Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 9 OCAK 1991 DÖVİZ KURLARI 9 OCAK 1991 Dftvüin Cinsi 1 AfiDDotan 1 B AJman Maflo 1 Avustaya Şüini 1 Bflflçıks Franp 1 FranseFrangı 1 Hobnda Ftorim 1 isveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 Italyan Liret 1 Japon Yeni 1 Stertin 1 S Arabıstan RryaH Dûviz Aiış 2989.01 1948.51 277.08 94.56 574.37 1729.25 523.19 2316.17 259.35 21.89 5696.15 797.17 Oöviz Satış 2995.00 1952.41 277.64 94.75 575.52 1732.72 524.24 2320.81 259.87 21.93 5707.57 798.77 Eleköf Alış 2966.02 1946.56 276.80 92.95 573.80 1727.52 517.96 2313.85 254.94 21.67 5690.45 777.24 Efektrt Satş ÇAFMZm 3003.99 1958.27 278.47 95.03 577.25 1737 92 525.81 2327.77 260.65 22 00 5724.69 801.17 $ 1.5340 AlmanMarkı t 5.2039 Fr.Fragı $ 1.7284 Hd.Rorini $ 1.2904 isv Franp $ 1152.49 ital Liret! $ 136 57 Japon Yeni t 3.7495 S.Arab KyaJİ C 19056$ BORSA 8 Ocak 1991 : C3.2t4J46.375 tTooımı 9Ntsfc Mdfks: 3274.24 MaM n M v 3199.12 &aal (tomfcJ) 9ttsik MMcs: 3517.94 kbH H M I : 3473J9 Satf M r i a M 9N*ft « * t e 3297.» MaM M t t K 3172.33 SIMI 3596.17 MaH M M B : 3499.99 Saol :3339.7i 3544.97 332*49 393*27 M»(BU) Mvto Hokftıg tnynnus Anadokı Cam MuÇranlo ÇtOtHalat Cimsa I M f Cam DmHoMno E Başı Yaünm E.Btşı Haç (BU) EotBnoMc EotErifcK EgtGâtn Em*9ggrtı Ftnif Attffrinyum SÛK3 TJ, Bnk (B) T.kB>*.<A) Tiş Bv* (C) Tocırak»}» f T.Semens T.D. Mkiim Turk Hava YW»n T. Tuborg UtakStnm* Veste! Yasas Yap> K Ban« Yünsa Ûncefc se- ] BugCınt ans rapn. an dûşûk 9000 3450 20000 20000 160000 5100 14500 1950 45000 13750 3800 4100 5500 5200 10700 7500 2300 25000 19000 29500 6100 82S 7100 6100 »00 3300 «100 5100 975 2000 13000 10000 M 7300 4200 7200 9500 29500 14500 13250 «750 1MM 3750 5200 14M 2ZM 1IM 900, 1400 MOO 3300 182S0 19500 5000 H500 1850 40000 m 13250 37TO 4100 5400 5200 7300 2200 7800 24500 18250 28500 5700 800 2100 6000 6800 3150 1000 975 11750 10000 M 7100 «100 7100 29500 14500 12750 16000 Bugûnkû 91 ,<K» 1250 i 3750 1900 3600 •S» 1000 5800 JSOO «100 2700 23500 2600 2000 5100 3600 3450 5700 1590 32000 500000 9200 75O0 S2M 13000 19500 2MO 7300 noo 2900 3600 3900 5500 5100 1700 5800 3:50 Buçünlöf kapanış 3600 5200 741 4101 4» 875 1300 1250 0000 »M 2150 3600 1&C (50 «050 J t M 23000' 7100 2450 • { S2O0 3250 1500 31000 5800 1Î500 18250 »00 7100 3850 i 5000 5000 1650 31 :<ı 8800 3400 19500 2O5O0 5100 1«750 1900 «4500 *TM 13750 3900 41X 56O0 5200 11000 7500 2200 8100 1M0 7S00 25500 1900C 30000 58O0 825 2100 429* 6200 6800, M00 3200 l «250 1000 107S0 12000 10000 108 7*00 4300 7200 29500 15000 13250 16750 1KM 3700 MOO 2M0 9000 450 900 1300 1250 noo 1«2S 2250 7)00 21» 3750 4050 2600 ıtoo SİH 3450 1700 32500 13000 190001 20M i 7400 ı 3900 5500 5100 1700 58O0 3200 3800 3400 19500 20000 5100 14500 18SO 44500 M00 13500 3750 4100 5500 5200 11000 7500 2200 7900 1)00 74OO 25000 18250 29500 5800 800 210O 42*0 NOO 6100 6800 5400 3200 «000 975 117M 4700 11750 10000 1000 7300 4300 7100 29500 14500 12750 16000 10500 3600 5200 875 1300 1250 «101 10» 2150 7100 2050 3700 1900 07* 4050 .23500. 2600 3000 5200 3300 3000 32000 9100 12500 18750 7300 3900 5200 5000 1650 56O0 3150 müdan 1200 59550 1400 2IS0 174SS5 83» 1100 25200 20000 600 74900 11500 107*10 5600 4000 62300 «HT7 10000 151400 246600 8400 1400 41Î00 900 1400J 7000 603850 600 10000 15100 3810 105*00 11000 300 14500 51500 « 0 0 200 16200 573O0 42200 60500 10700 »7500 27239 1200 22150 1)1200 41000 61900 33800 17400 1200 7800 1R2M 4600 ItTSO 2200 18850 SB00 25 353080 600 010N 8300 78310 rroo 95961 1M00 10300 7100 166500 74650 307500 238O0 En COfc sfe 8800 3400 19500 20000 5100 14500 