katılırsa- tam
dört yddır UNCED'in genel sekrete-
ridir. İki yd önce zirve başlarken tüm
dünya TV'leri Bay Strong'u göster-
miş, dünya gazeteleri onun gülümse-
\en resmine ve çevre konusundaki
nutuklarına yer >ermişti."
Maunce Strong'un hem ateşlı bir
çevreci hem de bir nükleer santral
fırmasının başındaki kişi olmasının.
çarpıcı ye şaşırtıcı olduğunu vurgu-
lavan Ümıt Öztürk, bu çelişkiye
Strong'un yaklaşımının hayreı veri-
ci olduğunu belirterek şövle dedi:
"Hem çevrecilik hem de nükleer
santral patronluğu yapmanın çarpıcı
çeuşkisini Maurice Strong, bakmız
nasıl açıklıyor: 'Amacım, bu yolla
firmanın. nükleer santral sayısını
arttırmasını durdurmak; varolanla-
n da daha ıyi, temiz ve güvenılır du-
ruma getırmek.' Bu açıklama Le Fi-
garo'nun 17 Haziran 1993 tarihli
sayısında aynen vav ımlanıvor. An-
cak taptığımız araştirmada, Ontario
Hydro fimıasının hiç de nûkJeer ener-
ji santrallarından vazgeçme derdinde
olmadığmı gördük. Bunun en çarpıcı
örneği de Akkuyu ihalesinde bu fir-
manın yer almjş olması. Strong'un
yanlış bilgi verdiği ve kamuoyunu al-
dattığı, açık seçik ortadadır. Bu ör-
nek atom lobilerinin nasıl çalıştığını
ve aldatmacamn hangi boyutlara var-
dığını açık biçimde gösteriyor. Şimdj
soruyorum: Rio zjrvesinde en büyük
çevreci olarak göriinen bir kişinin,
aynı zamanda nükleer santraJ pazar-
layan bir flrmanın başında olması ne
demek oluyor?"
Öztürk; Akkuyu. Sılifke, Taşucu
yöresindeki insanlan nükleer sant-
rala karşı örgütlenmeye çağırdı. Öz-
türk. şunlan söyledi:
"Green Screen, nükleer ölüm ta-
cirlerinin kirii çamaşırlarını ve ahlak
dışı yalanlarını sergilemeyi, tüm ola-
naklarını kullanarak sürdürecek.
Sistemin buna yanıtsız kalması duru-
munda, henüz açıklamadığunız ba-
rışçıl eylem ve kampanyalar dizisini
Türkiye kamuoyuna peş peşe öner-
mekten çekinmeveceğiz.."
Imam hatipliye
harp okulu yolu
• Mesleki ve teknik liselerde. zorunlu meslek derslerinin
yüzde 25'i ve daha fazlasmdan başansız olan ögrendlere
'genel lise' diploması verilmesi önerisi. 'Imam hatip liselilere
harp okulu kapısı açılıyor mu' sorusunu gündemegetirdi.
EMİNEKAPLAN
Doğu Avrupa'da yasanan hava kiriiliğine, yıllardır yapüan yanJışlıklann yol açtığı öne sürülüyor.
ÖzgifrKik,Doğu A vmpahyayiocuncuh
ANKARA - Mesleki ve teknik
liselerde, zorunlu meslek dersle-
rinden yüzde 25'i ve daha fazla-
smdan. tekrar sonucunda da
başansız olan öğrencilere "genel
lise" diploması verilmesi önerisi,
"İmanı hatip liselilere, harp okulu
kapısı açdıyor mu" sorusunu gün-
deme geürdı.
Milli Eğjtim Bakanlığj Ders
Gecme ve Kredi Sistemi Koordi-
nasyon Kurulu'nun Talim ve Ter-
biye Kunılu'na gönderdiği. kız ve
erkek tekruk. imam hatip, ticaret
ve turizm liselennde okuyan öğ-
rencilere. zorunlu meslek dersleri-
nin yüzde 25'i ve daha fazlasın-
dan. tekrar sonucunda da başan-
MZ olmalan durumunda "genel
lise" diploması verilmesine ilışkın
yönetmelik değışikliği önerisi,
"İmam hatip üseliler. adım adtm
harp okullarına yaklaştınlıyor"
yorumlanna yol açtı. İmam hatip
lisesi son sınıf öğrencilerine ilk ön-
ce "genel külfür alanı" adım taşı-
yacak branştan genel lise diplo-
ması verileceği, daha sonra da
Talim ve Terbiye Kurulu'nun,
diplomalarda alanlann belirlen-
mesinde yetkıyi. öğrencının seçtı-
ği derslenn oranına göre okul
yönetimlerine verebileceği kayde-
dildi. Bu durumda. imam hatip
lisesi öğrencılen ıçin harp okulla-
nna gırişte büyük bir engel oluş-
turan "fen bilimleri alanından
mezun olma" koşulunun aşılabile-
ceği belirtıldi.
