Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
15MAYIS1992CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
KKTCgümrük
vergisi
• LEFKOŞA(UBA)-
Avrupa'dan sonra
Tûrkiye'nirı ihracatına, bir
darbe de KKTCden geldi.
Kuzey Kıbns Türk
Cumhuriyeti Bakanlar
Kurulu, Avrupa'dan ilhal
ettiği birçok malda
gürnrükleri ındirip
Türkiye'ye yönelik bavul
turizmini canlandınrken
Türkiye'den ithal edilen
ürünlerdegümrük vergileri
büyük ölçüde arttınldı.
Yatırım Bank'ın
sermayesi
• Ekonomi Senisi • Trans
Arabian ınvestment
Bank'ın sahibi bulunduğu
Yatınm Bankası
sermayesini iki katına
çıkardı. Bankamn daha
önce beş müyar lira olan
sermayesi on milyar liraya
yükseltildi. Trans Arabian
Investment Bank'ın daha
önce yüzde 95 olan
bankadaki hisseoranı,
artınmdan sonra da
değişmedi. Tamamı Arap
olan diğer beş ortak ise
bankada yüzde bırerlik pay
edindiler.
Tarımda grev
• İş-Sendika Senisi -
Tanm-İş Sendikası
Başkanlar Kurulu. dün
toplanarak Tanm ve
Köyişleri Bakanlığı ve
TİGEM'e bağlı işyerlerinde
grev uygulama tarihlerini
belirledi. Tanm \e Köyişleri
BakanlığVna bağlı kuruluşlar.
ile il ve ilçe müdürlüklerinden
oluşan 840 işyerinde çahşan
15 bin işçi 28 mayıs, Tanm
İşletmeîeri Genel Müdürlüğü
(TÎGEM)ve bağlı 38
işletmede çahşan 10 bin 600
işçi de 1 haziranda greve
çıkıyor. Tanm-İş Sendikası
Başkanlar KuruJu, hükümeti
altı aydır devam eden,
uyuşmazlık ve grev
aşamalannda olan kamu
kesimi toplusözleşmelerinin
bir an önce
sonuçlandınlması amacıyla
taraflarla görüşmeye çağırdı.
Tanm-İş Başkanlar Kurulu
acıklamasında iş güvencesi
ve işsizlik sigortası yasa
taslaklannın
yasallaşması istenerek
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakariı Mehmet
Moğultay'ın desteklenmesi
karanalındı.
TÜSİAD ödülleri
• Ekonomi Servisi - Türk
Sanayicileri ve İşadamlan
Demeği'nin (TÜSİAD) 1911
yılı "Basın ve Araştırma
Ödülleri" dün İstanbul'da
düzenlenen bir törenle
kazananlara verildi. Törende
konuşan TÜSİAD Başkanı
Bülent Eczacıbaşı, toplumsal
gelişme v e kalkınmanm,
ekonomi kadardemokrasi ve
toplumsal katılımın da güçlü
olmasına bağlı olduğunu
söyledi. Daha sonra kürsüye
gelen Basın ve Araştırma
Ödülleri Jürisi Başkanı Nihat
Gökyiğit, araştırma ve basın
olmak üzere iki grupta
venlen ödüllerde, bu yıl
beklenen katılımın
olmadığını belirterek
araştırma grubanda
binnciliğe değer eser
olmadığını. ikinciliğe ise
Ayşe Nuhoğlu ve Hakan
Güzeltürk'ün çalışmalannın
değer görüldüğünü bildirdi.
Iveco Tüpkiye'yi
seçti
• Ekonomi Servisi-
Avrupa'nın ikinci büyük
ticari vasıta üreticisi ve
İtalyan Fiat Grubu'nun
kontrolündeki çokuluslu
Iveco fırması, ürün
yenilemeatılımlan
kapsamında geliştirdiği
yepyeni bir ağır vasıta
diiâsini piyasaya sunuyor.
Avrupa'da ürün
tanıtımında en önemli etabı
oluşturan ve otomotiv
sektöriinde uzman basın
mensuplan için hazırlanan
test gösterileri için Iveco bu
kezTürkiye'yi seçti.
