Catalog

CUMHURİYET/14 DI§ HABERLER 24 OCAK 1990 AZERBAYCAN Çatışmaların önü almamıyor3 TASS Ajansı, önceki gece bir Azeri köyüne Ermeniler tarafından ateş açıldığını, çatışmada 12 kişinin öldüğünü bildirdi. Yine önceki gece Bakû'de silahlı kişilerin Sovyet askerlerine açtığı ateş sonucu 2'si asker 3 kişi öldü. Azerbaycan Halk Cephesi, Sovyet birliklerinin cumhuriyetten çekilmesi için süre sınırlaması konmadığını açıkladı. Bağımsızhğını ilan eden Nahcivan'a büyük bir askeri konvoyun yaklaşmakta olduğu bildirildi. Dış Haberlcr Servisi — Sovyetler Birli- ği'nin Azerbaycan Cumhuriyeti'nde durura, gerginliğini koruyor. SSCB Içışlen Bakan- lığj, öncekı gece silahlı kişiler tarafından Sovyet askerlerine ateş açıldığını, 2'si asker 3 kişinin ölduğünu bildirdi. Ermenilerin ön- ceki gece bir Azeri köyune ateş açtıkları ve çatışmada 12 kişinin ölduğu haber verildi. Azerbaycan Halk Cephesi ise açıklama ya- parak Sovyet birliklerinin cumhuriyetten çe- kilmeleri için 2 günlük sure sınırlaması koy- madıklarını, kararın Batılı radyo ve ajans- larca yanlış yansıtıldığını söyledi. Bu ara- da Nahcivan özerk Cumhuriyeti'ne büyuk' bir askeri konvoyun yaklaşmakta olduğu bildirildi. Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanhğı Söz- cOsü Gennadi Gerasiraov, Azerbaycan Yüksek Sovyeti'nin, olağanustu durumun kaldırılmaması halinde SSCB'den aynlma yolundaki ültimatomuna karşıhk "Sovyet hükümetinin bir tepkisi olmadığım" söy- ledi. Gerasimov dun düzenledığı basın top- lantısmdan sonra televizyon muhabırlerinin sorularını yarutlarken, henüz Moskova'ya bu alanda resmi hıçbir belge ya da bilgi ulaşmamış olduğunu, bu konudaki haber- lere ilijkin olarak ise, "hıikıimetin herhal- de diışıinmekte olduğunu" belırtti. Gera- simov, Kafkasya'daki durumla Kuzey tr- landa arasında bir paralellik bulunup bu- lunmadığı yolundaki bir soruyu yanıtlar- ken, paralellik konusunda bir şey söyleye- meyeceğini, ancak olağanustu durum çer- çevesınde göndenlen bırlıklenn, "çok uzun bir süre" Kafkasya'da kalmalarının zorun- lu hale gelmesi olasılığının bulunduğunu kabul etti. AP'nin haberine gore Sovyet TASS Ajan- sı, önceki gece Ermenilenn sınırda Volci Vo- rota bölgesındeki bir Azeri köyune ateş aç- tıklannı, çatışmada 12 kişinin ölduğunü bil- dirdi. AA'nın haberine göre de telefon bağ- lantısı kurulan Vatan Cemiyeti, Ermenile- rin Dağlık Karabağ bolgesinde Kurtkapa- nı Koyû'nu basarak çoğunluğu kadın ve ço- cuklardan oluşan 14 kişiyi kurşuna dizdik- lerıni öne surdu. SSCB tçışleri tarafından yapılan.ve Ba- kû Radyosu'nda okunan açıklamada, on- cekı gece Bakû'de silahlı kışilenn Sovyet as- kerlerine saldırdığı ve saldırıda 3 kişinin öl- duğu bildirildi. Açıklamada, "Gece boyun- ca kimligi bilinmeyen kişiler askerler uze- MOSKOVA 'Ölülerin sayısı sanılandan çok' A.zerbaycan'daki olaylar Moskova'daki Azerilerce de yakından izlenirken, Almanya'da yayıncılık yapan Yrldınm Dağyeli, Moskova'daki son gelişmeleri Cumhuriyet'e anlattı. Haber Merkezi — Azerbaycan'daki geliş- meler, Moskova'daki Azeri çevrelerce de dikkatle izleniyor. Azeri kaynaklara yenı ıl- ginç bilgiler geliyor. Almanya'da Turk ya- zarlarının kitaplarmı basan yaymcı Yridınm