Catalog

SAYFA CUMHURİYET 1 ARALIK1993 ÇARŞAMBA 8 DIŞ HABERLER Güney ve doğuda Suriye, Irak, İran ve Ermenistan PKK terörüne kucak açıyorlar Doğıı koııışıılarmııztelıditıııısııru LALE SARIİBRAHİMOĞLb ANKARA -Türkiye. dünya coğrafyasının, Asya ve Avrupa'yı birleştiren stratejik bir bölgesinde yer alırken jeopolitik konumunun getirdiği olumsuzluklan da yaşıyor. SSCB'nin dağılması sonucu, doğusunda yeni ûlkelere sınırdaş hale gelen Türkiye' nin, daha önce 6 olan sınır komşulannın sayısı sekize yükseldi. Soğuk Savaş'ın sonaermesiyle milliyetçilik akımlannın hortladığı Balkanlar ile Kafkaslar'da beliren istikrarsızlıklann yanı başındaki Türkiye'yi yüklü sorunlar bekliyor. Yeni dünya düzeninde tehdidin nereden geleceğinin belirsizliğini de yaşayan Türkiye, içeride de PKK terörü ile başetmek durumunda. Genelkurmay Başkanlığı'nın değerlendirmelerinde, ülkenin güneydoğusundaki PKK terörü ve topraklannda Kürt nüfusu bulunan sorunlu komşular Suriye, İran, Irak (Kuzey Irak) ve son olarak da Ermenistan, Türkiye'nin tehdit değerlendirmelerinde önemli bir yer tutuyor. Türkiye'nın bu ülkelerle bitmek bilmeyen ve sürekli iniş çıkışlarla dolu ilişkilerinde temel sorun: laik, demokratik toplum modeline karşı Arap milliyetçüiği ve şeriat düzeninin birbirine kanştığı modellerin doğasındaki büyük farkhlıklar olarak görülüyor. Dışişleri Bakanlıâı Müsteşan Büyükelçi Özdem Sanberk, eylül ayında İran'a yaptığı ziyaretin ardından Cumhuriyet'e yaptığı değerlendirmede, bu gerçeğin altını çizerek şu eörüşlere yer vermişti: "Bu bölgede PKK oldukça, Kürt sonınu oldukça. birtakım çevreler bağımsız Kürt devleti peşinde oldukça, olmalıyız. Türkiye 'İslam cumhuriyeti' yüzden İran ile ne kadar temas, yûz yüze Suriye, Irak, İran >e Ermenistan Ankara için bunalım odakları konumunda. elbette problemler çıkacaktır. Bu nedenle komşularla sürekli di> alog içinde olmavacak. onlar da uzun bir gelecekte bu sistemden y azgeçmev eceklerdir. O görüşme olursa, o kadar sorunlann halli kolavlaşır." Profesör Fahir Armaoğlu da "20. Yüzyıl Siyasi Tarihi" adlı kitabında, Türkiye'nin Ortadoğu'daki Arap ülkeleriyle ilişkilerindeki sıkıntılan şöyle dile getiriyor: "Bu memleketler, manda rejimi altında Batı sömürgeciliğine konu teşkil ettikleri için, resmi münasebetler I ürki\(.'nin İngiltere ve Fransa ile olan münasebetlerinin etkisj altında kalmıştır. Öte yandan Atarürkün hilafete son vermesi ve din alanında yapmış olduğu reformlar bu memleketlerin fanatik çevrelerinde Türkiye'ye karşı bir antipatiye sebep olmuştur. Fakat buna karşîlık. yine bu memleketlerin İngiltere ve Fransa'ya karşı bağımsızlık mücadeİesini yürüten aydınları için, Tûrk milli mücadelesi ve Âtarürk en kuvverli örnek ve desteği teşkil etmişrir." SSCB'nin dağılmasıyla Türkiye'ye sınırdaş olan Ermenistan'ın ise tarihsel nedenlerle Ankara'ya "baş ağrtsı" yaratmak için pek çok bahanesi bulunuyor. Türkiye'nin terörün önlenmesi konusunda, komşulanyla işbirliği ortamı yaratma çabalanna ek olarak "kendi içinde teröre karşı etkin önlemler alması" gerektiği de bir gerçek. