Catalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 27 ŞUBAT 1991 DÖVİZ KURLARI Dövnm Cinsı 1 ABO Dotan 1 BAlman Maria , 1 Avustutya Ştlmı • 1 Hollanda Ronnı 1 Isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Itsiyan Lıretı 1 Japon Yenı 1 Sterim 1 S.Arahsttn Rıyah OÛVE «ış 3318 35 2173 54 306 90 1928 71 585 77 2536 97 29102 24 86 6360 61 884 78 OAvc Satiş AÖSOO 2177 90 309 52 1932 58 586 94 2542 05 29160 24 91 6373 36 886 55 Efgktrt AJış 3315 03 2171 37 308 59 1926 78 579 91 2534 43 286 07 24 61 6354 25 862 66 Efektrt Satış 3334 98 2184 43 310 45 1938 38 588 70 2549 68 292 47 24 96 6392 48 889 21 27 ŞUBAT 1991 çtfMzm S 1 5267 Alman Marfcı % 5 1855 Ff Fraıg< i 1 7204 rW Flomı J 133 50 Japon Yenı i 3 7504 S Arab Rıyah E 1 9168 $ BORSA n **•*1 M 1 M M I MWw:'irİ7r«3j" >J5 «Mi H M x 4MS.M Snal ••***: 5757 M (Önceki) Bdesık endeks 5292 91 Mai endeks 4778 99 Sır.aı endens 5606 25 _ _ . . M r | u Ü^I m t t k r nasja s,«ai CMMO: S729.M (Ûnceki) Bilesık endeks 5404 84 Mali endeks 4911 33 Smaı endeks 5707 61 YATIRIM FONLARI 26ŞUMT1991 Mfttiak mlşYatınm-1 lsYatınm-2 lnterlon-1 Mk.ıkın-2 interton-3 lntBrton-4 lnterton-5 Iktsat Yat-1 lkftsatYM-2 lkDsatYat-3 Iktısat Yat-4 iktisat Attm Fon Garani) \fcönm-1 Garanti Yatınrn-2 Garantı Yabnnv3 Garantı Yatmm-4 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esbank Fon-3 YKBYat Fon YKB SeM&r Fon YKB Hisse Fon YKBKamuFon YKBLtotFon YKBK*m»Fon YKBOovcFon YKB Kaprtal Fbn YKB AkW Fon Vakıf Fon-1 Vakrt Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakıf Hese Vakıf Dûnya Vafcrf Fon-6 ftsbankMavı OışbankBeyaz Dısbank Pembe TOtûn Fon-1 Tûtûn Fon-2 Mıtsuı Fon-1 Mitsuı Fon-2 Rnans Fon-1 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans Fon-4 Finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Başak Fbn Ziraal Fon-4 Hafc Fon-1 H * Fon-2 PamukFon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 Emlak Fon-2 lmpex Fon-1 lmpex Fon-2 TöbankFon Sümer Fon Oernz Fon Ege Fon KaMnmFon Oeırir Fon Tanş Fon Ortak Fon Turkbank Fbn NetFon Etrton 14X339 091089 170130 04.0690 190937 141257 7TSSS9 07.0889 09.0190 16ü9fl7 1ttO2â9 0a0289 28.02.89 111239 221087 1O0359 12 0230 300530 16.1157 311089 110790 0211.87 07J0188 070358 0703B8 07Da88 0703J8 02.0159 19.0630 19X690 09.0538 24.0459 iaiO89 220390 2a0390 140690 28.06.88 1004.89 280630 040788 101290 15.0758 201089 2O03B9 200739 10500 20000 10000 1O000 mooo 10661 9960 9959 11200 1O000 9764 9S06 9596 9590 10000 9976 9731 10437 9936 10319 1O000 1O000 10477 9785 9713 9795 9693 9328 9294 1O000 9542 2O0390 05.1190 091089 140290 M0290 200690 01.1159 08.0190 020190 2&0690 220130 180790 020290 04JB90 28.0390 120290 16D490 04^)590 080530 070590 110690 27.08.90 03J0990 05.1190 011190 48.279 10444 9994 9574 1O000 10.057 20558 «.011 11021 10000 40000 10.000 9946 9956 10428 9958 1O000 10.100 10000 10000 IOLOOO 11397 10557 10724 10469 10000 1O000 1O0B6 9962 1O000 1tt4O5 10508 10.000 1O000 1O006 10000 10000 mooo 10000 10000 69905 47449 18551 15778 13433 53 251 45980 