Catalog

22 ŞUBAT1989 CUMHURİYET/15 A ISPANYA yeşil ıuzgarıar 1 1982’de Blucinli insanlar ‘Yeşil tki’ e yenilen solusarsıyor darbe ııvrupana ıı VRUPA PARLAMENTOSU ITALYA ‘ ,1 ‘ •1 .. k*4 1 1982’de ETA’yaalet olan ve bin bir parçaya bölünen Yeşilleryeni yeni bellerini doğru/tuyorlar. MINE c. SAULNIER 1 934 yılında Avrupa Parlamentosu ‘nun koridorlarında ilk kez kravat takmayan, oturumlara blucinle giren insanlar peydahlandı. Bu milletvekilleri kendi gruplarına, çoğulculuğun, çok renkiiliğin simgesi olan Gökkuşağı adını verdiler. HADİ ULUENGİN BRUKSEL Özünde kendiliğindenci bir hareket olan 1968 “mayıs isyanı” daha başkaldırının hemen ertesinde, Batı Avrupa’nın ülkelerine, klasik komunist çeşitli partilerinden farklı da olsa, son tahlilde yine de Marksizmi düstur edinen yeni örgütlenmelen getirmişıi. Bu örgütlerin ilk çıkış noktalarındaki iki temel özelliği ise, onların ve yöneticilerini genç insanların taban oluşturması ve bunlann radikal bir biçimde “hayatıdeğiştirmek” istemeleriteşkil “Hayatı değiştirmek” ve radikalizm ediyordu. özlemi, Federal Almanya’da BaiderMeinlıof, Kızıl flıgaylar İtalya’da örneğiııde gibi terorizmin en nihai olduğu noktasınaulaştı. Daha gelenekçi bir kadar Marksist söylemi benimseyen diğer parti ve ise, örgütler marjinallik çembeıi içine hapsolmanın gidemediler. Ötesine Bu durum, yetmişliyılların ortalarından itibaren, söz konusu örgütleri yeni bir tahlil yapmaya bu rahlile uygun yeni siyasetler saptamayayöneltti. Daha doğrusu eski hayat, yöntemlerle“hayatıdeğiştirmetsin” mümkün olmadığı gerçeğinidayattı. Bunu ilk kavrayanlar olmasalar dahi, yetmişlerin Marksist ve Marksizan örgütlenmelerini b organik içimde yeni tür örgütlenmelere ilk dönüştürenler, Federal Almanya’daki68 o isyaneflanldular. KPD. KPDML, KBW gibi “Maocu” örgüt yönetici ve militanlarının BaiderMeinhof bir bölümü, sempatizanı radikaller, herhangi bir eşkilata üye olmayan “yeni sol” unsurlar, Katolik ve Protestan eğilimli dindarlar, Yeşil hareketin ilk nüvesıni oluşturdular. Hayatın, ancak Özlemlerine cevap veren geniş örgütlenmelerle programlar ve olduğu gerçeğindenyola çıktılar. Temelnokta ekoloji ve çevresağlığı olarak sunulsa dahi, Yeşiller,klasik partilerin söylemedikleri da söylemek istemedikleri ya şeyleri söylediler. Siyaseti ınakro plandan edilen ııfuklardan”, ımkro plana, su BILBAO Avrupa linden neftiye doğru açılan geniş renk zesinde lspanyoliann dilimi şu ana değin “fıstıl yeşili.” Her siyasal eğilimden yeşileylemci ülkenin ozerkliğe dayalı çoğul merkezd demokratik yapısına uygun olarak her Özgün bir çevre korumacı örgütü var. bölgenin Bütün yeşil kuruluşların yer aldığı “İspanyı YeşillerKonfederasyonu” ise konunun kamu düzeyinde topladığı primden yararlanmak için kimi kez yeşil cila sürünen siyasal partilerin ipliğini pazara çıkaracak giiçte gerçek bir alternatif oluşturuyor. 11ve 12 şubat ta: rihlerinde Madrid’de toplanan 13AT uyesı ülkenin 85 Avrupa Parlamentosu üyesinin de yer aldığı Yeşilİletişim Kongresi’neİspanya 205 temsilciyle katıldı. Amaç, gelecek Avnipa Parlamentosu seçimlerine ortak bir program çerçevesinde hazırlanmak. İspanyol yeşillerinin katkı maddesiz yiyecek maddelerinin satıldığı “doğal hastalıkları bitkisel ilaçlarla iyileş6ren bakkallan”. doktorları, sağlıklıve genelliklevejetaryenyeinek sunan lokantaları var. Çeşitlisiyasal eğılimde çevreci kuruluşların çıkardığı toplam 12adet haftalık ya da aylık bülten ve dergilere, son olarak YeşilPosta