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin. geçen ay içinde bakanlığın bütçesi görüşülürken yaptığı konuşmada, "Türkiye'nin tüm komşulannı düşman ilan etmesi, terörle mücadele ve politika açısından taktik hatadır. Ancak terörün dış kaynağı ve desteği de bulunuyor" diyerek içeride de önlemler alınması gerektiğine dikkat çekiyordu. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail arasında yapılan banş anlaşması ve Ortadoğu Banş Konferansı çerçevesinde bölge ülkelerinin görüşme masasına oturmalan; Türkiye'ye belki de daha az sorunlarla karşı karşıya kalacağı komşular kazandırabilecek. IRAK PKKkuzeyi üsolarak kullanıyor Suriye: Apo'yakanat germeye devam KİMLİK KARTI IRAK Devlet Başkanı: Saddam Hüseyin Nüfus: 18 milyon 400 bin (1992) GSYH:20milyardolar (1992) Büyüme Hm:%-30,-40 arası(1990) Dış Borç: 109.67 milyar dolar Enflasvon: % 40.0 Asker Sayısı: 382 bin (tahmini) Osmanlı ida- resinden sonra İngilizlenn yö- netimine geçen Irak ile Türkiye arasındakı iliş- kilerde durgun- luk devam edi- yor. Irak'ın Ku- veyt'i işgal etme- si üzerine 1991 yılında yapılan Körfez Savaşı"- nda, dönemin Başbakanı Tur- gut Özal'ın. ülke içindeki yo- yasilerinin de bilerek ya da bil- ğun muhalefete rağmen Irak meyerek katkıda bulunduğu Kürtlerin Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurma tehlikesini yaratan gelişmelere karşı ön- lemler almaya çalışıyor ve Irak'ın toprak bütünlüğünün korunması gerektiğinin altını çizivor. Son aylarda PKK'nın Ku- zey Irak'ta yeniden toparlan- masma karşı ise yerel Kürt yöneticiler bir harekat başlat- mış durumda. Ankara. Kürt liderler Celal Talabani ve Me- sut Barzaninın. 1992 yılında Kuzey Irak'ta bannan PKK'- ya karşı yaptıklan harekat ile İuslu Güç (Çekıç Güç) İn'cırlık Türkiye'ye çok büyük bir koz Üssüne 1991 yılında yerleşti. verdiğinı anımsatıyorlar. Böylece Ankara'nın, gerekli yerlere "Bakm PKK, Kürtlerin temsilcLsi değil" mesajı verdıği Türkiye'nin Irak'a karşı Bir- belirtiliyor. leşmiş Milletler'ın uygulamak- Türkiye'nin kuze> Irak'a ta olduğu ambargo yanmda başlattığı 13.5 milyaf dolarlık yer almasının faturası ise yal- y a r dım ise siyasi açıdan büyük karşıtı koalisyon güçlerinin ge- rektiğinde Bağdata karşı kul- lanabilmeleri için İncirlik Üssü'nü açması ile ıkı ülke iliş- kilerinde yeni bir döneme giril- di. Körfez Savaşı'nın hemen ar- dından 500 bine yakın Iraklı Kürt, Türk sınınna y.ğılmışu. Bunun üzerine Ankara'nın da onayıyla Irak Devlet Başkanı Saddam Höseyin kuvvetlerine karşı Kürtleri İcorumak ve yeni bir göç olayının yaşanmasına karşı ülke içinde varlığı halen tartışmalara yol açan Çoku- Ambargonun faturası nızca Kerkük-Yumurtalık bo- ru hattının kapalı kalmasın- dan dolayı günde 750 bin dolar civannda. BM'nin üç yıl önce Irak'a karşı uygulamaya koyduğu ambargo sonucu Türkiye en büyük ticari ortağı Irak ile li- caretini de kesti. Türkiye'nin, Irak ile ticaretini kesmesi ve boru hattını kapaması sonucu kaybının yaklaşık 3 milyar do- lar civannda olduğu hesapla- nıyor. Irak'ın uluslararası plat- formda yalnız kalmasını fırsat bilen Kuzey Irak Kürtleri de ileride bir Kürt devletinin ku- rulması