Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 14 AĞUSTOS 1990
&ÖRFEZ KRIZÎ...KÖRFEZ Klt İ/İ... KÖRFEZKRİZİ...KÖRFEZ KKİZİ... KOI
WASHINGTON 'DUR' EMRÎNE UYMAYAN GEMİLERİ VURACAK
ABD'den Irak'a fiili ablukaSuudi Arabistan'da ABD hava silahları
ABO'nın Suuöı Arabıstan'a göndermekte oduğu geiışmıs hava savunma fuzelen şunlar
PATRIOT
Karadan havaya füzeler
Ölçiler:
Uzunluk: 5.3 m. Ağırlık: 675 kg.
Gövde çapı 40 cm Menzil 50 k n .
CHAPARRAL
Haretetfı ısı izleyen füze
ftçilen
Uzunluk 3 m. Ağırlık: 83 k«.
Gövde çapı: 12.7 cm. Menzil 40 k a .
Orta menzıllı güdümlü füze
ĞtçüUt:
Uzunluk 1.5 m. Ağırlık. 450 kg.
Gövde capr 40 cm Menzil 40 km.
Omuzdan atılan ucaksavar füzesi
frçüler:
Uzunluk: 2.2 n. Ağırlık 10 kg.
Gövde capı 10 cm. Menzil 5 km.
Bush yönetimi Körfez'den petrol taşıyan tüm gemilerin
yolunun kesileceğini açıkladı. Fransa, ABD'nin önlemine
katılmayacağını bildirdi. "The Washington Post" gazetesine
açıklama yapan bir Beyaz Saray yetkilisi, "Dur emrine
uymayan tüm gemilere ateş açılacak" dedi.
ton kaynaklı haberlerine göre Beyaz Saray,
Körfez'den petrol taşıyan tüm Irak gemile-
rinin yolunun kesileceğini açıkladılar. AJV
nın haberine göre VVashington'da kimliği-
nin açıklanmasını istemeyen bir Amerikan
hükümet yetkilisi, VVashington Post gaze-
tesine verdiği demeçte, "Körfez'de, durmak
istemeyen gemilere, hangi ulkeden olurlar-
sa olsunlar ateş açacagız" dedi.
ABD Dışişleri Bakanı James Baker da
önceki gun, "Ülkesinin. Korfez'deki Irak ve
Kuveyt petrolti taşıyan gemileri durduracak-
lannı bildirmiş >e bu konudaki isteğin, meş-
ru Kuve>t hükümetinden geldigini" söyle-
mişti.
AP, Başkan Bush ve yardımcılarının,
Irak'a giden ve bu ulkeden gelen gemileri
önleme kararını, "abluka" olarak tarumla-
maktan kaçındılar. Bilindiği gibi abluka,
"düşman" ülkeye uygulanar askeri bir ön-
lem. Ancak gözlemcilere göre ABD'nin ye-
ni önleminin abluka anlamına geldigini be-
lirtiyorlar.
Başkan Bush, pazar akşamı gazeteciler-
le yaptığı sohbette, "Gemileri durdurma ka-
ranmızın Güvenlik Konseyi'nin karan ile
uyum içinde olduğuna iaanıyonız. Önemli
Dış Haberler Servisi — ABD ve Batılı ül-
kelerin Körfez'deki görulmemiş yığmakla-
n sürerken, ABD "abluka" admı kullanma-
dan Irak'a giden ve Irak'tan çıkan tüm ge-
milerin yolunu keseceğini açıkladı. Fransa,
ABD'nin bu önlemine katılmayacağıru açık-
ladı. Fransız hükümeti sözcusü dün yaptı-
ğı açıklamada, Güvenlik Konseyi'nin Irak'a
karşı yaptırım karannda, bu ülkeye giden
ve gelen gemilerin yolunun kesiimesine ilis-
kin bir madde bulunmadığını bildirdi.
Ingiltere ise ABD'nin önlemlerine katı-
lacağinı ve savaş gemileri ile BM yaptırım-
lannı delme girişimlerini önleyeceğini açık-
ladı.
BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar ise
konuyla ilgili bir açıklama yaparak BM'nin
Irak'a karşı "abluka" karan olmadığım bil-
dirdi.