Nashua'dan ödül
• Ekonomi Servisi - Nashua
Intemational tarafından
düzenlenen yıllık
yanşmarun büyük ödülünü
kazanan 70 başanlı Nashua •
satıcısı 7 günlük gezilerine
başladı. 22 değişik Avrupa,
Ortadoğu. Asya ve Afrika
ülkesine mensup satıalar.
İstanbul, İzmiı ve
Kuşadasf nda ağırlanacak.
Tiııizınde yerlinin adı yokBÜLENT ECEVİT
MERİH AK
ANTALYA/lZMtR - Yıldızlı
otellerin fiyatlannı dövize en-
dekslemesi yerli turistin tatil
yapmasını engelliyor. Yıldızlı
oteller uyguladıİdan paket
programlarla yabancı turiste
fiyat düşürürken bu yöntem
pansıyonlara dek iniyor. Bir-
çok otel ve tatil köyünde yüzde
50'lere v aran indirim y apılsa da
4 kişilik bir ailenin bir haftalık
tatilı ulaşım, konaklama ve
yemek dahıl 2.5 milyon lira ile
15 milyon lira arasında değişi-
yor.
Tunzm merkezlerinde fı-
yatlar genellikle dolar ve mark
üzerinde hesaplanıyor. Bod-
rum'da 4 yıldızlı Azka Ote-
li'nde yanm pansiyon tek kişi
125 mark, cıft kişi 170 mark.
Yıldızlı otellerdeki bu liste
fiyatlan grup gelişlerinde bü- dar ındiriyor. Turistlerin Dar gelirlinın tatil umudu
yük ölçüde düşüyor. Ömeğin yoğun olduğu aylarda fıyatla- olan pansiyonlarda da benzer
Bodrum Azka Oteli. gruplar- rın yüzde 50'lere varan oran- bir durum yaşanıyor. 4-5 yıl
larda zam göreceği belirtili- önce orta gelirli ailelerin tatil
\or. yapabildıği pansiyonlarda bu
da fiyatını cift kişilik oda için
90. tek oda için 64 marka ka-
sczon yabancı tunst akını yü-
zünden fiyatlar yüksek tutulu-
yor. Örneğin Bodrum.
Marmaris. Fethiye, Kuşa-
dası'nda ortalama bir pansi-
yonun oda-kahvaltı fıyatı
50-80 bin lira arasında değişi-
yor.
Bu fiyatlann sezon orta-
smda yabancı turist akınına
göre daha da yükseleceği be-
lırtiliyor.
Antalya civannda ise du-
rum biraz daha farklı. Otelci-
ler ve Pansiyoncular Derneği
Başkanı Mehmet Cantürk, tu-
rist yokluğu nedeniyle 3 yıldır
yerli muşteriye hizmet verdikle-
rini, ancak yurttaşlann tatil yap-
maktan korktuğunu belirtiyor.
Cantürk, 1992 sezonu için tatil
yapmak isteyen yerli muşteriye
yüzde 20 oranında indirim yapa-
caklarını söylüyor.
Akdenız Turistık Otelciler
ve İşletmecıler Birliği sözcüsü
Turgay Alp, yabancı müşteri
azlığı nedeniyle tesislenn yerli
müşteriler için yeni bir fiyat
polıtikası ızlemesı gerektığinı
belirtiyor. Alp. özellikle tak-
sıtlı tatil olanağının sağlan-
ması gerektiğine işaret ediyor.
Narin Çağlar'la uğraşıyorBÜLENT KIZANLIK
MARMARİS - Devlet Baka
nı Cavit Çağlar'ın. ışçilerine
verdiğı zamla toplusözleşme
hesaplannı bozması, Tekstil İş-
verenleri Sendikası Başkanı
Halit Narin'i çok kızdırdı. Ha-
lit Narin, işveren sendikasına
üye ohnayan diğer tekstil kuru-
luşlannın da Çağlar'ı örnek ala-
rak aynı oranda ücret zammı
vermeleri üzerine "Eylüldeki
toplusözleşmelerde biz de onla-
n takip edeceğız. Ancak bu yıl
son olacak" dedi. Narin, kendi
başına toplusözleşme yapan
tekstilcilere karşı sendika ola-
rak önlem alacaklannı bildirdi,
ancak hangi yola başvuracak-
lannı açıklamaktan kaçındı.