24 297 21976 11977 43967 35972 17133 17308 14572 54006 25920 14592 ia946 54597 18204 iaO62 51168 39979 74542 39313 34380 4O304 18066 U214 11087 39719 102 036 18567 12948 14944 12 235 35463 47481 11174 39X123 10905 141441 11250 23922 20628 17289 14 408 11434 21094 15.653 16,152 14563 20368 16030 20904 14361 16736 13401 15.719 12 432 14 421 16287 16687 14057 14 457 11588 13717 12 256 12048 11567 11289 69967 47136 18558 15.791 11447 53313 46.030 24326 21544 11947 44024 36.016 17154 17321 14434 54 068 25536 14.594 13931 55X94 1&258 13X93 51.207 4O027 74355 39362 34421 40352 18069 13239 31764 102.148 18591 12982 15184 12 249 35478 47527 11179 39X71 10918 141564 17266 23949 20652 17307 14303 11449 21076 15581 16.187 14586 20426 16.050 20922 14372 16758 ia426 15.738 12 247 14437 16304 16704 14073 14472 13601 11734 12 269 12072 11583 11303 009 -066 O04 O08 010 012 011 012 •060 -025 013 012 012 0.08 -095 011 -032 0X1 -011 036 030 024 O08 012 -065 012 012 012 O02 019 011 011 013 026 151 011 004 O10 004 012 012 0X9 009 011 Û12 010 -073 013 -009 018 022 015 028 012 009 0.06 013 019 0.12 149 011 010 010 011 010 010 012 011 G20 014 012 Körfez krizi tüm dengeleri sarstıDöviz rezervlerindeki iki aylık erime 2 milyar 986 milyon doları buldu. Hazine'nin iç borç geri ödemelerinin Merkez Bankası kanahyla karşılanması piyasadaki likiditeyi şişiriyor. BİLAL ÇETİN ANKARA — Körfez krizi ve ardından gelen savaşın olumsuz- luklan özellikle doviz ve kamu fınansmanı dengelerinı altüst et- ti. Hazine'nin içıne duştuğü na- kit darboğan devam ederken dış Döviz rezervleri (milyon dolar) 14 Aralık 90 28 Aralık 90 11 Ocak 91 1 Şubat 91 8 Şubat 91 Topiam azalış MMkBZ Bankm 6 404 6 070 5584 4 651 4 328 2.076 tafcabr 4 749 4.279 4.028 3 720 3339 910 Topian, 11153 1Ö349 9 612 8 371 8 167 2.9S6 Faık — -804 -737 -1 241 -204 kredi akışının yavaşlaması ve ödemeler dengesi açıklarının büyümesi sonucu, döviz rezerv- leri erimeye başladı. Rezervler son iki ayda 2 milyar 986 milyon dolar azaldı. Savaşın yarattığı psikolojik etkiler ve kamu kesimi, kamu fi- nansmanı sorunlannın para ve döviz piyasalarındaki olumsuz yansımalannın ekonomide kök- İü bazı önlemler alınmasını zo- runlu kıldığı belirtiliyor. Para ve döviz piyasalannda- ki olumsuzluklarîa alınması ge- rekli önlemler şöyle sıralanıyor: •«soervler tartymr ödeme- ler dengesi cari işlemler açığının büyümesi ve kriz nedeniyle kı- sa vadeli sermaye girişlerinin önemli ölçüde azalması sonucu, son iki ayda Türkiye'nin topiam döviz rezervleri 2 milyar 986 milyon dolar geriledi. Döviz re- zervlerinin azalmasının neden- leri şöyle açıklanıyor: — 1990 >ıh cari işlemler açı- ğiHin 2 ^ milyar dolara yuksel- mesi, — Yılsonu ve ocak ayı başı dış borç ödemelerinin yoğunlu- |u, — Gecen yıl bir yıl vadeli ola- rak gelen kısa v'adeli dış kredi- lerin buyük bölümünün Türki- ye riskinin artması ve Körfez krizmin yarattığı olumsuz kon- jonktur nedeniyle yenflenmeme- si. — Hazine'nin uluslararası pa- ra piyasalanndan dış borçlanma yapamaması, sadece