Ajanslarm bildirdiğine göre Washington,
Basra Körfezi'nde Irak'a karşı alınan yap-
tırım önlemleri çerçevesinde "dur" emrine
uymayacak gemilere ateş açılacağı yolunda
uyarıda bulundu. ABD'nin bu açıklaması
ile Körfez'deki tehlikeli tırmanma yeni bo-
yut kazanmış oldu.
AA, AP ve AFP ajanslarının VVashing-
İDDÎALARIYALANLIYOR
Türkiye'ye tehdit yok'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) —
Irak'ın, Türkiye sınınna askeri birlik ve kim-
yasal silah yığınağı yaptığı yolunda haber-
ler alınırken, Iraklı yetkililer, 'Tiirkiye'yi
düşraan olarak görmediklerini' ve 'Irak'ın
Türkiye için tehdit oluşturmadıgını' söylü-
yorlar. Irak Enformasyon Bakanı Latif Nu-
sayif, dün Irak Resmi Haber Ajansı INA-
ya verdiği demeçte, Irak'ın Türkiye'ye sal-
dıracağı yolundaki haberlerin asılsız oldu-
ğunu söyledi. Irak'ın Ankara Büyükelçisi
Tank Abdülcabbar Cevat ise, "Türkiye'ye
Irak tebdidi, Amerikan ajitasyonundan
ibaret" dedi.
Irak Enformasyon Bakanı Latif Nusayif,
INA'ya dün verdiği demeçte, "Zaman za-
man, Irak'ın Türkiye'ye saJdıracağını öne sii-
ren haberler alınmaktadır. Komşumuz
Türkiye ve dost Müslüman halkı ile tarih-
sel bağlanmız mevcutken, böyle bir saJdın
için hiçbir neden görmuyoruz" dedi.
Irak'ın Türkiye sınıra yığınak yaptığı yo-
lundaki haberleri de yalanlayan Latif Nu-
sayif, "Irak'a karşı uluslararası entrikala-
nn bir parcası olan bu tur iddialan kesin-
likle yalanlıyonız. Turkiye'den veya Türki-
ye dışından kaynaklanan bu haberler
temelsizdir" şeklinde konuştu.
Irak'ın Ankara Büyükelçisi Tank Abdül-
cabbar Cevat ise, TBMM'nin hükümete sa-
vaş ilan etme izni vermesinin, 'Türkiye'nin
iç sonınn oldugunu' belirtti ve ülkesinin
Türkiye'ye karşı bir tehdit oluşturduğu yo-
lundaki değerlendirmelerin, 'Amerikan aji-
tasyonundan ibaret' oldugunu savundu. Bü-
yukelçi Cevat, Bağdat-Ankara ilişkilerinin
"kriz" noktasına gelmesi için bir neden gö-
remediğini vurgulayarak, "Amerikalılar er
gec dönecek, biz bin yıl daha birlikte
yasayacağız" dedi.
Irak'ın Ankara Büyükelçisi Tarık Abdül-
cabbar Cevat'a, TBMM'nin "hükümete sa-
TEPKİLER
Saddam'm
önerisi
kabul
edilmedi
Dış Haberler Servisi — Irak Devlet Baş-
kanı Saddam Hüseyin'in önceki gün Ku-
veyt'ten çekilmesi ile ilgili öne sürdüğü ko-
şullara ABD'nin ardından birçok ülke tep-
ki gösterdi. Israil'de Saddam'ın açıklaması
"ucuz propaganda" olarak nitelenirken Mı-
sır hükümetinden yapılan açıklamada aksi
görüş savunularak "Mesaj Araplar arasın-
daki anlaşmalara ters düşüvor" denildi.
Sovyetler Birliği'nden yapılan açıklamada,
"Saddam'ın tutumunun yapıcı olmadıgı ve
Ortadoğu'daki işgal sorunlannın toptan ço-
zümu konulanndaki önerilerinin gerçekleş-
tirilebilir nitelikte bulunmadığı" belirtildi.
Israil işgali altında yaşayan Filistinliier ise
Saddam'ın mesajlannı büyük bir coşkuyla
karşıladılar.
Saddam'ın açıklamasına tepkiler şöyle:
— ABD: Irak'ın Kuveyt'i işgali ile Israil
ve Suriye'nin bolgedeki işgalleri arasında bir
bağlantı olmadığı savunularak koşullar der-
hal reddedildi.
