Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 8MAYIS1992CUMA
8 DIŞ HABERLER
Tayland'da
gerginlik
• BANGKOK(AA)-
Tayland'da, Başbakan
Suchinde Kraprayoon'un
istifa etmesini isteyen
binlerce kişi parlamento
binası önündegösteri yaptı.
Göstericiler, geçen yıl askeri
darbedüzenleyen
Suchinda'nın,mari ayında
,yapılanseçimlere
kaulmadan başbakanlık
görevini kabulettiği için
istifa etmesini ıstiyor.
Göstericiler başbakanın
istifası için dün öğlen
saatlerine kadar süre
lanıdılar. Parlamento
binasının önünde çok
sayıda polisin bulunduğu
göstericilerin de "askeri
mafyaya son" yaalı
panİcartlar taşıdıklan
• belirtildi
Arnavutluk
KAİK'e başvurdu
• BRÜKSEL(AA)-
Arnavutluk. NATO ve eski
Varşova Paktı ülkelerinin
oluşturduğu Kuzey Avrupa
İşbirliği Konseyi'ne
(KAİK)üyelik
başv urusunda bulundu.
NATOsözcüsünün önceki
gün yaptığı açıklamada,
Arnavutluk Dışişleri
Bakanı Alfred Sarreki'nin
üyelik başvurusunu bugün
resmen verdiğini bildirdi.
Sözcü, NATO'nun
Arnavutluk'un üyelik
başvurusunu incelemeye
aldığımdakaydetti.
Arnavutluk Başbakanı
Aleksandr Meksi de daha
önce NATO Genel
Sekreteri Manfred
VVoernere. ülkesinin
KAİK'eüyeolma isteğini
içerenbirmektup
göndermışti.
Kravçuk'tan
Bush'a güvence
• VVASHINGTON (AA) -
Ukrayna Devlet Başkanı
Leonid Kravçuk. ülkesinin
stratejik silahlarda indirimi
öngörenSTART
Anlaşmasını
imzalayacağına dair ABD
Başkanı George Bush'a
güvence verdi. Kravçuk,
önceki gün Beyaz Saray'da
Başkan Bush ile
görüşmeden önce yaptığı
açıklamada
Washington'daki
temaslarda START
konusunun ele alınacağını
belirterek
"İmzalayacağımızı tahmin
ediyorum" dedi. Kravçuk,
BDTSilahhKuvvetler
Komutanlığı'nın
Ukrayna'daki tüm taktik
nükleersilahlann Rusya'ya
taşındığı yolundaki
acıklamayı ise
doğrulamaktan kaçmdı.
Galir Libya'ya
temsilci yolluyor
• NEWYORK(AA)-BM
Genel Sekreteri Butros
Gali. özal temsilcisi
Vladimir Petrovski'yi,
Libya yönetimini BM
kararlanna uymaya ikna
etmek amacıyla Trablus'a
göndermeyi kararlaştırdı.
BM'deki diplomatik
kaynaklardan öğrenildiğine
göre Genel Sekreter Gali,
Muammer Kaddafı
yöneüminin Lockerbie
faciasına adlan kanşan iki
Libya ajanını uluslararası
adalete vermeyi kabul
etmesini sağlamayı
amaçlıyor.
Kore'de barışa
yeniadım
• SEUL(AA)-Güney ve
Kuzey Kore, Güney
' Kore"nin başkenti Seul'de
' yapılan görüşmeler sonucu
' uzlaşma sürecini
" hızlandırma konusunda
görüş birliğine vardılar.
;Seul'dekilüksShilla
' otelinde yapılan görüşmeler
' sonunda Güney Kore
Başbakanı Chung
' Won-Shik ile Kuzey Kore
- Başbakanı Von
Wyong-Muk üç protokol
imzaladılar. Protokoller
' uyannca. Kore
" yanmadasında yanlışlıkla
' birsavaşçıkmasmı
engellemek amacıyla ortak
_ birkomisyon
' oluşturulacak.
Yunanistan Başbakanı, AT ülkelerinin Makedonya'ya karşı ortak bir siyaset izlemelerini sağlamaya çalışıyor
Mitsotakis Makedonya içîn destek arıyor• AT dışişleri bakanlannın 11 mayısta Brüksel'de yapacaklan toplantı
öncesinde çabalannı yoğunlaştıran Mitsotakis, bu amaçla Roma'ya
yaptığı ziyaretten memnun ayrıldı. Italya Başbakanı Andreotti ve Dışiş-
leri Bakanı De Michelis, Makedonya konusunda Roma'nın Atina ile
paralel bir çizgi izlediği yönünde açıklamalarda bulundular.