Körfez yar- dımlanyla yetinilmek zorunda kalınması, — Ocak a>ında yaşanan pa- nik sonucu bankalardan cekiien >uksek tutarlardaki doviz mev- duatuun yastık altına ve banka kasalanna kiiitlenmesi. KBHBI fiuuHMuı krizt Kamu finansman açıklarının 1990 yıhnda bu>ilk boyutlara ulaşmasının sıkınüsı bu yılm ilk aylanndan itibaren bütün ağır- lığı ile Hazine> nin üstune geldi. Hazine bütçe ödemeleri bir ya- Sıcak paraya yeni davetiyeABDIRRAHMAN YILDIRIM Dış kaynaklı kısa vadeli ser- maye hareketlerine dayandınlan para politikası, Körfez krizinin sıcak savaşa dönüşmesinin ya- rattığı etkiler nedeniyle 1991 'de uygulanamaz hale geldı. Kamu kesimi, bankaları faiz yarışına sokarak sıcak paraya yeni bir davetiye çıkartıyor. Parasal göstergeler ve döviz rezervleri, Türkiye'nin 1990'da rahatça uyguladığı sıcak para politikasını, Körfez krizinin sa- vaşa dönüşmesinin yarattığı iç de dış etkenler nedeniyle 1991'de sürduremediğıni ortaya koyuyor. Bankacıhk çevrelen- nin ve finans uzmanlarının be- lirttiklerine göre dünya kredi hacminin daraldığı bir dönem- de, kredi limitlerini dolduran Türkiye'nin, Körfez savaşınm etkisiyle riski arttı. 15 aralık -15 ocak tarihleri arasında bir mil- yar dolar civarında dış borç ana para ve faizi ödenmesi döviz re- zervlerini azalttı. Savaşın etki- siyle döviz tevdiat hesapların- dan çekilmeler oldu. Tahtaka- le'nin yıldızı parladı ve dövizde makas yenıden ortaya çıktı. Merkez Bankası bunun sonu- cunda kur artışını hızlandırdı. Krizin başladığı 2 ağustostan ge- cen yılın sonuna kadar dolar serbest piyasada yüzde 10.5 ar- tış kaydederken Merkez Banka- sı'nın kur artışı yüzde 9.8'de kaldı. Yenı yılın ilk 50 gunun- de dolann serbest piyasadaki deger artışı geçen yılın 5 aylık artışmın iki katına yaklaştı ve yüzde 18.9'a vardı. Merkez Bankası'nda ise dolar kuru ar- tışı yüzde 10.8olarak gerçekleş- ti. Buna karşılık faiz artışı mev- duat bankalannda birkaç puan- la sınırlı kaldı. Bunun uzerine harekete geçen Merkez Banka- sı tnterbank faizlerini, Hazine ise borçlanma faizlerini yüzde 70 tavanına dayandırdılar. Ar- dından, mevduat faizlerinin art- tınlması teşVik edildi. Körfez krizinde paranın nabzı Emisyon (Trilyon TL.) 31 Tem 31 Ağu 30 Eyi 31 Ek 30 Kas 31 Ara 15 0c 18 0c 31 Oe 22 Şb 31 Tem 2 Ağu 31 Ağu 30 Eyl 31 Ek 30 Kas 28 Ara 17 Oc 31 Oc 22 Şb 3550 3450 En yûksek yıllık mevduat faiz oranı ABD Doları (Efektif Satış) 1 Ağu 29 A£u 26 Eyl 31 Ek 21 Kas 19 Ara 16 0c 2659 13 Sb 2 Ağu 1 Eyl 1 Ek 1 Kas 1 Ara 1 Oc 1 Şb 25 Şb Merkez Bankası'nın piyasalar yoluyla faizleri kur artışmın uzerine çıkarmasının, kısa vade- li sermaye girişlerinin yeniden başlatılmasına yönelik olduğu belirtildi. Maliye eski bakanlarından Dr. Kemal Kurdaş, Türkiye'nin kısa vadeli sermaye hareketlerı- ne dayalı para politikasını "ateşten çember"e benzettı. Körfez krizi patlak verroeseydt bile Turkiye'yi buydk bunalım- ların beklediğîne işaret eden Ke- mal Kurdaş, Körfez savaşının "bu tıkanma güniinü öne aldtgpu" belirtti. Kurdaş şunları söyledi: "tki yıklan beri sürdür- diUderi knr politikasındaki ha- talann vehametini anladılar. Kuıian hızlandırdılar ve enflas- yon oranında a>arlama>a baş- ladılar. Diğer taraftan, dışardan kısa vadeli serma\e girişini sag- layıcı veya en azından Turkiye'- den kaçışını geciktirici bir ma- kas bırakıjorlar. Onun için bir taraftan kurlan a)arhyoriar, bir taraftan faizleri yukseltiyorlar. Büyiik bir açık içinde bulunan kamu kesimi, tasamıflan yeni- den bankaya dondiırmeye ve oradan da kendisine çekmeye çahsryor. Yapılan operasyonlar- dan benim çıkardıgun sonuc bu- dur." Ekonomi Profesöru Gülten Kazgan, ülkeye sıcak para giri- şinin uluslararası bir olay olan Körfez savaşıyla birlıkte durdu- ğunu belirterek "Bunun siırek- li olması zaten mümkün degil- di" dedi. Kazgan, "Son faiz operasyonlanyla sermaye girişi- ne yeni bir ivme kazandırmak isti>orlar. Döviz dengesini seçi- me kadar dışardan borçlanarak surdünneyi amaçlıvorlar" diye konuştu. Tıirkiye'nin bu politi- kasını 1990 sonuna kadar kolay- ca gerçekleştirdiğini, ama şu an- da dünyada faiz oranlannın yükselmesi nedeniyle bunun ar- tık çok zor ve maliyetinin çok yüksek olduğunu savundu. Kaz- gan şunlan söyledi: "Dışardan borçlanarak içer- de enflasvonu duşurmek son de- rece yanlış bir politikadır. Turkiye'yi yakın vadede bir borç krizine surukler. Ayrıca, içerde uretimi baskı altına alır ve duraklatır. Türkiye'nin ure- rim japısı uzerinde çok olumsuz bir etki yaratır. tthalatla enflas- yonun düşurülmesinin sonucu- nu geçen yıl, tanm ve tanma da- >alı urunlerin ithalatının ilk kez tanmsal ihracatı geride bırak- masıyla gorduk. Bu Turkive ta- rihinde ilk kez meydana geldi. Bu surecin bir çıkmaz sokak ol- duğu kanısındayım. Dışanya bu kadar bagımlı olmak i>i değil. Bu yolla serma>e girişi saglan- masının başansını da az görıi- yorum." tş Bankası faiz arttırdı Bu arada faiz yarışını en ge- riden izleyen tş Bankası dün fa- izlerini değişik vadelerde 3-6 pu- aniirden arttırdı. Banka, faiz oranlarını bir ay vadede 4 puan arttırarak yüzde 44'e, üç ay va- dede 6 puan arttırarak yuzde 58'e, altı ay vadede 5 puan yuk- selterek yüzde 59'a ve bir yü va- dede 3 puan arttırarak yuzde 62'ye çıkardı-. İş Bankası yanın- da Osmanlı Bankası ve Emlak- bank da faiz oranlarını yükselt- tiler. Osmanlı Bankası bütün vadelerde faiz oranlannı İş Ban- kası ile aynı duzeye çıkardı. Faiz oranları, Emlakbank'ta bir ay vadelide yuzde 42'den yuzde 45'e, üç ay vadelide yuzde 52'den yüzde 56'ya, 6 ay vade- lide yuzde 52.5'tan yuzde 57'ye çıkarıldı. Iıışaatta kâı; kaıııuya çakşmakta İstanbul Ticaret Odası'nca yaptırılan bir araştırmaya göre kamuya iş yapan inşaat firmalarının kârlan diğerlerinden yüksek, teknoloji ve uzmanlaşma daha yaygın. Ekonomi Servisi — Kamuya iş yap- manın inşaaı fırmalarını büyüttûğü be- lirlendi. Doc. Dr. Hurşit Guneş'in, İstan- bul Ticaret Odası için hazırladığı "Türki- ye'de İnşaat Sektoriınun Yapısı ve tstan- bul Müteahhitlerinin Sorunlan" konu- lu araştırmada, kamuya iş yapan firma- lann kârlarının daha