tehlikesini yaratan bir oluşum içine girdiler. Bu oluşumun ilk tohumlan, Kürtlerin 1992 sonbahannda Kuzey Irak'ta bir federe devlet ilan etmesi ile atıldı. Ankara. bir dönem Türk si- önem laşıyor. Ankara, ülke içinde bu yardıma yönelik eleş- tinlerin son derece yanlış oldu- ğuna dikkat çekiyor. Diplomatik kaynaklar, Tür- kive'nin Kuzey Irak'ta varlık göstermemesinın. diğer bazı ülkelerin bölgede nüfuz sağla- ması gibı bir tehlike yarataca- ğını anımsatıyorlar. Diplomatik kaynaklar, Tür- kiye, İran ve Suriye dışişleri bakanlan arasında 1992 yılın- da başlayan üçlü toplantılann. Irak'ın toprak bütünlüğünün korunması yolunda bölge ül- kelerinin işbirliğinin vurgulan- ması açısından büyük önem taşıdığına dikkat çekiyorlar. Ancak bu ay sonuna doğru üçüncüsünün planlandığı üçlü toplantıya, Suriye'nin Türkiye ile mevcut ilişkileri çerçevesin- de katılmayı reddetmesi, plan- lanan toplantıyı suyadüşürdü. Türkiye-Suriye ilişkileri, Şam yö- netiminin. PKK ve lıderi Abdullah Öcalan'a destek verdiğine ilişkin bilgiler nedeniyle son aylarda ger- gin bir döneme girdi. Suriye ve Irak'ın. Türkiye'- nin kendılerine az su verdiğini öne sürerek "Orta- doğu'da su savaşı çıkabilir" uyansıyla Batı kamu- oyunun desteğini sağlama yö- nündeki gjrişimlen. Ankara'yı rahatsız ediyor. Ankara. doğu ve güneydoğu sınırlannı çevre- leyen komşularla ılişkide "PKK kozunu" karşısında buluyor. Suriye ise "PKK'ya karşı su" denklemini oluşturmuş durum- da Yaklaşık dört yüzyıl Osmanlı KİMLİK KARTI SURİYE Devlet Başkanı: Hafız Esad Nüfus; 13 milyon 860 bin GSYH: 15.80 milyar dolar (1992) Büyüme HIZK%6 5 (1992) Dış Borç: 16.76 milyar dolar (1992) Enflasyon: % 60(1992) Asker Sayısı: 408 bin nırdışı etmesinı talepetti. Sun- ye ise Abdullah Öcalan'ı banndırdığını inkar etmeyi sür- dürüyor. Şam yönetimi, Ankara ile 1987 ve 1992 yıllannda imzala- dığı iki ayn güvenlik protoko- lüne uymuyor. Suriye'nın, su konusunun he- nüz çözümlenmemiş olmasına Suriye'nin açmazı , . . tepki olarak "hırçın" bir politi- İmparatorluğu idaresinde yaşa- kayı tercih ettiği ve PKK terö- yan Suriye ile Türkiye arasın- rüne destek verdiğı değerlendir- daki ilişkiler, diğer komşu ülke- meleri yapılıyor. _, lerle olduğu gıbı iniş çıkışlarla dolu. İki ülke arasındaki sorunlar. su ve teröre destek konulannda ağırlık kazanıyor. Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkiler. Şam'ın son aylarda, PKK terör orgütünün lideri Abdullah Öca- lan'ın bu ülkede bannmasına ve Azınlıktaki Alevilerin ikti- darda olduğu ve ülkenin ço- ğunluğunun Sünnilerden oluş- tuğu Suriyede Devlet Başkanı Hafız Esad yönetiminin. varlı- ğını sürdürebilmek için ülke icindeki dinamikleri kollaması gerektiği ve bu politikanın Tür- kiye ile ilişkilere yansımalannın da göz önüne alınması gerektiği İran'da 1979 yılında İslam Devrimi'nin gerçekleşmesiyle soğuyan Türkiye-tran ilişkileri, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Körfez bunalımı sırasında Tahran'a yaptığı ziyaretle birlikte yumuşama safhasuıa girmişti. Bölgesel sular bunalımyaratıyorTürkiye ve Sunye arasında daha son- ra Irak'ın da katıldığı yaklaşık 