1850 43000 MOO 13750 3700 4100 5500 5200 107*0 7300 2200 8100 25000 18250 29500 5700 800 2100 6100 6800 3150 4100 975 10790 12000 10000 MOO 7300 4200 7200 29600 14750 13000 1*500 3600 5200 S75 1300 1250 0000 1029 2150 7200 20M 360C 1900 «ra 4050 «90 23600 «0» 7*00 2450 9100 3300 32000 9000 12750 18S00 7200 3900 5500 5100 1650 5600 3150 AJlrtlkll 4117 8800 3392 19206 19988 5073 14572 1865 42545 MOJ 13550 3761 4100 5479 52O0 11740 7357 2200 8031 25042 18533 23314 5778 B06 2100 6130 6800 51» 3155 4OB0 979 1f790 11898 10000 07* 7242 4199 7166 29500 14775 13009 16414 3630 5264 1412 2275 S551 441 885 1300 1250 2168 7111 2041 3661 1900 072 4050 23346 2508 2007 3325 9038 51)0 12664 1856! 282) 7248 2S44 3875 5345 5076 1651 5616 31 «6 YATIRIM F0NLAR1 KaUna boojtda* İş Yahnm-1 işYaonm-2 İş Yahnm-3 İş \atınm-4 İş tMran-6 İnterton-2 interton-3 - lnterton-4 musaı Yaı-ı ittisat Yat-2 iktisat Yat-3 iktlsat VaM İMisat Attlım Fon GarantI Yanm-1 Gararti Yaanm-2 Garaırti Yatınm-3 Esbank Fon-1 Esbank Fon-2 Esöank Fon-3 YKB %t. Fonu YKB S e k * Fon YKB Hisse Fon YKB Kamu Fon YKBükrt Fon YKBKarma Fon YKBDovizFon YKB Kapîtal Fon YKBAktıtFofi Vaktf Fon-1 Vakrf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakrf Hisse Vakrf Oünya Vakrf Fon-6 DısbankMavi asbankBeyaz DBbarfc Ftembe Tûtûn Fon-1 Tütûn Fon-2 Mitsui Fon-1 Mıtsm Fon-2 Rnans Fon-1 Finans Fon-2 Rnans Fon-3 Rrıans Fon-4 Rnans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 Ziraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Hafc Fon-1 Hafc Fon-2 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 E m » Fon-2 Impet Fon-1 bniıec Fon-2 TobankFon Sflmer Fon OorizFon Ege Fon Kalkınma Fon Demir Fon lariş Fon Ortak Fon Tûrkbank Fon Net Fon EbFon tanW i3.Bra7 14.0339 091089 17.01SO 04 0630 19O9«7 14t2S7 VSRSS 070639 10.02B9 08.0289 2832B9 1112B9 22.10^7 100339 120250 30.0550 ian.87 3110B9 11.0730 02.1157 07.0338 070338 070338 07.0338 07.0338 020139 19.0630 19.0630 09.0538 24.0439 18.1039 22.0390 260330 14.0630 28.0638 100439 28.0630 04.0788 10.1250 15.0738 2tt1039 200339 200739 18.1239 20103SO 05.1190 09.1089 14Ü290 14.0230 200690 01.1139 08.0190 02.0130 2a0650 22.0190 18.0790 02.0290 040590 2803.90 120290 160490 04.0590 06.0590 070530 11.0690 270890 010990 05.1190 01.1190 «0*6(1 10300 20.000 . 10.000 10900 10.000 10661 9960 9959 11.200 9306 9596 9390 10.000 9.976 9.731 10437 9936 10319 10.000 iaooo 10477 9.785 9.713 9.795 9.693 9328 9294 1O000 9542 10000 48.279 10444 9994 9374 10X100 1O057 20558 10011 11.021 10.000 4O000 10.000 9946 9956 10428 9958 10.000 10100 10.000 10.000 1O000 11397 10J57 10724 10469 1O0O0 10000 10086 9962 10000 10405 10808 10000 10000 10.006 10.000 10000 10000 10000 10.000 Dö*i dotori 65.774 43.209 17507 14925 12.672 50328 43.455 22.735 20721 41439 33924 16.141 16.299 11.131 50718 23,703 13988 12.493 51562 17087 12.160 48.192 37786 53483 37.094 32 409 37355 16383 12373 8395 37£20 96363 17670 10306 12317 11.609 33538 44345 12.409 36799 10315 133587 16365 22654 19.453 16320 12905 10790 18325 14520 15.174 11845 18308 14314 19.249 13.056 15.687 12.617 14366 11.012 11605 15.472 15.636 13264 11587 12371 12.943 11.584 11.207 10844 10651 • 0CM *|ori 65320 41071 17530 14941 12384 5O380 43501 22.758 20743 41.486 33961 16.159 16317 12.124 50786 21594 13351 12.425 51.758 17.134 12.204 48.185 37331 52.185 37.094 32.448 37.272 16361 12368 8902 37362 96969 17.691 10573 12319 11.621 31525 44371 12.417 36343 10327 134.106 16382 22.682 19.476 16340 12920 10302 ia263 14522 15.190 13364 ia786 14788 19.256 11054 15.708 12532 14383 11.022 11617 15.488 15651 11310 11604 