Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1ŞUBAT1994SALI CUMHURİYET2 SAYFA
KULTUR
Yönetmen Steven Spielberg, sonfilmi'Schindler'in Listesi'yle Oscar'm en güçlü adayı
r Servisi - Çocuk
ruhlu dahi yönetmen
Steven Spielberg, "Ju-
rassk Park" ıle dün-
ya sinema tarihinin
en yüksek hasılatına
ulaşmayı başarmış olmasına ve ken-
di deyişiyle bir telefon defterini konu
aldığında bile seyrettirecek noktaya
gelmiş olmasına karşın. bugüne ka-
dar Oscar ödülünü almayı başara-
madı. Ancak I994yılı. bu son düşü-
nü de gerçekleştırecek gibi gözükü-
yor. Altın Küre ödülünü almayı ba-
şaran ve Amerikan Yönetmenler
Birliği Ödülü'nü almasına da kesin
gözüyle bakılan Spielberg son filmi
"Schindler'in Listesi"ileOscarın en
kuvvetli adayı.
"Bugüne dek hep çocukluklarını
unutmamış ve kendi çocuklanyla bir-
likte oturup film seyretmekten zevk
alacak yetişkinler için film yaptını.
Sonra kendi bindiğim dalı kestiğimi
anJadım..."
Tren. \uschwitz kampından çıkıp,
maket kampa girerken çeldldi.
"Eskiden politika konusunda bir
ateist olduğumu sövlerdim. Beatles'ı
altı yıl geç keşfettiğîmi ve Yietnam'ın
bir kulağımdan girip diğerinden
çıkttğını smlemekten gurur du-
yardım ama artık çok daha politik bir
insan oldum..."
"Eskiden Yahudi olmaktan
utanırdım şimdi ise gurur duyuyorum
ve bu değişimin ne zaman gerçe'kleşti-
ğini bile bilmiyorum..."
Tüm bu "itiraflar" Yahudi oldu-
ğunu kısa bir süre önceye kadar anı-
msamayan. büyümeyi hep reddeden
ve yaşadığı zaman \e mekanın yaşa-
yan gerçek karakterleri yerine uzay- Dünya Yahudi Kongresi'nin film çekime izin vermediği Auschvvitz için Spielberg, 'Barakaların çoğu yıkümış ama, bacalar sapasağlam duruyor. Bu kamp bir endüstri merkeziymiş. Ölüm endüstrisi' diyor.
'Dafuçocuk' Yaluıdiolduğuıihıınunsaymca...
dan gelen hayali karakterler ya da
milyonlarca yıl önce soyu tükenmiş
hayvanlan konu almayı yeğleyen
Spielberg'e ait. Sinema teknolojisini
kendine pahalı bır oyuncak edinerek
dünyanın gözünü kamaştıran bu
"dahi çocuk" herkesı olduğu kadar
kendını de şaşırtmış. Yahudi
soykınmı üzerine siyah beyaz vc bir-
çok bölümü el kamerasıyla çekilmiş
bir film yöneterek.
Hiçbir 'star'a yer verilmemiş
"Schindler'in Ustesi". Schındleı
isminde savaş zengini, içkı ve kadın
düşkünü. Nazı üyesi bir Alman'ın
yaklaşık 1500 Yahudi "yi toplama
kamplannda ölmekten kurtanşının
gerçek öyküsünü anlatıyor. Tho-
mas Keneally'nın J982 yıİında kale-
me aldığı aynı adlı romanın uyarla-
ması olmakla birlıktc romanın yaru
sıra belgeler \e tanıkhklardan da bü-
yük ölçüde yararlanılmış senar-
yonun oluşturulma aşamasında. 126
konuşmalı rol oyuncusu ıle 30 bin fı-
güranın 35 ayn mekanda kurulan
148 sette 210 kişilik çekim ekibi ile
Spielberg ölçütlerine göre oldukça
düşük bir bütçe olan 22 mil>on dola-
ra siyah beyaz olarak çekilen
"Schindler'in Listesi" üç saat 16 da-
kika sürüyor ve hıç bır "star"a yer
vermiyor oyuncu kadrosunda.
Schındler rolünün Liam Neeson
üstleniyor Spielberg bu secimi ya-
pabümek için çok uğraşmış. Oysa
aralannda Mel Gibson, Harrison
Ford, Kevin Costner'ın da bulundu-
ğu bir çok yıldız bu rolü hiç bir ücret
almadan oynamaya hazır olduk-
lannı behrtmışler. Spielberg gerçek
Schindler"ın fotoğraflanru gördüğü
için karar kılmakta çok zorlandığını
belirtiyor: "Gerçeğine benzeyen biri-
sini anyordum. Liam adı duvulmamış
bir oyuncu olmamasuıa rağmen, iinlii
bir yıldız obnaması benim için onu
ideaİ seçim haline getirdi" Fılmin
belki de tek ünlüsü Schındler'in Ya-
hudi muhasebecisi Itzhak Stern'i
canlandıran Ben Kingsley.
