Catalog

4 EYLÜL 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U ABD'de kokain operasyonu • BOSTON (AA) — ABD'nin Massachusetts eyaletinde, geçen hafta sonunda 500 müyon dolar değerinde 2 tonu aşkın saf kokain ele geçirildiğa, olayla ilgili 9 kişinin tutuklandığı bildirildi. Adalet Bakanlığı yetkilisi, Florida ve Massachusetts arasında uyuşturucu kaçakçıhğı yapan şebekenin 4 elemanından üçünun cumartesi gunu yakalandığını, aynca 6 kişinin sorgulandığını belirtti. Keşmir'de ateşkes • tSLAMABAD (AA) — Pakistan ve Hindistan, ortak sınırı oluşturan Keşmir bölgesinde bir haftadan kısa bir süre içinde 50'den fazla kişinin ölduğu çauşmalarda ateşkes sağlanması konusunda anJaşmaya vardılar. Pakistan Silahlı Kuvvetleri sözcüsunun yaptığı açıklamada, iki ülke askerı yetkililerinin dun yaptıkları telefon göruşmesinde, Keşmir'deki "kontrol hattında" ateşkesin yerel saatle gece yarısından itıbaren uygulanmaya konuhnasını kararlaştırdıkları bildirildi. Açıklamaya göre askeri yetkıliler aynca gerginliği azaltmak için çatışmalara sahne olan Poonç bölgesi askeri yetkılüerinin bir görüşme yapması konusunda da anlaşmaya vardılar. Bağlantısızlar toplantısı • KAHtRE (AA) — Soğuk savaş döneminin sona ermesiyle birlikte yeni bir kimlik arayışına girmek zorunda kalan Bağlanttsızlar Hareketi'ne uye ulkelerin dışişleri bakanları, hareketin geleceği konusunda önemli kararlar almak uzere yarın Gana'nın baskenti Akra'da toplanacak. Doğu ve Batı blokları arasında denge unsuru olma temeline dayalı politıkası soğuk savaş dönemi ile birlikte geçerhJiğinı yitıren Bağlantısızlar Hareketi, kurucuiarından Yugoslavya'run da bölunme tehlikesi ile karşı karşıya buJunması yuzünden tarihınin en bunalımlı günlerini yaşıyor. Muhafazakârlann, dağıtılmasını istemediği Yüksek Soyyet, görevinisürdürecek Gorbaçovdan geri adımHalk Temsilcileri Konseyi önerisini geri çeken Gorbaçov, Yüksek Sovyet'in önceden olduğu gibi iki meclisli bir yapı olarak varhğını koruyacağını açıkladı. Gorbaçov, birliğin, federatif ve konfederatif üyelik temelinde gönüllü olarak yeniden kurulmasınıistedi. Yeltsin, Rusya'nın, oluşturulacak yeni birlikte öteki cumhuriyetlere hükmetmeye çalışmayacağını bildirdi. Dış Haberler Servisi — Sov- yetler Birliği Devlet Başkanı Mi- hail Gorbaçov, birliğe bağlı 10 cumhuriyetın liderleriyle birlikte önerdıği yeni yönetim organla- rına, muhafazakârların göster- diğı sert tepki uzerine geri adım attı. Gorbaçov, Halk Temsilci- leri Kongresi'nin dun akşamki oturumunda, muhafazakârla- rın, dağıtılmasına karşı çıktık- lar Yüksek Sovyet'in ikj meclisli bir yapı olarak varüğını konıya- cağını açıkladı. Kongrenin dün- kii oturumlarında söz alan mu- hafazakâr milletvekilleri, öneri- len yeni yönetim organlarını "anayasaya aykın" olarak ni- telediler. Başkan Gorbaçov Kongre'de dun akşam yaptığı konuşmada. onerilen yeni yönetim organla- n arasında yer alan, Halk Tem- silcileri Konseyi'nden vazgeçtik- lerini söyledi. SSCB'nin parla- mentosu niteliğindeki Yüksek Sovyet'in varhğını sürdureceğini bildiren Gorbaçov, bu yapının iki meclisten