adlı bir de gazete eklenmiş bulunuyor. YeşilPosta’nın ilginçliği, okuyucularımrı aynı zamanda gazetenin ortağı olabilmesi. YeşilBono diye bir senet adlandırılan karşılığında 5000 peseta veren okuyucular, gazeteyiçıkaran şirketin kazancıve genel kuruflarında na ortak (kazanç söz sahibi olabiliyorlar. AT üyesi ülkeler arasında henüz zengin ve birkaç dağal parkın sahibi bulunan İspanya’da, olmazsa Öldürülmeden önyeşıllerin 1Uç işi zor. ce mızraklarla kanatılmaması için Avrupa Parlamentosu’nun bile ayağa kalktığı sözde güreşlerin her dem mağlup boğalarının vunmasını üstlenmekten, ünlü Gualdaquıvır Nehri’nin pirinç larımında kullanılan ilaçlardan ölmek üzere oluşuna değin binlerce, bınlerce vahşetle ilgilenmek zorundalar. kıyılar bitik, kurtarılacak bir şey kalİspany mamış. Yeşillerinkamuoyu düzeyindeki etkinlikleri ve çevre sorunlarına örgütlü biçimde sahip çıkışları yeni değil. 1977 yılında Bilbao yakınlarında kurulan nükleer santrala karşı tüm İspanya yeşilleri tek bir ses, tek bir yürek mücadele etmişler ve şimdiye dek sorunları konusundaki en büyük gösteriyi ekoloii duzenlemişler. L.emoniz nükleer santralına karşı tam 150.000kişi yurümüş. Ama halkın böylesineduyarlı olduğu bir fırsatı kaçırmak istemeyen ETA ayrılıkçı örgütü, kendine özgü yöntemlerleyeşillerintarafına geçince,davanın yeşiline kanın kızılı karışmış. Santral, 21 Eylül 1982yılında meclis karanyla hiç açılamadan kapatıldığında, yeşillerirıbir yengi. sinden çok, ETA’rnnöldürdüğü 3’ü kendi rııilitanı kişi ve santralı kuran Iberduero 13 şirketine karşı düzenlenen 282 bombalı saldırı ile bu saldırılardan birinde kör olup bir bacağını yitiren yedi yaşındaki Mberıo söz ediliyor. Böylesinegözükara Munaggori’den şiddet yandaşlarına siyasal alet olduktan sonra aralarında görüş ayrılığı belirip bin bölünen İspanyol yeşilleri, kendileriııi parçaya ayrılıkçı örgütlerden soyutlayarak yeni yeni belini doğrultuyor. göçmenlerinin yakından ve birinci elden izlenmesi için, bir T.C. vatandaşını kendi sekretaryalarında çalıştırdılar. Öteki siyasi gruplardan farklı olarak, salt partizanca yaklaşımlar içine girmediler. Gerektiğinde sosyalistlerle,gerektiğinde oy vermekten kaçınmadılar. Bir anlamda, Avrupa Parlamentosu’nun ahlak veetik men, şimdi ve derhal müınkin olana” in boyutunu oluşturdular. B dirgediler. Radikalizmi kitleselleştirdiler. u sayede de, marjinallik çemberini yardılar ve Avrupa Parlamentosu’nda halen mevcut ülke platformunda güç oluşturdular. olan ve önümüzdeki haziran ayında yapıFederal Almanya’da ortaya çıkan ve lacak yeni seçimlere hazırlanan yirminci monolitik yüzyıl sonu teknoloji toplumunun bir Gökkuşağı’rıın, bir yekpare blok teşkil etürünü olan Yeşilhareket, Batı Avrupa’nın tiğini söylemek mümkün değil. AT diğer ülkeleri için de motor rolü oynadı. Bu Parlamenıosu’ndaki “Yeşil” milletvekilleri, ralarda da, sosyolojik birikimi Almanyat bazen değişik konulara değişik yaklaşıyorlar dakine çok benzeyen ve aynı “68 ve bu farklılık grup içi artışmalara, hatta geleneğinden” gelen partiler doğdular. oy kullanımına dahi yansıyor. Ne var ki, Sivii toplum örgütlenmelerinin modern bir belki genel olarak “Yeşiikrin”, özel olarak halkasına dönüştüler. Ait oldukları ülkeler da Gökkuşağı’nın bu çoksesliliği, onun önde, eski “soku” söylemlerinden koparak cü rolünde de belirleyici bir faktör oluştuparlamento platformunda da siyaset sahne ruyor. Belki Yeşiller’inbir zamanlar mansine çıktılar. Yerel