Catalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumbunyn Matbucılık ve Gazetccıbk Turk Anonım Şırknı adına Nadir N»« • Genel >ayın MUdürU HlSM Ctmmi. Müessesc Muduru EmİK lıfafchfl. Yazı Ulen Muduru OUy G H n n , 0 Haber Merkczı Muduru Y»lçın B«j»r, Sayfa Dıuenı Yöfletmenı Aii Acar 0 Temsılaler ANkARA AhaKlTn, IZMIR HftaKt Ç«ı«k«J», ADANA Çclh \ı U PaLıuU Cttal l i f c t n . Dıs Hıbnicr EJI» hkv Etonomı Ctafb Tvtaa. I» Seodıkl Şakna blnd. Kultuı b U l*tr Uunbul Hıterkn bart Ka^k. EiKım Cfat $•»•» Vun Habcrfen V * l Dofm. Spur Duutnıu AM«»ı«r l n ı t a , Da, Yauur l a n ı Çafe>U«. A l » m Ş«Wa **•» DıUrttmt A t M U VUKI 9 k.ocntuuıor Akact Kanhaa 0 Nfajı Islcr Enl M a £ Multtufce B*fcM 4tan 0 Boıçc Plantom» Snfl OnutejMtla 0 RtkUm An> Tı>fn 0 Ek Yavular Hnly» Akv«l 0 Idare Hucynı Ganr 0 Ifjetme- ÖaiCT ÇcMl 0 Bılgı Isief N«» !••* 0 Pcrvonei toMR Kvutu Baskan NBöriHa* Okl» U M . Yripa la*r. H«-« Cnul. HikjM («•Ü|t 0k»> S»*r.k, Mi Skan. Saam « » ı m Comhgnja MKbuoU vc r..,~~*a TJ.Ş. f»rt Ocafc Cıd. 39/41 OfTttr' 34334 h. PK 246 tnaııbul Td 512 05 05 (20 haı), Tdd. 22246, Fu. (I) 526 60 72 0 Buro^r U ü a Zıya OOttip BK lokıUp S No 19/4, Td. 133 II 4M7. Wcx. 42344, Hı. (4) 133 05 65 0 latfn H Z u ı i h 1352 S. 2/3, TH: 13 12 30. K s 52359. Fu. (51) O » 60 : İMMU Cad 119 S. No I Kjı I U 19 37 52 (4 tul). lUeı. 62155. Fu (71) I» 25 7» TAKVlM: 29 ARALIK 1990 lmsak: 5.49 Guneş: 7.21 öğle: 12.11 Ikındı: 14.30 Akşam: 16.50 Yatsı: 18.17 Kamdeniz'e doğal baraj Trabzon'un Of ilçesi yakınlarında su kaynakları tünellerle birleştirilip Uzungöl'de toplanacak ve vadide kurulacak hidroeîektrik santrala akıtılacak. MUSTAFA BALBAY ANKARA — Trabzon'un Of ilçesi yakınlannda, bölge vadi- lerindeki su kaynaklan tüneller- le bir araya getirilerek yeraltı hidroeîektrik santralı yapılacak. Uzungöl'de 1100 metre yuk- seklikte toplanacak su buradan aşağı bırakılarak ve 2x190 me- gavat gücundeki santrahn tri- bünleri döndürulecek. Bölgenin yüksek tepelerdeki vadileri bir anlamda "dogal baraj" işlevi- ni görecek. Projeyle akarsular kontrol altına alındığı için sel baskınlannın da azalacağı belir- tildi. Tûrkiye'den MNG Holding'- le Norveç'ten Norendel fırma- sının ortaklaşa gerçekleştirece- ği santrahn 4.5 yılda yapılması planlanıyor. Yap-işlet-devret modeliyle inşa edilmesi planla- nan santralın maliyeti yaklaşık 400 milyon dolar olacak. Hazırlanan projeye göre Of ve Sürmene'nin arka tepelerin- deki altı vadideki akarsular tü- nellerle adım adım toplanacak ve toplam 50 kilometrelik tünel- le Uzungöl'e getirilecek. Bura- nın yuksekliği 1100 metreyi bu- luyor. Su buradan zirvenin ete- ğinde kurulacak türbinlere bıra- kılacak. Böylece Uzun Göl bir anlamda doğal baraj işlevi