AT ülkelerinin Makedonya Cumhuriyeti'ne
karşı "ortak" bir siyaset uygulamalannı sağ-
lamaya çalışıyor.
Yunanistan. "Makedonya" adından vaz-
geçmedikçe bu cumhuriyetin bağımsızlığını
tanımamaya kararlı. Yunanislan'ın bu ka-
STELYO BERBERAKfS
ATİNA - Yunanistan Başbakanı Konstan-
tin Mitsotakis Avrupa Topluluğu (AT) dışiş-
leri bakanlannın 11 mayısta Brüksel'de
yapacaklan toplantı öncesinde, Roma ve
Paris'e gıderck yüksek düzeyde görüşmeler-
de bulundu. Mitsotakis, bu görüşmelerinde
rarlılığı, AT'nin bu cumhuriyeti "Makedon-
ya" adı altında oy birliğiyle tanımasını da
engelliyor. AT dışişleri bakanlannın geçen
hafta Portekiz'in Cjuimaraes kentinde yap-
tıklan gayri resmı toplantıdan sonra konu
ile ilgili aldıklan ortak karar, Atina'yı ilk kez
tatmin etti. Bu kararda "AT'ye üye bütün
ülkelerin onayı olmadan bu cumhuriyetin
tanınmayacağı" belirtilmişti.
Mitsotakis, önceki gün Roma'da Italya
Başbakanı Giulio Andreotti ile görüştükten
sonra yaptığı açıklamada, "AT dışişleri ba-
kanlannın vardıklan karar açıktır. Yunanis-
tan'ın onayı olmadan AT bu cumhuriyeli bu
adıyla tanımayacağı konusunda taahhüt al-
tına girmiştir. Şimdi söz hakkı Üsküp yöne-
timindedir" şeklinde konuştu.
İtalyş Başbakanı Andreotti, Dışişleri Ba-
kanı Gianni De Michellis ve hükümet sözcü-
sünün de "Roma'nın Atina ile paralel bir
çizgide bulunduğunu" açıklamalan Atina'-
da "çok olumlu" karşılandı.
Mitsotakis, eğer 11 mayıs tarihine kadar
Makedonya Cumhuriyeti'yle ilgili Atina'ya
göre olumsuz bir gelişmc kaydedilmezse bu
konuyu gündeme getirmesine gerek kalma-
yacağını belirtiyor.
Öte yandan ABD'nin de Makedonya
Cumhuriyeti'nin "hangi isim altında olursa
olsun bir an önce tanınmasf' yolundaki ısra-
nndan vazgeçmiş olduğu belirtiliyor. ABD'-
nin Atina Büyükelcisi'nden sonra ABD
Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada,
"ABD nin bu konuda AT'nin alacağı karar-
lara uyacağı" yolunda verdiği güvenceler,
Atina'yi ikinci kez tatmin etmiş oldu.
Öte yandan Yunanistan'ın, Makedonya
Cumhuriyeti'ni ilk tanıyan ülkelerden biri
olduğu gerekçesiyle Bulgaristan'ın Avrupa
Konseyi'ne üyeliğine engel olacağı yolunda
İngiliz Independent gazetesinde çıkan ha-
berler doğrulanmadı. Bulgaristan önceki
geceden itibaren Avrupa Konseyi'nin 27.
üyesi olarak kabul edildi.
Yunanistan, Büyük tskender'in torunlannı ve cumhuriyetlerini tanımamakta direniyor
Makedonyahlaş|uılaınayatılar• Bir Yunanlı bakana
göre "Bunların hiçbiri
Büyük Iskender'in asil
soyağacından gelmiyor.
Makedonyalı olduğunu
söyleyenler, kendilerine
başka bir ad bulmalı."
• Yani, Makedonya
Cumhuriyeti'nde Make-
donyalı yok. Yoksa bu-
rada yaşayanlar Batılı
Bulgar mı? Ya da Türk-
lerin, Slavlann, Romalı-
lann, Sırplann bir kanşı-
mı mı? İtalyanlann
"Macedonia di frutta"
dedikleri şey, yani meyve
salatası mı yoksa?