Dağyeli, sanatçı ve yayıncı Azeri çevrelerle yakın ılişkiler içinde. Hafta başından beri Moskova'da bulunan yayıncı Yıldınm Dağ- yeli ile Azerbaycan'dakı gelişmeleri konuş- tuk: — Azerbaycan'daki gelişmelere Uişkin Moskova'daki Azerilerin tepkisi nedir? Moskova'da neler oluyor? DAGYELİ — Ikı-u'ç gundur Moskovai daki Azeriler mıtıng yapıyorlar. Pazartesı günu 10 bine yakın Azeri, Azerbaycan El- çiliği önünden Sovyet Savunma Bakanlığı önüne kadar, kara yas bayrakları ve slogan- lar atarak yiirudu. Sloganlarda, "Bakû'de binlerce kişi okhıruldu", "Gorbaçov sen ka- tilsin ve halkın onunde cevap vereceksin", "Perestroyka birbirini vurmak değildir". "Pravda (Gerçek), Pravda, senin gerçeğin nerede?" gıbi pankartlar taşınıyordu. — Bakû'den, Azeri çevrelere ne gibi ha- berler geliyor? DAGYELİ — Azerbaycan'daki olaylar çok yanlış biliniyor. Bizim öğrendiğimize E ALMANYA Savunma Bakanı: Gorbaçov'un düşüşüne hazır olmalıyız BONN-BRÜKSEL (AA) — Federal Al- manya Savunma Bakanı Gerhard Stolten- berg, Batı'nın Sovyet liderı Mihail Gorba- çov'un duşuşüne hazırlanması gerektiğini söyledi. Stoltenberg, Die Welt Gazetesi'nde dun yer'alan demecinde, "Gelecekte ne olaca- gı belirsiz. Kendimizi olumsuz gelişmelere hazııiamalıyız" dedi. Stoltenberg, Batı'nın Gorbaçov'un re- form planlannın başarılı olmasını istediği- ni, ancak Kafkasya'da yakın gelecekte çı- kabilecek bir içsavaşın ve Baltık cumhuri- yetlerindeki bağımsızlık isteklerinin Sovyet- ler'deki dururau değerlendinneyi zorlaştır- dığını belirtti. Gorbaçov'un bu sorunlara rağmen ikti- darda kalabıleceğini, ancak liderliğinin ve yaratıcılığının zayıflamasına neden.olacak uzun bir krizin de mumkün olduğunu be- lirten Stoltenberg "Liderlik değişimi ihti- mali gözardı edilmemeli" dedi. Stoltenberg, "Sovjetler'in uzun vadede hangi politikayı izleyeceği konusunun ay- dınlığa kavuşturulması gerektiğini" de be- lirtti. Bu arada, Batılı askeri uzmanlar, Sov- yet ordusunun Kafkaslar'da tarihinın en korkunç kâbusunu yaşayabileceğini belir- tiyorlar. Merkezi Londra'da bulunan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsu (IISS) uz- manlan, Moskova'mn Azerbaycan ve Er- menistan'ı uzun süreli işgale kalkışması ve direnişle karşüaşması halinde, Afganistan'- da karşılaştığı sorunlarm aynısıyla yuz yti- ze kalacağını kaydettiler. Londra'da yayımlanan savunma alanın- da uzmanlaşmış Jane's Defence Dergisi'- nin Sovyet ordusu uzmanı Henry Dodds ise Kafkasya'daki olası bir savaşın "Birgeril- la savaşına donuşebileeeğini, ancak Afga- nistan'dan temel farkının ise Sovyet ordu- sunun yabancı bir ülkede degil, kendi ul- kesinde savaşması olacagını" ıfade etti. NATO'da görevli bir diplomat da böyle bir savaş durumunda, Sovyet ordusunun Azeriler, Ermeniler, Hıristiyanlar ve Müs- lümanlarla olmak üzere birçok duşmanla savaşmak zorunda kalacağını belirtti. Ay- nı diplomat, Sovyet ordusunun Afganis- tan'da kuçük gruplarla savaşmayı öğren- diğini, bunun da ordu için bir avantaj ol- duğunu kaydetti. göre dun (önceki guA) Bakû'dekı muazzam cenaze töreniyle yeni bilgiler geldi. Bakû- den butun tanklar çıkartılmış. Azerbaycan1 da 1500 kişi ölmuş. Çocuk da var, kadın da var, erkek de var. Halk