büyük olduğu, risklerinin ve mali sorunlannın daha bü- yümesine karşın teknoloji yoğun yatınm- larla uzmanlaşmayı gerçekleştirebildik- SSCB'deki dey îhaleye 4firma katıhyor Ekonomi Servisi — Dört Türk muteahhitlik firması, SSCB'de Alman yardımıyla ya- pılacak askeri konut ihalesinde ilk aşamayı geçtı ve 25 martta yapılacak ilk ihaleye teklif ver- me hakkını kazandı. Çeşitli ulkelerden 130 civann- da fırmanın katıldığı 4 bin 552 askeri lojmanm yapılmasını ön- gören bu bujoık ihalede ENKA, BAYTUR, Mır Grubu ve Tek- ser, ilk aşamayı geçebilen 24 fir- ma arasında yer aldı. Eski Doğu Almanya'dan çe- kilen Sovyet askerleri için Sov- yetler Bırîiği'nin çeşitli cumhu- riyetlerinde yapımı öngörulen bu lojmanlann, Almanya tara- fından finanse edilmesi, iki Al- manya'nın birleşmesi sırasında kararlaştınlmıştı. SSCB ve Al- manya arasında imzalanan an- laşma uyann«.a, 1991-1994 yıllan arasında SbCB'nin 37 ay- rı bolgesınde dört milyon met- rekarelik konut inşa edılecek. İlk aşamada 36 bın lojman ya- pımı öngöruluyor. Martta açi- lacak olan ilk ihale de topiam 4 55/ ıuj.ıui.1 jdpınıını Kap^ıyoı. leri saptandı. Dün bir basın toplantısıyla kamuoyu- na duyurulan araştırma, 1%2 yılından 1989 yılına dek inşaat sektörünün dunı- munu inceliyor. Araştırmanın ikinci kıs- mında ise tTO'ya bağlı 100 büyük inşa- at firmasına uygulanan anket sonuçlan yer ahyor. Toplantıda konuşan İTO Yö- netim Kunılu Başkanı Hamdi Tombak, inşaat sektörünun ekonomideki yerine değinerek bu sektördeki bir durgunluk ya da canlanmanın buzdolabından çi- mentoya kadar 250-300 dolayında ma- lın talebini önemli ölçüde etkilediğini be- lirtti. Marmara Universitesi oğretim üye- lerinden Doç. Dr. Hurşit Güneş de 1980-87 yıllannı inşaat sektörünun en başanlı dönemi olarak niteledi, ancak 1987 yılından sonra sektörün durgunluk dönemine girdiğini belirtti. Ortalama metrekare inşaatın 1980-86 yıllan ara- sında sureklı buyuduğune dıkkat çeken Güneş, "Dolayısıjla gelişen inşaat sek- töru arlan nufusun konut gereksinimi- ni degil. daha çok tıali vakti yerinde ki- şilerin gereksinimlerini karşılamaya yö- nelik olmnştur" dedı. Doç. Dr. Guneş'in tstanbul'daki 100 büyük inşaat firmasına uyguladığı anket sonuçlan şöyle: • 19801i vıllarda maliyetlerin aşın yükselmesi inşaat sektorunu olumsuz et- kikmiştir. Motorin ve kireç fiyatı 801i yıllarda enflasyon oranından 4 kat, ke- reste fiyaündan da 2 ^ kat hızla artnıış- tır. • İnşaat firmaJannın yüzde 80*ini ta- şeron kullanmaktadır. • Firmalann yüzde 43'iinün tahsilat sonınu vardır. tnşaatçdann yüzde 65'i hak edUişlerin zamansız ve ><etersiz 6den- dıgını, yozde 73'u de ra\içlerin gerçek maliyetleri yansıtmadığını belirtmişler- dir. • Firmalann yüzde 65'inin özkaynağı 5 milyar liranın alundadır. Dış kaynağın ise yüzde 28'i dış borç, yüzde 58'i iç ban- ka borcu, yuzde 14'u de tefeci borcudur. • Incelenen firmalann yuzde 47'si in- şaat dısmdaki sektörlere de )-atınm yap- mışlardır. Bunlann yuzde 23'tı lurizm, yuzde 16'sı pazariama, yuzde 16'sı dış ti- caret, vuzde 