Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
5 EYLÜL 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13
KftRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KK İZİ,,. KÖKFEZ KJ
Kriz,enflasyonu da etkiledi
Ağustos ayında arka
arkaya yapılan iki petrol
zamnundan yalnızca
birinin endekslere yansıdığı
dikkate ahrunca, eylül
endeksinin, ikinci petrol
zammı ve bağlı zincirleme
zamlarla sıçrayacağı
tahmin ediliyor.
Ekonomi Servisi — Enflasyon-
da Körfez bunalıraının ilk etkisi
görüldü. Temmuz ayında binde 9
gerileme gösteren enflasyon, ağus-
tos aymda yüzde 2.5 arttı. Ağus-
tos ayında arka arkaya yapüan iki
petrol zammından yalnızca birinin
endekslere yansıdığı dikkate alı-
nınca; eylül endeksinin, hem ikin-
ci petrol zammı, bem de bu zam-
ma bağlı zincirleme piyasa zarn-
lannın etkisiyle büyük bir sıçra-
ma göstereceği tahmin ediliyor.
Enstitünün belirli dönenüerde fi-
yat toplaması nedeniyle, ayın
25'inden sonra yapüan zamlar en-
dekslere yansımıyor.
Devlet tstatistik Enstitüsü
(DİE), ağustos ayı toptan ve tüke-
tici eşya fiyat artışını yüde 2.S ola-
rak açıkladı. Geçen yılın aynı
ayında tüketici fıyatlan yüzde 3.5,
toptan fiyatlar yüzde 2.8 orarun-
da artış göstermişti. DtE'nin açık-
lamasına göre ağustos ayı itibany-
la son bir yıllık fiyat artışı tüketi-
ci endeksinde yüzde 54.8, toptan
eşya endeksinde ise yüzde 45.9 ol-
du. Geçen yılın aynı döneminde
tüketici fıyatlan yüzde 65.6, top-
tan fiyatlar ise yüzde 73.6 artış
göstermişti.
Ağustos ayı başlangıç olmak
üzere 12'şer aylık dönemierin kı-
Tüketici fiyatlarıyla yıllık enflasyon (%)
S2JI
948
89OCAK MART MAYIS TEMMUZ EYLÜL KASIM 90 OCAK MART MAY1S TEMMUZ AĞUSTOS
yaslanmasıyla hesaplanan yıllık
ortalama artış bu yıl tüketicide
yüzde 61.6, toptanda yuzde 59.2
olarak gerçekleşti. Yılın ilk 8 ayın-
daki fiyat artışı ise tüketicide yüz-
de 29.3, toptanda yüzde 26.8 ola-
rak he&aplandı.
Kamu kesimindeki toptan eşya
fiyat artışını yüzde 4.7, özel kesim
toptan eşya fiyat artışını ise yüz-
de 1.7 olarak hesaplayan DtE'ye
göre ağustos ayındaki sektör ba-
zında en yüksek toptan eşya fiyat
artışı yüzde 3.2 ile imalat sanayi-
inde oldu. Ağustos ayında tarım-
daki fiyat artışı binde 7'de kalır-
ken madencilik sektöründe yüzde
2.6, enerji sektöründe yüzde 2.4
olarak gerçekleşti. Ay onasında
yapılan ilk akaryakıt zammıru
kapsayan toptan eşyafiyatendek-
sine göre alt sektörlerde en yük-
sek fiyat artışı yüzde 12 ile bak-
lagillerde, yüzde 9 ile canlı hay-
vanda, yüzde 8.8 ile su ürünlerin-
de ve yüzde 7.9 ile kiraya ve pet-
rol üninlerinde oldu.
Sebze ve meyve toptan fîyatla-
rının yüzde 3.1 orarunda gerile-
di,geçen ay diğer tarla ürünleri
yüzde 3 oranmda ucuzladı. Ağus-
tos ayında aynca tahıllar yüzde
1.6, hampetrol yüzde 3.2, gıda, iç-
ki, tütün, yüzde 2.3, tekstil yüzde
1.9, orman ürünleri yüzde 2.4, kâ-
ğıt ürünleri yüzde 3.1 ve elektrik
yüzde 1.7 zamlandı. Ağustos ayı
itibanyla son 12 aylık dönemde,
tanm kesimi enflasyonu yüzde
68.5 olurken enerji sektörü fiyat
artışı yüzde 64.9, imalat sanayii
Enflasyon Panoraması (%
3 Aksa işçisi
hastanede
• YALOVA (Cumhurivet)
— Yalova'da kurulu
Aksa'da işten çıkartılan 69
işçinin başlattıklan ölüm
orucu ile fabrikada çalışan
500 işçinin başlattıklan
vardiya bitimınden sonra
yemekhanede bekieme ve
açlık grevi eylemleri
sürüyor. Fabrika
yemekhanesinde altı gündür
açlık grevinde bulunan
işçilerden Ibrahim Selek,
Sami Sedar ve Nejdet
Temel'in rahatsızlanarak
Yalova Devlet Hastanesi'nde
tedavi altına ahndıklan
bildirildi. Eylemlerini
sürdüren işçilerden
bazılannın durumunun
ciddi olduğunu, fabrika
yönetiminin vizite kâğıdı '
vermediğini ileri süren
Nejdet Temel, "Hastaneye
kaldınlmadan önce viziteye
çıkmak istediğimi fabrika
bakım müdürü Adetn
Gürbüz'e bildirdim. Bana
'EUerim çok yorgun o
nedenle vizite kâğıdını
imzalamayacağım' dedi"
diye konuştu.