10 yıldır devam eden sınır aşan bölgesel sular ko- nusundaki teknik görüşmeler, Şam'ın bu toplantılardan, bir yarar sağlamadı- ğı gerekçesiylc bu yıl içinde çekilmesi ile kesilmişti. O dönem başbakan olan Cumhur- başkanı Süleyman Demirel ile Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad, geçen yıl Şam'da yaptıklan toplantıda. su konu- sunun bu yıl sonundan önce siyasi irade bevanı ile çözülmesi konusunda anlaş- maya varmışlardı. Ancak Ankara, su konusunda yapıla- cak görüşmclcrden önce iki ülke arasın- da PKK nedeniyle yaşanan gerginliğın yatışması gerektiğini belirtiyor. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetinın. böylesine gergın bir ortamda Suriye ile su konusunda yapılacak bir anlaşmanın dış poliüka açısından yanlış olacağını ve kamuoyunun da tcpkisiylc karşılacağı görüşünü savunduğu belirtiliyor. Ankara, Suriye ile işbirliği ortamının hazırlanması için Şam'ın lerör konu- sunda üzerine düşeni yapması gerektiği- ni anımsatıyor. Ankara. Suriye ile su konusunda ya- pılacak bir anlaşmanın, su ve terörü de kapsayan geniş kapsamlı bir anlaşma olarak ortaya çıkmasını ısliyor. Ancak bu değerlendırmenin, Tür- kiye'nin "suyu komşularına karşı terör kozu" olarak kullandığı biçıminde yo- rumlanmaması gerektiği bildirilıyor. da imzalanan protokol. Ankara'nın Şam'a "Atatürk Barajı doluncaya ve su- yun nihai tahsisi yapdmcava kadar" sa- niyede 500 metreküp su vermesini ön- görüyor. Halen kendisine verilmekte olan su mıktannı az bulan Şam, kendisi ve Irak'a bu sulann yüzdc 60'ının verilme- sini, geriye kalan yüzde 40'nın da Tür- kiye'de kalmasını talep ediyor. Fırat ile Dicle'nin bir bölümü Suriye topraklanndan geçerken Irak toprakla- nndan her iki nehnn sulan da geçıyor. Diplomatik kaynaklar. suyun ölçü- mü mümkün teknik bir konu olduğunu, terörün ise söz konusu ülkenin kolaylık- la yan çizmesine olanak sağlayan bir ~z~ 7 ~ konu olduğunu anımsalarak aralannda 31 milyar metrekup SU bağlantı kurmanın >anlış olduğunu dile gelirivorlar. Geniş kapsamlı anlaşma Bu çerçevede Türk ve Suriye dışişleri bakanlannın "su". iki ülke içişleri ba- kanlannın da "terör" konusunda yapa- caklan anlaşmalann, daha sonra birleş- tirilcrck geniş kapsamlı bir anlaşmaya dönüştürülcbileceği tezi ağır basıyor. Türkiye ve Suriye arasında 1987 yılın- Ancak Atatürk Barajı'nın bu sonba- harda dolmasınm ardından Harran Ovası'nın sulamaya açılması ile An- kara'nın Şam'a vereceği su miktannın saniyede en fazla 350 metreküp olacağı- na dikkat çekiliyor. Ankara. Suriye'ye. teknik nedenlerle büyük bölümünü tutamadığı "Diclesu- larından daha fazla su verelim, Fırat neh- rinden verilen su miktaruu azaltalım" önerisinı aetiriyor. Ancak Şam'ın, kontrolündeki Bekaa Vadisi- ndeki PKK kamplannın yeni- den faaliyet göstermesine izin verdiği yolundaki duyumlar ne- anımsatılıyor. deniyle gergin bir döneme girdi. Ortadoğu bağlamında ise Su- Türkiye. Şam'dan, PKK li- riye. SSCB'nin"dağılmasıyla si- deri Öcalan'ı Suriye ve kontro- yâsi ve askeri alanda yakm lündeki Bekaa Vadisi'nden sı- müttefikini kaybetti. Orta- doğu'da ise Arap ve İsraıllileri