Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 14 AĞUSTOS 1990
Türkiye-niıı Gerçek Eksiği...
Ulkemiz sürekli bir biçimde dışlanıyor. Son yılların tum dışa açılma
ve dışanda tanıtma girişimlerine karşın neden ülkemiz dışarıda itilip
kakılan bir konumda bulunuyor; neden içeride, geleceğe umutla
bakan, geleceğiyie ilgili yapıcı, olumlu ve çevren (ufuk) açıcı
girişimlerde bulunamıyor? Turkiye halkı neden dünyadaki gelişmeleri
de kendi sorunlarını da tartışamıyor, çozumler uretemiyor?
Prof.Dr. YAKUP KEPENEK ODTÜ Öğretim Üyesi
Gun geçmıyor kı, Avrupa ve ABD basmında ul-
kemızle ılgılı bır >orum yayımlanmasın Turkiye1
nın, "kımlık bunahmı" yaşadığından Ermenı >a da
Kurt sorununa, ınsan haklarından Kıbns'a uzanan
bır dıa konuda Tıirkıye gündemde tutuluyor, tar-
tışılıyor Ancak bu tartışmalar ya genel anlamda
olumsuzluklarla yuklu oluyor ya da yenı olumsuz-
luklann kapılarını açan bır özellık göstenyor
Başka bır >ön Türkıye, özellıkle son bır yıl ıçın-
de dünyada, daha doğrusu Avrupa'da orta>a çıkan
hızlı değışımden, toplurasal \e sıjasal gelışmeler
den uzak tutuluyor, dunyadakı oluşumların dışına
duşuyor Gerçekte, sözu edılen bu ıkı sureç bırlıkte
ışlıyor, bırbınnı tamamlıyor Turkıye'nın konumu-
nun tartışılmasıyla dunyadakı belırleyıcı gelışme-
lenn dışında kalması, bagımlı olgular bıçımınde gö-
rulüyor Bu nedenle, Turkiye gerçeğırun bu ıkılı duz-
lemde ırdelenmesı gerekıvor
Değişen giıç odakları
Dunyadakı gelışmeler, toplumsal guç odakları-
nın hızla değışımı yonunde oluyor Doğu Avrupa
ve SSCB'de görulen demokratıkleşme surecı, özun-
de sıyasal gücun kavnağıyla doğrudan ılışkılıdır De-
ğışım, sıyasal gucun kaynağımn halkın ıstencı ol-
ması yönundedır Bu sureç, kaçınılmaz olarak, bı-
reysel özgürluklerın genışlemesı, devlet aygıtlannın
demokratıkleşmesı ve daha da önemlısı, sılahsızJan-
ma ve barışa gıden yolların açılması sonucunu ve-
rıyor. Sılaha dayalı guç kavramı gıderek zayıflıyor,
etkısını hızla yıtırıyor Demokratıkleşme ıle bırlık-
te sılaha dayalı gucun zayıflaması, >enı guç odak-
lannı öne çıkanyor Uluslar, sılah gucune değıl, eko-
nomık guce yönelıyor Bu noktayı özellıkle vurgu-
lamak gerekıyor
Ekonomık guç, yalnızca, daha çok ve daha nıte-
lıklı üretıme dayanmakla kalmıyor, teknolojırun hız-
la gehştınlmesı eksenıne otunıyor Beyın gucune da-
yalı üretım olgusu, uluslann gelışmesınde çok da-
ha belırleyıcı bır konuma yukselıyor Ekonomık güç,
teknolojık gelışme ve be>m gucune dayalı nıtelık-
lenvle uluslann bırıncıl amacı oluyor, gunumuze
ve geleceğe damgasını vuruvor Ikmcı Dunya Sa-
vaşı'ndan bu yana bu nıtelıkte ekonomık guce da-
\alı uluslar, örneğın Almanva ve Japonya, guç
odakları olarak öne çıkıyor Tum öbür uluslar da
ekonomık, sıyasal ve toplumsal yapılannı bu doğ
rultuda yenıden bıçımlendırıyor, yenıden yapılan-
ma surecıne gınyor
Ve Turkiye...