Cephesi'nin verdiği rakam 1567. Moskova Televizyonu ise res- mı rakam olarak 83 kişi verdi. — Siz bu haoerleri nereden aiıyorsunuz? DAGYELİ — Moskova'daki Azerbaycan Buyukelçiliği'ne geliyor. Halk Cephesi bu- raya aktarıyor. Yıne bir haber aldık. Dun (önceki gün) 3 bin Azeri, Komunist Parti merkez binası önüne gıttı. Gorbaçov'la gö- rüşmek istedi, ancak kabul etmedi. Yardım- asına mektup vermışler. Onunla konuşmuş- lar, her şeyi anlatmışlar. Mektupta, "Sov- yet ordusu Azerbaycan'dan çıksm" diyor, bir de baskının kaldınlması isteniyor. — Yani Azeriler açısından Moskova'da gergin bir hava var. DAGYELİ — Evet. Azeriler dün de Gü- naydın Gazetesi'ni protesto ettiler. Bir yazı çıkmış, bütün Moskova gazetelerinde basıl- mış. Ben Günaydın'ı görmedim, ama yazı- da, ".Azeriler, Pan-Türkçüdür, Turancıdırlar, aşırı milliyetçidirler" diye yazıyormuş. — Azerbaycan'daki olaylar bundan son- ra nasıl gelişir? DAGYELİ — Azerbaycan'daki bu bas- kı, bütün başka cumhuriyetlerde kızgınlık meydana getinr. Kazaklar da Özbekler de, Gürcüler de şimdi anlıyorlar ki yarın, 'bir hafta sonra, bir ay sonra aynı şeyler olabi- lır. Ve hiç şuphe olmaz ki Bakû'ye ordunun girmesi, Gorbaçov'un en buyük mağlubiye- tidir. 140 bin asker vardır Azerbaycan'da. Azen kaynaklara gelen bılgıye göre ordu- dan 156 asker kaçmış. — Bakû'ye yardım gidiyor mu? DAGYELİ — Hiç kimseden yardım yok. Ancak Celalabat ve Nahcivan'dan Azeriler Iran'a kaçıyor. Oradan, Iranlı Azeriler si- lah veriyor. Alıp dönüyorlar. O da çok az- mış. Rus ordusu, Azerbaycan-tran sınınnı tutmuş. Geçmeye izin vermiyorlar. Orada toplar duruyor. — Azerilerin Türkiye'ye iletecekleri bir mesajı var mı? DAGVELt — Evet, Azeriler, "Türkiye mesela silah veremiyorsa, yiyecek yardımı gönderebilir" diyorlar. Dünyanın bütün ül- kelerine bilgi aktarabilir. rine uç kez ateş açtı" denildi. Saldırılar sırasında çıkan çatışmalarda, aralarında iki askerın de bulunduğu üç ki- şinin ölduğu kaydedilen açıklamada, saldır- ganlar "aşın gruplar" olarak tanımlandı. Sovyet TV'si esnek AP'nın Moskova kaynaklı haberine go- re Sovyet Televizyonu önceki gece yaptığı yayında, Kremlin'in Azerbaycan Halk Cep- hesi ıle goruşmesinı önerdi. Televızyonun haber programında, Azerbaycan Halk Cep- hesi'nin cumhunyette çok guçlu olduğu ve ayaklanmanın gerisinde cephenin bulundu- ğu anımsatılarak "MantıkJı >ol, Halk Cep- hesi ile goruşmektir" dendı. Bakû Asken Komutanı General Vladimir Dubinyak ise Bakû'de halkın güvenliğınin sağlandığını ve aşırı uçlarla yasadışı eylem- lerin önlendiğini bildirdi. General Dubinyak, Krasnaya Zvezda Ga- zetesı'ne yaptığı açıklamada, olağanustu ha- lin aşırı uçlar tarafından protesto edildiği- nı öne surerek kentın bazı bölumlerinde za- man zaman ateş sesleri duyulmasına kar- şın durumun kontrol altında olduğunu be- lirtti. Nahcivan BBC \e AA'nın dun sabah bildirdikleri- ne gore geçen hafta bağımsızlığım ilan eden Nahcivan Özerk Cumhuriyeti'ne büyük bir askeri konvoyun yaklaşmakta olduğu yo- lunda haberler alınıyor. Tank ve zırhlı araçlardan oluşan konvo- yun Nahcivan'a doğru yol aldığına ilişkin haberler, henuz Bakû'dekı kaynaklarca tam olarak doğru lanamadı. Öte yandan Sovyet resmi haber