Almanlara
uçınş hakkı
' • Ekonomi servisi —
Alman havayolu şirketi
Lufthansa, kış sezonunda
Batı Almanya'dan Berlin'e
sefer düzenlemeye
başlayacak. İkinci Dünya
Savaşı sonrası yapılan
anlaşmalara göre Alman
şirketlerin Berlin'e uçması
yasaklanmış, Batı Berlin'e
uçuşlar, lngiliz, Fransız ve
ABD'lilere, Doğu Berlin'e
uçuşlar da Sovyetler'e
bırakılmıştı. Son değişikliğe
göre Batı Alman
kentlerinden Batı Berlin'e
sefer düzenleyen Amerikan
Pan Am Şirketi, bu hakkı
Lufthansa'ya devrediyor.
Fındık üıracatı
fonıı azaltıldı
• Ekonomi Servisi —
Dünkü Resmi Gazete'de
yayımlanan Bakanlar
Kurulu karanyla, ihracatta
Destekleme Fonu'na
yapılacak kesinti, kilo
başına natürel iç fındıkta
60 sentten 40 sente,
kabuklu fındıkta ise 32
sentten 20 sente indirildi.
ABD, Okyanusya ve
Ortadoğu'ya ihraç edilecek
çekirdeksiz kuruüzüm için
Destekleme Fonu primi
kaldınldı.
Tütünbank
12 »yt*
Y*k
DİE tüketici
DİE toptan
İTO tüketici
|T0 toptan
İTO ûcretliler
G. En (1985 bazlı)
2.5
2.5
3.3
2.4
2.8
29.3
26.8
35.6
20.4
28.3
54.8
45.9
59.6
43.3
61.6
59.2
69.3
59.5
yüzde 38.4 ve madencilik sektörü
yüzde 36.8 olarak gerçekleşti.
DtE'nin hesaplamalarına göre
ağustos ayında tüketici fiyatlann-
da en yüksek ârtış yüzde 7.7 ile
konut giderlerinde oldu. Gıda
harcamalan yüzde 1.5, ev eşyası
fiyatlan yüzde 1.7, ulaşım ve ha-
berleşme yüzde 4.3 oranında zam-
lanırken giyim ve ayakkabı fiyat-
ları binde 8 oranında geriledi.
DtE'nin seçilmiş baa iller itiba-
nyla belirlediği tüketici fiyatlan
endeksine göre ağustos ayında fi-
yatlar yüzde 7.8'le en fazla Kon-
ya'da, en az da yüzde 1 ile Sam-
sun'da arttı.
tstanbul Ticaret Odası'ndan ya-
pılan açıklamaya göre de 1%3 yılı
baz alınarak hesaplanan endekste
ağustos ayı tüketici fiyatlan yüz-
de 3.3, toptan fiyatlar yüzde 2.4
artış gösterdi. 12'şer aylık dönem-
lerin kıyaslandığı yıllık ortalama
artışı tüketicide yüzde 69.3, top-
tanda yüzde 59.5 olarak hesapla-
nan İTO, 1985 bazlı yeni endek-
sinde de ağustos ayı tüketici artı-
şını yuzde 2.8 olarak buldu. tTO-
nun 1963 yılı bazlı endeksi dikkate
alınarak yapüan hesaplama, ağus-
tos ayı itibanyla son bir yıllık dö-
nemde lstanbul'un tüketici fiyat
artışırun yüzde 59.6, toptan eşya
fiyat artışırun ise yüzde 43.3 oldu-
ğunu gösteriyor.