Turkı>e, dunyadakı bu yenı gelışmelerın, >enıden
yapılanmalann ucundan, kıyısından bıle tutunarm-
vor, ulkemiz sureklı bır bıçımde dışlanıyor Son yıl-
ların tum dışa açılma ve dışarıda tanıtma gınşım-
lenne karşın neden ulkemiz dışarıda ıtılıp kakılan
bır konumda bulunuyor, neden ıçerıde, geleceğe
umutla bakan, geleceğıvle ılgılı yapıcı, olumlu ve
çevren (ufuk) açıcı gınşımlerde bulunamıvor9
Tur-
kiye halkı neden dunvadakı gelişmeleri de kendı so-
runlarını da tartışmıvor, çozumler uretmı>or1
'
Bu sorunların yanıtı, sıyasal gucun kaynağıyla
doğrudan ılışkılıdır Ülkemızde, sıyasal gucun kav-
nağı, en azından tartışmalıdır
Bılındığı gıbı, 12 Eylul 198O'ı ızleyen uç yıl bo-
yunca, sıvasal guç, devlet ve hukumet yapısı, yal-
nızca sılah gucune davanıyordu Kasım 1983'te ya-
pılan genel seçımlerde, sılah gucune dayananlarca
yapüan kısıtlama ve sınırlamaiar, sıyasal gucun kay-
nağımn halkın ıstencı olmasını engelledı Daha son-
ra yapılan kasım 1987 genel seçımlerınde de devlet
olanaklarının kullanırn bıçımıjle ılgılı tartışmalar
ve eşıtlık ılkesınden uzak olan Seçım Yasası bıhnen
sonucu verdı % 36 dolayında bır oy oranıyla %
66'ya ulaşan TBMM coğunluğu Bu oluşumun, ne
ölçüde halkın ısteklerıne uygun olduğu bır yana,
mart 1989'da yapılan yerel yönetım seçımlennın so-
nuçları da, Ülkemızde, sıyasal gücün dayanağının
halkın ıradesı olmadığının açık kanıtıdır
Sıyasal gücün halkın ıstencıne dayanmaması,
Turkıye'nın en önemlı sorunudur. Bu olgu, ulke-
nın ıç ve dış sorunlarının çozumsüzluğune de kay-
naklık etmektedır Sorunların çözumsuzluğu bu
noktada duğumlenmektedır Sıyasal gucun halk des-
teğınden yoksun oluşu, toplumsal, ekonomık ve sı-
yasal sonuçları>la, vıllardır, sorunların bınkımh bır
bıçımde ağırlaşmasına neden oluvor
Sıyasal gucun halkın ıstencıne davanmamasının
sonuçları, once demokrası alanında yaşanıyor Te-
mel ınsan haklannın çığnendığı, başta sendıkal hak
lar olmak uzere, orgutlenme hak \e ozgurluklerı
uzerınde çağ dışı sınırlamaiar bulunduğu bılımyor
Turkiye, Lluslararası Af Örgutu \e Uluslararası Ça-
lışma Orgutu'nun gundemınden du^muyor Kendı
ınsanının emeğırun karşılığını vermeyen, kendı ın-
sanını ezen, kışılığmı yok eden bır yönetım anlayı-
şının uluslararası duzeyde saygınlık gormesı kuşku-
suz beklenemez Ozgurluklenn yokluğu, Guneydo-
ğu'dan unıversıtelere uzanan tum toplumsal yapı-
larda, bunalıma, uretımsızlığe ve umutsuzluğa kay-
naklık edıvor
yatırımlara aktaramıyor Dövız bolluğundan söz
edılmesıne ve ağır dış borçlanmalara karşın, buyük
uretım projelerı gerçekleştınlemıyor Turkıye'nın
özel buyuk sermayesının, Doğu Avrupa ve SSCB'de
ortaya çıkan yenı olanaklan değerlendırmesı bıle
ulusal bır pohtıka ıle saptanamıyor, yabancı tekel-
ler Turkiye ekonomısını yönlendınyor
Sıyasal gucun halk desteğınden yoksun oluşu, ul-
kenın dış ılışkılerınde de yıkımlara yol açıyor Kendı
ınsanını kuçulten, kendı kurumlarını etkın calıştı-
ramayan \e demokrasıye ışlerhk kazandıramayan
Turkiye, Avrupa Topluluğu'nun kapısından çevrı-
lıvor Yıllardır kayıtsız-koşulsuz teshm olduğu
ABD'nın yenı >aklaşımlan karşısında çaresız ve ço-
zumsuz kalıyor Yenı çözumlerı uretmek bır yana,
tartışmıyor >a da tartışamıyor
Ulkemiz, sıyasal gucu halk desteğınden yoksun
oluşunun çok ağır sıkıntılannı vaşıyor Bır sıyasal
bunalım dönemınden geçıyor Her geçen gun Turkı-
ye'vı olumsuzluğa göturuyor Bu olurasuz gıdışten
bır an önce kunulmak gerekıyor