Derkyen: HAKAN KARA ~
Yunanlılann. "Herşeyegücü
yeten tannsal Axios'' diye ad-
landırdıklan Vardar. Balkanla-
nn güneyindeki düşman kom-
şulan birleştıriyor. O, Slav ve
Makedonyalı Yunanlılar ara-
sındaki sorunlarla ılgilenmez.
Onun amacı. denizc ulaşmak-
tır. Yağmurlarla kabaran ça-
murlu sulan Selanik Körfezi'ne
doğru akar. "Vardar" deyince.
şöyle bir dururlar Yugoslavya'-
da: "Sakm cesaret etme.girmeyi
deneme bilc..."
Vardar. eski zamanlardan
beri Makedonya olarak adlan-
dınlan toprak parçasının can
damandır. Önceleri aceleyle. gi-
derek krallan andıran bir ihti-
şamla ağır ağır akarak. bü top-
rak parçasını kuzeyden güneye
doğru ikiye böler. Bölgenin
yaklaşık üçte biri. Makedonya
Cumhuriyeti'nde. yüzde 10'u
Bulgaristan'dadır. Arna\ ut-
luk'ta bir avuç köy. bölgenin
sınırlan içerisine girmektedir.
Büyük bölümünü ise 1913'ten
beri Atina'nın yönetimindedir.
Binlerce ceviz
Ege Denizi'nin kuzeyinden
ve Yunanistan'dan yükselen se-
segöre. "Ancak Yunanistan'da
yaşayan ya da Yunanca konu-
şanlar kendilerine Makedonya-
lı diyebilirler." Atinahlar. bu
Slav eumhuriyete "Skopje"
(Üsküp) derler. Buranın Make-
donya olarak anılmasına karşı
çıkarlar. Bir Yunanlı bakana
göre. orada da "binlerce ağacın
cevizi" var, ama bunlann hiç
biri Makedonyalı Büyük İsken-
der'in asil soyağacından gelme-
mektedir. "Makedonyalıyız"
diyenler. kendilerine başka bir
ad bulmalıdırlar...
Yani, Makedonya Cumhuri-
yeti'nde Makedonyalı yok!..
Yoksa Sofya'daki haberalma
örgütçülerinin söyledigi gibi
burada yaşayanlar Batılı Bul-
gar mı? Ya da Slavlann. Türk-
lerin, Romalılann. Sırplann bir
araya gelmesinden oluşan bir
kanşım mı? İtalyanlann yemek
kültürlerinden gelen pragmatik
bir yaklaşımla "Macedonia di
frutta" dedikleri şey, yani mey-
ve salatası mı?..
Üsküp'ün 70 kilometre gü-
neybatısından, Vrutok sınırla-
nndaki sık ormandan. yeryüzü-
ne çıkmaktadır Vardar. Kay-
naktan 100 metre uzaklıktaki
Ortodoks mezarlığında. 1 mil-
yon 300 bin Makedonyalıdan
yalnızca biri duruyor. En azın-
dan Petre Trpeski (66 >aşında).
kendini böyle tanımlıyor.
Her gün mezarlık
Trpeski. her gün buraya. oğ-
lu Sacho'nun mermer mezar
taşını temıziemek için geliyor.
Bir de Sveti Michaile, Vrutok-
daki Hıristiyanlann koruyucu-
suna. dua etmek için. Emekli
makinist "Ulusuyla gurur duy-
duğunu" söylüyor. Konuştuğu
dil. Bulgar ve Sırplann rahatça
anlayabildiği bir Slav dıli olan
Makedonca. Cin gibi mavi
gözlü yaşlı adam. ilan edilen
cumhuriyetin gerçek Make-
donya'dan çok daha küçük ol-
duğunu vurguluyor. Bunun
değişip değişmemesi gerektığı
konusu üzerinde durmuyor.
Arnavutlar. resmi verilere
göre Makedon halkının dörtte
birini oluşturuyor. Kendi tah-
minlerine göre de yüzde 40'ını.
Yüksek doğum oranı ve Ko-
sova'dan devam eden göçler.
Üsküp'te bir pazar yeri: Binbir ağaçtan toplanmış cevizler. Ama tezgahlarda satılan değil. Biraat halkın kendisi.
dengeyi onlann lehine çevın-
> or. Vrutok ve Tetovo arasında
Vardar'ın suladığı ovada, gc-
çimlerinı sebzecilik ve tütüncü-
lükle sağlayan Slavlar çoktan
azınlık durumuna düşmüşler.