Cumhuriyet Ege Bürosu'nun
haberine göre de tzmir Ticaret
Odası ağustos ayı toptan eşya fi-
yat artışını yüzde 3.7 olarak açık-
ladı. tzmir Ticaret Odası'nın he-
saplamasına göre 12 aylık toptan
eşya fiyat artışı da yüzde 62.3 ol-
du.
Demire yılın üçüncü zammı
Insaat malzemelerinde fivatlar
Eddftyat Ynittrat OrtaUna
(1000 TUf)(H01 TUtf)Arb$ (S)
hisseleri
• Ekonomi Servisi —
Tütünbank'm 1000 lira
nominal değerli hisseleri,
bugünden itibaren 6000 lira
fıyatla Tütünbank şubeleri
ve İMKB'de satışa
sunuluyor. Halka sunulan
hisselerin tamamı 45 milyar
lira değerinde.
Alarko SSCB'de
şirket kurdu
• Ekonomi Servisi —
Alarko Holding, Sovyetler
Birliği'nde Amerikan DST
ve Sovyet Mostroykomitet
şirketleriyle ortaklasa 32
milyon dolar sermayeli bir
ortak yatırım şirketi kurdu.
Şirket, inşaat işleri ve
teknolojisiyle uğraşacak.
Kûtûk 840470
Dûz yuvarlak 935-965
Nervürtö 965-990
Profil 1.000-1.150
Köşebent 950-1 050
890-910 5.3
1.020-1.040 8.4
1.040-1.050 6.9
1.070-1.200 5.6
1.015-1.125 7.0
GalVMUU
EsM (Tl) Twri (Tl)
0.35 mm
0.40 mm
0.65 mm
0.75 mm
0.85 mm
0.90 mm
2.00 mm
2.300-
2.250
2.050
2.000
1.950
1.950
1.950
2.400
2.350
2.150
2.100
2.050
2.050
2.050
4.3
4.4
4.9
5.0
5.1
5.1
5.1
Lehlm-Altaiııym (kg)
Letıım (1. kalıte) 10.000
Lehim (2. kalite) 8.000
Pres. alüminyum 9.500
Alüminyum Levtıa 7.800
11.000 10.0
9.000 12.5
10.070 6.0
8.270 6.0
Ekonomi Servisi — Türkiye Demir Çelik
tşletmeleri (TDÇt) Karabük ve tskenderun'-
daki tesislerinde ürettiği inşaat demirlerine ve
kütük demire yılın üçüncü zammıru yaptı. öte
yandan tstanbul'da da inşaat malzemderi ile
temel sanayi ürünlerinin işlem gördüğü Salı-
pazan ile Perşembepazan'nda lehim, galva-
nizli sac ve alüminyum fiyatlan arttı.
Karabük muhabirimizin bildirdiğine göre
Türkiye Demir çelik tşletmeleri'nin kütük,
düz, yuvarlak, nervürlü, profil ve köşebent
demir fiyatlanna yuzde 5.3 ile 8.4 oranmda
zam yapıldı. Zamlı tarifeden satışlara dttn baş-
landı.
tstanbul'da ise Salıpazan ve Perşembepa-
zan'nda yapılan zamların, Körfez bunahmı
nedeniyle akaryakıt fiyatlanna yapılan zam-
ların yanı sıra KİT zamlanndan da kaynak-
landığı belirtildi.
Lehim fiyatlanna yüzde 10 ile 12.5 arasın-
da zam yapüırken lehim piyasası çevreleri,
ABD Dolan'nın hızlı değer kazanmasının ve
uluslararası piyasalarda lehim fiyatlanrun sü-
reklı yükselmesinin neden olduğunu sa-
vundular.
Galvanizli sac fiyatlannda en yüksek oranlı
zam yüzde 5.13 ile 0.85 milimetre ve üstün-
deki mamullere, en düşük oranlı zam da yüzde
4.35 ile 0.35 milimetrelik ürünlere yapüdı.
Galvanizli sac fiyatlannda geçen ay da yüz-
de 8.6 ile yüzde 2.9 arasında fiyat ayarlama-
sına gidilmişti.
Dünya borsalarında alüminyum fiyatlan-
nın sürekli değer kazanmasının yanı sıra pet-
rol fiyatlanrun da artması sonucu, piyasada
işlem gören alüminyum ürünlerine ortalama
yüzde 6 oranında zam yapıldı. Piyasa çevre-
leri, Kurban Bayramı'ndan bu yana yapılan
zammın toplam yüzde 21'i astığıru bildirdiler.
Son zamdan sonra türlerine göre en ucuz
8.270 lira ile levha alüminyum, en pahalı ise
12.190 lira ile renkli eloksallı anoloğ alümin-
yum oldu.