— İsrail; Saddam'ın mesajı "Bes gün için-
de İsrafl'i Körfez krizine bulaşürmak ve ken-
dine taraftar toplamak amacı\la yaptığı
uçüncn girişim" olarak değerlendirilirken
mesaj "ucuz propaganda" olarak nitelen-
di.
— Filistin: Israil işgali altındaki toprak-
ların önemli Filistinli liderlerinden Faysal
Hnseyni "Amerikalılann bu öneriyi ciddi-
ye almalan durumunda, bu kotü durumdan
bazj iyi sonuçlar çıkarabiliriz" dedi.
— Mısır: Dışişleri Bakanı tsmet Abdül-
mecit, Saddam'ın mesajının açiklığa kavuş-
turulması gereken noktalar içerdiğini söy-
ledi. Saddam'ın, Kuveyt'e ilişkin düzenleme-
lerden söz ettiğini, ancak bunların niteliğin-
den ve birliklerin geri çekilmesi ile ilgili ke-
sin konuşmadığını belirtti.
vaş ilanı izni" vermesi sonrasında yöneltti-
ğimiz sorular ve yanıtlan şöyle:
— TBMM'nin karannı nasıl karşılıyor-
sunuz?
CEVAT — Parlamentoda olup bitenleri
izledik. Ancak bunlar sizin iç meselenizdir.
Türkiye'ye Irak tehdidi olduğu yolunda pro-
paganda olabilir. dışarıdan bu yönde söz-
ler edilebilir. Ama Türkiye bağımsız bir ül-
kedir; ne durumda olduğuna kendisi karar
verebilmelidir. Ankara'dan açıklama isteme-
ye gerek yok. Her şey yeterince açıktır. İç
meselelerinize kanşmak istemeyiz. Karar
TBMM'ye, Türkiye halkına kalmıştır.
— Batı Türkiye'ye herhangi bir tehdide
karşı güvence veriyor. Böyie bir tehdit var
mı?
CEVAT — Neden olsun ki? Türkiye dost
bir ülkedir. Bu konuda dışarıdan gelen bir
propagandfa, ajitasyon etkinliği var. Türki-
ye ile Irak'ın halen iyi diplomatik ilişkileri
sürmektedir. Ama bölgeye yabancılar gel-
di; dışandan geldiler ve ajitasyona başladı-
lar. Türkiye'ye Irak tehdidi olduğu, Ameri-
kan ajitasyonundan ibarettir. Amerikalılar,
Körfez'deki varlıklarına gerekçe yaratmak
için ajitasyon yapıyorlar. Ama herkes bili-
yor ki biz bin yıl önce buradaydık; bin yıl
sonra da burada birlikte olmaya devam ede-
ceğiz. Amerikalılar ise er ya da geç döne-
cek.
— Türkiye'nin Irakia arasmdaki dostluk
ve dış propaganda konusunda bu degerle-
dirroeleri paylaştığı izlenimine sahip misi-
niz?
CEVAT — Bilmiyorum, bunu Türk hü-
kümetine sorun
— Körfez krizi. ambargo ve ablukayla
uzun süre çözumsüz kalırsa, Türkiye'nin
arabuluculuk ustlenmesi sizce mümkÜD
mü?
CEVAT — Hayır. Her şey açıktır. Zaten
arabulucuya da gereksinmemız yoktur.
Irak'ın yeni inisiyatifi var. Gelin, bütün Or-
tadoğu sorununu birlikte çözelim diyoruz.
Tüm sonınları paket olarak görüşelim. ts-
rail, Arap topraklarını 23 yıldır işgal altın-
da tutuyor. Buna karşı BM karan da var.
Ama kimse takipçisi olmayınca, karar da
amacına ulaşamadı. Biz, ilgili tüm taraflar
masaya otursun diyoruz, Israil ile masaya
otumlsun. Biz Iran'la masaya oturahm.
Ama ABD buna yanaşmıyor.
— Devlet Başkanı Saddam Huseyin'in
ABD askerierinin Suudi Arabistan'daki var-
lıgının drvamını 'savaş nedeni' sayacagı
açıklaması dogru mu?