Burada Pershing füzelerini an-
dıran düzinelerle cami mınare-
leri göğe yükselmiş.
Makedon ve Arnavut halkla-
n için ulusal bir devlet isteğini
gündeme getiren önergenın şu
sıralar ortaya gelinleceği belir-
tiliyor. "Eğer banş içinde yaşa-
maks
istiyoriârsa. bunu kabu!
etmelidirler" diye uyanv/Or
PDP lideri Ncvzat Halili Ls-
küp'teki parlamenterlcri. Eğer
önerge parlamenloda gerekli
olan üçte ikilik oyu sağlaya-
mazsa, Arnavutlar otonom bir
cumhuriyet olarak "İlirida"yı
gündeme getireceklcr.
Vardar nehri. Tetovo'dan
doğuya. başkent Üsküp'e doğ-
ru >ol alıyor. Burada Make-
donya'nın bundan sonra ne
olacağını bilmekle yükümlü ki-
şiler oturuyor. Kirli kahverengi
parlamento binasında Başkan
Kiro Gligorov. krizlerle sarsı-
lancücedevleti yönetiyor. Dev-
let. bugüne dek sadece Türkler
ve Bulgarlar tarafından tanın-
mış durumda. Gligorov. bir
zamanlann partizanı. aynı za-
manda partinin üst düzey yöne-
ticilennden. Gligorov. AT'nın
bu ülkeyi tanımada gecikmesiy-
le sosval huzursuzlukların arta-
cağını dile geürişor.
Enflasyon yüzde 5 bin
Kuzeydeki Sırbıstan ve gü-
neydeki Yunanistan'ın yeniden
\arattıklan birlik. gıda veakar-
yakıt ambargosuyla Makedon-
yalılann yavaş ya\.ış nefcsini
kesiyor Şu sıra her üç kişiden
biri işsiz. İş bulabilenlerin aldığı
200 bin TL civan aylık maaş.
yüzde 5 binlere ulaşan bir enf-
lasyonla karşı karşıva. Benzer
koşullarda. çok daha sağlam
demokrasiler bile ne kadar da-
yanabilır ki! Sonuç da malum:
Ya darbe. ya da uç görüşlenn
iktidan...
Makedony a'daki de\rimci
organizasyon (VMRO). aynı
zamanda Üsküp'leki parla-
menloda en güçlü fraksiyon
duıumunda \e henüz yumuşak
yüzünü gösteriyor. Amblemle-
rindeki güneş için. -Büyük İs-
kender'in Yunan-Makedon
hanedanının bir simgesi- "Asla
bir toprak talebi olarak değer-
lcndirilmemeli" dıyor parti li-
den Ljubco Georgievski.
Omuzlanna kadar uzanan saç-
lanyla bu şair. partisini ccsur
vatanseverlerin ve anıikomü-
nistlerin toplandığı bir parti
olarak lanılmaya çalışıyor.
Gligorov'un hâlâ çok güçlü
olan. bir zamanların komünist-
lerı. şimdinin sosyalistleri. Bul-
garistan'a bağımlı VMRO ve
aynlıkçı Arnavutlar arasında
orta noktayı tutmaya çalışıyor.
Başkan. bolünme, tehlikeşınin
farkında: "Eğer buyük Ârna-
\utluk amaçlanacak olursa. o
zaman Balkan sa\aşı yaşanır."
Gevgelija'nın güncyinden
Yunan Makedonyası'na ulaşı-
lır. Burada sınırlar 1913 Bükreş
Andlaşması'ndan bu >ana ko-
runmuştur. Atina'şa göre son
\irmi yılda yaşanan büyük göç
dalgası ve İkinci Dünya Savaşı
sırasındaki kaçış ncdeniyle.
geçmişte burada yaşayan Slav
Makedonyalılarartık \ok. Hâ-
lâ Slavca konuşan insanlarla
ilgili herhangi bir şe> bilinmi-
yor. Bir zamanlann Make-
donya'dan Sorumlu Bakanı
Stelios Papathemelis. "Tabii ki
azınlıklar normal olarak görü-
lüvor" dıvor.