OrtadoğB, tcknolojik araştırma ve yabnmiar sonucu.altemaüf enerji kaynaklanıun kHİIanımı yaygınlastıkça.'aınbar' olarak önemini yiürecek
Petrolde sonun başlangıcı
1974 ve 1979'da iki kez petrol şoku yaşayan Batılı
ileri sanayi ülkeleri, 1990 ağustosuna kadar
geçen şoksuz 11 yıl içinde petrole bir alternatif
bulmak konusunda yoğun çaba gösterdi.
Ekonomi Servisi — Körfez kri-
zi, dünya kamuoyunda korkulu
beklentilere yol açtı: Kepenkleri
kapannuş fabrikalar, uzun benzin
kuyruklan, kan ve barut kokusu...
Tabii ki tüm bunlar şimdilik bazı
karamsar tahminlerden ibaret.
Irak'm Kuvyet'ten çekilmesi, pet-
rolfiyatlannınve dünya ekonomi-
sinin eski dengesine kavuşması,
Körfez'deki askerlerin evlerine
dönmesi daha olası bir senaryo
olarak gözüküyor. Ancak ABD-
de yayımlanan Fortune dergisine
göre Irak'ın Kuveyt'i işgali, ikinci
pembe senaryonun gerçekleşmesi
halinde bile petrolde "sonun baş-
langıcı"nın sinyallerini verdi.
Dergide yayımlanan bir incele-
mede 1974 ve 1979 yıllannda iki
kez petrol şokunu yaşayan Batılı
ileri sanayi ülkelerinin, 2 Ağustos
1990'a kadar geçen şoksuz 11 yıl
içinde, petrole bir alternatif bul-
mak konusunda boş durmadıklan
belirtiliyor. İlk elde, ne zaman
kaynayacağı belli olmayan Basra
Körfezi bölgesine olan bağımlılık
azaltılmaya çalışıldı. 70'li yülarda
yaşanan ağır şoklardan sonra ye-
ni petrol yataklarmın bulunabil-
mesi için büyük paralar harcan-
AKARYAKIT BAYİLERİ
dı, bilim adamlan seferber edildi.
. Bütün bu çabalar boşa gitmedi.
Meksika'da, Alaska'da, Kuzey De-
nizi'nde oldukça verimli petrol ya-
takları bulundu. Batüı ulkeler,
petrole olan bağımlüıkJanru azalt-
mak için önemli projelet üretiyor-
lar. tşte, günlük 16.5 milyon va-
rillik harn petrol tüketiminin an-
cak 9.2 milyon varilini kendi ku-
yulanndan sağlayan ABD'nin pet-
rol bağımlılığına karşı yürüttüğü
mücadeleden birkaç örnek:
O a ş n u Amerikan otoyolları-
nı dolduran oto ve kamyonlann
günlük tüketimi 8 milyon varil. Bu
da ABD'nin günlük ham petrol it-
halatına eşil. Bu tüketimi kısmak
için bazı önlemler devreye sokul-
muş, bazılan da proje aşaraasm-
da. ilk elde, Rent a Car firmala-
rının dışmdaki şirketlerin, otola-
Kredili satışa sonEkonomi Servisi — Körfez kri-
zinden sonra akaryakıtın iki kez
zamlanması ve bunalımın sürme-
si halinde yeniden zam göreceği
beklentisinin yaygınlaşması akar-
yakıt bayilerirün, hatırh müşteri-
lerine yaptıklan kredili satışları
azalttı. Kimi bayiler kredili satış
yöntemini tamamen terk ederken
bazılan da ödemelerini aksatan
müşterilerini kara listeye almaya
başladı.
Cumhuriyet Ege Büromuzun
haberine göre rafineriden istih-
kaklan karşıhğında tahsisle mal
alan bayiler peşin para ile yaptık-
lan alımlann kredili satışları ola-
naksız hale getirdiğini belirtiyor-
lar. Ege Büromuza açıklama ya-
pan bir yabancı petrol şirketinin
bayii Ergiin Tokatlı, son zamlar-
dan sonra işletme sermayesi bul-
makta zorlandıklarım belirterek
şöyle konuştu:
"Körfez krizinden sonra son za-
manlarda kontenjanla mal alabi-
liyoruz. Zaman zaman tahsisle
alabildiğimiz malı kimi zaman bu-
lamıyoruz. Bu belirsizlik yanında,
ağustos ayı başından itibaren
akaryakıt fiyatlanna yapılan yüz-
de 591uk zam da sıkıntı yaratö.