CEVAT — Hayır. Amerikalılar Körfez'e
Araplar için geimediler, kendi çıkarlan için
geldiler. Ama onlar saldırmadıkça, biz de
saldırmayız. Suudi Arabistan'a yönelik hiç-
bir planımız yok. Yalnızca saldınya uğrar-
sak karşılık veririz.
— Bu krizden sonra, Ankara-Bagdat iliş-
kileri i)i komşuluk temelinde devam edecek
mi?
CEVAT — Neden olmasın? Neden olma-
sın?
Aziz'den Cuellar'a mektup
Irak Dışişleri Bakanı Tarık Aziz'in BM
Genel Sekreteri Perez de Cueliar'a bir mek-
tup göndererek Suudi Arabistan'ın da uy-
ması koşuluyla Bağdat ile Riyad arasında
16 ay önce imzalanan "saldınnazlık aniaş-
ması"na uyacaklarmı bildirdigi haber veril-
di. Irak Haber Ajansı INA'mn haberine gö-
re söz konusu mektupta Irak'ın Suudi Ara-
bistan'a saldıracağı yolundaki ıddiaların,
ABD ve müttenklerinin Suudi Arabistan'a
askeri birlik göndermek için uydur.duğu bir
bahane olduğu öne sürüldü. Ajans, mek-
tubun hangi tarihte gönderildiğine ilişkin
bilgı vermedi.
olan Irak'tan petrol çıkışım onlemektir" de-
di.
Dışişleri Bakanı James Baker da ABD Te-
lev izyonu'ndaki bir programda, ABD'nin
Irak'a karşı bir abluka mı uygulamakta ol-
duğu yolundaki soruyu şöyle yanıtladı:
"Şöyle diyelim: Şu anda gemileri önlemek
için yasal daj'anagımız ve bunu yapabilecek
gücümuz var." Kuveyt Emin El-Sabah, ön-
ceki gece yaptığı çağrıda, ABD'nin yaptı-
nmların uygulanması için gerekli önlemle-
ri almasını istemişti. Baker'ın "yasal
dayanak" olarak bu çağnyı kabul ettiği an-
laşılıyor.
ABD Dışişleri Sözcüsü Margaret Tutwi-
ler, dun ABD Dışişleri'ndeki olağan brifing-
de, BM kararının ancak ınsani amaçlarla
Irak'a gıda maddeleri satışına izin verdiği-
ni hatırlatarak, şu aşamada böyle bir ihtı-
yacın olmadığım söyledi. Tutwiler, "Bugün
için insani amaçlarla gıda yardımı ve tıbbi
malzeme gönderilmesine ihtiyaç bulunmu-
jor" diye konuştu.
Beyaz Saray sozcusu Marlin Fitzwater ise
dün bir açıklama yaparak Bush'un 25 gun-
lük tatiline bir sure ara vererek başkent Was-
hington'a döneceğini bildirdi. Fitzwater,
Bush'a VVashington'da yetkililerce Körfez-
deki durum ve bütçe açığı konularında bri-
fingler verileceğini de sözlerine ekledi,
BM 'abluka' karan almadı
New York muhabirimiz Şebnem Aliyas'ın
GEMİ GİDtYOR — Avustralya'nm da savaş gemisi yollaraa karan sonrasında Sidney
de şu anda dünyanın birçok yerinde olduğu gibi 'acıklı' bir aynlık limanına dönuştü.
IsrailIşçi Partisi lideri Peres'in Cumhuriyet <? demeci:
Saddamçılgınm tekidirSEMİH İDİZ
TEL AVİV
— İsrail fşçi
Partisi Genel
Başkanı Şimon
Peres, dünyada,
ılımlı olmayan
guçlere gelecek
görmediğini be-
lirterek, "Sad-
dam'ın Irak'ta
heykeli bile kalmayacak" dedi. Peres, "Ge-
cevansı banka soyabileceğine inanan çılgı-
nın teki" diye nitelediği Irak Devlet Baş-
kanı Saddam Hüseyin'in, "yolun sonuna
geldigini" savundu. Tü'rkiye'yi Avrupa
Topluluğu'nun önemli bir halkası olarak
gördüğünu vurgulayan Peres, "Türkiye'-
nin iskeie değil köprü olması gerektiğini"
söyledi.