gö- recek. MNG yetkilileri TEK'le söz- Ieşme imzalandığını, ancak kre- di bulmada bazı guçiuklerle kar- şılaşıldığını belirterek "TEK burada üretUecek biıtun enerjiyi saün almayı taahhut etti. Bunun dışında başka bir yukiımlüliigü bulunmu>or. Proje >ap-iştet- devret modeti>k gerçekleştirile- cek. Ancak kredi bulmada bazı bandikaplanmız var. Bu sonı- nu hanfletraek için yeni ortak- lar almayı da planlıyoruz" di- ye konuştular. TEK yetkılılen Karadeniz'de ilk kez denenecek projenin ya- şama gecirilmesinden sonra böl- gede benzer hidroelektrik sant- rallar inşa edilebileceğini söyle- diler. Bu yöntemle kurulacak santralların çevredeki doğal ya- pıyı da etkilemeyeceğini belirten TEK yetkilileri, "Karadeniz Bölgesi'ne enerji nakil hatlan- nın kurulması ciddi bir barca- mayı gereküriyor. Bu projenin bir yaran da enerji taşunacılı- ğındaki kolaylık olur" dediler. NASILKORUMA? Özel çevreye ölçü arayışı özel çevre koruma bölgeleri başlangıçta olumlu karşılanırken, giderek 'imar' konusunda eleştiriler artıyor. DHKD Müdürü Nergis Yazgan, öncelikle kapasite saptanması ve 'çevre etki değerlendirmesi' yapılmasını istiyor. HAKAN KARA ~ İZMtR— Türkiye'de başla- tılan özel çevre koruraa uygu- laması, ilk anda doğal ve kül- türel değerlerin daha etkin bir şekilde korunacağı umuduyla çevreciler arasında sevinç yara- tırken, iki yılhk deneyimin ar- dından giderek eleştirilmeye başlandı. Özel Çevre Koruma Kuru- mu Başkanı Mnstafa Keten, koruma kapsamına alınan alanlarda doğal've kültürel de- ğerlerin tahribatını önlemek için çabaladıklannı belirterek, "Bu koauda çok spekulasyon yapılıyor. Biz ise çevrenin ko- nınması için elimizden gelen cabayı gösteriyoruz" diyor. "CHmBuriyet"in sorulannı yanıtlayan Ozel Çevre Koruma Kurumu Başkanı Mustafa Ke- ten, koruma alanlarında "iaıar" konusuna ağırhk veri- lirken "kommacıhğın" ikinci plana kaydığı yolundaki eleş- tirilere ilişkin olarak şu görüş- leri dile getiriyor: "Bu alanlarda gerçekkştiri- iecek koruma, öncelikle bölge- de en önemli sorunu oluşturan aşın ve yanlış yapılaşmanın önlenmesidir. Bu tür bir yapı- laşma önknebildiği takdirde hayvan, bitki türleri, biyolojik ve ekolojik değeri olan alanlar ile tarihi, arkeolojik ve kültü- rel zenginlikkrin tahribi önle- nccektir. Özel çevre koruma bölgelerinde başkanlığımızın yapmış oldugu ptanlar, uvgu- lamaya hazır veya henüz uygu- bunaya b&şlanmış planlann re- vizyonu niteligindedir. Söz konusu revizyonlarda önceki kararbra göre verilen yapılaşma ve yoğunluk katsa- yılannda azaltmalar yapdmak- ta, yerel mimari özelliklerin konınmasına ve çevre ile uyum sağlanmasına calışümaktadır. Aynca taşıma kapasitesi ile çevresel etki değerlendirilmesi çahşmalannın yapılması ge- rektiği, başkanlığımızın