Makedonlann
yasadıg*
boigeler
. MAKEDONYA
V CUMHURİYET
Vergina
YUNANİSTAN
Yüzler doğuya, gözler batıya
Arnavutluk, Yugoslavya, Bulgaristan ve Yunanistan toprakla-
nnda Makedonya. Başkan Gligorov (sağ üstte), yeni bir Balkan
sa\aşı çıkabileceği görüşünde. Papaz Nikodimos (sağ altta) ise,
Yunan milliyetçilerinin bo> hedefı. Makedonyalı Trpeski (aşa-
ğıda). yine Sacho'nun mezarını temizlemeye geldiği bir günde.
Dimitrov, Balkanlar'ı değerlendirdi:
lurkıyeııın
rolüöneıııli
LEYLA TAVŞANOĞLt
Aridea'dan din adamı Niko-
dimos denedi: On kişiyle birlik-
tc Kuzey Yunanistan'daki
Slav-Makedon kültürünün ta-
nınması için. "Balkanlar'ın İyi-
liği İçin Makedon Hareketi"
adh bir örgütün kuruluş bildir-
gesine imza attı. İstemleri geri
çevnldı. Nikodimos daha sonra
Edassa patriği Chrisostomba"-
dan bir mcktup aldı. Nikodi-
mos'un Agios Athannasios'-
takı papazlık görevi son bul-
muştu. . w
. t;
.
Eğer Yunanlı değilsen
"Eğer bir Yunanlı değilsen.
bir Hıristiyan da değilsin" dı-
yor Nikodimos ve bu mantıkla
daha önce de karşılaştığını söy-
lüyor. Ana dili. birkaç bin Ku-
zey Yunanlı gibi Slavca. Vaaa-
nı Yunanca veriyor. Nikodi-
mos. Atina'da eğitim görmüş.
Yumuşak sesli. saçlan örgülü
bu zayıf adam. kilisede yüksel-
mek isteyen ve bu şekilde Yu-
nan devletini kökünden sars-
mayı amaçlayan birine benze-
miyor. Ama sıkı milliyetçi
medyalar tarafından. bunla
suçlanıyor.
Atina'nın bu kalı azınlıklar
politikasının nedenini. tarihçi
Konsıandinos Vakalopoulos.
"Politikacılann tarihi bilmeme-
lerine" bağhyor. Gerçi o da
Üsküp'tekilerin. cumhuriyetle-
rini "Makedonya" olarak ad-
landırmalanna karşı çıkıyor.
Ancak "Atina"daki diktatörle-
rin" Yunanistan'da yaşayan az
sayıdaki Slav'ın dilini elinden
almaya çalışmasını bir talihsiz-
lik olarak nitelendirivor.
Avrupa Topluluğu ülkeieri .
Slav cumhuriyetlerini. Yuna-
nıstan'ı ve onlann Makedonya-
lı başkanı Karamanlis'i kırma-
dan nasıl tanıyacaklan bilmece-
sıni çözmeye çalışıyorlar.
Amcrikalılardan bu konuda tu-
tum almalan beklenmiyor.
Çünkü ABD'de seçim var. Bu
ülkeye göçmüş Yunanlılann
oylannı. Amcrikalı politikacı-
lann hiç bir şcye dcğişmeleri
beklenmiyor.
Kuzeyi göremeyenler
Şu sıralar Sclanik'in baiısın-
daki Vergina'daki arkeologlar.
neredevse her gün "Güneş Ha-
ncdanf'na ilişkin yenı bir bul-
guyu gün ışığına çıkanyorlar.
Onlara göre tüm Avrupa. Ma-
kedonya sorununun. kendı
çökmüş ckonomilcriylc uğraş-
maları gcrcken iki devlet ara-
-.ındaki anlamsız bir tartışma-
dan ibarct olmadığım. dünya
uırihivle ilgili olduğunu anla-
mak zorunda.
Üsküp'tcki Slavlar, sonunda
istcklcrinc kavuşacak olsalar.
Yunanlılar için Makedon dün-
yası ikinci kez balar. Güneş
scmbolüylc batıdan doğuya
doğru ilcrlcycn İskcndcr'in or-
dusu bir zamanlar dünyanın
yansını dize gctirmişli. Eşlcri
onları yüzlerı doğuya doğru gö-
mcrdı: crkcklerinse gö/leri hcp
batıdaydı. Tabii şimdiki Make-
donya'nın oluştuğu kuzcyi de
ne yuşurken. nc dc öldüklen
sonra görebilmişlerdı.