Mart ayında iktidardan giden Likud-İşçi
Partisi koalisyonunun Başbakan Yardım-
ası ve Maliye Bakanı olan Şimon Peres,
Cumhuriyet'in sorularını, Tel Aviv'deki
bürosunda yanıtladı. 1984 yılında iktidara
gelen koalisyonda iki yıl başbakanlık gö-
revini üstlenen Peres'in sorulanmıza ver-
diği yanıtlar şöyle:
" — Dünyada diktalörlerin sor.uadan ve
ulusal sınırlann dokunulmazlığından söz
edildiği bir dönemde Irak'ın Kuveyt'i işgali
ile karşılaşıldı. Saddam Hüseyin bu isi ne-
reye kadar götürebilir sizce?
PERES — Bence yolun sonuna geldi.
Komşularından hiçbirine herhangi bir ko-
nuda çözüm yolu sunmuyor. Iran ile 8 yıl
savaştı. İki ülke ölü ve yaralı olarak milyon-
larca kayıp verdi. Silah için milyarlarca do-
lar ödediler. Ne oldu sonunda? tkisi de Şat-
tülarap'ta sekiz yıl öncesinin sınırında kal-
dılar. Saddam Hüseyin şu anda kendisini
yüceltmekle meşgul. Yaptıklannda hiçbir
sağduyu yok. Ancak bütün dunyaya mey-
dan okumakla bir hata yaptı. Türkiye'den
Çin'e kadar, Moskova'dan Washington'a
ve Kahire'den Riyad'a kadar tepkiyle kar-
şılandı. Bence bunun bedelini ödeyecek.
Irak'ta heykelleri bile kalmayacak. Kendi-
sine karşı uygulanabilecek yeterli ekonomik
silah bulunuyor. Bir milyon askeri olsa bi-
le, tek kişilik şovu sona erecek.
— Ancak köşeye sıkıştıkça tehlikeli yan-
sımalan olacak yeni bir adım atması olası-
lıgı artmıyor mu?
PERES — Sanmıyorum. Çünkü o, ya-
pabileceği şeylerin azami sınınna geldi.
Ama karşısındakiler olanaklarının henüz
asgarisini kullandılar. Durumu abartma-
mak gerekiyor. Bir diktatörle karşılaştığı-
mızda karşımızda bir aslan oldugunu san-
dık. Ama bu bir aslan değil, sadece çılgı-
nın teki. Geceyansı bir bankayı, ki Kuveyt
banka gibi bir ülke, soyabileceğine inanan
bir çılgın. Sonunda bu soygunun bedelini
de ödeyecek.
Biz Kuveyt değiliz
— Yine de Kuveyt'e bir tebditte bulun-
du ve sonunda bunu gerçekleştirdi. tsrail'c
karşı savurduğu tehditkr sizi kaygılandır-
mıyor mu?
PERES — Giderayak son bir yumruk at-
masını kastediyorsunuz. Ama biz Kuveyt
değiliz. Cüzdanımız boş olabilir, ama or-
dumuz güçlü.
— Irak'ın bu saldına İsrail savunma
stratejilerinde bir degisiklik gerektirecek
mi?
PERES — Sanmıyo-um. Çünkü Irak'a
ortak bir sınınmız yok. Bu arada şimdiden
karşısına aldığı ülkeler arasında Suriye,
Iran ve Suudi Arabistan da var. Bunlar ge-
lecekte Saddam için sorun yaratabilir. So-
nuçta, günümüzde hiçbir şekilde kabul gör-
meyecek olan bir şey yaptı. Ekonomik açı-
dan zengin olmasına karşın askeri açıdan
zayıf olduğu için bir Ulke günümüzde işgal
edilemez.
— Ortadogu'ya bakıldığında Avmpa'nın
aksiae ılımlı güçlerin bir erozyona uğradı-
gını göniyoraz.
PERES — Kişisel kanaatime göre ılımlı
olmayan güçlere gelecek yok. Ortadoğu'da
dünyanın her yeri gibi savaşa değil barışa
mahkûm. Ben savaşlara, diktatörlere, aşı-
n guçlere inanmıyorum. Çünkü ister eko-
nomik, ister siyasi, ister sosyal olsun hiç-
bir sorunu çözümleyecek yeteneğe sahip de-
ğilier. Şu anda ekonominin stratejiden da-
ha önemli olduğu bir dünyada yasıyoruz.