oluşacağını belirt- ti. Gorbaçov, daha önce de iki meclisli olarak faaliyet gösteren Yüksek Sovyet'in Birlik Mecli- si'nin aynen korunacağını, Mil- liyetler Meclisi'nin ise Cumhu- riyetler Meclisi olarak değiştiri- leceğjni açıkladı. Sovyet liderı, öneriyi birlikte hazırladıkları cumhuriyet liderleriyle değişik- lik konusunda anlastıklannı bil- dirdi. Önerilerinin bu değişiklikle birlikte kabul edilmesini isteyen Gorbaçov, "Birligi, farklı çıkar- iara cevap verecek bicirade, et- kin bir göaıiiluiuk temelinde ye- niden oluşturalım. Birliğe katı- lımı kimi sonıularda federatif, KREMLİN ÖNÜNDE GÖSTERİ—Halk Temsilcileri Kongresi'nin onceki gün başlayan olağanüstu toplanüsı nedeniyle Kremlin önünde loplanan göstericiler anti-komunist sloganlar atlılar. (Fotograf: RELTER) kimi sorunlarda konfederatif üyelik, kimi sorunlarda da ikin- cil derecede ilişki duzeyinde miimkun kılalım. 'Egemen Dev- letler Birligi' formulunun. bize tttm bu seçenekleri değerlendir- me olanagı sunduguna inanıyo- rum" diye konuştu. Muhafazakârlar Halk Temsilcileri Kongresi- nin ikinci gunündeki oturumun- da konuşan muhafazakâr mil- letvekilleri, Başkan Gorbaçov- un kongrenin ve Yüksek Sov- yet'in yerine yeni yönetim organ- lan oluşturulmasına ilişkin öne- risine sert tepki gösterdiler. Mu- hafazakâr milletvekilleri, kongrenin dağıtılmamasını ve yeni Yüksek Sovyet'i seçmesini istediler. Muhafazakârlar, Gor- baçov'un önerdiği yeni organlan (Halk Temsilcileri Konseyi, Dev- let konseyi ve cumhuriyetler ara- sı ekonomik komite) "anayasa- ya aykın" olarak nitelediler. Baa milletvekillen ise yeni or- ganlarda özerk cumhuriyet ve bölgelerle kuçuk etnik gruplann yeterince temsil edilemeyeceğin- den yakınırken bazıları da bu organlann işlevinin yeterince be- lirli olmadığını bildirdiler. Brejnev döneminin "muhali- fı", Gorbaçov döneminin muha- fazakân sayılan tarihçi Roy Medyedev, dün yaptığı konuş- mada, Komunıst Parti'nin faa- liyetlerinin askıya alınmasını ve Merkez Komite'run fesh edilme- sini şiddetle eleştirerek "Totali- terlik suçtu, ancak partinin ve düşüncesinin baskı altına alın- raası da suctur ve yasadışıdır" dedi. Başkan üorbaçov ve cumhu- riyet liderlerini, kongreye oneri- lerini "dayatraakla" suçlayan Medyedev, ülkenin son aylarda "sürekli oldu bittilerle yönetilir hale geldigjni" savundu. Medye- dev, "Artık ne Sovjet Koraünist Partisi ne de bukumet var. Şim- di de kongreyi ve Yüksek Sov- yet'i tasfiye etmeye caiışiYorlar" dedi. Yeltsin, Başkan Mihail Gor- bacov'un, darbe girişiminin baş- latılmasına neden olan kararsız- lığının ve yanlış kişilere guven- miş olmasımn bedelini odediği- ni ve bu darbe sonrasında seçi- mini demokratik reformlardan yana yapmış olduğunun anlaşıl- dığını söyledi. Boris Yeltsin, "Mihail Sergeyeviç Gorbaçov'a simdi uç hafta öncesine göre çok daha fazla güveniyonım" dedi. Boris Yeltsin, SSCB'yi bir ara- ya getiren cumhuriyetlerin "tek bir ekonomik alan" oluşturma- ya devam etmeleri çağnsında da bulunarak ekonomik birliğin korunması gerektiğini söyledi. Birlik cumhuriyetlerinin, Rus- ya'nın