Biz, 300 milyon lira işietme serma-
yesiyle işi yünitürken fiyat artışı
ekstradan 240 milyon liralık bir
mali portre getirdi. Bu parayı ne-
reden bulacağız da işlktmeyi dön-
düreceğiz? Bir de malı verip pa-
rasını bir ay sonra almak cazip de-
ğil. Peşin para ile çauşıyonız. Tab-
silalta güçlnkler var. O nedenle
kredili sataştan vazgeçiyoruz."
Bayılerin kredili satış yapmak-
tan vazgeçmeleri konusunda bil-
gi veren Türkiye Akaryakıt Bay
leri Petrol ve Gaz tşverenleri Sen-
dikası (TABGtS) yetkilileri, akar-
yakıtfiyatlannayapılan son zam-
lardah sonra bayilerin petrol al-
mak için çok daha büyük miktar-
da para bağlamak zorunda kal-
dıklanna işaret ederek kredili sa-
tışların bayileri zorladığını söyle-
diler. Yetkililer, bu durumdan
özellikle resmi kuruluşlara kredi-
li saüş yapan Petrol Ofisi bayüe-
rinin etkilendiğini belirttiler.
Shell şirketinin Bakırköy bayi-
si Ayhan Hepiş, veresiye sattıkla-
n akaryakıtın parasını tahsil etme-
den yeni zamlar geldiğini vurgu-
layarak "Kaü satıcı olsak hemen
miişterilerimize yazı gönderip, ve-
resiye mal vermeyecegJmizi büdi-
ririz, ama bunu yapanuyornz. Pi-
yasada çok rekabet var" dedi.
nnda benzin yerine doğal gaz kul-
lanmaya teşvik edilmesi düşünü-
lüyor.
İkinci olarak, benzinli motorla-
nn daha yüksek randımanla çalış-
masının sağlanması konusunda
araştırmalar yapılıyor. Şu anda
galon başına 14 mil yapabilen oto-
lann bir galon benzinle 28 mil ya-
pabilmesine çahşüıyor. Bu proje-
nin de günlük ham petrol tüketi-
mini 2 milyon varil düşüreceği he-
saplanıyor.
Ulaşım konusunda üçüncü ön-
lem de vergilerle ilgili. Galon ba-
şına ttalya'da 3.08, Japonya'da
1.62 dolar vergi alınırken, Ame-
rikalılann ödediği para sadece 27
sent. Akaryakıt vergilerinin 20 yü
boyunca her yü 5 sent arttınlarak
tasarrufun teşvik edilmesi de hü-
kümetin petrol konusundaki ön-
lemleri arasında yer ahyor.
Sama>i: tthal petrole olan ba-
ğımhlığı azaltmak için bazırlanan
projelerden biri de fabrikalarda
doğal gazın daha yaygın olarak
kullanılması. American Gas As-
sociation adlı şirketın Kanada'dan
doğal gaz taşıyan bir boru hattı
projesiyle 5 yıl sonra günde 1.3
milyon varillik tasarruf yapüma-
sı planlanıyor.
^JMılııı eaerjb Amerikalı
nükleer fizikçiler şu sıralarda da-
ha verimli ve daha güvenli reak-
törler yapabilmek için araştırma-
lar yapıyorlar. Nükleer enerji da-
ha güvenli olarak kullanıma gir-
diğinde ve gerçekte üretilecek olan
elektrikli otolann, nükleer enerji
depolayan istasyonlarda şarj edi-
lebilmesi sağlandığında problem-
lerin büyük ölçüde halledüeceği-
ne inanılıyor. Şu anda, ABD'nin
toplam enerji ihtiyacımn yüzde
7.2*si nükleer reaktörlerden sağla-
nıyor. Bu oran diğer bazı ülkeler-
de ise şöyle: Isveç yüzde 31.6,
Fransa yüzde 29.7, Tayvan yuzde
15, Batı Almanya yüzde 12.6, Ja-
ponya yüzde 11.1
T Ü K E T İ C İ G O Z U Y L E
MERAL TAMER
Vaat çok, hizmet yoközellikle hizmet sek-
töründe temel bir aksak-
hk var. Bankalardan se-
yahat acentelerine, uçak
ve şehirlerarası otobüs
şirketlerine kadar her
önüne gelen reklamlar-
da bol keseden vaatler-
de bulunuyor. Ama iş
uygulamaya geldi mi ba-
kıyorsunuz ki size veri-
len hizmetin kalitesiyle
vaat edilen arasında
dağlar kadar fark var.
Siz belli bir hizmetin
karşılığmı alacaksınız
diye sizden istenen para-
yı ödemişsiniz. Ama o
hizmetin yansını bile
alamadığmız halde he-
sap sorabileceğiniz bir
merci yok.