Çüriıyen, kokuşan durumlar... Kurtulmanın yolu
Özgürluklerın yokluğu sorunların ve çozumlerı-
nın sağlıklı bır bıçımde tanijilmasını engellıyor
Turkiye halkı en yaşamsal sorunlarını tartışamıyor
Dunyanın en buyuk sılahlı guçlerı, ABD \e SSCB
sılahlı kuvvetlennı azaltma programları yapıyor, sı-
lah harcamalarını kısıyor Ülkemızde bırakalım
bunların tartışılması olanağını bır yana, memurla-
rın sendıkal hakları bıle gundeme getırılemıyor,
adaletsız vergı >apısı bıle konuşulamıvor Yıllardır
bır genel af çıkanlarak toplumsal yaraların sanl-
ması sağlanamı>or, hapıshanelerımızı duşuncelerı
nedenıvle hapıs olanlar doldururken, devlet ban-
kalannı dolandıranlar vakalanmıyor, serbestçe do-
laşıyor
Sıyasal gucun kaynağım halktan almaması, sıva-
sal duzevde de behrsızlıklere >ol açıvor Turkı>e-
nın, Cumhurbaşkanı'ndan başla>arak tum sıyasal
kurumları, ne yazık kı, tartışma konusudur Gele-
ceğın sıyasal gelişmeleri kestırılemıvor Gelecek se-
çımlerın hangı vasal çerçevede vapılacağı, ulkenın
bır başkanlık sıstemıne mı göturulduğu öngörule-
mıyor Sıyasal belırsızlık dev letın vapısı ve kurum-
sallaşması ıle ılgılı sorunları gundeme getırı>or Ül-
kemızde, tslam kurallarına dayalı bır kamu vone-
tımı bıçımımn egemen olmasına >önelık özlemler
gelışebılıyor
Sıyasal gucun halk desteğınden yoksunluğu, eko-
nomık sorunlarda da somutlaşıyor Ucuz emek cen-
netı yapılan Turkiye, sermaye kaynaklannı uretken
Ulkemızın bu olumsuz gıdışten kurtulmasının yo-
lu, sıyasal gucun bır an önce halkın ıstemlerı doğ-
rultusunda oluşmasından geçıyor Hak ve özgur-
lukler uzerındekı sınırlamalann kaldırılması. de-
mokrasının ışlerhk kazanması ıçın, tum toplumsal
guçlerın ortak bır bıçımde çaba göstermesı gerekı-
yor
Toplumun, tum demokrasıden yana guçlerının,
basınıyla, unıversıtesıyle, sendıkasıyla, oda \e ba-
ro gıbı meslek orgutlenyle, hıç zaman yıtırmeden,
bır demokrası ıçın dayanışma ve guç bırlığıne yö-
nelmesı gerekıyor
Demokrası ıçın guç bırlığı, çagımızın gehşmele-
nne uygun olarak, temel hak ve özgurluklerden yenı
kurumsal duzenlemelere dek, ortak toplurasal nok-
taları somutlaştırabılır, toplumsal önenlere dönüş-
turebılır Bu tur bır bırlık, bır bunalımdan çıkış
programı çerçevesınde, toplumun, hıçbır ayrım yap-
madan, tum orgutlu bınmlerının katılımıyla ger-
çekleştırılmelıdır Olabıldığınce >aygm ve o ölçüde
katılımcı bır demokrası guçlerı bırlığı, yalnız sıya-
sal vonetımı uyarmakla kalmaz, sıyasal partılerın
de toplumun geleceğıne ılışkın somut ve sağlıklı
önenler gehştırmelenne, dolaylı olarak, katkıda bu-
lunabılır, ulkenın sorunlanna uzlaşmacı bır yakla-
şımla çozumler uretebılır Geçıcı ve bır bunalımdan
çıkış nıtelığınde olması gereken demokrası ıçın güç
bırlığı, yalnızca Turkıye'nın uluslararası saygınlığını
arttırmakla kalmayacak, toplumumuzda da venı-
den umut kapılannı açacaktır
HESAPLAŞMA
BURHAN ARPAD
Dünya Mimarlar
Günü Dolayısıyla:-ll
Mimarlar Odası'ntn 1 Temmuz Dünya Mimarlar Günü dolayı-
sıyla düzenledığı toplantıda ılerı sürulen çoğu goruşlerı paylaş-
mamak elde değıl
Turkıye'de son on beş yılda hızla artan çarpık yapılaşmaların
özellıkle Istanbul'u nasıl da yok etmeye başladığını elle tutulan
örneklerle dıle getıren konuşmacılar heyecanlı VB hüzünluydü-
ler
Geçen hafta bu köşede yayımladığım uzun lıste bıle, hıçbır yo
rum gerekiırmeden her şeyı açıklıyordu
Istanbul korkunç sömürü saldırıları karşısında ezılmekteydı
Istanbul Mimarlar Odası'nın 1 temmuzda Taşkışla'da düzenle-