Büyük hissedan olduğu 4
fabnka ile özellikle sentetik ıp-
lik pazannm yanya yakınını
elınde bulunduran Bakan Çağ-
lar. geçen ay yaptığı toplusöz-
leşmeyle Bursa'da Nergiz, Ye-
şim ve Aksoylar fabrikalann-
daki yaklaşık 3 bin işçisine ilk 6
ay için yüzde 80 artı 350 bin lira
zam verdi. Bursa'nın bir diğer
büyük tekstil kuruluşu Sönmez
Holding de 4 gün önce imzala-
dığı toplu sözleşmeyle ASF fab-
rikasındaki yaklaşık 1200 işçisi-
ne aynı zammı 50 bin lira fazla-
sıyla uyguladı. Gaziantep ve
Adana gibi diğer tekstil mer-
kezlerinde de çeşitli kuruluşla-
nn toplusözleşmelerini yeni
•Devlet Bakanı
- ^^^ffi^Fl Cavit Çaglar,
Bursa'daki işçileri-
ne verdiği zamla
Tekstil İşverenleri
Sendikasrnın "dü-
şük ücret artışı"
hesaplannı bozdu.
Diğer işverenlerin
de Çağlar'ı örnek almalanna kızan Narin,
de onları izleyeceğiz. amabuson olacak"
'Biz
dedi.
asgari ücret belirlenmeden önce
yapma telaşına düştüklerini
söyleyen Halit Narin, "Bizim
toplu pazarhk dönemimiz asga-
ri ücretler yeniden belirlendik-
ten birkaç ay sonra başladığı
için aynı zam oranıyla onlara
göre işçi başına 30-40 milyon li-
ra zarar ediyoruz" dedi.
ANAP iktidan yıllannda gir-
diği mali darboğazı son dönem-
de aşarak konkordato isteğini
geri alan ve Çağlar'ın bakanlı-
ğına bağlı Vakıfbank'tan 15
milyarlık borcuna rağmen 1.4
milyon dolar (yaklaşık 10 mil-
yar liralıklık) yeni bir kredi da-
ha sağladığı öğrenilen Halit
Narin. toplusözleşmelerle ilgili
suçlamalannda isim kullanma-
maya özen gösterdi. Marma-
ris'te devam eden tekstil semi-
nerinde yaptığı konuşmada
"İşçi sendikalannın bızle grev
karannı asmadan anlaşma yap-
tığımızı hatırlamıyorum. Ama
Teksif ve eskiden DİSK'e, şim-
di Hak-İş'e bağlı olan sendika-
lar. işveren sendikasına üye
olmayan kuruluşlarla asgari
ücret belli olmadan anlaşmalan
hızlı biçimde yaparlar" di-
yen Halit Narin, Cumhu-
riyet'e yaptığı açıklamada da
isim vermeden <^ağlar'ı eleşür-
di. Çağlar'ın fabrikalanndaki
toplusözleşmeleri kastederek
"Bu sözleşmeler yapılmasaydı
biz onlan değil, onlar bizi takip
edeceklerdi" şeklinde konuşan
Narin, o durumda işçiye önere-
cekleri ücret zammının Çağlar'-
ınkiyle çakışıp çakışmayacağı
sorusuna ise "Çakışmazdı, ta-
kışırdı" biçiminde yanıt verdi.
Böylece toplu pazarlığa gi-
ren işverenlerin malıyetteki işçi-
lik yükünün yüzde 25-30'lar-
dan yüzde 40'lara tırmanacağı-
nı kaydeden Narin, buna bir
daha izin vermeyeceklerini söy-
leyerek "Bu yıl herkes beceri
rekabetine girecek" dedi.