yap- mış oldugu tura plan kararla- rında yer almaktadır." Doğal Hayatı Koruma Der- neği (DHKD) Muduru Nergis Yazgan ise konuyla ilgili şu gö- riişleri belirtiyor "Bu alanlarda mutlaka ön- ce taşıma kapasitelerinin sap- tanması, buna uygun olarak ekolojik özellikleri bozmadan koruma-kullanma dengesini bdirleyen yönetim planlan ha- zırianmalıdır. Bu çalışmalar hâlâ hiçbir ozel çevre koruma alanında yapılmamıştır. Geniş kapsamlı bir çevresel etki de- ğerlendirmrsi yapılmadan onay gören tüm plan ve pro- jeler yakın gelecekte doğanın tahribine yol açabilecektir." Ingiltere'ninkuze> doğusundakiadalarson gun lerdefırünaveşiddeüiyağışamaruzka- lıyor. Zaman zaman can ve mal kaybına yol açan kötü hava koşullan bazen de ilginç göriintülere yol açıyor. tşte Sunderland'deki kürek kulübii üyeleri, bağış toplamak amacıyla masalannı. iskemlderini ve şişelerini alıp denize inmişler. Herşey o kadar normal ki... (Fotoğraf: AFP) Dünyanın önde gelen ikisatranç ustası Kasparov veKarpov 142 oyun boyunca aralannda özel bir "dil"yamttılar Ustalar sustıı, hamleler konuştuKasparov ve Karpov, dünyada birbirini en iyi anlayan iki kişi. Satranç tahtası ve taşları aracılığı ile aralannda kurulan bu süper iletişim tarafların karşılıklı hamlelerinde ifadesini buluyor. Ancak 22 oyun sonunda kendini ifade etmekte zorlanan, Kasparov'un bazı sorularına yanıt bulamayan, cümlesinin nerede biteceğini kestiremeden konuşan Karpov, sonunda susmak zorunda kaldı. GÜRSEL GÖNCÜ GünümüzUn 'düşünsel diıze- yi en yuksek' hesaplaşması, Dünya Satranç Şampiyonu Gari Kasparov'un zirvede kalmasıy- la sonuçlandı. 8 ekimden beri süren 'iktidar mücadelesi'nde, ezeli rakibi Anatoli Karpov'a 12-10'luk üstünlük sağlayan Kas- parov tacını korudu. Böylelikle 1985 yılında unva- mnı Kasparov'a kaptıran Kar- pov, beş yıl içindeki üçıincu 'hamle'sinde de başarılı olama- dı. Kasparov ise 1993 yılına ka- dar 1 numarada kalnıayı garan- tiledi. Toplam 24 oyunluk un- van karşılaşmasında, kalan iki oyun prestij ve para için oyna- nacak. Karpov bunlan kazarursa pa- ra ödülü olan 3 milyon dolar ya- rı yarıya paylaşılacak. Kaspa- rov'un bir beraberlik daha yap- ması ise kendisine 1 milyon 700 bin dolar kazandıracak. İki K'nın mücadelesindeki ik- tidar sendromu bir yana bırakı- lacak olursa, 64 kareye yayılan göruntünun çok boyutluluğu, rakiplerın düşunce ustalığı ve 'oyun' çıkıyor ortaya. Kaspa- rov'la Karpov, aralannda kişi- sel ya da siyasi surtüşmeler ye- rine, satranç tahtası olduğunda, dünyanın birbirine karşı en 'anlayıştr iki insanı şüphesiz. Kasparov'un ne yaptığını en iyi Karpov anlıyor. Karpov'un ne yaptığını da en iyi Kasparov anhyor. Satranç tahtası ve taşları yoluyla, ko- nuşmadan kurulan bu süper ile- tişim, tarafların karşılıklı ham- lelerinde ifadesini buluyor. İki oyuncunun şimdiye kadar oyna- dıklan 142 oyun ve tahta başın- da geçirdikleri 700 saate yakın süre zarfında oluşturduklan bu 'dil', günümüz satrancınm anır- larını zorlamakta. 