ajansı TASS, önceki gece Ermenistan ve Azerbay- can Komunist Partı'nin ileri gelenleriyle başbakan yardımcılannın katıldıklan bir toplantı sonucunda, iki cumhunyet arasın- dakı sınırda gerginliğin giderilmesi, ateşkes sağlanması ve demiryohı ablukasına son ve- rilerek ulaşım yollanrun açılması konusun- da anlaşmaya vanldığmı duyurdu. Azerbaycan Halk Cephesi kaynaklan, Azerbaycan Yuksek Sovyeti'nin pazartesi gecesı aldığı kararla ilgili olarak AA'ya bil- gi verirken, bu karar konusunda Batılı ha- ber ajansı ve radyolarda verilen çelişkili ha- berlere açıklık getirilmesmı istediler. Azerbaycan Yüksek Sovyeti'nin söz ko- nusu karan aldığı toplantısında hazır bu- lunan Halk Cephesi Meclis uyesi Abbas Ab- dullah, Azerbaycan Yuksek Sovyeti'nin, ilan edılen olağanustu durum çerçevesınde Ba- kû'ye gıren Sovyet askerlerimn geri çekil- mesi ve bu isteğin yerine getırilmemesı ha- linde başvurulacak önlemler konusunda bir sure sınırlaması koymadığmı belirtti. Abbas Abdulah kararda, Sovyet birlik- lerinin Bakû'den, "en lusa sürede" çekılme- lerinin istendiğini, bu isteğin yerine getıril- memesı halinde, Azerbaycan'ın SSCB'nin ayrılması için halkoylamasına başvurma yo- luna gidileceğinin açıklandığını belırtti. Azerbaycan Yüksek Sovyeti'nin, Bakû1 de ilan edilen olağanustu durumun "en kı- sa sürede" kaldınlması yolundaki karann- dan sonra, Azerbaycan Komunist Partisi- nin de Litvanya Komunist Partisi gibi Sov- yetler Bırlığı Komunist Partisi'nden (SBKP1 bağımsızlık ilan etme konusunu ele alma- ya başladığı bildirildi. Veltsin'in iddiası Yuksek Sovyet uyesı Boris Yeltsin. hüku- metin, Azerbaycan'da ilan edilen olağanustu durumu butün ülkeye yaymak ıstediğinı söy- ledi. Yeltsin Tokyo'da düzenlediği basın top- lantısında, "Uderier ve muhafazakâriar, ül- ke çapında olağanustu hai ilan etmeye, ve- niden diktatorluk kurmaya ve ulkeyi demir yumrukla yonetmeye çok istekliler" dedi. Gdecek ay yapılacak KPMK toplantısın- da, reformlann hızlandınlması yönunde ka- rar alınmazsa, siyasette bır cıkmaza girile- ceğini kaydeden Yeltsin, ülke çapında ola- ğanüstü hai ilan edilmesı fikrinin raimar- ları arasında Pohtburo'nun muhafazakâr uyesi Igor Ligaçov'un da bulunduğunu sa- vundu. Ermeniler Azerileri savundu Ote yandan AA'nın haberine göre SSCB'nin Ermenistan Cumhuriyeti'nde ön- de gelen ulusal Ermeni hareketi, Sovyet or- dusunun Bakû'dekı tutumunu ve "Azeri- lerin egemenlik haklannın inlal edilmesini" kınadı. Milliyetçi eğilimli ulusal Ermeni hareketi, telefonla AFP'ye ilettiğı bildiride, "Mos- kova, Ermenilerin guvenliğini saglamak için degil, Sovyet yonetimi tehdit altında bulunduğu için kokiu onlernler almaya ka- rar verdi. Bu açıdan, me>dana gelen olay- lar, Azerilerin egemenlik haklannın ihlali olarak görulmeli. Bu da, diger cumhuriyet- lerin kaderi uzerinde olumsuz etkiler AZERİLER ACLIYOR — Bakû'de önceki gün Sovyel biriiklcri ile çaüşmalarda ölen Azeriler için duzenlenen dev cenaze törenine yaklaşık 1 milyon kişi katıldı. Yakınlan oldüriilen Azeri kadınlann agladıklan törene Sovyet askerleri mudahale etmedi. (Reuter) SİYASİPAKTİLER Inönü: Azerbaycan sosyal depremSHP Genel Başkanı Erdal Inönü, hükümet üyelerinin Azerbaycan ile ilgili çelişen demeçler vermesini eleştirdi. DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, "Son on yılın adamı denilen Gorbaçov'un elini kana bulamasını kmıyorum" dedi. ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Akbulut, hükümetin tavrımn SSCB'nin içişlerine karışmamak olarak algılanmaması gerektiğini söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Burosu) — Azerbaycan'daki gelişmeleı, siyasi partıle- rin dünku TBMM grup »oplantılarırun ana konusunu oluşturdu. SHP Genel Başkanı Erdal Inönü, olaylan, "sos>-al deprem" ola- rak niteledi ve "son kanlı olaylan zor anla- şılır ve buyuk bir talihsizlik olarak gördıiğunii" bildirdi. DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel de, Azerbaycan'da kan dökülmesıni eleştirdi, "Duııya glasnosl, pe- reslroyka diye kasıldı, kavruldu. Son 10 yı- lın adamı di\e anılan Gorbaçov 'un elini ka- na bulaştırm^ olmasını kınıyonım" dedi. SHP Genel Başkanı Erdal Inönü, dun partisınin TBMM grup toplantısmdaki ko- nuşmasında, Azerbaycan olaylarını "sosyal bir depreme" benzetti. tnönu, "Veni bir sos- yal duzene geciyonız" denilirken geçmışten gelen bırıkım ve saplantılann zamanında barışçı bir bıçimde çozulmemesinin bu tür kanlı olaylara ve bu konudaki yardım \e ay- dınlatılma isteklerini "anlayışla karşılama- >a" çağırdı. SHP lideri, Türkiye"deki hükümet üyele- rinin de birbirleriyle çelişen demeçler ver- dıklerinı, bu demeçlerin, Azerbaycan'da bir trajedı yaşanırken, daha büyuk tehlike ar- zeden, daha buyuk yanlış anlaşılmalara yol açabıldiğini dile getirdi. Hükümetin bilinen dağınıklığının böyle kntik anlamda onem taşıdığına dikkat çe- ken Inönu, şoyle devam etti: Bu arada Ozal'ın talihsiz demeçleri ile yangına koruklc gittigini ve vatandaşlanmızı endişeye duşurecek sozler söylediğini du>- duk. Birkaç >erde soyiedim. Bakanlann yeni gorevleri çıklı. Ozal'ın demeçlerini lashih etmeye cauşmak, bu demeçlerin aleyhimizde dunyada, Türldye'de, vatandaşlanmızın bir- biri aleyhinde uyandırdığı tepkileri, yanlış anlamalan orladan kaldırınaya çalışmak. Bunlann en m çaresi Sayııı Ozal'ın konuş- masına engel olmaktır. Demirel DYP'nin TBMM grubunun dunkü top- lantısında Azerbaycan'daki olaylan değer- lendiren Genel Başkan Süleyman Demirel, olaylann korkulduğu biçimde hızla gelişti- ğinı ve herkesi üzen neticelere geldiğini be- lirtti. Sovyetler Bırliği'nin halkın üzerine "Nizamı tesis ediyonız" diye, tankla, top- la, tufekle vardığını kaydeden Demirel, "Masum insanlann oliimune sebep olmuş- lardır. Bunlan soylediğimizde, 'Içişlerimi- ze karışıyorsunuz. Hadıselenn uzerine ben- zinle gidiyorsunuz' diyorlar. Bir taraftan pe- restrojka, glasnost diyerek, açıklık politi- kası ile dünyanın onune çıknorlar. Diger ta- raftan, Litvanya ile Azerbaycan'da cereyan eden olaylann farkı olmadıgı halde, orada olaylann ustune sukunetle giderken, Azer- baycan'da tankla varmışlardır. Bir devletin kendi vatandaşlannın uzerine topla, tufek- le varmasına duny? seyirci kalmıyor. 