I>i bir piyasa kuvvetli bir ordudan daha iyi-
dir. Bunun sonunda Ortadoğu'da da ger-
çekleşecegıne inanıyorum. Aşın güçler yer-
lerini ılımlı güçlere bırakacaklar. Bu Sad-
dam için olduğu kadar Kaddafi için de
geçerli.
— tsrail'de, tarihinin belki en sagcı hü-
kümeti şu anda işbaşında. Bu söyledikleri-
niz İsrail için de geçerli mi?
PERES — Evet, öyle saıuyorum. tsra-
il'de aslında ılımlı güçler, aşın güçlerden
daha kuvvetli. Parlamentoda bizim 55 san-
dalyemiz var. Sayuı Şamir'in ise sadece 47.
18 sandalye ise dini partilere ait. Yani so-
run bu dini gmplarla koalisyona girilip gi-
rilemeyeceğinden kaynaklanıyor. Benim
temsil ettiğim grup ise sol eğilimli. Sorun
bu.
— Dini gnıplardan söz ettiniz. Aşın Is-
lamcılıktan söz ettiğimiz gibi aşın Yahudi-
lerin artışından da söz edebilir miyiz? Ba-
sımnıza bakıldığında edebiliriz gibi geliyor
bana.
PERES — Hayır. Zannetmiyorum. tki-
si farklı şey. Ama bir gerçek var. Dünya-
da ideolojiler basarısızlığa uğruyor ve dini
hisler güçleniyor. Organize sağduyu geçer-
liliğini kaybetükçe, duygular ve dini inanç-
lar bunun yerine geçiyor. Din ile ideoloji
arasında her zaman böyle bir ilişki olmuş-
tur. Sovyetler Birliği'nde bile bunu görebi-
lirsiniz. Lenin yerini Hazreti tsa'ya bı-
rakıyor.
tntifada
— tntifada hakkında ne düşünüyorsu-
nuz? Bu ne kadar sürer? lsrailliler gerek ül-
kenin imajı açısından, gerekse başka açı-
lardan olsun bu sorunun bedelini ödeme-
ye devam etmek isteyecekler midir?
PERES — tntifada'ya siyasi bir çözüm
buiunması gerektiğine inanıyorum. Mese-
le bununla yaşayabilir miyiz, yoksa bede-
lini öder miyiz meselesi değil. Bu soruna ih-
tiyacıraız yok. Ne imajımız açısından ne de
maliyeti açısından. En önemlisi de Arap-
larla ilişkilerimiz açısından. Bir sorun ile ya-
şayabileceğinizi söylemek bir çözüm değil.
— Peki siyasi çözüm dediniz. Nedir bu?
PERES — ABD taralından önerilen mü-
zakere sürecinin bir an önce başlatılması.
Bu, çözüm arayışının sadece başlangıcı ola-
cak. Bu arada başka alternatifler de olabi-
lir. Bunlann düşünülmesi gerekiyor. Ancak
şu anda eideki tek opsiyon ABD'nin öne-
risi. Benim açımdan önerilen müzakerele-
rin hemen başlatılmaması için hiçbir neden
yok.
— Sovyet Yahudilerinden söz ederken sa-
vunduğunuz temel si>asi-ekonomik platfor-
ma geçtik. Anladıgım kadanyla Türkiye'-
yi de bu düşünüzün önemli bir nnsurn ola-
rak görüyorsunuz.
PERES — Kesinlikle öyle. Her şeyden
önce Türkiye'nin Avrupa Ue sorunlan var.
Avrupalılar Türkiye'ye sırt çeviriyorlar. Bu
arada NATO gibi stratejik ittifaklar da
önemlerini kaybediyorlar. NATO'nun bu-
gün en büyük sorunu bir düşman bulama-
masından kaynaklanıyor.
— Ama ittifakın karşısına Saddam Hü-
seyin çıktı.
PERES — Saddam yeterli bir düşman
değil. Yeterli bir düşmanınız olmazsa bir
strateji geliştiremezsiniz. Bu nedenle ittifak-
lar çöküyor. Buna karşın coğrafi ve eko-
nomik çıkış yollan aramak gerekiyor.