5'i bankacılıktır. • Kamuya ış yapmak inşaat firmasını buyutmektedir. Kamuya iş yapan müte- ahhitlerin yüzde 85'inin makine parkı vardır. özel sektöre iş yapan müteahhit- lerin ise yüzde 58'inin makine parkı yok- tur. Kamu inşaatçüannın yüzde 33.3'u, özel sektör inşaat finnalannın ise yuz- de 40.5'i duşük teknolojiyle çahşmakta- dır. Maga Deri- Geceyi yemekbanede geçiren îşçiler tazminatlannı alana kadar fabrikayı terk etmeyeceklerini belirtiyorlar. Yemekhanede tazminat bekleyişi tş-Sendika Servisi — Izmit'in Köseköy bölgesinde kunılu Maga Deri Fabrikasf nda işten çıkarılan işçilerin fabrika yemekhane- sini işgal eylemleri ve SEKA işyerlerindeki işçilerin işyerini terk etmememe eylemleri suruyor. İzmit'ten Ahmet Kurt'un haberine göre Fenerbahçe Kulubu eski başkanlanndan AH Şen'e ait Maga deri fabnkasının yemekha- nesinden aynlmayarak 'tazminat bekleyen' işçilere uyesi bulundukları Deri-Iş Sendikası tarafından yiyecek sağlanıyor. 25 ocakta ödeneceği belirtilen tazminatları öden- memişti. Îşçiler de önceki gün fabrikayı sa- ran jandarmaları aşıp içeri girerek tazminatlannı alana kadar yemekhaneden aynlmayacaklarını açıklamışlardı. SEKA'ya ait işyerinde de 10 bin 700 iş- çiyi kapsayan göruşmelerde anlaşma sağ- lanamadığı gerekçesiyle başlatılan iş yerini terk etmeme eylemı surdurüluyor. Önceki gun saat 16.00 ve 17.00 vardiyalarından çı- kan SEKA'nın Izmıt muessesesindeki îşçi- ler muessese mudurluğü önünde toplanarak surekh alkış protestosunda bulundular. Îşçi- ler daha sonra kapüarı açılan fabrika ye- mekhanesine girerek bekleyişlerini burada surdurduler. Öte yandan Seluloz-lş Sendikası Genel Başkanı Fikri Karakadılar, Ankara'ya git- tı. Kocaeli ANAP Milletvekili A.Halim Aras'ın Karakadılar'ı, Başbakan Yıldınm Akbulut ile göruştüreceği öğrenildi. Turk Harb İş Kocaeli Şube Başkanı Iz- zet Çetin, bölgedeki tüm işçileri ve sendi- kaları işten atmalara karşı çıkmaya ve SEKA ve Maga işçilerine maddı manevi destek olmaya çağırdı. na iç ve dış borç anapara öde- melerini bile yerine getinnede zorlanmaya başladı. Mali piya- salardaki panik sonucu bu yılın ilk iki ayında Hazine, geçen yü aynı dönemde piyasalardan yap- tığı net iç borçlanmanın yansı duzeyine bile ulaşamadı. Bunun sonucunda iç borç geri ödeme- leri büyuk ölçüde Merkez Ban- kası'ndan yapıldı ve bu da piya- sadaki likiditeyi aşın ölçüde şi- şirdi. KMriar yO*isetty*r Döviz kurlannda son günlerde gözle- nen hızlı yukselmenin de büyük ölçüde rezervlerin asınmasının yanı sıra piyasadaki fazla likidi- tenin körüklediği spekülasyon eğihminden kaynaklandığı belir- tiliyor. Yetkililer, geçen yılki yüksek dış ticaret açığı ve yılın son aylanndan itibaren azalma- ya başlayan kısa vadeli kredi gi- rişleri sonucu, bu yıl döviz kur- lanndaki artışın enflasyonun bir miktar uzerinde seyretmesinin normal olduğunu belirtiyorlar. tanMM Döviz kurlanndakı hızlı yükselmeye karşı Merkez Ban- kası'nın bugunkü aşamada piya- salara aktif müdahalesinin söz konusu olmadığı ifade ediliyor. Ancak "aşın" kur