dığı panelın adı bunu gösterıyordu
"Istanbul'un geleceğı ve gökdelenler"
Doymak bılmez koca koca ağızlar. Istanbul'u hızla yutmaları-
nı sürdürecek, Tanrı'nın en guzel yaratılarından yemyeşıl orman-
lar, güzelım çayırlar, dereler, ırmaklar, doğa dedığımız o erışıl-
mez ve gız dolu bütün kıyılar, yutulmak ıçın sıra beklıyor
1
Koca-
man ağızlı doymazlar yasaları ve ımar planlarını zorlama, uygu-
lamalan çarpıtmak ıçın bınbır oyuna başvuruyortar Bır örnek
Gökdelenlere aynlmış Taksım-Mecıdıyeköy-Zıncırlıkuyu, Maslak
Buyükdere Caddesı şehır planında en çok altı kat yükseklığe göre
planlanmıştır Altyapılan (Suyu, kanalızasyonlan, elektnklerı) buna
göredır Böyledır amma, yasaları her zaman şurasından bura-
sından delenler ıçın yasa, plan ve benzerı bağlayıcı önlemler
vız gelıri Gökdelen otelın 72 katının, yanı en azından yuz met-
reyı aşkın dev yapının bınlerce ınsanın butun altyapı gereksın-
melerı 6 kat ıçın yapılmış cılız boruları zorlayacak ve kısa süre-
de gereksınmelerı karşılayamayacak,elektrıklerkesılecek,sular
akmayacak asansorlerdekıler on beşıncı katta tutuklu kalacak-
tır Sorunun en uzucu, en utandırıcı yanı, bunun boyle olacağı-
nı sızden ve benden daha lyı bılen teknık yetkılıler vardır Vardır
ama gözu kör olası vurgun ve çıkar da vardır
Yüksek Mımar Oktay Ekıncı'nın Dunya Mimarlar Gunu Pane-
lı'nde yaptığı konuşma ılgınç olduğu kadar utandırıcı, kımı Istan-
bul gerçeklerını dıle getırdı
"Insan, şımdıkı ve gelecek nesıllerın çevresını korumak ve ge-
lıştırmek ıçın kutsal bır sorumluluk taşımaktadır Bu sebeple ırk
ayrımı, sömürgecilık ve dığer ezıyet çeşıtlerını, yabancı tahak-
kümünü destekleyen ve devamlı kılan polrtıkalar yasaktır ve kal-
dırılmalıdır"
1) Gökdelenler bır uluslararası "sömürgecılık" ve "yabancı
tahakkümu" ürûnlendır Bu nedenle, demokrasıye ve ulusal ba-
gımsızlığa ındınlen darbelenn sımgelerıdır
2) Dunya Çevre Deklerasyonu uyarınca, bunlara karşı çıkmak,
ınsanlığın esenhğı ıçın zorunlu bır uluslararası gorevdır 1 tem-
muz, bu görevın ve savaşımın 'kutlandığı" gundür
3) Ülkemızdekı bu yenı tehlıkeyı daha fazla guçlenmeden on-
lemek ve başta Istanbul olmak üzere, kentlerımızı
"sömurgecılıkten" ve onun "goklerı delen kazıklarından" koru-
mak ıçın,
— Gökdelenlerın ardındakı spekulatıf ılışkılerı açığa çıkarmak
ve üzerıne gıtmek,
— Imar Yasası'na koşut olarak Turızmı Teşvık Yasası'nda da
yapılmak ıstenen değışıklıklerı önlemek ve bu yasaları bılıme ve
toplum yararına uygun demokratık hukuk duzenlemelerı halıne
getırmek ıçın, en genış ve en guçlu toplumsal muhalefetı baş-
latmak zorundayız
Bu, hem ulusal, hem de "evrensel" bır gorevdır
Turk basını bu olayları çok olumlu kabul ettı, sağduyudan ve
toplumdan yana davranışla bılımı ve ulke yararını destekledı Şu
ya bu görüşten yana polıtıka çevrelerı bıle daha yan tutmaz gö-
rünümü vermek zorunluluğunu duydular Bazıları ıse Osmanlı
Imparatorluğu'nun gümburtülu çöküşünu yaşamış son mımar-
lık örneklerını yok bılıp kalemlerını betoncu cıkarcıların buyru-
ğuna verdıler Sayıları bır ıkıyı gecmıyor olsa da kutsal kalemın
onuru açısından uzucu1
Başkanlık ve Tarafsızlık
Hukuk, bir ulusun yaşayan hak anlayışıdır. Anayasalar ve
yasalar bu hak anlayışına uygun olmalıdır. Bu nedenle,
Cumhurbaşkam'nın yasalan hiçe sayarak tarafsızlıktan
ayrılması karşısında yeni duzenlemelere gitmek ve yaptırımlar
getirmek, gunumuzun en onemli hukuk ve adalet sorunu
olarak karşımıza çıkmıştır.