Ölüm endüstrisi merkezi
Polonya'da artık parmakla sayıla-
cak kadar Yahudi kaldığından Spi-
elberg, dev figüran kadrosunun ço-
ğunu İsraıl'den taşımış Polonya'ya.
bunlann çoğu da ya toplama kamp-
lanndan kurtulanlardan ya da onla-
nn çocuklanndan oluşuyor. Filmin
yapımcısı Branko Lusting ve danı-
şmanı Wlodzimierz Sztejn'de Ausch-
vvitz'den geçmiş ve kurtulmayı ba-
şarmış azınhk içinde yer alıyor. Her
ikisi de 45 yıl sonra bu fılmin çekım-
leri için ilk kez dönmüşler Ausch-
witz"e, İsrail'den gelen figüranlann
birçoğu gibi. Bu nedenle çekımlerin
ilk birkaç günü ınsanlann duygusal
patlamalan yüzünden güçlükle atla-
rhomas Keneally'nin aynı adlı romanının
yanı sıra birçok belge ve tanıklardan
yararlanılmış senaryo aşamasında. 126
^ ^ ^ ^ konuşmalı rol oyuncusu ile 30 bin
figüranın 35 ayn mekanda kurulan 148
sette 210 kişilik çekim ekibi ile 22 milyon dolara
siyah beyaz çekilen film 3 saat 16 dakika sürüyor
ve hiç bir 'star'a yer vermiyor oyuncu kadrosunda.
Filmin tek ünlüsü Schindler'in Yahudi muhasebecisi Ben Kingslev.
p g her zaman peşine düştüğü teknolojik görsel
ziyafeti aramıyor bu fılminde. w
Olayın otantikliği. ünlü
bir yönetmen olmamı sağlayan işin cilalama ve ticari teknik
yönünü bir yana bırakmamı gerektiriyordu. Ben de alet
çantamın yansından fazlasını boşaltıp gittim sete' diyor. Çocuk ruhlu
yönetmen, bu bilmediği yeni dünyadan kendisinden hiç beklenmeyen
başanlı bir fılmle çıktı.
Savaş zengini, içki ve kadın düşkünü, Nazi üyesi ilginç kişilikli Schindler (Liam Neeson), yaklaşık 1500 Yahudi'vi toplama kampından kurtarnor.
tılabilmiş.
"Barakaların çoğu yıkılmtş ama
bacalar sapasağlam duruvor. Bir
baca ormanı sanki. Bu kamp bir en-
düstri merkeziymiş. Ölüm endüstrisi"
diyor Spielberg Auschvvıtz için
Bu korkunçluğu ıle ünlü toplama
kampıyla ilgili başka bir sorun da
Dünya Yahudi Kongresi"nın bura-
da fılmçekilmesıne izin vermemesiv-
di. Aslında Spıelberg sadece Yahu-
dileri taşıyan ölüm treninın kampa
girişini fılmlemek ıstıyor bunun
dışında kampta hiçbir çekim yap-
ma> acağını belirtıyordu ama sonun-
da bir uzlaşmaya vanldı. Gerçek
kampın duvarlannın dışında aynısı
yaratıldı. Tren. gerçek kampın kapı-
İanndan çıkarak. maket kampa gi-
rerken çekildı. Fılmde birçok kez ol-
duğu gıbı trenın tıka basa dolu ola-
rak kampa gjrdığını göreceğız oysa
aslında belki de ilk kez kamptan
çıkıyor olacak.
Spielberg ve Univcrsal Pictures
"SchindJer'in Listesi"nın haklannı
bundan lam 11 >ıl önce satın almış-
lar. "Insanları eğlendirme konusun-
daki saplantılı tutkum vüzündcn. hep
erteledim gerçekleştirilmesini" dı> or
Spielberg bır ıtıraf daha yaparak
Spılberg bu ciddı projeden bir ara o
kadar korkmuş kı. haklan Martin
Scorsese'e devretmi^, fıkrini değıştir-
diğınde gen alabilmek için de
karşıhğında "Korku Burnu"nun
haklannı vermek zorunda kalmış.
Spielberg her zaman peşine düştü-
ğü teknolojik görsel zivafetı aramı-
yor bu filmınde "Olayın otantikliği.
ünlü bir yönetmen olmamı sağlayan
işin cilalama ve ticari teknik vöminii
bir yana bırakmamı gerektiriyordu.
Ben de alet çantamın yansından faz-
lasını boşaltıp gittim sette" diyor.