artışlanna yol açan faktörlerin gidenlmesi yö- nünde yeni bazı önlemlere baş- vurulabileeeğı belirtiliyor. İlk uygulama olarak da Merkez Bankası piyasadaki fazla likidi- teyi çekmek için bankalara In- terbank kanahyla bir süredir verdiği kaynağı kıstı. Bu uygu- lamanın piyasadaki parayı bir miktar azaltacağı bekleniyor. Aynca Hazine'ye iç borçlan- ma ımkânı yaratabUmek ama- cıyla gündeme getirilen munzam karşılık oranlannın düşürülerek disponibilitenin arttınlması for- mülunun de "karşılık oranı de- ğiştirümeksizin disponibilitenin yukseHilmesi" biçimine dönüş- türulebıleceği kaydedildi. Slyasi karar gerekdraı Teknik duzeydeki önlemlerin sonınu tam olarak çözemeyeceği de belirtılerek köklü çözüm için zaman geçiril- meksizin Hazine'ye yeni gelir ' kaynakları > r aratılması gerektiği "• savunuluyor. Bunun da "siyasi • karar" gerektirdiğini beürten uz- ; manlar, "Hazine'nin nakit dar- boğazından kurtanlabflmesi için kısa donemde zam gerekiyorsa gecikmesiz yapılmaiı. Fonlarda , bazı duzenlemeler yapılarak. kaynak aktanmlan arttııiiabtt^F aynca kısa vadeli gecid bazı dii- zenlemelerle vergi gelirlerinde artış sağlanabitir" göruşunu düe getinyorlar. öte yandan nakit darboğazı - nedeniyle Hazine'nin halen büt- ^ çe için maaşların dışında sade- ; ce savunma ve sağlık harcama- i ları için ödeme yapabildiğı be- • lirtiliyor. Yatınmlar başta olmak üzere butçe ödeneklerının çoğ^ı. 4 henüz serbest bırakılmadı. 2 greve doğruİş-Sendika Servisi — THY ve Havaş işyerlerinde çalısan 10 bin 500 dolayın- da işçi adına grev karan alan Hava-tş Sendikası, dün işçi- lerin ve sendikacdann katıl- dığı bir basın toplantısı dfl- zenledi. Hava-lş Genel Baş- kanı Atilay Ayçin, dört ay boyunca sürdürülen toplu- sözleşme görüşmelerinde kamu işveren sendikası TÜ- HlS'üı ücret artışı teklifi ge- tirmediğini belirterek "Ta- leplerimizin ber kunışanu, her saünnı alana dek müca- dele etmeye kararlıyız" de- di. Hava-lş Yönetim Kunı- lu'nca yapılan açıklamada 198O'de bir işçinin ortalama brüt ücretiyle 19.5 uçak bi- leti ahrken bugün 4.4 bilet alabüdiği bUdirildi. THVde 1980'de bir personel 277 yol- cuya hızmet verirken 1989'da 494 kişiye hizmet verdiği, 80'de bir personele 2407 kilo yük düşerken 89"da 5677 küo yük düştü- ğu kaydedildi. Bu dönemde işçilerin daha verimli çahş- malarına rağmen, personel giderlerinin işletme geürleri- ne oranımn yuzde 37.7 ora- nında düştüğü belirtilerek "Aynı dönem içinde perso- nel sayısımn iki kat arttınl- ması goz önünde tuttüunca, işkolumuzdaki emekçileriıı ücreüerindeki tabribat çok iyi anlaşümaktadır" denildi. Basın toplantısına katılan iki yuzu aşkm işçinin "işci- yiz güçlnyuz", "işçilerin bir- ligi sermayeyi yenecek" slo- ganlanyla sık sık konuşma- sı kesilen Hava-lş Genel Başkanı Atilay Ayçin de özetle şöyle dedi: "THY emeğin fiyattnı kendi teke- linde tutamayacak. EmegJ- mizin fiyatını biz belirleye- cegiz. THY'nin karşısında artık işverenle kol kola gire- rek sozleşme imzalayan bir sendika yok." i , . s 1 c b X S' i A a A o { A A