22 oyunluk mücadelede, so- nunda kendini ifade etmekte zorlanan, Kasparov'un baa so- nılanna yanıt bulamayan ve ço- ğu kez cümlesinin sonunu nere- ye bağlayacağııu bilmeden ko- nuşmaya başlayan Karpov sus- mak zorunda kaldı. Kasparov ise zaman zaman 'yapmasma ragmen cümleleri devrik', (17. oyun), kendini to- parladı, iyi konuştu, hatta bir ara şiır bile okudu (20. oyun) ve son sözü söyledi. Karşılaşmanın New York'ta oynanan ilk bölümunde dışan- dan hıssedilir derecede psikolo- jik faktörleri abartan ve kimi zaman oyunun kaiitesini azaltan iki K, Lyon'daki ikinci bölüm- de çok daha yoğun ve zevkli oyunlar çıkardı. Ozellikle Karpov'un savun- macı anlayışı terk edip kazanç için oynaması ve belli riskleri göze alması, sonucu beraberlik- le biten oyunlann bile kıran kı- rana geçmesini sağladı. Kaspa- rov'un 16. oyunda 102 hamle sonunda elde ettiği kazanç, bu oyundan hemen sonra Karpov'- un 17. oyundaki ezici galibiyeti ve Kasparov'un sanat eseri, 'evergreene' 20. partisi gerçek- ten satranç 'olayı'ydılar. Kasparov ve Karpov şu anda dünyanın 1 ve 2 numarası. Bu ikıliyle, dunya sıralamasında 3. dahil diğer büyükusialar arasın- daki kuvvet farkı oldukça faz- Uluslararası Usta Suat AtalıkDünya Satranç Şampiyonası'nın 20. oyw/iM«MCumhurjyet okurları için yorumladu ia. Eğer bir sonraki unvan kar- şılaşmasırun yapılacağı 1993 yı- lına kadar aralardan süper bir yetenek çıkmazsa, Dünya Sat- ranç Şampiyonu Kasparov, 3 yü sonra karşısında yine Karpov'u bulabilir. Kasparov (solda) ve Karpov, 22. oyunun sonunda, beraberlikte anlaşırken. Kasparov böylelikle unvanını 1993'e kadar korumayı garantiledi. Kasparov: Şah h2!! (müthiş hamle)20. Oyun / Beyaz: KASPAROV - Siyah: KARPOV/Ruy Lopez I. e4 e5 2. Af3 Ac6 3. Fb5 a6 (Ruy Lopez Müdafaası, Morphy devam yolu) 4. Fa4 Af6 5. 0-0 Fe7 6. Kel b5 7. Fb3 d6 8. c3 04 9. h3 Fb7 10. d4 Ke8 (Zaitsev varyantı) II. Abd2 Ff8 12. a4 h6 13. Fc2 exd4 14. cxd4 Ab4 15. Fbl c5 16. d5 Ad7 (Pozisyona şöyle baktığımızda vezir eri açılışlanndan Benoni Savunması'nı çok andırdığmı görüyoruz. Beyazın vezir kanadı henüz gelişimini tamamlamamış vaziyette, fakat bl ve cl'deki fıller siyahın şah kanadına bakıyor ve al'deki kale a3'ten oyuna girerek 3. yatay vasıtasıyla siyahın şah kanadına yönelecek. Siyah ise f5 hamlesi ile beyazın merkez erlerini parçalamaya çahşacak.) 17. Ka3 f5 18. Kae3 Af6 (Aslında oyun bu noktadan itibaren başlıyor. Daha önce Karpov, Timman'a karşı oynadığı aday maçında 18... f4 hamlesını seçmişti. Fakat bu hamlenin bir kötu yanı, siyahın artık merkezdeki er zincirini parçalamaktan vazgeçmeyi kabul etmesidir. 