M. İSKENDER ÖZTURANLI Hukukçu
Artık açıkça anlaşılmıştır kı yasalarımıza
gore "tarafsız olması, ulusal bırlığı koruma-
Si, seçıldığı andan ıtıbaren partısı ıle ılışığının
kesılmesı" gereken Cumhurbaşkanı, tarafsız
olmadığı gıbı, ulus bırlığım konıyabılecek ko-
numda da değıldır Sıyasal bır partıyı destek-
lemekte, o partıye yardımcı olacağını korku-
suzca açıklamaktadır
20 Mayıs 1990 gunu ANAP'm kuruluş yıl-
dönümu nedenıvle Köşk'te kabul buyurduğu
partı yöneücüen karşısında şunları soylemış-
tır "Tarafcızız'dıye Hkırlenmızı değıştıreme-
yız. ANAP'ı kurarken fıkırlenmız neyse, şımdı
de aynı fikırlere sahıbız 1987 seçımlerını si-
zın lıdennız olarak yaptığıma göre yenı bır se-
çım yapılıncaya kadar sızınle bıraz daha ya-
kından ılgılenmek lazım Bu, aynı zamanda
benım borcumdur"
Gözdağı veriş...
Tarafsızlığırun bir "devlet tarafsızlığı" ol-
duğunu da belırten Turgut özal'ın böylesıne
bır davranış ıçıne düşmesı, ülkemiz ıçın çok
büyuk bır talıhsızhktır Çünku cumhurbaş-
kanlannın görevı, yalnız ıçınden çıktıklan par-
tıyı görup gözetmek değıl, tum partılere eşıt
olarak yaklasmak ve tum ulusun bırlığım ko-
rumaktır Cumhurbaşkanlan, ulkenın gönen-
lık ve mutluluğu yolunda çaba harcamak, par-
tıler arasında uyum sağlamak ıçın seçılırler
Gönenlık ve uyumu bozmak ıçın değıl Cum-
hurbaşkam'nın mılitan bir partili gibi da\ ran-
ması, yasalara aykırı olduğu gıbı anayasanın
benımsedığı parlamenter demokrasiye de ay-
kırıdır
624 ve 625 sa>ılı kararnamelerın Anavasa
Mahkemesı'nce esastan ıncelemeye alınması
uzenne "Bunlann değıştırılmesıne, yanlış yo-
rumlanmasına hıçbır surette ımkân vermeye-
ceklennı, bu konuda kararlı olduklanru cumle
âleme ılan eden" Turgut özal, Anavasa Mah-
kemesı'ru etkılemeye çalıştığı gıbı, partı ıçm-
de kendısıne karşın genel başkanlık ^avaşımına
gırenlere de gözdağı vermek suretıyle taraf-
sız olamayacağım "cumle âlem"e ılan etmek-
tedır "Bızım karşımıza çıkanlann hepsi teş-
kilattan epejce esaslı bir sopa yerler ve hıçbir
yere gıdemezler. Eger bir yere gelmek isti>or-
san benımle zıtlaşarak gelmek kadar aptallık
yoktur. Bize karşı tavır koyanlar AN \P için-
de duramazlar."
Anayasayı ellı kez okuduğunu, Turk hukuk-
çularının ana>asa>ı bılmedıklerını, Turk ga-
zetecılerının anayasayı anlamadıklannı dur
madan yınelemesıne karşın, ne yazık kı Tur-
gut özal, ana>asada yazılı tarafsızlığın ne ol-
duğunu bugune değın anla>abılmış değıldır
Kışı olarak başka, cumhurbaşkanı olarak baş-
ka turlu davranmak hakkına sahıp olduğunu
sanmaktadır Dev letın en ust Katını "4NAP
oylanyla ısgal eden" özal, torunlarıyla sak-
lambaç oynar gıbı devletı yonetmeye çalışmak-
tadır "Kuçük Turgut" esprılenyle devlet ışle-
rını >urutmektedır Oysa devlet yönetımı her
şeyden önce ağırbaşlılığı gerektıren bır uğraş-
tır Bu nedenle de yurttaşlanmızın çoğu özal'a
alışamamışlardır
Anayasanın açık yargılan
Cumhurbaşkanının tarafsızlığı konusunda
anayasada açık yargılar vardır örneğın ana-
yasamızın 11 maddesıne göre, "Anayasa hu-
kümlen, yasama, yurütme ve yargı organia-
rım ıdare makamlannı ve dığer kuruluş ve kı-
şılerı bağlayan temel hukuk kurallarıdır" Bu