35 dev- letin bir araya gelip imzaladığı Helsinki sart- ları gozden uzak tutulmamalıdır" diye konuştu. Azerbaycan'daki olaylar için Gorbaçov'u kınayan Demirel, "Gorbaçov'un elini kana bulaştırmış olmasını kınıyonım. Bu olay karşısında Turkiye'nin acılar içinde kıvra- nıp başka bir şey yapamamasından da üzuntu duyuyorum" diye konuştu. ANAP grubu Başbakan Yıldırım Akbulut da, ANAP Meclıs grubunun dünku toplantısında yap- tığı konuşmada, Azerbaycan'dakı gelişme- leri, "Üzuntu ve endişe verici olaylar" diye niteledi. "Elbette Sovyetler Birliği ile mıi- nasebetlerimizin ulaştığı düzeyde kalması- nı ve kuv>etlenmesini arzu ediyonız" diyen Akbulut, hükümetin tavrımn Sovyetler Bir- liği'nin içişlerine kanşması olarak algılan- maması gerektiğini söyledi. Akbulut, söz- lerini özetle şöyle sürdürdu: "Ancak Azerbaycan'da yaşayan insanlar bizim vatandaşlarımızın yakınlandır. ara- nuzda külturel ve hissi bağlar vardır. Bu ne- denle oradaki durumla ilgileniyor, olayın kansız ve banşçıl bir biçimde halledilmesi- ni istiyonız. Olaylan dikkatle takip ediyo- nız." TBKP'nin açıklaması Turkiye Birleşik Komunist Partısı (TBKP) merkez yonetimi tarafından Sov- yet Azerbaycanı'ndaki son durum üzerine yapılan açıklmamada da, "Ulusal sorunlar, ancak karşılıklı anlayış, diyalog ve sağdu- yu temelinde çozulebilir" denildi. Veşiller Partisi Yeşiîler Partısı Genel Başkanı Prof. Ce- lal Ertug, Istanbul'da yaptığı yazılı aç\kla- nıada, "Azerbaycan ve Ermenistan arasın- daki ilişkinin kanlı bir çatışmaya donuşme- si, bu çanşmanın giderek hrmanışa gecme- sini kuşkuyla izliyoruz" dedi. Prof. Ertuğ, dunyada haklı olarak buyuk bır une kavu- şan Gorbaçov "a da "kana kan dişe diş kav- gasına katkıda bnlunmama" çağrıstnda bulundu. bırakabilir" denildi. Bildiride Ermeniler, Azerbaycan'ın bas- kenti Bakû'de yaşayan Ermenilerin savu- nulması isteğinde bulunurken, Sovyet or- dusunun kanlı olaylara yol acacağını dü- şünmedikleri, uygar yollara başvurmasını bekledıkleri kaydedildi. Bildiride aynca, meydana gelen trajik olaylann Azerbaycan ve merkezi yönetimin güttukleri siyasetin bir sonucu olduğu id- dia edildi. Baltık cumhuriyetleri SSCB'nin Baltık cumhuriyetlerindeki halk cepheleri, Azeri ve Ermenilere, "Urafsız" bir toprakta "adkn" görüşme- lere başlamalan için arabuluculuk önerdi. Baltık cumhuriyetleri halk cephelerinin faaliyetlerini koordine etmek amacıyla 1989 yıb başında oluşturulan "Baltık Konseyi" önerisinde, Ermeni ve Azerilerin Letonya'- nın başkenti Riga'da "siyasi göruşmelere" başlamalarının öngörülduğü kaydedildi. Kasparov, Dunya Satranç Şampiyonu Garry Kaspa- rov, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorununda arabuluculuk yapmayı önerdi. Geçen ay Playboy Dergisi'ne verdiği bir demeçte, Sovyetler Birliği'nin Moğolistan'ı Çin'e, Kuril Adalan'nı da Japonya'ya sat- ması gerektiği gibi "ilginç" duşünceler or- taya atarak diplomatik sorunlara yol açan Ermeni Satranç Şampiyonu, "bu trajediye daha fazla katlanamayacağı için", iki taraf arasında arabuluculuk yapmaya gönüüü ol- duğunu belirtti. DIŞ BASIN 'Sovyetler'de Müslümanlar bağımsızhk isteyebilir' Dıs Haberler Servisi — Sovyetler Birli- ği'nin Kafkasya bolgesinde meydana gelen son olaylar, Batı basınında geniş yer tutma- ya devam ediyor. lngılız ve Fransız gazete- lerindeki çeşitli yorumlarda, Sovyetler'de- kı "Musluman çoğunluklu cumhuriyeUerin