18... Af6 hamlesi bir yenilik.) 19. Ah2 (En doğru devam yolu. Beyaz at merkezden uzaklaşıyor fakat ileride g4 karesine gitmek suretiyle oyuna girebiür). 19... Şh8 (19...fxe4 20. Axe4 Abd5 21. Kg3 Ae4. 22. Fxe4 Kxe4 23. Kxe4 Ac3 24. Vb3 d5 25. Vxc3 dxe4 26. Fh6 ve 27. Ag4 ile beyazlar öldürücü bir atak elde ederlerdi. 25...C4 26. Kxc4 Ae2 yuzünden hatah olurdu. Fakat 27. Vc3 Fe4 28. Fh6 Ve7 29. Ag4 ve beyaz çok üstün.) 20. b3 bxa4 21, bxa4 c4 22. Fb2 (Tabıi ki 22. Axc4 fxe4 beyaz için kötu olurdu). 22... fxe4 (Artık siyahlar merkezdeki gerilimi kaldırmaya karar verdiler. Buna cesaret etmelerine bir dayanak da fö'daki siyah atın d5 erini alması sonrası her zaman potansiyel bir c3 olanağının bulunması 23. Axe4 AfxdS 24. Kg3 Ke6? (Bu hamle beyazm 25. Vg4-g6 ve 25. Ag4-h6 tehditlerine karşı yapılmış bir hamle. Fakat oyunun bundan sonraki kısmı âdeta başlı başına bir kombinezon. Siyah taşlara goz attığımızda Ab4, Ad5 ve Siyah (KARPOV) a b Beyaz (KASPAROV) (30... gxh6 31.Şh2ü) Siyah (KARPOV) a b c d e f g h Beyaz (KASPAROV) SON DURUM (40... Şxf7 41.Fxd5 Terk) Fb7'nin olaylann bu ana kadar geçtiği ve geçeceği şah kanadından uzak ve hareketsiz olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla c4 erini geri vermek siyahlan rahatlatabilir: 24..x3 25. Axc3 Axc3 26. Fc3 Kxel 27. Vxel Ad5 28. Fd4 Ve7 ve 29... Ke8 ile siyah karşı oyun sağlar. Eğer 29. Vxe7 Axe7 30. Ag4 Kc8 31. Fd3 Kxel 32. Şh2 Ag8! 33. Ae3 Ae7! ve siyahın sıkıntısı yoktur.) 25. Ag4 Ve8 26. Axh6U (Beyaz siyah şahın etrafmdaki savunmayı yıkıyor. Eğer 26... Kxh6 27. 'Axd6 Vd7 28. Af5 Kh7 29. Axg7ü a/29...Şxg7 30. Vh5 Şg8 31. Vh7 Şf7 32. Kg7 Fg7 33. Vg7 ve mat. b/29... Fg7 30, Fh7 Fb2 31. Fbl! sonrası ilginç komplikasyonlar olur. bl/31... Vf7 32. Fg6! b2/31... Af6 32.. Vd7 ad7 33. Ke7 Af6 34. Kb7. b3/31... Fg7 32, Vh5 Şg8 33. Vh7 Şf8 34. KH Af6 35. Kf6 Ff6 36. Vd7. Ayrıca kanımca bu tek kazanç yolu değil. 27. Ag5!? Vh5 (Zorunlu çünkü 27... Vd7? 28. fg6ü) 28. Vg4ü ve tehdit 29. Vd7.) 26/.x3 (Bütün bu yukandaki varyantlar ışığında zorunlu gözükuyor. Karpov al-h8 diyagonalini kapatmak istiyor. 27. Af5 cxb2 28. Vg4 (Siyaha müdafaa bulmak çok zor. Alternatiflere bakalım: a/28...Vf7 29. Vh4 Şg8 30. Ag5 Kxel 31. Şh2 ve beyaz kazamr. b/28... Vd7 29. Vh4 Şg8 30. Ag5 Kel 31. Şh2 Af6 32. Vh7! Ah7 33. Fh7 Şh8 34. Ag6 mat. c/28... g6 29. Vh4 Şg8 30. Şh2!) 28... Fc8 29. Vh4 Kh6 (29... Şg8 30. Ah6 Kh6 31. Vh6 Vn 32. Ad6! Fd6 33. Ke8! Ff8 34. Vh7 mat) 30. Axh6 gxh6 31. Şh2ü) (Bazen çok güçlu hamleler bu derece basit olabiliyor. Beyaz şimdi 31, Af6 ve 31. Ag5 tehdit ediyor.) 