Talim ve Terbiye Kurulu'na su-
nulan "öneri yazısı"nda. bir mes-
lek alaru ile ilgili eğitim gören
öğrencilere. egitımın özünü oluş-
turan ortak meslek derslennden
başansız olmalan durumunda. o
meslek alanı ile ilgili diploma ve-
rilmesinin mesleki ve teknik eği-
tim açısından olumsuz sonuçlar
doğuracağı kaydedildi.
Yaada. mesleki ve teknik iise-
lerde. iş ve hizmet alanlannın ge-
reksinimı olan orta düzeyde mes-
lek eiemanı yetiştirmek amacı
güdüldüğü anımsatılarak şöyle
dendi:
"Mesleki ve teknik liselerde haf-
talık ders çizelgelerinde yer alan
ortak meslek derslerine ait kredile-
rinin yüzde 25 ve daha fazlasından
başansız dunona düşen veya bu
dersleri tekrar ebnek istemeyen
öğrencilerin. dantşman öğretmen-
ögrenci ve veülerin katılunı Ue iigi
ve yeteneklerine uvgun ortaöğre-
tim programlanna yöniendirilme-
si."
Talim ve Terbiye Kurulu'nun.
diplomalardaki alanlann belir-
lenmesinde. karan okul yönetim-
lerine bırakması durumunda.
imam hatip liselılenn. harp okul-
lanna giriş için aranan "fen bilim-
leri alanından mezun olma" koşu-
iunu aşmalan gündeme gelebıle-
cek. Talim ve Terbıve Kurulu'-
nun. ımam hatip lisesınde
okumasına rağmen zorunlu mes-
lek derslerinı başaramadığı ıçin
genel lise diploması alacak öğren-
cilere ılk aşamada "genel kültür
alanlı diploma" koşulunu koyaca-
ğı. gelecek > ıllarda ıse bu şartı kal-
dırarak diplomalarda alan belir-
leme yetkisinı. öğrencının seçiiği
derslere göre okul vönetımıne bı-
rakabileceği kaydedildi.
Çeviri Servisi - Doğu Avrupa'da komünizmin çö-
küşünden sonra ölümler artarken doğumlar gide-
rek azabyor. Bu haftakı Tıme dergisinin kapak ha-
berine göre. son yıllarda Doğu Avrupa ülkelennde
ölüm oranlan ürkütücü boyutlara ulas,ıvor: Doğu
Avrupablar 2.Dünya Savaşı'ndan sonra en kötü
günlerini yaşıyor.
Doğu Avrupa ülkeleri şu anda ancak savaş dö-
nemlerinde yaşanan bir nüfus azalmasma sahne
oluyor. Sağbk hızmetlerinde cabşanlar ve nüfus uz-
manlan ölümlerin artmaya. doğumlann azalmaya
devam etmesi halinde bir dizi felaketin art arda sıra-
lanacağını belirtiyor.
Rusya, Bulganstan ve Almanya'nın doğusunda
ölümler doğumlardan fazla. Doğu Avrupa ülkelen-
nin tümünde ortalama ölüm yaşı düşüyor. Macans-
tan'da erkeklerde ortalama ölüm yaşı 65. kadınlar-
da 74 olarak saptanıyor. Bugün Fransa'daki ortala-
ma ölüm yaşı erkeklerde 73.4 kadınlarda 81.8. Oysa
• DoğuAvrupa ülkeleri şu anda ancak
savaş dönemlerinde yaşanan bir nüfus
azalmasma sahne oluyor. Rusya,
Bulganstan ve Almanya'nın
doğusunda ölümlerdoğumlardan fazla.
Rus>a'da erkeklerde ölüm yaşı 59"a düşüyor.
Doğu Avrupa'da yaşanan bu krizın nedenleri çe-
şitlı. Moskova'dakı hastanelerden birinde çalışan
onkolojıst Mikail Prudkin. bu gelışmelerden komü-
mzmi sorumlu tutarak şövle konuşuvor: "Sağlık
hi/metlerini de vaşaının diğer unsurianndan avıra-
mavız. Şu anda gördüğünüz tüm sonınlar birdenbire
ortaya çıkmadı; bunlar yıllann birikimi ile oluştu."