yeni devletın kuruluşun- da öteki cumhuriyetleri ikinci plana itecek derecede güçlenece- ği yolundaki kaygılanna atıfta bulunan Yeltsin, şöyle konuştu: "Demokrasi ve özgurlugu se- çen Rusya devleti, hiçbir zaman bir imparatorluk olmayacaktır, kuçuk kardeş vcva agabey de ol- mayacaktır. Diger cumhuriyet- lerie eşit olacaktır." Yeltsin, SSCB'yi oluşturan tüm cumhuriyetiere konfedera- tif bir yapıda egemen devletle- rin "uluslar toplulugu" olarak yan yana yasamaya devam etme- leri cağrısında bulunurken Rus- ya'nın bağımsızlık isteyen cum- huriyetlerin bu haklanna da say- gılı olduğunu bildirdi. Boris Yeltsin, bağımsızlık isteyen cumhuıiyetleibdahil bıttnn cum- huriyetlerin, tek bir sistem için- de yer almaları gerektiğini söy- ledi. Yeltsin, Halk Temsilcilen Kongresi'nin dunkü oturumuna girmeden önce gazetecilerın so- rulanru yanıtlarken "Darbe giri- şiminin Gorbaçov'un şansını bi- raz artördığını sanıyonım, an- cak bu seçilmesi için yeterli degU" dedi. Sılayev SSCB ekonomisini koordine etmekle görevli geçici komitenin başkanı ve Rusya Başbakanı Ivan Sılayev, Halk Temsilcileri Kongresi'nde yaptıgı kc nuşma- da, resmi ziyaret için SSCB'de bulunan Polonya Başbakan Yar- dımcısı ve Maliye Bakanı Leczek Balcerowicz'in, yeni ekonomik birliğin oluşturulmasına ilişkin çabalara buyük bir ilgi göster- diğini ve Polonya'nın bu birliğe uye olmak isteyebileceğini belirt- ti. "Neden yalnızca 15, neden 17 ya da 20 cumhuriyetin birliği olmasın" şeklinde konuşan Sı- layev, karşılıklı ekonomik çıka- ra dayanan bir mekanizmanın kurulabilrnesı halinde Çekoslo- vokya ya d* Bulgartstan'ırr da yeni egemen devletler birlığinin bir parçası haline gelmek isteye- bileceğini belırtti. «539 —' 1992MODEL YAŞANACAK OTOMOBİLLER.. BUGÜNDEN... Rcnault, 1992'yi şimdi yaşıyor... 1992 model" yaşanacak otomobiller "i bugünden sunuyor... Yaşamınızı kolaylaştıran, güven veren, sınırsız bir rahatlık yaşatan,birlikte olmaktan mutluluk duyacağınız yaşanacak otomobiller... 5 ayrı model, 11 farklı tip ve onlarca değişik seçenek... Hepsi 1992 model... Üstelik, Renault'nun satış sonrasında da eksiksiz süren, kalıcı dostiuğuyla birlikte.. Renault yetkili satıcılarma gelin, 1992 model yaşanacak otomobilleri görün, deneyin... Dilediğiniz Renault modelini erkenden seçin... 1992'yi bugünden yaşayın. RENAULT VASA\ACAK OTOMOBİLLER POUT1KADA SORUNLAR ERGUNBALCI Türkiye'nin Doğusundaki Tehlike... Sovyetler Birliğı'nin çözülmesi Türkiye'de bir süredir kay- gıyia beklenen gelişmeyi de beraberinde getirmişe benziyor. Bu, Azerbaycan ile Ermenıstan arasındakı gergınlığın yeni boyutlara ulaşmasıdır. Azerbaycan'ın bağımsızlık ılan etmesinden sonra Erme- nilerin saldınlarının yoğunlaştığı gozleniyor. Ermenistan sı- nınnda bulunan Azeri köy ve kasabalarında durumun çok ger- gin olduğuna ilişkin haberler gelıyor. Bu ortamda, Azerbay- can'a bağlı Dağlık Karabağ bölgesının önceki gün cumhuri- yet ılan etmesi, gerginliği busbütün arttıracak tehlikeli birge- lişmedir. Ermenılerı yüreklendıren ne olmuştur? Olayların bu noktaya gelmesinde Azerbaycan'ın komünist lıderi