12384 12958 11.602 11.209 10358 10662 «91 **• m0.07 -032 013 an 009 aio 0.11 oio 0.11 011 an 0.11 an -0.06 0.13 -046 •098 -054 038 028 036 -001 0.12 -2.43 012 012 -022 -013 -004 aoe011 011 012 -2.16 0.02 a10 -O04 aoe 006 0.12 012 009 010 012 012 012 012 011 -034 001 011 014 -012 -018 004 -002 Q13 Q12 011 009 009 010 O10 035 0.13 aio ai2 0.16 Q02 ai3 aio MESS grevine 19 îşyeri katıldıBağımsız Çelik-lş 4 bin 600 işçinin çalıştığı 18 işyerinde, Özdemir-İş de 250 işçinin çalıştığı bir işyerinde daha dün greve başladı. Böylece MESS grevinde işyeri sayısı 282'ye, işçilerin sayısı 122 bine yükseldi. lş-Sendika Servisi — MESS uyuşmazlığı kapsamında, ba- ğımsız Çeiik-iş Sendikası dün 4 bin 600 işçinin çalıştığı 18 işye- rinde, Hak-tş'e üye Ozdemir-tş Sendikası da 250 işçinin çalıştı- ğı bir işyerinde daha dün greve başladı. 85 bin işçiyle MESS iş- yerlerinde grevde bulunan Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Mustafa Özbek, MESS'e karşı tutumlarını sertleştireceklerini bildirdi. Dün başlayan grevler- le beraber metal işkohında grev- de bulunan MESS'e üye işyer- lerinin sayısı 282'ye, işçilerin sa- yısı da 122 bine yükseldi. Türk Metal Sendikası'nca dün, MESS'i protesto etmek amacıyla Çerkezköy Halkevi'n de dö't bini aşkın grevci.işçinin katıldığı bir toplantı düzenledi. Toplantıda konuşan Türk Me- tal Başkanı Mustafa Özbek, MESS yöneticilerinin kendileri- ni "hükümetin elinde çok boş karamame var" diyerek grev er- telemesiyle tehdit ettiğini belir- terek "Onlar bunu nereden bi- liyor. MESS işverenleri Bakan- lar Knnıla üyesi mi?" diye sor- du. Özbek, asgari ücretle çab- şan işçilerin en az bir milyon li- ra almasını istediklerini tekrar- layarak "tnsanca yaşama hak- kı sadece yüzde 10'luk bir kesi- min hakkı degildir. Biz de insa- nız, makine degiliz. MESS işve- reoleri ucuz işçi çalıştırma alış- kanlıklanndan vazgeçmedikçe bu sözlesme bitmez" dedf. Özbek, MESS'in olası bir olağanüstü hal uygulamasına güvendiğini savunarak "Bu gre- vi ertelerierse 71 ilden Ankara'- ya yttrürüz. Devlet, tarafsıriığı- nı korumalı. Hiikümet bıraksın, biz patronlaria ekonomik raüca- delemizi yapalım" dedi. Top- lantıya katılan grevci işçiler sık sık "Çankaya'nın şişmanı, işçi düşmanı", "Vur vur inlesin, Çankaya dinksin" şeklinde slo- ganlar attılar. Bağımsız Çelik-lş Sendikası MESS'e bağh 18 işyerinde da- ha dün 4 bin 600 işçiyle greve başladı. Çelik-lş Genel Başka- nı Metin Türker ile Otomobil- Iş Genel Başkanı Celal özdo- ğan, dün Tuzla ve Kartal'da ku- rulu Assan ile Baymak işyerle- rinde grev uygularnalanna katıl- dılar. Grev pankartlannın asıl- ması sırasında işçiler "İşçiler el ele, genel greve" şeklinde slogan atarken Çelik-lş Sendikası Baş- kanı Metin Türker, MESS'in ücret zammı tekliflerinin çok düşük olması nedeniyle greve çıktıklannı söyledi. Hak-lş'e bağü Özdemir-lş Sendikası da dün Ankara'da kurulu Işık Ma- kine Fabrikası'nda 250 işçiyle greve başladı. Erbosan'da kısa grev öte yandan Çelik-lş Sendika- sı' nın dün greve çıktığı işyerle- rinden Kayseri'de kurulu Erci- yes Boru Sanayii işyerinde an- laşma sağlandığı bildirildi. AA'- nın haberine göre Çelik-lş Sen- dikası'nın Erbosan'da 220 işçiy- le greve başlamasının ardmdan işveren, sendika temsilcilerini görüşmeye çağırdı. Işverenin görüşmede MESS'in'grup gö- rüşmelerinde önerdiği yüzde 120 Tasarrufçuya ölçülü kârlar ABDURRAHMAN YILDIR1M Tasarnıf sahipleri geçen yılın acısını bu yıldan çıkartacak. 1990'da enflasyo- nun baskısı altında bunalan tasamıf sa- hipleri, bu yıl bazı yatırım araçlarından sağlayacakları "ölçülü kârlarla" nefes aJacaklar. Faizin yıldızının yeniden par- lamasıyla 199T'e iyi bir başlangıç yapan tasarruf dünyasının gündemıne, yılın ikinci yarısında borsa ve gayri menku- lün gelmesi bekleniyor. 