Her ne kadar telefon defteri konu-
sundaki bır filmi bile sattırabileccğı-
nı ıddia edıyorsa da yapımcılar zaten
"ağır" olan bir konunun bir de siyah
beyaz çekılmesine az da olsa ıtıraz
etmişler Unıversal şırketınin baş-
kanı Tom Pollack "Bana bak, sine-
ma salonlarında kâr edemtveceği/
zaten. Hiç değilse renkli çek ki, video
kasetlerini satabilelim." demiş Spiel-
berg'e ama sonunda onun dediği ol-
muş. Ne de olsa "Jurassic Park" ıle
yeterince para kazandırdığını düşü-
nuvor.
Serteleştiriler dealdı
Spielberg bu bılmedığı >eni dün-
yadan kendisinden hiç beklenmeyen
bır başanlı fılmle çıktı. Öyle ki Costa
Gavras'ın "Müzik Kutusu" filmin-
den. Joshua Sobol'un "Getto" oyu-
nuna kadar bu konuda vapılan tüm
sanat >apıtlannı protesto eden New
York Ydhudi lobisi bile filmi onav-
ladıklannı açıklamış. Yine de film.
sert eleştiriler almaktan • kurtula-
madı. Eleştırilcrin en başında. tllm-
de Yahudi karakterlenn acı çeken
yüzlerden ıbaret olması. hiç bınnın
bir "kitle" oluşturmanın dışsnda. ki-
şilik olarak dennlemesine ele alı-
nmaması ve bö\lelikle Yahudi katlı-
amınınsayısalbırvenvedönüştürül-
mesi. Başka bireleştıridemutluson-
la bitmesi. Aslında sadece tarihsel
gerçeklere bağlı kalınmasmdan ıleri
gcliyor veSpıclberg'in sık sık bahsct-
tiği gibi fılmin "Yahudi soykınmını
değil, Schindler'in sovkmmdan kur-
tarmayı başardığı Yahudileri " konu
almasından ılen gelıvor.
Tüm standartları yeniüyor
Ancak bu dönemı anlatan bır fil-
min "iyi" kahraman olarak bir Al-
man'ı seçmesi de eleştiriliyor. Bütün
ailesi toplama kamplannda ölen.
kendisi de şans eseri kurtulan filmin
yapımcısı Lustıg bu konuda şunlan
söylüyor :
"Vliinih. Hamburg ve Frankfurt'ta
Neo-Nazileri protesto etmek için
elinde mumlarla yürüyen bir milyon
insanı duydunuz mu? Onlar' bir daha
asla olmayacak' diyorlardı. Bence
Schindler de onlardan biriydi işte.
Onun tek farkı eline mumumı 50 yıl
önce almtş olması ve tek başına yürii-
mesiydi." Amenkan Yahudılen Ko-
mitesi Bajkaıi) Rabbi Jamse Rudin-
de "Bu tüm Nazi döneminin hikayesi
değil, bütün olanları anlatacak bir fil-
min en az beş yıl sürmesi gerekir.
Yine de bu konuda bence hiç kimse
daha nitelikli bir film vapamazdı. Sa-
dece olaya sanat açısından bakanlar
arasında >eni bir standart eklemekle
kalmıvor, tüm standartları yenileme-
y i başany or" dıv or.
Fılmin başanlı kabul edilen vönle-
nnden bınsı de Schındler"ı aslında
bır kahraman gıbı sunmaması ve
vaptığı büvük kahramanhğa karşın.
gerçek havatta olduğu gibi varolan
kötii vönlennı ortava dökmesi.
Schindler'in kurtardığı Yahudıler-
den biri olan ve Moshe Bejski nın de-
diğı gibi "Vardım etmek için bir aziz
olmak gerekmediğini kanıtlıyor
Schindler" ve onun hem bır kahra-
man hem de bırdolandıncı olan ka-
raktenni anlatmak için şu anısını
aktanyor:
"Sonunda onun da Almama'dan
kaçması gerekince kurtardığı V ahu-
dilerden biri altın dişlerini çektirtip
bunlardan bir altın yüzük vaptırdı.
V ıllar sonra İsrail'e geldiğind'e 250 ki-
şilik bir grup târafından karşılandı.
Içlerinden biri vüzüğü ne yaptığını so^
runca içki parası bulabilmek için
sattım dedi. Işte Schindler böyle bi-
riydi." İşte bu ılgınç kişilığın. altı
milvon insanın katledilmesıyle ka-
panan dönemde. 1300 Yahudi'nin
yaşamını kurtanşının ö>küsü
"yeni" bir Spıelberg'ın gözünden şu-
bat ayı içinde Türkiye\e de ulaşa-
cak. Filmin Spıelberg'ı Oscar'a
ulaştınp ulaştıramayacağım anla-
mak için ise 21 mart tanhıne kadar
beklememiz gerekecek