Ayaz Muttallbov'un acelecı tutumunun önemli rol oy- nadığını belırtmek gerekiyor. Muttalibov Moskcva'daki dar- be sırasında darbecilerden yana tavır almıştı Oysa Gorba- çov, son zamanlarda Dağlık Karabağ konusundaki Azeri- Ermeni sürtüşmesinde Azerbaycan'ı destekliyor, Er- menilerin "sınırların değişmezlığı ılkesini" çiğnemesıne izin vermeyeceğini belırtıyordu. Darbenin başarısızlığa uğraması, Muttalıbov'u çok güç du- rumda bıraktı. Hem kendısine destek veren Gorbaçov'u gü- cendirmış hem de darbecilere karşı mücadele eden Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Bons Yeltsin'i öfkelendirmistir. Muttallbov'un Azerbaycan'ı, böylece Gorbaçov'un yakın- lığını yıtırirken Yeltsın'ın gazabı ile karşı karşıya kalmıştır. Boris Yeltsin'in zaten hıçbır zaman Azerbaycan'a fazla sem- pati göstermediğı söylenıyor. Bu, aslında Çarlık Rusyası'nın geleneksel polıtıkasına uygundur. Batı'ya daha açık olan Er- meniler, Çarlık Rusyası'nda Azerilere oranla hep daha ayrı- calıklı statüye sahıp olmuşlar, bürokrasinin kılit noktalarına kadar yükselebilmışlerdir. Ermenilerı yüreklendıren de budur. Günümüzde Sovyet- ler'de, geleneksel olarak Ermenılerı kollayan Rusya ön planda bulunmaktadır. Buna karşılık bir denge unsuru oluşturabile- cek Mihail Gorbaçov, Muttalibov'un darbecilerden yana ta- vır almasından öturü Azerbaycan'a kızgındır. Üstelik Gorba- çov, kendisı de yıpranmış durumdadır. Azerbaycan'ı destek- lemek ıstese bile bu destek eskısi kadar etkili olmayabilir. Merkezın zayıfladığı, Azerbaycan'ın da prestijinin yara al- dığı ortamı fırsat bilen Ermenistan, Dağlık Karabağ için Azer- baycan'la bir savaşı göze alabılır. Ermenistan, Batı'daki dost- larının yardımı ile Azerbaycan'dan daha iyı silahlanmış du- rumdadır. Ermenı-Azerı çatışmalarında her zaman Ermenis- tan'ı destekleyen Batı'nın, Moskova'dakı darbeden yana ta- vır almış olan Azerbaycan'a busbütün soğuk bakacağının da bilıncindedır Azerbaycan'ı korumak amacıyla cumhuriyette bulunan Rus askerierımn son gelişmelerın ışığında bu görevi ne ölçüde yerine getıreceğı ise bilinmıyor. Turkıye boylece doğusunda ansızın buyük bir tehlike ile karşı karşıya kalmaktadır. Ankara, Azerbaycan'la Ermenistan arasında bir savaş patladığı takdırde duruma uzun süre se- yirci kalamaz. Savaşın kanlı boyutlara ulaşması Türkiye'nin de bir noktadan sonra çatışmalara sürüklenmesi tehlikesini gündeme getirebilır. Dıger tehlikeli bir olasılık. Nahciyan'dan gelecek göçmenlerın Türkıye sınınna dayanmasıdır. İran ise Azerbaycan'da etkınlığini arttırmak için muhtemelen cumhu- riyete yoğun silah ve malzeme yardımı yapacaktır Ankara, Azerbaycan'ın İran'ın etkinlik alanına girmesını ıstemediğin- den, bu konuda Tahran'dan geri kalmamaya çalışacaktır. Sonuç olarak Türkiye'nin dış polıtika gündemınde şu arv da en önemli sorûnun Kafkasya'daki gelişmeler olduğu yâ. da olması gerektiğı söylenebilir. YUGOSLAVYA Krize diplomatîk çözüm aranıyor Avrupa Toplulugu dışişleri bakanları, ülkedeki çatışmalara son vermek için 7 eylülde, bir barış konferansı düzenlenmesini kararlaştırdılar. Dıs