1990'da enflasyona yenilen tasarruf sahibi, 1991'de parasını korumak için ne yapmalı? Veriler ve uzmanların değerlendirme- leri ışığında 1991 yılında yatırım araç- larının durumu şöyle görünüyor: Falz: Bütçe açıklarından dolayı kamu kesiminin para piyasalanna olan talebi- nin artması ve enflasyondaki yükselme eğilimi, faizleri yükseltiyor. Mevcut du- rumda yüzde 67 brüt faizle yatınlan pa- ranın yıl sonunda net getirisi yüzde 60.09'a varıyor. Bir başka deyişle >ılba- şında bir özel bankaya yatınlan 10 mil- yon lira, yıl sonunda 16 milyon 9 bin 900 liraya yükseliyor. Eğer orta ölçekli özel sektör bankalannı tercih ediyorsanız, bu kez yüzde 62 faizle 10 milyon liranızı ya- tırıp yıl sonunda 15 milyon 661 bin 400 lira olmasını bekleyeceksiniz. Kamu bankalarına 10 milyon yatıranın para- sı, yıl sonunda 15 milyon 292 bin 300 li- raya çıkıyor. Büyük özel sektör banka- larında bu para 15 milyon 202 bin 600 lira oluyor. Faiz bu getirisiyle, mevcut koşullarda yatınm araçlan arasında en yüksek verimi sağlıyor. Bunun dışında eğer mevduatınız 30-40 milyon liranın üzerindeyse banka şubelerinde pazarhk yaparak faiz oranını 5-8 puan daha art- tırmanız mümkün. Faizlerin yüksekliği- nin yıhn ilk yarısında korunacağı görü- şü, başta bankacıhk çevrelerinde olmak üzere finans dünyasındaki uzmanlar ta- rafından paylaşılıyor. Tahvil-Boıı*: Hazine'nin yüksek borçlanma gereği Devlet Tahvili ve Ha- zine Bonosu faizlerini yükseltiyor. Mev- duat faizlerine paralel bir seyir izleyen bono-tahvil faizleri, eylül ayında yüzde 47.2'den geçen yıl sonunda yüzde 59.2'ye yükseldi. Bu yılki bütçe açığmm büyümesinden dolayı Hazine'nin borç- lanma gereğinin daha da arttığı dikkate alınarak tahvil ve bono faizlerinin yük- selişini sürdürmesi bekleniyor. 1990 so- nunda yüzde 60'a yükselen tahvil ve bo- noya yatırım yapanların 10 milyon lira- sı, bir. yıl sonra 16 milyon liraya çıka- cak ve banka faiziyle 1991 'in en gözde Faizin yıldızının parlamasıyla 1991'e iyi bir başlangıç yapan tasarruf dünyasının gündemine, yılın ikinci yansında borsa ve gayrimenkulün de gelmesi bekleniyor. 30-40 milyonun üzerinde mevduatı olanlann banka şubelerinde yapacakları pazarlıkla faiz oranını 5-8 puan arttırabilecekleri savunuluyor. yatırım araçlan arasına girecek. Y a t ı n m F o n l a n : Mevcut fonlann içine ağırlıklı olarak konan Devlet Tah- vili, Hazine Bonosu ve özel sektör tah- villerinin faizleri belli. Bunun için fon- lann getirisinin 1991 yılında da pek de- ğişmeyeceği ve ortalama değer artışları- nın 1990'daki gibi, yüzde 52 dolayında gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Hisse S e a e t l e r i : Körfez krizi ve fa- izdeki geli§me yaygınlaşan grevlerle yı- lın ilk yansımn durgun geçmesine neden olabilir. Ama Körfez krizinin ani bir çö- züme kavuşmasının borsayı yeniden hızlı bir çıkışa süriikleyeceği yaygın bir ina- nış. Hisse senetleri yılın birinci yansını sönük geçerirse, ikinci yanda "fiyatlann cazip hale geimesiyle" borsada patlama bekleniyor. AltiB-D*\iz: Altında önemli bir artış beklenmiyor. Dövizde ise Merkez Ban- kası'nm tutumu ile döviz rezervlerinin yeterli olması önem taşıyor. Son aylar- daki gelişmeler ışığında, en azından dö- vize yatınm yapanların geçmiş iki yıla göre daha iyi durumda olacaklannı söy- lemek mümkün. GayrhaeakHİ: Gayri menkul uzman- lan faizlerdeki tırmanmanın piyasada olası bir canlıhğı geciktireceği ve yılın ikinci yansına erteleyeceği göruşündeler. Ama "ucuzken alma" taktiğini onlar da yatınmcılara öneriyorlar. İki görtiş Gürbüz Tumay (İktisat Bankası Vö- netim Kurulu Başkanı): Biz bugünlerde yüzde 67 faize çıktık. Bunu en yüksek faiz oranı olarak belirledik. Bununla 1991 'de hem tasarruf sahiplerine net bir getiri bırakmayı hem de bankacılık sek- töründen kaçışı önlemeyi düşündük. Biz bu faizi verirken Türkiyc'nin bir yıllık ekonomik verilerini ve enflasyon tahmi- nini dikkate alıyoruz. Enflasyonun yüz- de 60'larda seyredeceğini tahmin ediyo- ruz. Bunun karşısında faiz ayarlamala- nnın zamanında yapılmasına, geciktiril- memesine önem veriyoruz. Çünkü faiz ayarlamalarını geciktirdiğinizde bunun acısı daha fazla oluyor. Ceyban Uras (Emlakçılar Derneği Başkanı): Bizim piyasanın canlanması bir ölçüde borsanın canlanmasma bağ- lı. Tabii faizlerdeki yükselme de bizi et- kiliyor. Onun için gayri menkulde yıl or- tasına kadar bir canlanma beklemiyo- ruz. Yılın ikinci yarısında başlayacak canlanmayla birlikte 1992'nin gayri menkul yılı olacağmı söyleyebiliriz. Ama tıpkı borsada olduğu gibi, gayri menkul- de de fiyatlar yükselmeye başladığında insanlar alım yapıyorlar. 10 mılvon lira vıl sonunda ne olur? 67 es 62 59 68 60 TttoTM fojM 52 YıMMl 60.0 58 3 566 52.9 52.0 60 0 520 MOtfor?(TL) 16.009.900 15.830.500 15.561.400 15292.300 15.202.600 16.000.000 15 200 000 Bankalar ne faiz veriyor (%) l a ı k a tşBS*3S< Akbankf) yapKredi Osmanlı Garanti Törkbank Pamukbank Ziraat (*) Töiank Vatafbank Dtsbank İktisat Bank. (') Tûrk. eaı. Ban. Tütûnbank EmlaKbank Haikbank ŞeterbanK Sümerbank Etibank (*) NetaanJ Oentzbank Oemirbank Esöank Irnar Bankas* 1 M n h V 10 10 5 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 30 10 5 10 10 *» o M 37 38 37 37 37 42 40 39 39 38 38 45 41 43 39 38 39 43 43 41 42 45 39 45 3*» « k M 48 51 50 50 52 53 52 52 51 51 51 54 52 53 48 51 50 54 53 51 52 54 51 ' 54 «A» Mrf 51 53 52 52 52 55.5 57 54 54 54 52 57 55 56 485 54 53 57 56 55 54 56 53 55 1 U ¥«•• 58 58 58 58 58 615 62 59 60 59 60 67 61 64 59 5» 60 62 62 6?62 58 65 !*) İktisat BanKas. nm %67'tK faizi sadece 50 mAyon % ramtı ustûrideto bir îankası ve Eübaık yıDık mevöüata uygutanıyor Ztraa' ın faiz oranlan bugûnden, AkbankV 11 ocaktjn iöbafen geçert otecatt. AsgariücretüzerindebaskıHayat slandardının asgari ücretin katları olarak ödenmesi, asgari ücret görüşmelerini zora sokacak EStN SUNGUR Geçen yıl Bütçe Kanunu ile düzenlenen hayat standardı bu yıl yeni bir şekle sokularak as- gari ücrete bağlandı. Yeni uygu- lamada sanayi kesimi asgari üc- retinin belirli katları olarak öde- nen hayat standardının, işçi ve işveren sendikalan arasında her seferinde sorun yaratan asgari ücretin tesbitini daha da güçleş- tireceği savunuldu. 1990 yılı gelirleri için bu yılın mart ayında verilecek olan ge- lir vergi beyannamelerinde dok- tor, avukat gibi serbest meslek sahipleri ile bilanço veya işletme esasına göre defter tutan î-ir ve ikinci sınıf tacirler, bulunduklan bölgelere göre asgari ücretin be- lirli katlannda hesaplanan hayat standardı temel göstergelerinin altında gelir gösteremeyecekler. 20 Aralık 1990 tarihinde yayım- lanan yeni hayat standardı esa- sına göre serbest meslek sahip- leri 16 yaşından büyük sanayi iş- çisine ödenen brüt asgari ücre- tin yıllık tutannın 2.8 katı, bi- lanço esasına göre defter tutan birinci sınıf tacirler ise 1.8 katı tutannda gelir beyan edecekler. Beyan edilecek gelir Büyük Şehir Belediyeleri'nin bulundu- ğu kentlerde yüzde 25 oranında arttuıhrken kalkınmada birinci Hayat standardı temel gostergeleri Kuyumcu Doktof, avukat 1. stnıf tacir 2. sınıf tacir Kolektrf şirket ortak. (3 ort*) tşe yeni başta. oVySflı fOTHİOT 15.300.000 10.200.000 10.200.000 5.712.000 10.200.000 5.100.000 reai 28.876.500 17.388.000 19.251.000 11.178.000 12.834.000 9.625.500 nO^P9VAVOW*^0^0^Pv^ w % B^^W v^^pOS d a c r t k l ySraon Eski 6.120.000 4.080.000 4.080.000 2.295.000 4.080.000 2.040.000 Tcıri 11.550.600 6.955.200 7.700.400 4.471.200 5.133.600 3.850.200 V f l f r i ^ H r i l 9 ^o9M^oPA » tı,n ı.