ömeğin Ankarah okurumuz Ayhan Yıldızel.
Ankara Otogarı'ndan Balıkesir'e gilıuek üzere
bilet almış. Ancak Balıkesir yolcusu az diye oto-
büs kaldırmamışlar.
Ayhan Yüdızel ile birhkte Bahkesir'e gidecek di-
ğer yolculan Bursa arabasına bindirmişler. Bur-
sa'da ise bir aktarma falan yapılmamış. Herkes
yeniden para verip başka bir otobüsle ve gecike-
rek Balıkesir'e gitmiş.
Beterin de beteri var.
Ömeğin; tstanbullu okurumuz Krymet Tırişog-
lu'nun uzun bayram tatüi için günler önceden al-
dığı bilete rağmen otobüsün hiç ortada olmaması.
Neden diye sorduğunuzda "Uçaklar bile iptal
oloyor, fazla yolca olmadıgı zaman iki uçak bir-
leştiriliyor. Otobiisler neden iptal olmasın" gibi
bir yanıt alabiliyorsunuz.
tstanbullu okurumuz Gökhan Dedeoğlu ise
mektubunda Asya-Tur adlı seyahat acentesiyle
çıktığı Avrupa turunda "vaat edilenlerle"
"gerçekler" arasındaki farkı sıralıyor. Üstelik
mektuptan anlayabildiğim kadanyla Dedeoğlu
daha önce de aynı fırmayla çeşitli turlara çıkmış
ve memnun da kalmış. Eğer aksaklık bir kereye
mahsussa, firma sahibinin müşteriden özür di-
leyerek bu aksaklığı kısmen de olsa telafi yolu-
na gitmesi ve daha sonraki seyahatleri için yine
Asya Tur'a gelmesini sağlaması gerekmez mi?
Ama öyle olmamış.
Okurumuz sorumlu bir tüketici olarak seya-
hatten döndükten sonra Asya Tur'a mektup ya-
zarak otobüsle 15 günlük Nice-Venedik turun-
da aksayan noktalan bildirdiğj halde tatmin edici
bir yanıt alamamış.
Okurumuzun haklı olarak dile getirdiği aksak-
lıklar şu noktalarda toplanıyor:
• tlanlarda vaat edilen
Mitsnbishi marka "liiks
maraton", buzdolaplı,
kahve makineli ve tuva-
letli otobüs yerine, kol-
tuk aralan oldukça dar
bir Mercedes 302 ile se-
yahat etmek zorunda
kalınması.
• Otobüste yer tespiti
için yapılan çekilişte
Gökhan Dedeogln ve
eşine yer kalmadığı için
otobüs personeline ay-
rılması gereken en arka
sırada oturmak zorunda
bırakümalan. Bu neden-
le armağan olarak dağı-
tüançantalar ilk sıradan
başlanarak dağıtüdığı
için, vaat edilen çanta-
nın da verilmemiş olma-
sı.
• Gezi boyunca her sabah hareket saatinin 30-40
dakika geciktnesi.
• Gezinin Fransa sınınna gelindiğinde rehberin
Fransa vizesi bulunmadığı için uzun süre Fran-
sa sımnnda bekletilme. Bu arada yardımcı şo-
föriin de vizesinin olmadığımn anlaşılması. Sı-
nırda uzayan bekieme sırasında Fransızca bilen
bir yolcunun neden bekletildiklerini öğrenmeye
çalışması sonucu durumun yolculara anlatılma-
sı ve sonuçta rehber ve yardımcı şoför sımrda bı-
raJalarak çok gecikmeli Fransa'ya girilmesi,
Fransızca bilen yolcunun yardımıyla gidüecek
otelin aranmasına rağmen uzun süre bulunama-
ması. Sonunda bir taksi çevrilerek taksinin reh-
berliğinde otele vanlması.
Okurumuzun ilettiği bu konular hakkuıda As-
ya Tur'un sahibi tbrahim Bezci ile görüştük. Her
soruya verilecek bir yanıtı vardı. Mitsubishl ye-
rine Mercedes otobüs için "Ne yapalım, cahştı-
ğımız firma bue başka bir otobüs yoUamışsa suç
bizim mi" dedi. Çantalan sorduk, "Avrupa'ya
rura çıkan, bir cantayı almış-almamjş çok ma
önemii" dedi. Rehberi sorduk, "O tura asü ÇH
kacak rehberin bir yakmı öldü, oımn içia yeriac
başkası gitti" dedi. Ardından da, "Sea haagi a-
fatla bunlan sornyorsnn, avnkat mısın, sava
mısın" diyerek bizi tersledi.