Prudkın'e göre komünıst dönemde çev re kırlılığı.
radyoakuf maddelerin halk sağlığına zarar verecek
şekilde kullanımı ve ış verlerinde güvenlik önlemle-
nne gereken önemın verilmemesi bu krizin belli
başlı nedenlerinı oluşturuyor. Komümstyönetimle-
rın sağlık hizmetlerine bütçeden oldukca büvük bir
pav avırmalanna karşın. bu fonlar son derece ve-
nmsiz bir şekilde kullanıldı. Komünıst rejımler ge-
nellikle büyük projelerin peşinde olduklanndan o
dönemde dev bovutlarda hastanelerinşaedildı. Bu-
gün bu devasa hastanelerin ışletme giderlen devlet
tarafından karşılanamadığından mevcut vaiaklann
ancak üçte bıri kullanılıvor.
Sigara. ıçkı ve aşın mıktarda yağ kullanımı Doğu
Avrupalılarda Batı'lılara oranla çok vaygın. Pol-
onya'da 38 müvonluk nufusun yaklaşık üçle bın si-
gara ıçıvor: çoğunluğunu erkeklenn oluşturduğu 4
milvon Polonvalı alkol bağımlısı. domuz vağı belli
başlı gıda maddelennın arasında yer alıvor.
Macanstan'da durum Polonva'dan tarklı değıl.
Macarcrkcklcnnın yüzde 60'i sigara ıçerken. vüzde
15'ı alkol hağımlısı.
Mezunolamayan liseliye müjde
'Şartsızkurul' yerine 'kredi
tamamlama programı'
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) - Milli Eğitim Bakanı Nevzat
Ayaz. Öğrenci Seçme Sınavı-
(OSS) va da Öğrenci Yerleştirme
Sınavı (ÖYS) sonucunda bir yük-
seköğretim kurumuna girmeye
hak kazanan. ancak kredi ve ders-
lerini tamamlamadıklanndan
okullanndan mezun olamayan
öğrenciler icın 'Şoğunlaştınlmış
kredi tamamlama programı"
1
açı-
lacağını söyledi.
Sınıf gecme sistemindekı "şart-
sız kurul"'"un kredili sisteme uyar-
lanması olarak nitelendinlen bu
kararla ilgili olarak, Bakan Ayaz
şu açıklamayı yaptı;
"Ortaöğretim kunımlarında öğ-
renim gören, ÖSS veya ÖYS so-
nunda bir vükseköğretun kurumu-
na girmeye hak kazanan, ancak
mezuniyet için yeterli krediyi ta-
mamiavamavan veya mezuniyet
kredisini tamamlama.sına rağmen
başansız olarak, ortak derslenn
tekrannı yapamayan öğrencilere 4
ile 6 hafta süreli yoğunlaşttnlmış
'kredi tamamlama programı" uy-
gulanacaktır."
Gesi Bağlan'ndayakılandostluktürküleri
OKTAYEKİNCİ
KAYSERİ - Anadolu uygarlı-
klannın böylesine görkemli ve zen-
gin olması, hiç kuşkusuz "kûltûr
mozaiğindeki" aynı görkemli zen-
ginb'ğinden kaynaklanıyor. Tarih
boyunca birbir'lerinden farklı kül-
türlere. inançlara ve dinlere bağiı
olmalanna karşın. çoğu yerde "bir-
Kkte yaşayan ve üreten" Anadolu
toplumlan, bu zengin etkiieşimin de
yaratuğı uygarbk birikimiyie Tür-
kiye'yi gerçekten bir "dünya müze-
si" haline getirmişler. Üstelik, salt
bu topraklara ait olmayan. "evren-
sel değerleri" nedeniyle tüm ülkele-
re ve tüm insanbğa ait olan "kültür
mirası" niteliğiyle...
Anadolu'nun ve Anadolu insanı-
nın bu "ayncalığı". hemen her >er-
de olduğu gjbi Kayseri'de de kendı-
sini tüm çarpıcılığıyla göstenyor.
Neredeyse 4 bin yıllık bir tarihsel
derinlik içensinde yaratılan hemen
"her kültürün" zengin mırası. >ine
aynı tanhsel dennlik içerisinde ya-
şanılan "dostluklann" ne denli yük-
sek bir uygarbk yarattığını gözler
önüne seriyor. Eski Hitit, Bizans,
Roma, Selçuklu ve Osmanlı kültür-
lerinin yanı sıra. özellikle Osmanlı
dönemindeki Müslüman, Rum ve
Ermeni toplumlannın da Anadolu"-
ya armağan ettikleri güzellikler.
Kayseri'nin övünmesi gereken eşsiz
"hazinesüıi" oluşturuyor.