bağımsızlıgı" konusu işleniyor. Parıs muhabirimiz Sabetay Varol'un ha- berine göre, Azerbaycan'daki gelışmelerle il- gili haberler dun de Fransız gazetelerinin bi- rinci habenni oluşturdu. Le Monde Gaze- tesi, SSCB'de, Azerbaycan mudahalesıne karşı bir akımın giderek güç kazandığını başlığa çıkardı. Le Monde, son gelişmeler- de en dikkate değer unsurlardan birinin, Sovyet ordusunda mudahale için göreve çağrılan yedeklerin gitmeyi reddetmesi ol- duğunu yazıyor. Liberation Gazetesi'nde, Sovyet uzmanı Alexandre Adler, Azerilerin SSCB'de yaşa- yan Musluman halklann "öncüsu" görtınü- munde olduğuna dikkat çektikten sonra son gelişmelen şu şekilde değerlendirdi: "Sovyeller'in, Orta Asya ve KafkaslaH daki milliyetler politikası, 501i yıüarda her- kesin hayranlığını uyandınyordu. Cezayiriıı Fransa'dan kopmasına karşı olanlar bile bu çizginin doğrulugunu kabul ettinnek için Orta Asya ve Kafkas omeğini veriyordu. (_) Şimdi ise durum tersine dondu. Moskova aydınlan bu kentte yaşayan geniş Ermeni topluluğunun da etkilemesiyle Sovyetler Biriigi'nin Musluman ulkeleri terk edip la- mamen Batı'ya dönmesini isteme noktasın- da. " Londra'dan Edip Emil Oymen'in habe- rine göre "Daily Telegtaph" Gazetesi'nde, Azerbaycan'daki gelişmelerin, diğer Mus- luman cumhurıyetler çerçevesınde ele alın- dığı yarım sayfa uzunluğundaki "Dağılmaya giden biriik" başlıklı değerlendirmesinde, "Lnutmamalı ki Azerbaycan, sadece 15 Sovyet cumhuriyetinden sadece biridir. Di- ğerieri de Gorbaçov'a benzer sorunlar çı- kartmaya adaydır. Her imparatorluk, ani- den patlak veren milliyetçilik karşısında da- gılmışür. Sovyel imparatorlugu ise faziasıyla uzun sure biriik içinde yaşadı" dendi. Financial Times da gelişraelere geniş yer veren gazetelerden. Moskova'dakı Azerbay- can temsılciliği önünde uç bayrak asılı ol- duğunu yazıyor: Sovyet bayrağı, Azerbay- can'ın 1921'den önce kullandığı bağımsız- hk dönemine ait bayrak ve bir de matem isa- reti olarak kara bir bayrak. Yılmaz: Dikkatli olmahyızANKARA (Cumhuriyet Burosu) — Azerbaycan olaylan TBMM gundemine ge- tırildi. Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz, ge- lişmelerin kitlesel insan hakları sorununa dönuştuğunü belirterek "Türk-Sovyel iliş- kilerine karşı kunılmuş olabilecek tuzaklara karşı dikkatli olmayı sorumluluğumuzun gereği addediyonız" dedi. Meclıs oturumunda Azerbaycan konu- sunda soz isteyen 8 milletvekilinden uçune söz verildi. ANAP Kars Milletvekili Sabri Aras, Ermenistan-Azerbaycan olaylarının bir lsraıl-Fılıstin olayına dönuşturulmek is- tendiğini belirtti. Azerbaycan'da 3-5 kişi- nin çıkıp İran ideolojisini sembolize etme- sine aldanmamak gerektiğini söyledi. ANAP Antalya Milletvekili tbrahim De- mir, "Malta zirvesi sonuçlannı vermeye başladı" dedi. Demir Sovyetler'in Ermeni- leri kışkırtan Batı'nın oyununa geldiğini bil- dirdi. SHP Kars Milletvekili Mahmut Alı- nak, Kızılordu'nun Azerbaycan'dan elini çekmesini isteyerek, Azerbaycan'da ölen- ler için genel kurulda bir dakikalık saygı du- ruşunda bulunulmasını istedi. Ancak Baş- kanvekili Haüm Aras, bunun için Başkan- lık Divam'nın önceden karar alması gerek- tiğini belirterek saygı duruşunda bulunula- mayacağını söyledi.