nedenle cumhurbaşkaru, kendısını kımı zaman
kışı, kımı zaman da devlet başkanı olarak gör-
se bıle, anavasaya bağlılıktan kurtularnaz
Anayasa, devlet organlarını olduğu gıbı, kı
şılerı de baglayan ustun kurallar demetıdır
Anayasanın 101 maddesınde cumhurbaş-
karuaın "Seçıldığı andan ıtıbaren partısı ıle ılı-
şığının kesıleceğı" vazılıdır 103 maddede ıse
"aldığı görevı tarafsızlıkla yenne getıreceğıne
ant ıçeceğı" yargısı yer almıştır 105 madde,
"sorumluluk ve sorumsuzluk halı"nden söz et-
mektedır Bu maddeye göre başbakan ve ılgı-
lı bakanla bırlıkte ımzaladığı uçlu kararname-
lerden, "Başbakan ve ılgılı bakan sorumludur"
Kendı başına ımzaladığı kararlar ve emırler
aleyhme "Anayasa Mahkemesı'ne ve ötekı var-
gı organlarına başvurulamaz" Yalnız vatana
ıhanetten öturu "Türkıye Buyuk Mıllet Mec-
lısı uye tam sayısının en az uçte bınnın teklıfı
uzenne, üye tam sayısının en az dörtte uçu-
nun vereceğı kararla suçlandınlır"
Görüluyor kı uçlu kararnamelerden cum-
hurbaşkanı sorumlu değıldır Ama ortada yıne
de sorumlu kışıler vardır Tek başına ımzala-
dığı karar ve emırler hakkında ıse dava açıla-
maz Bu durum karşısında kararname, karar
ve emırler dışındakı eylem ve davranışlar na-
sıl değerlendınlecektır'' Anayasada bır boşluk
yok mudur9
Bu boşluk hukukun genel kural-
larıyla doldurulamaz mı9
Bu konuda duşuncelerını açıklayanlar ara-
sında, ortada ancak bır "vıcdan sommlulu
ğu"ndan söz edenler olduğu gıbı, bunun ak
sını ılerı surenler ve bır "ceza sorumluluğu"
nu savunanlar da vardır (Prof Çelık) Azın-
lığa duşmuş sıyasal bır ıktıdarın desteğı ıle
devletın başına getırılen bır polıtıkacı, anaya-
sa) ı ve yasaları hıçe sa>arak devlet yonetımı-
ne tek başına egemen olmak ıster \e neredev
se sultanlığını ılan edecek duruma gelırse, hu-
kukun ustunluğunu dılınden duşurmedığı hal
de hukuku viğneyer°k hemen hemen her gun
televız>on ekranından kurduğu partının pro-
pagandasını vaparsa, bunun karşısında elımız
kolumuz bağlı mı duracağız9
Anavasanın açık
buyruğuna karşın, Anayasa Mahkemesı'nın
kararlarına karışma cesaretını kendınde bu-
lursa, böyle bır durum karşısında suskun mu
kalacağız
9
Bu davranışlar anayasa suçu sayıl-
maz mı'' Bunun bır yaptırımı bulunamaz mı
9
1924 Anayasası'nın hazırlanması srasında
konu gundeme getırılmış, o günlerde Turkiye
Cumhunvetı'nın başında savaşlardan ve zafer
lerden gelen buyuk bır komutan bulunması-
na karşın, Meclıs konuşmalannda cumhurbaş
kanının yasalara aykırı davranması halınde so-
rumlu olacağı sonucuna vanlmıştır Sorum-
luluk ve sorumsuzluk konusunda sorulan bır
soru üzerıne Anavasa Encümenı Sözcusu Ce-
lal Nun Bey şunları sövlemıştır "Cumhurbaş-
kanı, ana>asaya ve yasalara uygun davrana-
cağına ant ıçmıştır Artık bu gıbı yasalara u>-
madığı takdırde "Hıyanet'ı Vatanıye" suçunu
ışlemış olur O takdırde sorumludur"
Bılındığı gıbı ceza hukukunda benzetme ve
örnekseme yoktur Ama ne var kı cumhurı-
yetın ılk anajwası yapılırken söylenen sozler
—aynca bu sözler Anayasa Encümenı adına
söylenmışse— uygulamada çok buyuk bır de-
ğer tajır Anav-asalann yonımunda Meclıs ko-
nuşmalarından da y^rarlanılacağı onemli bır
hukuk kuralıdır.