Dostlukhrın külrürü
Bu hazineyi "barış ve dayamşma
içerisinde" yaratan insanlardan
"Müslüman" olanlar. 1892 yılında
95 bin kişiymiş. Aynı yıla ait Anka-
ra Vilayet Salnamesi'nin "Kayseri
Sancağı'na" ait nüfus bilgilenne
göre toplam 144 bin kişiden genye
kalanlann 23 >ini Rum Ortodoks,
yaklaşık 25 binini ise Ermeni Gre-
gorjen toplumlan oluşturuyormuş.
Müslümanlar, Beylikler döne-
minden başlayan. Selçuklu ve Os-
manlı dönemlerinde süregelen vak-
laşık K0O vıllık bıruvgarlık bınkımı-
nın hemen tüm eserlennı korumuş-
lar. Bunun yanı sıra özellikle Kayse-
ri'nin kent merkezinde ve örneğin
"Tavukçu Mahallesi" denilen eski
Kayseri'deki kültür mozaiğinin 'duygulu' örneklerinden, Gesi köyiindeki
taş kuşluklar, çok özel bir anlamı >e estetiği birlikte yaşatıyorlar...
yerleşme bölgesinde. yontma taş iş-
çiliğinin vc zarif ahşap ustalığının
"zirveje çıktığı" ustün bır bcğenı
düzcv ıne sahip "sivil mimari kültür"
yaratmışlar. Bugün Kültür Ba-
kanlığı'nca restore edilen Güpgü-
poğlu Konağı'nı gezenler. Kaysen
evlerindeki kültür zenginlığıni göre-
bilmenm cururunu da yaşıyorlar.
Rumlar ve Ermeniler ıse vınc ö/cl-
iikle "sivil mimari gelenekler"
açısından eşı bulunmaz bır "Anado-
lu mirasını", Kayseri'nın hem mer-
kezinde hem de yakın yerleşmele-
rinde bizlere kazandırmışlar. Özel-
likle Ermeni Evleri, sankı küçük bi-
rer sarayı andıran özenli bezemele-
ri. ıç mekanlanndaki taş ve ahşap
usıalığı ve "sokakla olan ilişkileri-
nin" Carattığı "kentli kültürleriyle"
günümüz mimar ve plancılannın
belki de en zengin "esin kaynağı"
olabilecek özellikler taşıyor.
Güvercin yuvalan
Kayserili Rumlann yine bizlere
ve gelecek kuşaklara bıraktıklan en
ilginç miras ise hiç kuşkusuz Gezi
Kövii'nün veşil vamaçlanna sıra-
lanmış "kaşluklan" olsa gerek. O
dönemın mımarlık ve sanat düzeyi-
ni tüm avnntılannda gösteren kJli-
seJerin yanı sıra, vine eski taş evler
ve taş döşeli sokaklar Gezi ve diğer
köylerdekı Rum kültürünü tanıtı-
v orsa da. kuşluklann av n bir yeri ve
av n bır "duvgusu" olduğu kesın.
Gezı'nın cskı adı usbnda "Gesi."
Şu bıldığımız. ünlü "Gesi Baglan"
türkümüzünyakıldığı köy. Kuşluk-
lan ıse yine o ünlü bağlannın üze-
nndeki dik yamaçlarda "güvercin-
ler için" inşa edifmiş, üzeri açık dört
köşeli "taşodalar."
En az evlerdekı kadar büyük bir
özenle>apılmışbutaşodalann"gök-
yüzüne bakan" ağızlan. sanki gü-
vercinlere "kucak açıyor" gibiler.
Kuşlar da bu kucağa sığınıp toprak
altındaki "dehlizlere" girerek "gü-
venli ve sıcak" bir vuvaya kavuşu-
yorlar.
Rumlar bu kuşluklan. hiç kuşku-
suz salt "yuva olsun" diye yap-
mamışlar. Âsıl amaç. kuşlann"güb-
relerini toplamak." Böylece Gesi
Bağlan'nın verimini daha arttınp
Anadolu'nun en ünlü üzümlerini
vetıştirmek...
O gün Gesi'yı gezerken köy
halkının aynı kuşluklan "aynı
amaçla" kullandıklannı da öğreni-
yoruz. Muhtarbk, isteyenlere kirab-
yor; böylece Rumlann bu "sevimli
ve verimli" mirasından. hem köy
vararlanıyor hem de köylüler.
Aynlırken "Gesi Bağİarı" türkü-
müzü, bu kez daha bır farklı duygu-
larla söylüyoruz:
"Gesi bağlannda dolanıyorum,
Yitirdim varimi aranıvornm..."