Bu eylül ayında toplusöz-
leşme masasma oturacaklan
işveren sendikasına üye işyerle-
rinde ortalama aylık net ücret-
lerin 1.5 milyon liraya yakm
olduğunu kaydeden Teksif
Sendikası Genel Sekreteri Zeki
Polat, toplusözleşmesi bu yıl
yapılan sendikasız işverenin iş-
yerlerinde bunun 2.5 milyon li-
ra olduğunu belirtti. Polat,
Halit Narin'in venlen zamnu
yüksek bularak arada oluşan
bu farktan rahatsız olduğunu
söyledi. Türk-tş Başkanı Şev-
ket Yılmaz'ın genel başkanı
olduğu Teksif Sendikası'nda
genel başkan yardımalığı göre-
vini yürüten Sait Bürçün de iş-
verenlerle ayn ayn yaptıklan
sözleşmelerde daha iyi ücret ar-
üşı sağladıklannı vurguladı.
Bürçün, şu anda Gaziantep,
İnegöl ve Adıyaman'daki San-
ko Fabrikası'nda 4 bine yakın
işçi için Çağlar'ınkiyle aynı ko-
şullarda pazarlıklann sürdüriil-
düğünü kaydetti. Bürçün,
Tekstil İşverenleri Sendikası ile
eylül ayında yapüacak toplu-
sözleşme görüşmelerinde ise
Çağlar'ın nisan ayında yapüğı
sözleşmenin ölçü olamayacağı-
nı bıl^ıdi.
HABERLERIN DE VAMI
Atatürk Barajı9
nda çökme
Işten
çıkarmalar
hızlandı
İş-Sendika Servisi - İş gü-
vencesi yasa taslağına ilişkin
tartışmalar sürerken işten çı-
karma uygulamalan da hız
kazandı. İzmir'de son bir haf-
ta içinde işten çıkarulan i^çile-
rin sayısı 500'ü aştı. Izmir
Anakent Beledıyesi'ne bağlı
TANSAŞ'tan 98 işçinin işten
çıkartılmasını protesto etmek
amaayla dün toplu yizıte ey-
lemi yapıldı. Türk-İş Genel
Başkanı Şevket Yılmaz işve-
renlerin zaman kazanarak işçi
çıkarma furyasını hızlandır-
dıklannı belirterek "Hizmet
aktinin feshinde yargı denetı-
mı getiren yasa mutlaka ger-
çekleşmelidir" dedi.
İzmir Büromuzun haberine
göre son bir hafta içinde İzmir
Demirçelik, BMC, Çimentaş
ve Miral Deri işyerlerinden
son beş gün içinde toplam 375
işçi ışten aüldı. Ege Gübre
Fabrikası'nda 34 işçinin işine
son verilirken işveren 75 işçiyi
de zorunlu izineçıkarttı. Mas-
ler Kauçuk işyerinden sendi-
kal örgüılenme üzerine 60.
TANSAŞ'tan da taşeronlaş-
ma nedeniyle 95 işçi işten çı-
kartıldı. TANSAŞ işcileri dün
işten çıkarmalan protesto et-
mek amacıyla toplu vizite ey-
lemi yaptılar.
DUNYASINDAN
ÖZDEMtR A1İ YARAB
Karar ÖzgûrtûğüBdenGStlyor
Milli ekonomimızi 1950'den bu yana açmazlara so-
kan ve enflasyonun da başlıca nedeni olan devlet işlet-
meîeri, yani KlT'lerin özelleştirilmesi konusu, bugün
haklı olarak hükümetimizin gündeminde en önemli so-
runlardan birisini oluşturmaktadır. Ancak Çalışma
Bakanlığımızca hazırlanan ve ilk bakışta masumca gö-
rünen iş güvenliği yasa tasarısı kanunlaşırsa özel sek-
törün değil KlT'leri devralması, kendi hayatiyetini bile
muhafaza etme gücü kalmayacaktır.