Haberler Servisi — Yu- goslavya'nın Hırvatıstan Cum- hurıyeti'nde, ateşkes kararı alınmasına karşın çatışmalar surerken, Avrupa Toplulugu dışişleri bakanları, ülkedeki an- laşmazhğa bir son vermek için 7 eylul tanhınde bir barış kon- feransı düzenlenmesini karar- laştırdılar. Hollanda'nın baskenti La- hey'de dün duzenlenen AT Dı- şişlen Bakanları Toplantısı'- nda, 7 eylulde gerçekleştırilecek olan banş konferansının, tng.il- tere eski Dışişleri Bakanı Lord Peter Carrington tarafından koordine edılmesi onenldi. Al- manya Dışişleri Bakanı Hans- Dietrich Genscher'ın sozcusu, Yugoslavya'dakı taraflann ka- bul etmesi durumunda, konfe- ransın, 1984-88 yılları arasında NATO Genel Sekreterliği yap- mış olan Lord Carringtoıı ta- rafından duzenleneceğini açık- ladı. Toplantı>a katılan dıplomat- lardan edınılen bilgilere gore, Yugoslavya'dakı çatışmalar surse bile 7 eylul tarihınde ba- nş konferansı duzenlenecek. Toplantıya katılan Hollanda delegasyonundan bir yetkili, konferansta ele alınacak konu- ların, bir yıl sonundan önce çö- zume kavuşturulmasının bek- lenmedığıni söyledi. Bu arada, Lahey'deki top- lantı öncesinde 23 otobüs ile Yugoslavya'dan yola çıkan 1000 kadar Hırvat anne, dün Bruksel'deki Avrupa Parla- mentosu binasının önunde gös- teri yaparak, "Ogullanmm ve bagımsızlığımızı istiyoruz, ba- rış >e demokrasi istiyoruz. Av- rupa bizi destekle, savaşı durdur" dıye bağırdı. Hepsinin oğullan, Hırvatıstan'a karşı sa- vasan federal orduda yer almak zorunda kalan Hırvat kadınlar, Avrupa Parlamentosu Başkanı Baron Crespo'dan destek sözü aldılar. 41 ölü, 28 yarali Hınatistan Içişleri Bakan Yardımcısı Milan Brezak, Zag- rep'te dun duzenlediğı basın toplantısında, Hırvatistan'ın değışık bolgelerinde dun mey- dene gelen çatısmalarda, 2'si polis 47 kişinin öldüğünu, 28 kişinin yaralandığıru, 50 kişinin de kaybolduğunu açıkladı. IRAK Çok partili sisteme ilk adım •YA3AMA B A C L A N 1 N - BAĞDAT (AA) — Irak'ın en ust karar organı Dev nm Ko- muta Konseyi, çok partili sis- temin koşullarını belirleyen ya- sayı ilan etti. Yasayı yayımlayan resmı ha- ber ajansı INA, Devrım Komu- ta Konseyi'nin isteği uzerine ağustos ayında parlamento ta- rafından yasada yapılan değı- şikliklenn neler olduğunu be- lirtmedi. Yeni vasa, Resmı Gazete'de yayımlanır yayımlanmaz >u- rurluğe gırecek. Çok partili sistemin esasları- nı belirleyen >asa ile ilgili ilk ta- sarı, temmuz ayında parlamen- toda onaylanarak Saddam Hu- seyin'in onayına sunulmuş, an- cak Devrim Komuta Konseyi, >asa tasansında bazı değişiklik- ler yapılması ısteğı ile yasayı parlamentoya geri göndermişti. Konseyın yasa tasarısmda yapılmasını ıstediğı değişiklik- İerin neler olduğu açıklanma- mışn. Yasanın ana hatlan, 150 ku- rucu uyenin siyasi parti kurma- sına olanak tanıyor ve kunıla- cak partılerin merkezinin Bağ- dat olmasını sart koşuyor. Yasa, - Dini, bolgesel ve ırka dayanan' partiler kurulmasını da yasaklıyor. V asa, partılere gazete ve der- gı çıkarma iznı verı>or, ancak "Yabancı devletlerle her turlu doğrudan ya da dolaylı ilişki kurmalanm" yasaklıyor.