(*) Der Spicgcl'ın 4 mayıs sa-
vısından
Bulgaristan Başbakanı Philip
Dimitrov, Türkiye'nin Balkan-
lar'da sorumlu bir rolü olduğu-
nu söyledi. Yugoslavya'daki
"katliam ve kan dökülmesinin
önüne geçmek için uluslararası
mutabakat oluşturmayı amaç-
ladıklannı" belirten Dimitrov,
Bulgaristan'ın SSCB'nin haki-
miyetinden kurtulduktan sonra
bundan sonra hiç bir ülkenin
hakimiyeti altına girmemeyi
amaçladığına işaret etti. Bulga-
ritan'a gen dönen Bulgar Türk-
leri konusunda da, "Büyük bö-
lümün sorunlannı çözdük, nor-
mal haklarına k.avuştular" diye
konuştu.
Ülkesine dönmeden önce
dün İstanbul Sheraton Oteli'-
nde bir basın toplantısı düzen-
leyen Dimitrov, Türk hüküme-
tiyle Yugoslavya ve Balkan
siyasetinde tam bir fıkir birliği-
ne vanp vannadıklan sonısuna
şu yanıtı verdi:
"Biliyorsunuz, Bulgaristan,
kan dökülmesi ve katliamı ön-
lemenin tek yolunun tanıma
olduğunu savunan bir ülkedir.
Bu çok önemli bir karardır ve
daha fazla insanın ölmesıni en-
gellemiştir. Konuya, Türk yet-
kililerle derinlemesine girme-
dik. Sadece ana ilkeleri gözden
gecırdik Biz uluslararası bir
konsensus oluşturulması ve
kan dökülmesinin durdurul-
masını isüyoruz".
Türkiye'nin Balkanlar'daki
ilişkilerinde Bulganstan'ı ra-
hatsız eden, yayümacı ya da
"yumuşak etki" olarak tabir
edilebilecek bir girişimi bulu-
nup bulunmadığı yolundaki
soruya da Dimitrov'un yanıü
şöyle oldu: "Böyle bir şey olma-
dığını söyleyebilirim. Bulgaris-
tan da kısa süre önce diğer eski
komünist ülkelergibi SSCB'nin
hakimiyetinden aynlmış bir ül-
kedir. "
WASHEVGTON
UFUK GÜLDEMİR
Çekiç Güç'ün kapısı
Türklere açümalıNVASHINGTON - Ame-
rika'nın Kürt konusuna bakı-
şını değerlendirirken çoğu-
muzda, kökeni geçmişteki acı
deneyimlere dayanan bir "re-
zerv" su yüzüne vurur. Bu
dosyayı her gün büyüteç altın-
da izleyen biz ABD'deki Türk
gazetecileri dahi. Amerika'nın
PKK'yı desteklemediğini,
Türkiye'yi bölmeyi arzulama-
dığını gayet iyi biliriz, ama
bunu açıkça söylemekten ür-
kcriz. Hatta Türk Dışişleri
Bakanlığı bile ortaya çıkıp bu-
nu açık açık ıfade edemez.
"Ne olur ne olmaz" diye dü-
şünür.
Boşa değildir bu çekingen-
lik. Çünkü "Johnson mek-
tubu"ndan Ermeni olaylanna
uzanan birçok olayda ABD,
Türk kamuoyunun güvenini
sarsmış, doğrudan Türkiye'ye
destek verdiği birçok sorunda
bile "ABD bizi destekliyor"
denebilmesini güçleştirmiştir.
Bu güven bunahmı son yıllar-
da özellikle de Kürt sorunun-
da iyice hissedilir hale gelince,
Amerikan yönetimi, bu kez
kararlı bir şekilde bunu değiş-
tirmek iradesi ile ortaya çık-
mıştır.
Geçen aylarda en üst dü-
zeyde Türk makamlan ile
yapüklan görüşmelerde,
ABD tarafı en bağlayıcı ifade-
lerle PKK terörünü kınamış,
bizzat CIA Başkanı'nın ağ-
zından Türkiye'ye her türlü
desteği vaat etmiş, hatta de-
ğerli istihbarat yardımında
bulunmuştur.