bir araya getiren banş görüş- melerine sıcak bakmıyor. Bir diplomatik kaynak. Tür- kiye'nin tarihten gelen yakın bağlan bulunduğu Suriye'nin, Fırat olmasa da Türkiye'nin başını ağntacak bir sorun bula- cağını anımsatıyor. A)Tiı kay- nak şu görüşlere yer veriyor: "Fırat nehri obnasa Hatay soru- nu var. Surive'nin ısıtıp ısıtıp önümüze getireceği." Sun> e'nin. 1939 yılında yapı- lan bir referandumla, çoğunlu- ğu Türkler'den oluşan halkının Türkiye'ye katılmayı kararlaş- tırdığı Hatay üzerindeki talep- leri. Türkiye ile arasındaki önemli bir siyasi sorun. Diplomatik kaynaklar. Suri- ye'nin topraklanndan geçen Asi nehrinden Türkiye'ye ver- mesi gereken su miktannı. bu nehrin Hatay üzerinden geçme- sı nedeniyle gündeme getirmek bile istemediğıne dikkat çeki- yorlar. İki ülke arasındaki önemli bir farklılık. Türkiyc'nin laik bir demokratik rejimle. Suriye'- nin ise asker kökenli bir rejim ile idare edilivorolması. "Oradan zaten tutamadtğınız için su geli- yor" diyerek bu öneriyi kabul etmediği de belırüliyor. Suriye ve Irak'a Dicle'den yılda 21 milyar metreküp, Fırat'tan ise saniyede 500 metreküp olmak üzere yılda yakla- şık 31 milyar metreküp su verilivor. Suriye Devlet Başkanı Esad'ın. geçen yıl Demirel ile Şam'da yaptığı görüşme- dc "Suya ihtiyacımız yok aslında" yo- lundaki sözleri. Şam'ın, suyu teröre karşı koz olarak kullanması politikası- nın bir göstergesi olarak gösteriliyor Suriye'nin Ankara'daki Büyükelçisi Abdölaziz el Rifai ise Cumhuriyet'e yap- tığı bir değerlendirmede. su konusunun bir anlaşmaya bağlanmasının. Suriye halkı üzerinde Türkiye'ye yönelik gü- ven bunalımının aşılmasında önemli bir gelişme olacağını savunmuşiu. Ankara'yı su konusunda rahatsız eden bir diğer konu da Batı'nın "Güve- nilir müttefiki İsrail'i yaşatmak için İ r- dün, Lübnan ve Suriye sulanndan daha fazlasını İsrail'e versin, Türkiye bu ülke- lerin su ihtivacını karşılasın" yaklaşımı. ERMENİSTAN Türkiye'ninyenibaş ağna Ermenistan. SSCB'nin dağılmasından sonra bağımsız olarak ortaya çıkan Türkiye'nin öteki sorunlu komşusu. Ankara, Türkiyc'nin Ermenistan'a karşı bir önyargısı bulunmadığını belirtiyor. Buna bir örnek olarak da Ermenistan'ın. Türkiyc'nin öncülüğünde geçen yıl kurulan Karadeniz Eko- nomik İşbirliği Bölgesi'ne (KEİB) kurucu üye olarak kabul cdilmcsini göslenyor. Türkiye'nin. SSCB'nin dağılmasından sonra bağımsızlıklannı ilan eden öteki cumhuriyetler- lc aynı anda, 1991 yılında. Ermenistan'ı tanı- mıştı. Ankara, Erivan ile diplomatik ilişki kur- ma yolundaki lck ön koşulun ise, Ermenistan'- ın Azerbaycan topraklannı işgalı ve saldınlan- na son vermesi olduğunu bclirtıyor. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı idaresi al- tında sözde soykınma uğradıklan iddıasını, tüm Avrupa vc Amcrika'da propoganda mal- ZEmesi olarak kullanan Eımenilcr. 