Daha sonra tstanbul Turizm Bölge Mndnri
Yalçın Mamnk ve TÜRSAB Başkam Bahattia
Yücel'e okurumuzun mektubunu faksla gectik.
Asya Tur hakkında soruşturma açıldığııu, firma-
ya 'nyan' cezası verildiğini, tekran halinde fir-
manın kapatüması yduna gidilebileceğini öğren-
dik.
Bu arada Gökhan Dedeoğln, hakkım adli ma-
kamlar önünde aramaya kararlı görünüyor ve
Asya Tur aleyhine dava açmaya hazırlanıyor.
bir ev çıktı. Bu nedenle yardımı-
nızı rica ediyorum. (Avnkat
BERRİN DİRİCAN - İSTAN-
BUL)
T U K E T I C I N I N S E S I
• Desenleri solan nevresim
Birkaç ay önce LÎNDA nevre-
sin takımı almıştım. Diğer takım-
lardan daha pahalı olmasına rağ-
men desen ve model olarak de-
ğişik bir havası var diye tercih et-
miştim. Ancak kullanmaya baş-
ladıktan sonra önce yastık yüz-
lerindeki desenler yavaş yavaş si-
linmeye başladı, derken nevresim
ve çarşafta da aynı sUinmeler ol-
du. Ambalajın üzerindeki telefo-
na güvenerek durumu firmaya
bildirmek istedim, ama karşıma
LÎNDA fırmasınm tiretim müdüru Sibel Türel'e olayı
aktardığımızda defolu nevresim geri alınıp okurumuza
yenisi verildi. Bu arada Sibel Tûrel, böyle bir olayla ilk kez
karşılaştıklannı ve üretimdeki bu hatanın nereden
kaynaklandığım hemen araştıracaklannı bildirdi.
• Giysiyi birinci elden almak
26 temmuz günü Bağdat Caddesi'ndeki Premier Yıldız mağa-
zasından indirimli fıyatı 115 bin lira olan Titiz firmasına ait bir
bluz aldım. Üstelik yanunda bulunan arkadaşımın da almasına ne-
den oldum. 28 temmuzda rastlantısal olarak girdiğim Osmanbey
1
deki Titiz mağazasında aynı bluzun 75 bin liraya satıldığım gör-
düm. Durumu Premier mağazasına aktardığmıda çok ilgi göster-
diler. Kendilerinin Titiz'le birlikte indirime girdiklerini, hatta fi-
yatlann Titiz tarafından faksla kendilerine geçüdiğini söylediler.
Hemen Titiz'e telefon ederek durumu sordular. Sonra da bana Ti-
tiz'in o gün ikinci bir indirime girdiğini, dolayısıyla yapılacak bir
şey bulunmadığım belirttüer. Oysa ben Titiz'deki etiketlere baktı-
ğımda ikinci kez fiyat indirimi yapılmadığını gayet iyi hatırlıyo-
rum. Böylece ben ve arkadaşım 40'ar bin lira karşılığında giysileri
ilk elden satm almarun yararı ve araştırma yapmadan alışveriş ya-
pıhnaması gerektiğini öğrenmiş olduk. ASUMAN DEMİRCİ-
ISTANBUL
• Larousse'un eksik ciltlerini anyorum
Büyük Larousse ansiklopedi-
sini haftalık fasiküller halinde
alarak biriktirdim. Sayüar ta-
mamlamp da sıra bunlan ciltle-
meye gelince eksik ciltler ve fa-
siküller bulunduğunu fark ettim.
Bunlan aldığım bayiye ve başka
bayilere giderek eksikleri lamam-
lamaya çalıştım. Fakat hiçbiri
bana tümünü tamamlayacağım
garantisi vermedi. Eksikleri na-
sıl sağlayabilirim? (tLKNUR
• SÖNMEZ - İZMİR)
Eski cilt ve fasikullerinden bulabıldiklerınizı tzmir'de alın.
Geri kalanları da Gelişim Yaymtan Btiyükdere Caddesi
APA Ofset arkası Levenı-îstanbul adresinden ödemeli
olarak isteyin. tstanbul'a zaman zaman gelenlerdenseniz,
Cağaloğlu'nda Klodfarer Caddesi Oğuz Işham no 25'teki
satış mağazasına gidın ve eksiklerinizi satm alın.
U B E T I C I Y E T E Ş E K K U R
• ECA ve ÎPRAGAZ'a teşekkür
Henüz bir ay kadar önce tak-
tırdığım ECA dedantörün gaz
sızdırdığı, evime tüpgaz getiren
İpragaz'ın Tunalı Hilmi Şube-
si'ndeki eleman tarafından ba-
na söylendiğinde inanamadım.