ıii^iı - OflCSHEM fOnKf EsU 7.650.000 5.100.000 5.100.000 2.890.000 5.100.000 2.550.000 Yesf 13.861.200 8.346.240 9.240.800 ^ 3 6 5 . 4 4 0 6.160.320 4.620.400 Eskl 12750.000 8 5OC.COO Vetri 23.101 200 13.910.400 8.500.000)15:400 800 4.760.000 8.500.000 4.250.000 8.942.400 10.267 20Ö 7.700.400 Not Tablodaki rakamlar hayat standarctına tabı olanlann gelir vergisi matrahmı oiuşturuyor. Buna göre 12 mflyon Kraya kadar olan bölüm için %25. 12 milyon lira iie 24 milyon lira arasına %30. kalan Ijölüme de %35 oranında vergi tahakkuk ettiriliyor. derecede öncelikli yörelerde ya- n yanya, ikinci derece öncelikli yörelerde ise yüzde 40 eksiğiyle gösterilecek. Kuyumculukla uğ- raşanlann hayat standardı temel göstergesi ise bulunduğu yöreye göre hesaplanan yüzde 50 faz- lasıyla bulunacak. Çiftçilerin, noter vekillerinin, geçici yetkili noter yardımcılannın ve ruhsatb dava vekillerinin kapsam dışın- da tutulduğu hayat standardı te- mel gösterge tutannı işe yeni başlayanlar yarı yanya göstere- cekler. Şirket ortaklannda ise geçen yıÛarda her ortak için ayn ayn hesaplanan hayat standar- dı temel göstergesi, yeni uygula- mada ortaklardan biri için tam, diğer ortaklar için yüzde 50 ora- nında hesaplanacak. Hayat standardı temel göster- gelerinin geçmiş yıllarda Bakan- lar Kurulu'na yetki verilerek art- tırıldığını hatırlatan Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gelirler Ge- nel Müdür Yardunası KemaJ Kı- uçdaroglu, yetki miktannın dol- masından sonra Meclis'ten yeni- den yasa çıkanldığım, bunun da zaman kaybına neden olduğunu savundu. Hayat standardına ye- ni uygulamada asgari ücrete bağlanarak otomatik artış geti- rilmesinin pratiklik sağladığını anlatan Kılıçdaroğlu, hayat standardına tabi olanlar açısın- dan da sistemin olumlu olduğu- nu belirtti. Kılıçdaroğlu şöyle konuştu: "Hayat standardı esasına gö- re vergi ödeyenler, asgari ücre- tin genellikle temmuz-agustos aylannda yapılan her attınmın- da kendi vergi yiiklerinin ne ol- duğunu hesaplayabilecekler. Böylece ödeyecekleri vergi ken- dikri için sürpriz olmayacak. Aynca asgari ücretin işçi-işveren ve kamu tarafından ortaklaşa belirlenmesi hayat standardına da daha demokratik bir temel saglamış oluyor. Ancak bir yan- dan da asgari ücretin tesbitinde işverenin baskısı gündeme gele- büir. Bunun Tesbit Komisyonu'n- da kamu kesimi tarafından dengelenmesi gerekiyor." Istanbul Ticaret Odası (İTO) Mali Müşaviri Sabahattin Ben- lioğlu hayat standardının kişi başına alınan geri kalmış ve ba- sit bir vergi olduğunu belirterek esastan yanlış olduğunu savun- du. Vergi toplamadaki yetersiz- lik nedeniyle bu uygulamanın sürdüğünü anlatan Benlioğlu, Anayasa Mahkemesi'nin karar- larına göre de bu verginin bir matrah olarak değerlendirilme- yip denetim amaayia kullanıl- ması gerektiğıni söyledi. Benli- oğlu, yeni hayat standardı uygu- lamasında Baz olarak asgari üc- retin aknmasının bu düzeyde üc- ret alanların gelirlerini yükselt- me şansmı zorlayabileceğini de belirtti. Türk-tş Eğitim Sekreteri Mustafa Başoglu ise hayat stan- dardı ile asgari ücret arasında bağlantı kunılmasını eleştirerek, "asgari iicret komisyonunda ka- mu ve işverenlere karşı zaten zorla artış