Bu konu ciddi, abartısız, fevkalade açık bir gerçeği
ifade etmektedir. Zira hür teşebbüsün dünyaca kabul
edilen KlT'lere üstünlüğü ve onun ekonominin lokomo-
tifini oluşturması, oradaki yöneticilerin üstünlüğünden
çok, mevcut sistemden, yani bir teşebbüsün adı üze-
rinde özgürce istediği ekonomik kararları alabilmesin-
den, yatırımlarını ve işçi kadrolarmı istediği gibi çoğal-
tıp azaltabilmek hürriyetinden kaynaklanmaktadır.
işte yeni tasarı hür teşebbüsün bu yeni hayati karar
özgürlüğünü elinden almakta, ekonomik konuları o
alanda hiç ihtisası olmayan ve kendisini de ilgilendir-
nıeyen adli teminata bağlamaya çalışmaktadır. Düşü-
nünüz ki bir müteşebbis sermayesini faize vermek,
emlaka yatırmak veya ithalat gibi döviz harcayıcı yer-
de kullanırken ona hiç müdahale eden olmayacak, fa-
kat o müteşebbis kazara veya büyük bir aşkla parasını
üretime, sanayiye yatırırsa onun tüketilmesi başka ira-
delerin kararına bağlı olacak. Böyle bir ortamda sana-
yi teşebbüsünü kim göğüsler. Toplusözleşmelerde %
200-% 300 zamla müteşebbisin karşısına çıkacaksınız,
bunu alamadığınız zaman grevlere gideceksiniz ve
müteşebbis artan maliyetlerini azaltmak için işçi tensi-
katına gidince ona adaletin yolunu göstereceksiniz.
O adlı merciler ki hem çok kompleks olan ekonomik
kararlarda ihtisasları yok hem de zaten mevcut haliyle
bile diğer davalarla ardına kadar yüklü ve üstelik har-
canmasına karar verilecek para, müteşebbisin meşru
parası.
Parlamento üyeleri ve kamuoyunun, olayların iç yü-
zünü daha iyi bilmeleri halinde bu yasayı destekleme-
si mümkün değildir. Ayrıca Türkiye Işverenler Konfe-
derasyonu'nun yaptığı ciddi incelemelere göre ne
Batı'da, ne de Doğu'da buna benzer bir tasarıyı uygu-
layan bir memleketyoktur.
Almanya'nın kabul ettiği bir veya iki maaşlık azami
tazminat, bizim mevcut kıdem tazminatımızın onda biri
kadardır. Bu nedenle Türk ekonomisini en nazik ve en
kritik bir döneminde tam manasıyla felce uğratacak
böyle bir tasarının mutlaka geri alınması ve çok daha
ciddi bir şekilde kamuoyunda tartışılması şarttır. Aksi
halde olan işçimize ve milli ekonomimize olacaktır.
Çünkü bu tasarı işçimizin çalışmasını güvence altına
alalım derken ne işyerini ne de onu güvence altına ala-
mayacak, daha kanun çıkmadan yüzlerce işyeri kapa-
nacaktır.
Sovyet Rusya'nın dağılması ile Türkiyemizin önünde
Adriyatik sahillerinden Çin seddine kadar uzanan do-
ğal zenginliklerle dolu Türk devletlerı yeniden bayrak
açmaktadır. Bütün buralarda Arap ülkelerinde, hatta
Avrupa'dan Güney Amerika'ya kadar dünyanın her ta-
rafından Türk müteşebbisinin ticari ve sınai faaliyet-
lerde bulunmasına, Türkiyemize döviz ve iş imkânları
yaratması için tarihi bir fırsat çıkmaktadır. Hükümetle-
rımizın bunu biraz dikkatli kullanmaları, teşvik etmele-
ri, işsizlik sorununu kökünden çözmeye yeter de artar.
Demokrasi düzeninde serbest pazar ekonomisinde
hiç kimseye hayır getirmeyecek bu yasal zorlamalan
artık bırakalım.
En azından bu konuda yangından mal kaçırır gibi
acele hareket etmeyelim, durumu her türlü platformda
inceleyelim. Zira biz bıliyoruz ki hiçbir gelişmiş mem-
lekette, bu haliyle gerçekten tehlikeli olan böyle bir
yasa mevcut değildir.
• Baştarafi 1. Sayfada
\at. kendi hesap ve çalışmalan-
nı incelemeye aldı. Salt Atatürk
Barajı ve sulama tünelleri için
aynlan DSİ 16. Bölge Müdür-
lüğü yetkililerini huzursuz eden
söz konusu çökmenın giderek
yayılması. sıkıntının artmasına
neden oldu. Yaklaşık 2 bin met-
re uzunluğa sahip barajın kenar
kesimleri dışında orta bölgele-
rinde yoğunlaşan çökmeienn.
gö\de dolgusunun yetersizli-
ğinden. oturma olasılığı hesabı-
nın da yanhşlığmdan kaynak-
landığı sanılıyor.