Cumhurbaşkanının uçlu kararnamelerden
sorumlu olmayacağı >olundakı anayasa yar-
gısı, parlamenter demokrasının bır gereğıdır
Tek başına aldığı karar ve emırler ıçın de ay-
nı şey söylenebıhr Ama ne kararname, ne emır
ne de bır karara dayanmayan, başınabuyruk
davranışlar ıçın de aynı şey duşunulebılır mı''
Anayasa yapımcısı, bır cumhurbaşkanının
andını çığneyerek, tarafsızlığını bozabıleceğım
hıçbır zaman duşunmemış, duşunememıştır
Bu nedenle de anavasaya sorumsuzluk ılkesı
getırılmıştır Ancak anayasanın yalnız sozu-
ne değıl, ozune de davanılarak yapılacak bır
yorumlama, daha gerçekçı ve daha tutarlı sa-
yümalıdır Çunku bır yetkının bulunduğu ver
de, sorumluluk da vardır Ayrıca "salt
sorumsuzluk" dıye bır kavram duşunulemez
Salt sözcuğu bundan yuz yıl önce sıyaset dun
yasından kovulmuştur
Ne \ar kı 1982 Anavasası yapılırken,
1924'tekı gıbı bır tartışma yapılmamış \e ko-
nu boşlukta kalmıştır Cumhurbaşkanı hak
kında soruşturma ve kovuşturma mekanızma
sını çalıştırmak da çok guç olduğu ıçın, orta-
\a değışık \orumlar çıkmaktadır
Sonuç
Ama unutulmasın kı cumhurbaşkanlan da
hepımız gıbı bır ınsan ve vatandaştır Cum-
hurbaşkanlarının anayasaya bağlı ve savgılı ol-
mayacağına ılışkın bır yasa maddesı de yok-
tur Bovle bır madde, demokrasıve olduğu ka-
dar, hukuk devletı ve eşıtlık ılkesıne de avkırı
duşer
Konu tartışılmahdır Hangı duşunceden va
na olursak olalım, ılk anayasa değışıklığınde
bu konuya da açıklık getırılmesı gereklıdır
Hukuk, bır ulusun yaşayan hak anlayışıdır
Anavasalar \e \asalar bu hak anlayışına uy-
gun olmalıdır Bu nedenle Cumhurbaşkanı-
nın vasaları hıçe savarak tarafsızlıktan ayrıl-
ması karşısında yenı duzenlemelere gıtmek ve
yaptırımlar getırmek, gunumuzun en onemli
hukuk \e adalet ^orunu olarak karşımıza çık-
mıştır
UNİVERSİTEYE GİREMEYENLER, ÜZÜLMEYİN,
İNGİLTERE'DE İNGİLİZCE ÖĞRENİN
WESSEX ACADEMY (School of Englısh, Bournemouth
England) Turkiye Temsılcılığı sıze en olumlu
olanaklardan bırısını sunuyor
Haftda 101 pound* dan ıtıbaren butun yıl boyunca Temel
Kurslar (sekızer hafta), Kısa Temel Kurslar (dorder hafta)
aynca (16-24 hafta) Cambrıdge Fırst Ceftıfıcate ve Profıcıency
Certıficate Kurslan
* 101 pound a haftada 17 ders saat Irvgılızce Aıle yanında konaklama
kahvaltı ve akşam yemeğı dahıl olup cumartesı ve pazar hafıf ö§le
yemeğı de verılmektedır
TEL (01) 332 33 32 (24 saat), FAX (01) 332 08 27 broşjr ısteyınız
SATILIK OTO
Sahıbınden 1986 model Ford 1 6 90 000 km de
23 000 000 TL
Tel:337 49 63
İLAN DUYURUSU
ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ'NCE
1 — Adana kent ıcı ve yakın cevre ulaşım etudu ve toplu tasım fızıbılıte etudu yaptırılması ışı yerlı ve
yabancı fırmalar arasında teklıf alma suretıyle pazarlık usulu ıle ıhale edılecektır
2 — Bu ıse aıt pazarlık usulu teklıf sartnamesı, teknık sartname ve sozlesme taslağını ıçeren ıhale
dosyası 500000O— TL'sı karşılığı Adana Buyuksehır Beledıyesı nden temın edılebılır
3 — Sartnamede yapılan değısıklık nedenı ıle bu konuda 30071990 tarıhınde yapılan ılk ılan geçersız
olup daha once dosya alanların tekrar dosya almasma gerek olmayıp sartname değışıklığını, ellerındekı
şartnameye yazabılırler
4 — Ihale dosyasına uygun olarak hazırlanacak teklıfler en geç 03091990 gunu saat 1600'ya kadar
bu ış ıcın kurulmuş olan Ihale Komısyonu Başkanlığı'na verılmek uzere Adana Buyuksehır Beledıyesı
Yazı Işlerı Mudurluğu'ne teslım edılecektır
ANNOUNCEMENT FROM
ADANA GREATER CITY MUNICIPALITY
1 — Adana Intercıty and Near Surroundıns Transportatıon and Mass Transportatıon Fessıbılıty Study
vvıll be commıssıoned by bıd prıce bargaınıng tender open to local and foreıgn fırms
2 — The Tender documents fıle ıncludıng bıg specıfıcatıos technıcal specıfıcatıons and draft contract
for thıs project can be obtaıned from Adana Greater Cıty Munıcıpalıty for 5000000 TL
3 — The fırst announcement on thıs subject dated June 301990 ıs ınvalıdated because of alteratıons
made ın the specıfıcatıons Those who have already obtaıned the tender documents fıle do not have
to buy ıt agaın Instead, they may add the alteratıons to theır exıstıng specıfıcatıons
4 — The bıds prepared accordıng to the tender specıfıcatıons vvıll be submıtted to Adana Greater
Cıty Corrospondence Department to be delıvered to the Tender Commıssıon at the latest by 4 PM on
September 31990
Basın Ç 3101
VVellcome
Wellcome llaç Urunten Ltd Şti.
EXECUTIVE SECRETARY
We offer an opportunity for an
initiativerich position
vvith attractive conditions.
Excellent command of English
effıcıent typing and systematic filing
knovvledgeare required.