1. diyagram 31...Ve5 32.Ag5 vf6 (Zorunlu. Siyahlar f7 karesinden istenen matı tutmalı) 33 Ke8 Ff5 34.Vh6ü (Siyahlar için artık her şey bitti) 34... Vxh6 35. AH Şh7 36. Fxf5 Vg6 37. Fxg6 Şg7 38. Kxa8 Fe7 39. Kb8 a5 40. Fe4 ŞxH 41. Fxd5 Terk (Çunku 41... Axd5 42. Kxb2 sonrası siyahların en son umudu olan b2 eri de gidiyor - 2. di>agram) Müridoğlu'na büyüködül • ANKARA (AA) — Kültür Bakamığı tarafından 1979 yüından bu yana dağıtılan Kültür ve Sanat Büyük ödülü'nü bu yü heykeltıraş ve ressam Zuhtü Mürüdoğlu kazandı. Kültür Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ertan Altaban'dan alınan bilgiye göre seçici kurulun değerlendirmesi sonucu, 84 yaşındaki ünlü sanatçı Zühtü Mürüdoğlu'na "Kültür ve Sanat Büyük OdühY'nün verilmesi kararlaştınldı. 11 mağara S1T alanı • ANTALYA (AA) — Antalya'da bulunan 11 mağara doğal ve arkeolojik SİT alanı ilan edilerek koruma altına alındı. Kültür ve Tabiat Varhklannı Koruma Kurulu tarafından Antalya'nın Yeniköy bucağına bağlı Yağcı köyünde bulunan Karain, Kınlini, öküzini, Çarkini, Sırtlanini, Koyunini, Mustanini, Macarini, Suluini, Harunini ve Arifini mağaralan doğal ve arkeolojik SİT ilan edildi ve koruma altına alındı. Antalya Müzesi yetkilileri, mağaralann Prehistorik devirlerde ilk insanlar tarafından yerleşim alanı olarak kullanıldığını kaydettiler. Bugune kadar 11 mağaradan sadece Karain'de kazı çalışmalan yapıldı. Hindi yerine pekinördegi • ANTALYA (AA) — Ulke genelinde yetiştiricUiği giderek yaygınlaşan pekinördekleri, yılbaşı hindilerinin de yerini almaya basladh. Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e Çin gezisi sırasında hediye edilen 9 ördeğin yetiştirilmesiyle, su Urünleri merkezlerinde yaklaşık 3 milyon pekinördeği elde edildi. Antalya Su Urünleri Araştırma Istasyonu Müdürluğü yetkilileri, pekinördeklerinin çabuk üreyen özellikleri dolayısıyla kısa zamanda büyük bir koloni elde edildiğini, isteyen vatandaşlara kesimük ördek ve civcîv satışı da yapıldığuıı kaydederek, canlı ördeğin tanesinin 20, kesilmiş ve temizlenmiş ördeğin ise 25 bin liradan satüdığuıı bildirdiler. Ddnci kez ölüm hakkı • MOUNT VERNON (AA) — ABD'de yargıç karanyla, kendisini hayata baglayan tüpler çıkarılarak ölüme terk edilen Nancy Cnızon'un kaldığı hastanede bulunan başka bir hastanın ailesi de, komadaki kızlaruıın besleme tüplerinin çıkanlmasını istedi. 1987'de geçirdiği bir trafık kazasında beyni zedelenen 20 yaşındaki Christine'nin babası Pete Busalachi, "eğer kızım olanlann farkındaysa bu tamamen işkencedir, eğer farkında değilse zaten bütün bu yapılanlara değmez" şeklinde konuştu. Busalachi, kızuıı yasalan fazla sıkı olmayan bir eyalete götürmek istediğini, çünku Crozun davasında oldugu gibi "hastanın ölmek istediği yolunda" kesin kanıtlannın . s söyledi.