saglıyorduk. Şimdi işüniz iyice zorlaşacak" dedi. Eskiden sigorta ve kıdem tazmi- natı tavanının asgari ücrete bağlı olduğunu, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda çıkan tartışma- lar üzerine bu bağlantırun kopa- rıldığmı hatırlatan Başoğlu, iş- verenleri çok yakından ilgilendi- ren hayat satandırdmın asgari ücret üzerinde baskı oluşturaca- ğım ve işçilerin ücret artışmda güçlük yaratacağını savundu. ücret artışmı yüzde 190'a yük- seltmesi sonucu taraflar arasın- da anlaşma sağlandı. İşçilerin bugün işbaşı yapacakları bildi- rildi. Çelik-lş Şube Başkanı Ti- mur Akbulut, MESS'in, gnıp sözleşmelerinde, işverenle var- dıklan anlaşmadan daha fazla zam önermesi halinde aradaki farkın işçilere ödeneceğini be- lirtti. öte yandan MESS yöneticile- ri ile bağımsız Otomobil-lş, 8elik-lş ve Hak-tş'e üye zdemir-lş sendikalan arasında önceki gün yapılan görüşmeler- den de işyerlerinin gruplandırd- ması konusundaki görüş aynük- ları nedeniyle sonuç ahnamadı- ğı bildirildi. Her üç sendika bu- gün MESS yöneticileriyle görüş- melere devam edecekler. Linyit işçisinin pazar boykotu İZMİR (Camhuriyet Ege Bürosu) — Yatağan bölgesi linyit işçilerinin pazar boy- kotu dün başladı. Milas'ta gerçekletirilen ilk boykotta işçiler pazara çıkmadılar ve hiçbir esnaftan alışveriş yap- madılar. Maden-lş Sendika- sı Yatağan Şube Başkanı AU Akalp, esnafın çok zor du- rumda olmasına karşın işçi- yi desteklediğini belirte- rek"Yedi aydır sürüncemede bırakılan toplusozkşme gö- ruşmeleri en kısa sflrede bi- tirilmelidir. lşciniıı daha faz- la dayanacak giicü kalmadı" dedi. Milas yöresinde çalışan 650 linyit işçisi dün Milas pazannı boykot etti. Işçiler, yaşam pahalılığından ve pa- zardan alışveriş yapacak pa- raları olmadığından yakınır- larken yöre esnafı ve üreti- ciler de zor durumda olduk- larını söylediler. Esnafın boykotu hoşgörüyle karşüa- dığı ve işçiyi desteklediği an- cak linyit işçisine kredili sa- tış yapamadığı belirtildi. Maden-lş Sendikası Yatağan Şube Başkanı Ali Akalp, iş- çinin borç kredisinin bittiği- ni öne sürürek şunlan söy- ledi: "Artık hiçbir esnaf isçiye kredi açamıyor, çünkü ken- dileri de zor durumda. Lin- yit işçisinin kefaleti de kabul edilmiyor. Çünkü sözleşme- nin ne zaman bitecegi belli değil. Bunlara karşın esnaf işciye gereken destegi verme- ye çalışıyor. Yılbaşı olması, vergi giderleri esnafın daha fazla özveride bulnnmasına engel oluyor. Dün Milas'ta gerçekieştirilen boykot, bu- gün Yatagan'da, perşembe günii de Muğla'da sürecek." PanAm iflas kararı aldı Ekonomi Servisi — Bir süredir büyük bir nakit sı- kıntısı içinde bulunan ABD'nin en büyük havayo- lu şirketlerinden Pan Am Corhp, "ABD iflas yasası karallan uyannca yeniden örgütleneceğini" açıkladı. Dün New York'taki şirket merkezinden yapılan açıkla- mada, iflas karanna karşın Pan Am'ın bütün şubeleri- nin uçuş programına göre tam kapasiteyle çalışmaya devam edeceklerini, müşte- ri hizmetlerinin aksatılma- dan sürdürüleceği bildirildi. İflas kararı, Pan Am'la bir- leşmek isteyen TWA'nm is- teği üzerine gerçekleşti. ABD'nin eski havayolu şirketi olan Pan Am, nakit darlığı nedeniyle bir başka ABD havayolu şirketi olan TVV'A ile birleşmek üzere gö- rüşmeler yapıyordu. ABD'de bankacılık sistemi krizde 1930 bunalımını andıran kredi daralması ve banka iflasları tehlike işareti veriyor Ekonomi Servisi — Daha birkaç ay önce gelişmiş Batı ülkelerini bir dur- gunluk dalgasının tehdit ettiğini yad- sıyan iyimserler bile, 1991 'e girdiğİmiz bu günlerde, resesyonu (durgunluk) kabul etmekle kalmayıp, depresyon- dan (bunalım) söz etmeye başladılar. özellikle ABD'de ve Japonya'da ban- kacılık sektörünün yaşadığı kriz, pek çok kişiye, 1930'lardaki kara günleri anımsatıyor. 