Türkiye tarımını geliştirdi. tran-Irak sava-
şı sırasında iki tarafı besledi. Türkiye böl-
geye su olduğu kadar yiyecek de sağlayan
bir ulke olabilir. Türkiye'nin ayrıcaturizm
açısından büyük çekiciliği var.
— SöyledikJerinizden dolaylı olarak çı-
kardığım birsey var. Türkiye'nin Ortado-
gu'ya daba fazla angaje olması gerektiği
mesajı Ue ilgili goruşunuzü sorabilir miyim?
PERES — Bilmiyorum bilir misiniz, ama
bir şiir vardır. Bir iskelenin aslında doyu-
ma ulaşamamış bir köprü olduğu belirtilir.
Bence Türkiye iskeie olmaktan çıkıp ger-
çek bir köprü olmalı. Köprünün iki ucu var.
İskelenin ise sadece bir.
— Türkiye ile İsrail arasmdaki ilişki dü-
zeyine ne diyorsunoz?
PERES — Türkiye ile İsrail arasmdaki
ilişkilerin en azından Mısır ile İsrail arasm-
daki ilişkilerin düzeyinde olmaması için bir
neden göremiyorum. Kaldı ki Mısır bir
Arap ülkesi. Türkiye ise değil."
haberine göre BM Genel Sekreteri Pereı de
Cuellar, Birleşmiş Milletler'in Irak'a karşı
"abluka" karan olmadığım belirterek, yal-
nızca Güvenlik Konseyi'nin bir ablukaya ka-
rar verebileceğini söyledi.
Perez de Cuellar son 24 saatte BM'de bu
konudaki göruş aynlıklarıyla ilgili olarak
yaptığı açıklamada, "Abluka kelimesi BM
açısından iyi bir terim değil" dedi.
Genel Sekreter, "Göıüyoroz ki Suodi
Arabistan ve Kuve\l hükümetleriyle aıtla-
şarak, ABD, Fransa, İngiltere >e öteki ül-
keler bazı kararlar aldüar. ancak bunlar BM
kararlan çerçevesinde alınmamıştır" şeklin-
de konuştu.
Yeni yığınak
ABD, Körfez'e gönderdiği 4 uçak gemisi
ve bol miktarda askeri malzemenin ardın-
dan, bölgeye yeni ucaksavar füzeleri ve sa-
vaş uçakları yollayacağını açıkladı. ABD
Savunma Bakanlığı tarafından önceki gun
yapılan açıklamada, Körfez'deki birliklere
ek olarak, Patriot ve Stinger ucaksavar fü-
zeleri ve F-1SE Kartal modeli savaş uçakla-
rı gönderileceği bildirildi. Bölgede şu anda
ABD Hava Kuvvetleri'ne ait 50 adet F-15C
ve D savaş uçağı ile 48 adet F-16 bulunu-
yor.
Fransız gemisi yolda
Fransu Donanması'nın sahip olduğu iki
uçak gemisinden "Clemanceau" önceki gün
Akdeniz kıyısındaki Toulon Askeri Lima-
nı'ndan Basra Körfezi'ne doğru yola çıktı.
Clemanceau'nun iki hafta sonra Irak apk-
larına ulaşması bekleniyor. Uçak gemisi, bu
harekâtında helikopter taşıyan bir gemiye
dönüştürüldü. 4 adet Puma ve 36 adet Ga-
zelle helikopteri yanında 1700-1800 kadar
Fransız askeri, Körfez'deki çatışmada yer al-
maya hazırlanıyor.
Belçika'dan 3 gemi
Belçika da Kuveyt'in işgali nedeniyle böl-
geye askeri güç gönderen ülkeler kervanı-
na katıldı. Dün yapılan açıklamada, Beiçi-
ka'nın üç savaş gemısini Akdeniz'e gönde-
receği belirtildi. Hükümet yetkililerinin özel
bir toplantıdan sonra aldıkJan kararla, önü-
muzdeki hafta gerçekleştirilecek Batı Avru-
pa Birlıği toplantısından önce gemilerin
Körfez'e gitmeyeceği kaydedildi. Belçika'nın
bölgeye yoüadığı birlik iki mayın tarayıcısı
ve bir lojistik destek sağlayacak gemiden
oluşuyor.