Experience in secreterial post and use of
vvord-processors will be preferred.
Please send a precıse handvvritten C.V. in
English vvith a recent photograph
until 20August 1990 to
PK 467 80224 Şişli
or call 175 50 06
All applıcations vvill be kept confidential.
KAMUOYUNA
Savaş kışkırtmaları ile Turkiye'nin
Ortadoğu'da 'Mayın tarlasma surülür
gibi kullanılmasına hayır!'
Kamuoyunu Turkiye ve Irak'ı karşı
karşıya getirecek oyunlara karşı duyarlı
olmaya çağırıyoruz.
ARKADAŞ GAZETESİ ERGANİ
Değerli çahşma arkadaşımız
Oğr.Gor.
ÖZCA> ALTABAINın
annesı
SABIHA ALTABAN'
kaybetmenın uzuntusu ıçındeyız.
Aılesıne ve tüm yakınlanna başsağhğı
dılerız
ODTÜ MİMARLIK FAKÜLTESt
NİKAHLANDIK
Tum dost ve sevenlerımıze duyururuz
ŞERMİN-ALTAN
10 AGUSTOS 1990 AFYON
Çağdaş Türk Dili'nin
ANADİLİ ÖĞRETİMİ YABANCI DİLLE ÖĞRETİM
Ozel sayısı çıktı
Ağustos/Eylul 1990
Yazılarıyla, Emın Ozdemır, Beşır Göğuş, Bülent Sankur,
Omer Demırcan, Ruştü Ergun, Orhan Ozdemır Ahmet
Kocaman, llber Ortaylı, Kâmıle Imer Necdet Uğur
Tahsın Yucel, Ayselı Usluata, Osman Senemoglu,
Omer Kulelı, Alı Demır, Muzaffer Uyguner, Cemal
Mıhçıoğlu, Şınası Alper, Burhan Gunel, Semra Harut,
Sezaı Arusoğlu, Demırtaş Ceyhun ıle Turkân Saylan'a
sorduk yamtladılar •
Ankara Kecıören'de
SATILIK LÜKS DAİRE
127 m , balkonlu, manzarah,
kalorıferlı, yalıtımlı, yenı daıre 110 000 000 TL
4nk. Tel. 358 36 26
bt. Tel.: 353 17 12 - 165 36 43
İsi. Tel.- 149 73 13
SIRVICET A N I T I M
DANIŞMANUK
ıçın
KOOROtaATÖMfld
131 48 94
Turkıye'nın en guzel
duğun salonlan
NİŞANTAŞI
1 RESTAURANT
Düğün Salonlan
150 kışı ıçn
Yemekk 1 785 000
Yemeklı mezeh 2 17o 000
Rez 147 62 39 -147 74 40
• Saionkmrmz khmalıd\r •
TURSEM İN REHBERL\£lNDE
LONDRA., CKFOBP, CAMBRID6S
B0URKEM0UTH,BîUGHT0N,
HASTlKGS^XETERGHESra
DE SECKIN DIL OKUOARINOIkYA2 K l i
XADA BUTUH YILINÛILIZCE Ö6HEN1M
UTAKSlTTE ÖDI
K0LAYUÛL4
DE\AM ~
EDİYOR/
200 daıreh sıte ıçın
deneyımh
KALORİFERCİ
aranıyor.
Tel.: 339 56 43
S KURSLAR
»TICARI İNG1LIZCE
• TUR.IZM INGILIZCESI
•BANKACIL1KINÛIL1ZCESI
•5INAV KURSLARI Cambrıdge
•Fırst Ccrtrfıcate, Proficıertcy ,
•TOEnA^tLS(S\)
ALI OZBOZ dan
torununa
Hoşgeldın dunyamıza
ARDA,
Selamlıyoruz senı
O kadar yıldız
arasından.
Bızımkını seçtın kendıne
Cesaretıne hayranız
doğrusu
5 8 1990 Frankfurt
Surucu belgemı kavbettım
Hukumsuzdur
E\DtR BEKDEMİR
İNGİLİZ LİSAN OKULLARI
DANIŞMA MERKEZİ
Cumhu ı>?tCad 173 4-BEImadag
30230 Istanbul Hılton Otelı Karşısı
T
el *483977 1487943 1482849
Fax 132 97 29 Tlx 27498 tusm tr
Pasaporıumu ka>bettım
Hukumsuzdur
FİCEM ÖC4L
VEFATLAR
İÇİN
Yurtıçı yurtdışı cenaze nakle-
dılır, cenaze ılaçlama, malze-
me, tabut butun ışlemler has-
sasıyetle, suratle yapılır işlet-
mede ayrıca 18 ambulans
mevcurtur Cenaze ılanlarırtda
hızmet bedelı alınmaz
İSLAM CENAZE İŞLERİ
147 20 06 - 140 68 B6
Mesul Mudur
Haftz VELİ ERDEMİR