1929'da WaU Street'in çöküşünün ardmdan, büyük bunalım, banka iflas- lanyla ilk işaretlerini vermiş, 1929-1933 arasında ABD'nin gayrisafi milli ha- sılası üçte bir oranında düşmüştü. 1933'te ABD'de 4 bin banka kepenk- leri indirmiş ve ülkede banka sayısı, 1929'dakinin yansına inmişti. 1991'de, ABD'de Rhode Island'daki 45 banka- nın kapatılması, Ulkenin 35. büyük bankası sayılan Bank of New Eng- land'ın satılmak üzere Federal Mevdu- at Sigortası Kurumu'na devredilmesi, ister istemez 1930'lardaki faciayı gün- deme getirdi. Ancak 'iyimser' uzman- lar, yine de iki dönem arasında büyük fark olduğunu belirtiyorlar. En önemli fark ise şu: 1930'larda, ABD'de öyle 'saf bir U- beralizm anlayışı egemendi ki, devle- tin ekonomiye müdahalesi, ABD ana- yasasının özgürlüğe ilişkin maddeleri- nin çiğnenmesi olarak nitelenebiliyor- du. Bu nedenle ne Merkez Bankası ne de hükümet, piyasaya gerektiği gibi hâ- kim olup müdahale edemediler. Halbuki 1990'ların dünyasında, 'Merkez Bankası faiz oranlannı indire- rek sermaye piyasasına müdahale ede- bildiği gibi, banka iflaslannın doğura- cağı kaçınürnaz felaket zincirini yok et- mek için mevduat sigortası sistemi bu- lunuyor. ABD'deki bu sistem, 1930 bunalımından çıkanlan dersler sonu- cu oluşturuldu. Buna göre, bankalar- da 100 bin dolan aşan mevduatlar si- gortalı. Bankalar, mevduatlarının belli bir yüzdesini sigorta primi olarak ödüyor. Ancak bu karşılaştırma, 1991'de içi- ne girilen banka krizinin ciddiyetini or- tadan kaldıramıyor. Bugün bütün dün- yada, ama özellikle ABD ve Japonya'- da bir 'kredi daralması' süreci yaşanı- yor. Bu kısır döngü, bankalann, müş- terüerinin kredibilitesine güvenmemesi sonucu başlıyor. Müşteriler zor duru- ma düştükçe, verdikleri borçlan geri alamayan bankalann zararlan artıyor, bunun üzerine bankalar kredilerini kı- sıyorlar. Müşteriler kredilerini yeniden finanse etmekte zorlanıyor, bundan bankalar da zarar görüyor ve kısır dön- gü böylece giderek daha tehlikeli hale geliyor. Kredi daralması bir sonraki aşama- da, bankalann uğradığı zararlann ka- muoyunda bir korku yaratmasına yol açıyor. Bankalarda pakit azalması ol- duğuna bir kez inanılmca, herkes mev- duatını çekmeye başlıyor. Işte bu fe- laket zinciri, 1930'lardaki Büyük Bu- nalım'ın en önemli motoru olarak ka- bul ediliyor. Bugün ABD'de bir kredi krizi yaşan- dığmı herkes kabul ediyor. Bunun en önemli nedeni, bankalann geri dönme- yeft kredilerinin gittikçe artması. ABD'deki krizi derinleştiren bir di- ğer önemli unsur, ülkenin borç içinde yüzmesi ABD'de finans sektörünün dı- şında kalan kesimlerin borç servisi yü- kü 1980'de nakit akışımn yüzde 16'sıyken, bugün yüzde 20'sine yüksel- miş durumda. Üstelik ABD'de borç- lar, milli gelirinin yüzde 130'unu bu- luyor. 1966'da, 1969-1970'de, 1973-74'te ve 1980-1981'de yaşanan daha önceki kredi daralması dönem- lerinde, bu oranın hiç yüzde 100'ü aş- madığı belirtiliyor. Japonya'da ise özellikle Tokyo Bor- sası'mn geçen yıl uğradığı büyük ka- yıplar, hisse senetleri bu borsada işlem gören pek çok büyük bankanın kan kaybetmesine neden oldu. Gayri men- kul piyasasının ABD'den sonra Japon- ya'da da krize girmesi, bankalann za- rannı daha da arttırdı. Credit Suisse First Boston Bankası'- nın müdürlerinden Czepliewkz'in Re- uter muhabirine söylediği şu sözler, bankacılığın gelecegi hakkında karan- hk bir tablo çiziyor. "Bu dünyadaki pek çok banka or- tadan kaybolacak. Onümüzdeld beş ai- ü yıllık dönemde, var olan bankalana sayısı yanya inmis olacak."