Çünkü dedantörleri genellikle
2-5 yü gibi sürelerde kullanıyor-
dum. ECA Ankara Bölge Müdürlüğü'ne durumu ilettiğimde, gaz
sızdırdığı söylenen dedantörün derhal iadesini sağladılar. Kendi-
lerine sizin sütununuz aracıhğıyla yeniden teşekkür ediyorum. Bu
olay ilginç bir gelişmeyi de beraberinde getirdi. Ben yeni dedan-
tör için 38 bin lira ödemiştim. ECA bayisi (Isı Ticaret - Ulus) bun-
lann en çok 9 bin liraya satıldığım söyledi. Pekiyi ya benim öde-
diğim onca para ne olacaktı? ECA bayisi bana yeni bir dedantör
verdi, bunu tpragaz bayisine geri vererek ödediğim 38 bin lirayı
alabilecektim. tpragaz bayii "saülan mal geri alınmaz" dediyse
de tpragaz Ankara Bölge Müdürlüğü yetkilisinin olumlu yaklaşı-
mıyla para tümüyle bana geri verildi. Sayın Meral Tamer, serbest
piyasa ekonomisinden bizim anladığımız, herhalde 5 bin liralık
bir malırı kimileri tarafından 35-40 bin liraya satılabileceği. Ko-
nu güvenlik olunca da insanlar zorunlu olarak bunu o anda satın
alıyorlar. tyi niyetli şirket yetkilileri de olmasa, bizler maliyeti dü-
şük şeyler için bir dolu para ödeyip duruyoruz. (FAHİRE AKPI-
NAR - ANKARA)
BİR BAŞARI
ÖYKÜSÜ
Kabahat
işitme
cihazında
Bedeli çalıştığım bankanın
sağlık kuruluşu tarafından
ödenen UNTTRON S-H mar-
ka gözlük tipi kemik kollu
işitme cihazını 22.4.1988 ta-
rihinde 538 bin 200 liraya al-
dım. Ancak cihaz ilk günden
beri işitmemi arttıracak fay-
dayı sağlamadı. Aldığım fir-
maya geri göturdüğümde yet-
kili bayan, anzanın cihazda
değil, gözlüğümde olduğunu,
gözlüğümün çerçevesi çok ge-
niş olduğu için işitme ünitesi-
nin kulağımın arkasma ve ke-
miğe tam olarak oturmadığı-
nı ve bu yüzden yeterli işitme-
nin sağlanamadığını belirte-
rek gözlüğümün daraltüması-
m salık verdi.
Bu açıklamaya güvenerek
gözlükçüye gittim. Gözlü-
ğüm, kulağımın arkasım 2
gün içinde yara yapacak ölçü-
de daraltıldığı halde yine du-
rum değişmedi.
Cihazı aldığım yere ikinci
kez gittiğimde aynı bayan gö-
revli bu kez kulağıma kaba-
hat buldu. Bu tip cihazın be-
nim işitme sistemime uygun
ohnadığmı ileri süTerek "Baş-
ka tür cihaz kullanmanız
gerek" diyerek kestirip attı.
Aynı cihazı satan bir başka
firmaya, Menekşe sokaktaki
Hergiin Ticaret'e giderek du-
rumumu anlattım. Orada be-
nimle çok ilgilendiler. Ahmet
Tatarağası adlı bey, "Cihazı-
nız bozuk. Bunu hiç açmadan
Kanada'ya göndereceğim.
20-25 güne kadar geri gelir"
dedi. 8 haziran günü verdiğim
cihazun 6 ağustos günü geldi.
Cihazı kulağıma taktığım
andan itibaren işitmem nor-
malleşti. Yani hata ne gözlük-
te ne de benim kulağımdaydı.
Durumu tespit ettikten sonra
borcumun miktanm sorduro.
Ahmet Tatarağası, "Borcn-
nnz yok, aksine biz öziir di-
leriz. 20-25 gün demiştik. Si-
zi 2 ay beklettik" dedi. Eve
geldiğimde ise cihazın, ona-
nm için firmaya tesUm etti-
ğim cihaz olmadığını, bana
yepyeni bir işitme cibazuun
gönderildigini hayret ve se-
vinçle gördüm.
Bu çok güzel davranışın,
hangi konuda oiursa olyın, ti-
caretle uğraşanlara örnek ol-
masını diliyorum. Sadece ay-
nı marka cihazı sattıklan için
sorunu ve sorumluluğu seve
seve üstlenen Hergiin Tica-
ret'e teşekkür ediyorum.
Ö. AYKUT BÖLEN
YENİŞEHtR-ANKARA