DSI 16. Bölge Müdürlüğü'-
nün uyansı üzerine henüz su
tutma işlemleri sürerken, elekt-
rik enerjisi üretimine de geçil-
memişken, başka bir anlatımla
henüz inşaat aşamasında orta-
ya çıkan Atatürk Barajı gö\de-
sindeki "oturma"nın nedenleri-
nin bir an önce bulunarak
giderilmesine çalışılıyor. Kısa
bir süre önce DSI Genel Mü-
dürlüğü'ne vekâleten atanan
DSİ 16. Bölge Müdür Yardım-
cısı Raif Özenci'nın, söz konusu
gelişmeyi dikkatle izlediği ve il-
gili şirketleri acele davranmala-
n konusunda da uyardığı bildi-
riliyor.
Çökme hissedilebiliyor
Gövde uzunluğu ve yüksekli-
ğiyle Türkiye'nin en büyük ve
dünyanın sayılı barajlan ara-
sında yer alan Atatürk Barajı'n-
daki çökme, insan gözüyle ra-
hatlıkla hissedilebiliyor. Ba-
raj kretinde (üst yol) yapılacak
gezi sırasında arabanın zaman
zaman çökmeler y üzünden çu-
kura indiği gözleniyor. Bazı
yerlerdeki çökme odenli çok ki,
küçük arabalar çökmenin yo-
ğunlaşüğı bölgeden geçerken
görülmez olabiliyor.
Konuya yakın çevrelerden de
sağladığımız bilgilere göre kreı.
kendisini gösteren çökme, ba-
raj üst kodunun doğal olarak
düşmesine yol açmıi) durumda.
Sorun, gövdede suyun geçirimi-
ni önleyen kil tabakasının ol-
mamasından kaynaklanıyor.
İlgili teknik çevreler. çökme
olayının diğer barajlarda da gö-
riilebileceğini, ancak Atatürk
Barajf ndaki "oturmanın" hem
biraz erken, projcnin büyüklü-
ğü, üstlenen şirketlerin gücü \ e
devletin verdiği önem göz önü-
ne alındığında "ciddi bir hata"
olduğuna dikkat çekiyorlar.
Ata: Hata müşavir
firmanın
1983 yıhnda temelı atılan
Atatürk Barajfnın yapımını
üstlenen ATA Şirketı'nin Şan-
tiye Genel Müdürü Erdoğan
Bayındır, baraj ve hidroelektrik
santralı projesine müşavirlik
yapan İsviçre'nin Elektrovat
Şirketi'nin "hesap hatası" yap-
tığı için "baraj gövdesinde bek-
lenenden fazla oturma. çökme
oluştuğunu" söyledi. Oturma
yüzünden baraj üst kodunun
2.5-3 metre kadar aşağıya düş-
tüğünü, ancak bu durumun
korkulacak bir gelişme olmadı-
ğını söyleyen Erdoğan Bayın-
dır. söz konusu olayla ilgili
olarak "Spekülasyona yol aça-
cak ağır değerlendirmeler yan-
lış olur. Ortada bir yanlışlık. bir
hesap hatası ve çökme konusu-
lenemeyen bir şey değil."
ATA Şirketı'nin yetkilisi Er-
doğan Bayındır. ilgili çevreler-
de ortaya atılan "Çökmenın
asıl nedeni Cumhurbaşkanı
Özal'ın törenine barajı yetiştir-
me çabasından. Dolgu malze-
mesinin sıkılaştınlmamasından
kaynaklandı" biçimindeki id-
dia için de "Söylenti, dedikodu,
spekülasyon" diye konuştu.