Şimdi de CIA'in özel sektö-
re dağıttığı, "1992 Dünya İs-
tikrar Raporu"nda Türkiye
için çok olumlu ifadelere yer
verilmektedir. Varlığıru devle-
te değil, millete borçlu oldu-
ğunu unutmayan CIA, Ame-
rikalı ışadamlan dış yatınm
kararlan öncesinde okuyup
yararlansın diye birtakım ulke
raporlan haarhyor ve bunlan
satışa sunuyor. Güneydoğu'-
daki kanşıkbğa, Azeri-Erme-
ni çatışmasının Türkiye için
yaratabileceği müstakbel is-
tıkrarsıziığa. ekonomide
alarm zilTerine karşın CIA,
son raporunda, Türkiye'yi
Amerikan yatınmı için "güve-
nilir bir ülke" ilan ediyor.
Askeri kanatta da buna
benzer bir destek var. ABD
Silahlı Kuvvetleri'nin "Stars
and Stripes" diye bir gazetesi
vardır. Bu gazete. dünyanın
dört bucağındaki yüz binlerce
Amerikan aseri ve diplomatik
personelinin düzenli olarak iz-
lediği tek Amerikan yayın
organıdır. Bu gazetenin 21 ni-
san tarihli sayısında ilginç bir
okur mektubu yayımlandı.
Altındaki imza_ General
Glenn Profıtl'in. Ünlü Çekiç
Güç'ün komutanı Profıtt şöy-
le yazıyor
"Tarihte hiçbir ulustan sı-
nırlannı bu kadar kısa sürede
500 bin kişiye acması istenme-
miştir. Türkiye bunu yapbğı
gibi aynı zamanda bu soru-
nun altından kalkmak için dış
desteğe ihtiyacı olduğunu
açıkça söylemek cesaretirü de
göstermiştir. Nitekim Çekiç
Güç fıkn, Cumhurbaşkanı
Turgut Ozal'dan doğjnuş-
tur."
Çekiç Güç operasyonu, sa-
dece komutarun değil, üç dört
kuşak Amerikan asker ve su-
bayının ahnine olumlu bir
Türkiye imajı kaayan bir
olaydı. Şimdi bu insanlar ya-
vaş yavaş daha üst mevkilere
gelmeye başladı. örneğin Çe-
kiç Güç'ün ilk komutanı Ge-
neral John Shalikashvili
NATO Müttefik Kuvvetleri
KomutanlığYna, John Gal-
vin'den boşalan yere getirili-
yor. Emeküye aynlan Galvin
de ünlü Westpoint Askeri
Akademisi'nde hocahğa baş-
lıyor. Bu isimlerin tümü Tür-
kiye'nin tarihte belki de en
yoğun mülteci akınına uğra-
mış bir ülke olarak gösterdiği
özveriyi bilen insanlar.
Hepsinden önemlisi de
"Bakın, Los Angeles'ta siyah-
lar kenti yakmaya başladığın-
da askeri birlikleri devreye
sokmak zorunda kaldıruz. Si-
zin orada yaptığınız ile bizim
GüneydoğÂı Anadolu'da yap-
tığımız arasında suç acısından
büyük bir fark yoktur" denil-
diğınde bunu en iyi anlayabi-
lecek, anlamayanlara da anla-
tabilecek insanlar.
Amerika, Türk kamuoyun-
da yıllardır yarattığı güvensiz-
liği eğer gercekten dönüştür-
meye kararlıysa, TBMM'deki
süre uzaürru müzakerelerin-
den önce Çekiç Güç'ün kapı-
lanru Türk basınına açmayı
da ciddi cıddi düşünmelıdir.
Çünkü eğer Çekiç Güç, söy-
lendiği gjbi gercekten Tür-
kiye'nin çıkan için de oraday-
sa, o zaman bu olgunun Türk
kamuoyunca idrak edilmesi,
TBMM'nin işini kolaylaşüra-
caktır.
Geçmişte Türkiye, ABD
yönetiminden ne zaman bir
şey istese, yönetim, "Biz de-
mokratik bir ülkeyiz,
Kongre'yi ikna edin, kamuo-
yu oluşturun" derdi. Ne mut-
lu ki artık bizler de Amerika'-
ya "Tek kişinin karan ile
olmuyor. Gelin TBM M'de lo-
bi yapın, basını, kamuoyunu
ikna edin, Çekiç Güç'ün ora-
da bulunmasının herkesten
önce Türkiye'nin menfaatleri-
ne olduğunu anlatın" diyebili-
yoruz.
Meclis ve kamuoyunun,
ABD ile ilişkilerde ne önemli
bir pazarlık kartı olduğunu
rahmetli Hasan Esat Işık yıl-
larca söyleyip durdu. Ne ya-
zık ki bugünleri göremedi.