1970'li yıl- larda da terör örgütlcn ASALA aracılığıyla çok sayıda Türk dıplomalını öldürdülcr. KİMLİK KARTI ERMENİSTAN Devlet Başkanı: LevonTer Petrosyan Nüfus: 3 milyon 397 bin GSYH: 5.99 milyar dolar (1992) Büyüme Hızı: % -45 (1992) Dış Borç: 750 milyon dolar (1991) Enflasyon:% 175(1991) Asker Savısı: 20 bin Son zamanlarda ise Türkiye. Ermcnıstan'ın, PKK'ya destek verdiği yolundaki duy umlar ne- deniyle rahalsız. Ankara'yı rahalsız eden bir diğer sorun ise, Ermcnislan'tn. Türkiye'nin elnik bağı bulunan Azcrbaycan'ın topraklarının bir bölümün işgal altında tutuyor olnıası. Ankara bir sürcdir Ermenistan'ın da PKK faaliyctlerinc izin vcımcsınden şüphc ediyor. Iı-aırla ilişkileryımııışaıııaeğiliıııiııde Ortadoğu'nun Arap olmayan tek ül- kesi İran ile Türkiye arasındaki ilişkiler şimdilik iyi bir döneme girmiş görünü- yor. İki ülke arasında, Türkiye Cumhuri- yeti'nin kuruluşundan sonraki yıllarda. sınır bölgesinde sürekli anlaşmazlıklar oldu. Bu olaylar, her iki tarafın da sınır böl- gesinde yaşayan kabıle ve aşireiler üze- rinde sıkı ve yeterli bir kontrol kurama- mış olmalanndan kaynaklandı. Türkiye, İran'ınson yıllarda PKK te- rörüne zaman zaman destek vermesi şeklinde de ortaya çıkan sınır problemi- ni, Tahran ile diyalog yoluyla şimdilik halletmiş görünüyor. Şah Rıza Pehlevi dönemindc Türkiye ve iran arasındaki ili^kilerdc önemli si- yasi sorunlar olmadı Ancak 1979 yılında Ayetullah Hu- meyni önderliğindekı İran İslam Cum- KİMLİK KARTI İRAN huriyeti'nin, Şahı dcvi- rerek işbaşı- na gelmesi ile ılişkılerde ra- hatsızlık dö- nemi baş- ladı. İslam dev- rimıni ihraç politikası gü- den İran ile Türkiye arasındaki ilişkilerdc bu nedenle temel sorun, iki komşu ülkenin değişik rejimlerleyönetiliyorolması. Bu da ilişkilerdc iniş çıkışlann devam cde- ceğini gösteriyor. İran yetkılileri laiklığin scmbolü Ata- türk'ün kabrini ziyaret ctmeyi rcddedc- rek Tahran'ın. Türkive modelinden ra- hatsızlıklannı her seferinde orta>a koyu- yorlar. Diploma- tik kaynak- lar. Anİtara'- nın, toprak- lannda PKK kamplanna izin vermesin- den yakındığı İran'ın son zamanlarda "belli bir açılış içinde olduğunu" ve iki ülke arası- nda teati edilen mesajlann olumlu oldu- ğuna dikkat çekiyorlar. Ankara. Tahran yönetiminin, ileride "Biz de Türk topraklannda harekat yapmak istiyoruz" gibi taleplerle karşı- İaşmamak için İran ile PKK kamplannı Devlet Başkanı: Alı Ekber Haşımi Rafsancani Nüfus: 58 milyon 942 bin Gayrı Safi Yurtiçi Hasüa: 7101 milyar dolar( 1992) Büyüme Hızı: % 8.5 (1992) Dış Borç: 18.8milvar dolar (1992) Enflasyon: % 22.9(1992) Asker Sayısı: 473 bin (Aynca 120 bin Devrim Muhafızı) temizlemeyc yönelik bir ortak harekata ise pek sıcak bakmıyor. Diplomatik kaynaklar. Türkivc'de, Tahran yönetimi aleyhıan Halkın Mü- cahitlerine ait kamplann bulunmasının şöz konusu olmadığını. ancak yine de İran'ın böyle bir iddia ile Ankara'nın karşısına çıkabileceğini hatırda tutuyor- lar. Türkiye'nin komşusu İran ile öteki önemli sorunu ise transit geçiş ve Tah- ran yönetimiminin, Türkiye'nin Orta Asya'ya kara yoluyla geçişine koyduğu engellemeler Tahran'ın Orta Asya'ya transit geci- şini güçleştirme yolundaki engellemele- rini sürdürürken ticaret yaptığı ûlkelere genelge göndererek Türk lımanlannın kullanılmamasını istemesi Ankara'yı rahatsız ediyor. İki ülke arasında bu ko- nuda yapılan görüşmeler ise sürekli so- nuçsuz kalıyor.