Cumhuriyet hükümetlerinin
en pahalı. en uzun süreli. en en-
tegre ve en prestij yatınmı
GAP'ta, projenin en önemli
halkası olan Atatürk Barajf nın
en önemli ünitelerinden birinde
ortaya çıkan sorun üzerine ilgili
müşavir fırmanın "hatayı en kı-
sa sürede düzeltecek biçimde
çahşması" için uyan|dığı bildi-
rildi. İlgili çevreler, İsviçre fır-
masının kil tabakasındaki fark-
lılaşmayı çok özel yöntemlerde
test ettiğini, önümüzdeki gün-
lerde baraj gövdesınin hangi
bölgesine ne kadar dolgu yapıT-
Barajın 2.5 metrelik
bölümücöktü
Boşluklar
BARAJ GÖLÜ
ZEM4NDOLGULAR1
dur. Giderilebılir bır hatadır"
dedi. Projeye göre baraj üst ko-
dunun 549 olacağını. çökmeler
hesap edilerek 2-2.5 metre ka-
dar bir artı marj (fazlahk) düşü-
nüldüğünü belirten Erdoğan
Bayındır, çökmeye yol açan he-
sap hatasını şöyle yorumladı:
"Biz 549 kodunu tutturmak
için fırmanın önerisıne, yani
projesine göre hareket edip 551
koduna çıktık. Ancak kil taba-
kasındaki çökme. oturma bek-
lenenden fazla oldu. Burada
açık olan şey İsviçre firmasının
hesap hatasıdır. Kimi yerlerde
hiç çökme yok, y ani kod ne dü-
zeye getirdiysek o kadar. yani
sıfır. Bu durumda neden bazı
bölgeler çöktü. bazı bölgeler
aynı kaldı sıkı bir ınceieme ya-
pılıyor. Müşavir firmanın hata-
sıdır. çok ciddiye alınacak bir
durum değil. Daha doğrusu ön-
ması gerektiğini bildireceği
kaydedildi.
DSİ yetkilUeri suskun
DSİ 16. Bölge Müdürü Er-
doğan Basmacı, Cumhuriyet'in
"Atatürk Barajf ndaki çökme"
konusundaki sorulanna yanıt
vermekten özenle kaçındı. "Sı-
radan bir hata, konuyu genel
müdürlükle, bakanhkla görüş-
melisiniz" dıyen Basmacı. ko-
nunun abartıldığını. projeye
leke sürülmek ıstendiği görüşü-
nüdilegetirdi.
Geçen yılın sonuna dek 2 tnl-
yon 800 milyar lira harcama
yapılan Atatürk Barajı'ndaki
çökme konusunun. bölgedekı
ılgıliler tarafından özenle sak-
lanmaya çalışıldığı, en küçük
bir haberin neden olacağı hu-
zursuzluğun da projeyi gölgele-
yebileceği, çalışma şevkini lcıra-
cağı anlaülıyor.
Yetkili ve ilgili çevrelerden
sağlanan bilgilere göre son 2 ay-
dır ıyice hissedilen çökme ve
oturma. Atatürk Barajfnda
ileride meydana gelebilecek
oturmalann yüzde 80'ini oluş-
turuyor. Teknik yetkililer, ba-
rajlarda oturma olayının baraj-
lann da ömrüne bağlı olarak
"sonsuz" olduğunu, Atatürk
Barajfnda ortaya çıkabılecek
olası çökme oranının da şu an-
dakinin yüzde 15'ini geçmeye-
ceğini varsayıyorlar. Şirket
yetkilileri, bugüne kadar 84
milyon metreküp dolgu yapılan
Atatürk Barajı gövdesindeki
çökmenin giderilmesi için tah-
minen 70 bin ton dolgu yapıl-
ması gerektiğini söylediler
Atatürk Barajı gövdesinde
meydana gelen ve henüz elekt-
rik üretimine geçmek için hızla
su tutulmaya çahşılan bir dö-
nemde ortaya çıkan çökme ola-
yının, bugün bölgeye gidecek
olan Bayındırlık ve İskân Ba-
kanı Onur Kumbaracıbaşı'na
iletileceği bildirildi.
Bakanın açıklaması
Bayındırlık Bakanı Onur
Kumbaracıbaşı. çökme ile ilgili
olarak şunlan söylediO
"Kil çekirdekli kıyı dolgu ba-
rajı olduğu için su seviyesi yük-
seldikçe ıslanmayla birlikte
oturma oluyor. Bu tür barajlar-
da doğal bir olay. Zaten bunun
için karetlerin üstünde 2.5 met-
re fazlahk var. Çökmeyi karşı-
lamak için. Sadece bir noktada
beklenenden 50 santim daha
fazla çökme olmuş, takip edili-
yor.