Pakistan, Riyad'm yanında
Pakistan yönetimi, dun yaptığı bir açık-
lamada Irak'a karşı S.Arabıstan'a askeri bir-
lik gönderme karan aldığını açıkladı. Dış-
işleri Bakaniığı sözcüsü, karann, S.Arabis-
tan Kralı Fahd'ın elçisi Abdülaziz El-
Taneyyen'in ülkelerine yaptığı özel ziyaret
sonrasında alındığını belirtti. - •
Bu arada Suriye'nin Lübnan'daki 40 bin
kişilik ordusuna bağlı askerlerin S.Arabis-
tan'daki dijer Arap ülkelerine katılmak üze-
re yola çıkacağı bildirildi.
İsraiFden Ürdün'e uyan
İsrail, Urdun'ü Irak'a karşı yaptırımlann
"ihlali" konusunda uyardı. Parlamentonun
Dış tlişkiler ve Savunma Komisyonu Baş-
kan Yardımcısı, Urdün'ün Akabe Körfezi'-
ndeki limanını, "Irak'ın eandaman" diye ni-
teleyerek "Buranın açık kalması, Irak'ın
dogrudan İsrail Ue karşı karşıya gelmesi de-
mektir. Bu, tsrail'in vaıiıgına karşı tehdit-
tir. Biz oyun oynamayız" diye konuştu.
Abluka nedir?
Dış Haberler Servisi — Abluka,
Uluslararası Deniz Hukuku'nda,
"Düşman ülkenin tüm deniz ulaşımtm
engellemek amacıyla bu ülkenin liman
ve sahillerinin denizden denetim altını
alınmasıdır" şeklinde tanımlanır. Abluka
uygulayan ülke, ablukayı yarmak isteyen
gemileri durdurup el koyabilir, dur
ihtanna uymayan gemileri batırabilir. Bu
bakımdan abluka, askeri önlem olarak
savaşa giden bir adımdır.
Bu önlemi açıklayan Bush yönetimi,
"abluka" sözcüğünü kullanmamış, onun
yerine yolunu kesme anlamına gelen
"interception" sözcüğünü kullanmıştır.
Çünkü ABD'nin iç mevzuatına göre
abluka savaşın ilk adımı olduğundan,
BM Güvenlik Konseyi'nin onayı olsa
bile, Kongre'nin onayım gerektirir. Kaldı
ki BM Güvenlik Konseyi'nin Irak'a karşı
ekonomik yaptırım uyguiaması
karannda, askeri önlemden söz
edilmiyor. Abluka uygulanabilmesi için
Güvenlik Konseyi'nin BM Anayasası'mn
42. maddesi uyarınca Irak'a karşı askeri
yaptınmlara karar vermesi gerekiyor.
Oysa Güvenlik Konseyi, şimdilik sadece
41. madde uyannca ekonomik yaptınm
kararı almış durumda.
Irak
tankeri
engellendiDıs Haberler Servisi — önceki gün Su-
udi Arabistan'ın Yanbu petrol termtoaline
doğru ilerleyen Irak'a ait EI-Kadisiya tan-
kerinin Riyad tarafından kıyıya yaklaştınl-
madığı bildirildi. AP'nin haberine göre ttal-
ya'dan gelen Irak tankeri pazar aksamı
Yanbu terminalinin bulunduğu limana
Irak'tan pompalanan petrolü doldurmak
amacıyla yanaşmaya çalıştığı belirtildi. Su-
udi Arabistanh yetkililer, 155.211 tonluk
El-Kadisiya'nm römorkör yardımı alama-
ması sonucu tarminale ulaşamadığmı kay-
dettiler. Yanbu terminali S.Arabistan'ın ba-
tısında Kızıldeniz kıyısında Cidde'nin 300
km kuzeyinde bulunuyor.
El-Kadisiya'nın Fas'a doğru yola çıkması
planlanmıştı. S.Arabistan ve Fas, BM ka-
rannı uygulayacaklannı açıklamışlardı. 900
bin varil petrol taşıma kapasitesi olan tan-
kerin terminal açıklarında beklediği haber
verildi.