Ataıürk Barajı 169 metre
yüksekhk ile dünyanın en bü-
yük barajlarından olduğu için
ana gövdede muazzam bir ağır-
lık var. Su ile birlikte küçük
oturma hareketleri normaldir.
Hata ve suçlu yok. Baraj emnı:
yeti ile de bir ılgisi yok. DSİ
Genel Müdürü ve zemin meka-
niği hocası olan müsteşanmız
Altay Birand da bu çökmenin
doğal olduğunu belirüyorlar."
Onur Kumbaracıbaşı, bugün
Atatürk Barajfnda inceleme
yapmak üzere GAP'a gidiyor.
Bakan. bu gezının çökme ile ıl-
gıli olmadığını, normal prog-
ram olduğunu belirtti.
Belediye îşçisinden uyarı eylemi
İş-Sendika Servisi - İstanbul
Anakent ve ılçe beledıyelennde
çahşan 24 bin işçi ile SÜSER iş-
yerinde çahşan bin 100 işçi, dün
toplusözleşme görüşmelennin
uyuşmazlıkla sonuçlanmasını
protesto etmek amacıyla iki sa-
atlik iş bırakma eylemi yaptılar.
Eyleme İETT çalışanlan katıl-
madı. İstanbul Anakent ve bazı
ilçe belediyelerinde işyerlerine
noter getirilerek işbaşı yapma-
yan işçiler hakkında tespit yap-
tınldı.
Belediye işcileri. toplu iş söz-
leşmesı görüşmelerinde anlaş-
ma sağlanamamasının yani sıra
belediye başkanlannın, işçilerin
çok maaş aldığı yönünde açık-
lamalarda bulunarak halkla ış-
çileri karşı karşıya getırmeye
çalıştıklanru öne sürerek dün
ıkı saatlik ış bırakma eylemi
yaptılar. Fen işleri, trafık. park
bahçeler işyerlerinde çahşan iş-
çiler sabah 08.00 -10.00, temiz-
lik işcileri de 16.00-18.00 saatle-
ri arasında işbaşı yapmayarak
işyerlerinde oturdular. Bele-
diye-İş Sendikası Genel Mali
Sekreteri Hasan Soysal. ana-
kent ve 19 ilçe belediyesi ile
İETT işletmelerinde toplam 35
bin işçiyi kapsayan toplusözleş-
me görüşmelennin uyuşmazlık-
la sonuçlanmasından sonra
tarafsız arabulucu başkanlığın-
da belediye yetkılileriyle 21
mayısta tekrar görüşmelere
başlayacaklannı belirtti. Soy-
sal, idari maddelerde anlaşma
sağlandığı, anlaşmazlığın para-
sal konulardan kaynaklandığı-
nı hatırlatarak "Biz yüzde 150
zam istemiştik. İşveren yüzde
40 zam verdi. Konu daha
başkanlar düzeyinde ele ahn-
madf'dedı.
Telefunken telsiz kulaklık
dönemini başlatıyor.
Telefunkea televizyon merak-
lılanna jrka arkaya yepyeni özel-
likler Minuyor. Hoparlörieri ayn-
labılen Mega Sound televiz-
yondan sonra, Türkiye'nin ilk
telsiz kulaklıklı televizyonu da
Telefunken markasını taşıyor.
Telsiz kulaklıkla tele-
vİ7\ona bağımlı olmadan:
oturaruk. yatarak. dola^arak
telev i/.yon seyretmek mümkün.
Sesini. kulaklığı lakanlardan
başka hiç kimse duynıadığı için
"özel televizyon" olarak adlan-
dırılıyor. Telsiz kulaklıklı
Telefunken'in rcklamlannda yıne
Şener Şen ve küçük düşmanı
kapışıvorlar.
İlgınç O7ellikleriyle atağa
geçen Telefunken. bakalım ba^-
ka ne venilıkler hazırlıvor?