yönetimlerde, belediye dıkları Mao’nun “yüz çiçek açsın, yuz lerde, iktidara ortak oldular. “Hayatı fikir anşsın” sözüne ruhen sadık y değiştirmek” için hayatın politikasına gir kalmaları, Gökkuşağı grubunu Avrupa diler. Bir anlamda, daha önce halel getir Parlamentosu’nda “(aklI” kılıyor. Gökkuşağı, “Avmedikleri “bekkretknni” yitirdiler. rupa Utopyasınıfl”pratik hayatta fiiliyata Ulusal forumlarda siyaset arenasına geçmesiiçin her türlü inisiyatifialıyor. çıkan le”ların arkasına saklandıklan duvarYeşiller. uluslararası planda, özellikle “Lurocrı de Avrupa sahnesinde görünmekte ları, yıkamasa da sarsıyor. “Benipolitik” 1984 gecikmediler. yılında yapılan Avrupa kavramlara taviz vermeden,Strasbourg Parlamentosu nasıl seçimlerine,topluluk üyesi ülke kürsüsünden, olup da AT’nin Şili’yeyeni lerde kendilerini “çevreci” olarak tanımla teknoloji sattığını, neden Afganlı mücahityan partiler de katıldılar. Böylelikle518üye lere yeterince yardım edilmediğini, nasıl li AT danışma organında. Brüksel ve olup da Avrupa’daki zehirli kimyasal koridorlarında, ilk kez, kravat tak artıkların Strasbourg Afrika’yagönderildiğinisoruyor. Türk mayan ve oıurumlara blucinle gelen işçilerinin AT ülkelerinde serbest milletvekilleri bir zorunluluk olduğunu savunuyor. peydahlandı. Bu milletvekilleri dolaşımının kendi gruplanna, çoğulculuğun, çok ve hayatın iyimserliğininsimgesi renkliliğin Şüphesiz,genel olarak “YeşilHareketin”, olarak, Gökkuşağı adını Gökkuşağı’ özel olarak da Gökkuşağı’nın bu tür na, yedisi Alman, dördü Belçikalı, dördü faaliyetleri, partileri ve Avrupa diğer Danimarkalı, ikisi Italyan, ikisi Parlamentosu’ndaki öteki politik grupları da etkilive biri Ispanyol, toplam yirmi Hollandalı yor. Bu siyasi kuruluşlar, gelenekseloy kitparlamenter Söz konusu temsilciler, lesirıikaybetmernekiçin, üye oldu. Hareket” taaz sayıca olmalanna rağmen, Avrupa rafından ortayaatılmış sloganlardan bir Parlamentosu’nun en aktif gruplarından birini kısmina sahipleniyorlar.Son olarak Belçikaiiberal Partisi örneğinde olduğu gibi, kendi oluşturdular. Komisyonlarda, genel bineşimlerde, heyetleninde,özellikle rapor programlarına, Gökkuşağı’nın siyasi maniçevre festosundan alıntılar yapıyorlar. Yani, sağlığı, insan hakları ve göçmen ve mülteciler konusunda diğerlerine kök bazılarının suçladığı eski 68 söktürdüler. oldular. AT’yeüyeolmayan bir Aykın şimdi dolaylı ve dolaysız yönTürkiye’ye rağmen, topluluk tarihinde den, “hayatın değişmeslııe” katkıda hemen hemen ilk defa, yalnız Türkiye veTürk bulunuyorlar. İtalyan Yeşilleri68’lilerin artıklarından, düşkırıklığına uğramış solculardan, devrimi çevrecilikte arayanlardan oluşan heterojen yapıda. Pçzrlamentoda 12 temsilcileri olan Yeşiller’inetkisi sol partilerde hissediliyor. NİLGUN kıniarındaki Latina santralı kapandı ve Montalto di Castro’nun inşası durduruldu. Bir ROMA Almanya’daolduğu gibi Italyat süre sonra İtalya’nın tüm nükleer enerji da da ideolojik açıdan homojen bir yapı politikası uğradı. felce b aldıkları oylar sanayileşme ve Yeşiller, u ülkedekidiğer siyasipan Yeşillenin göstermeyen tilerde artık görülmeyen “idealist” özellikle siyasi ağırlık derecesiyledoğru orantılı bir dabir riyle dikkati çekiyorlar.Italyan Yeşillerinin ğılım gösteriyor. Hava kirlenmesi gibi çevre bölümü, ‘68’lilerin artıklarından, bir kısnıı sorunlarının şiddetle hissedildiğizengin, sadüş kırıklığına uğramış solculardan, bir nayileşmişkuzeydeoyların yüzde 4.S’inialan kısmı şimdiye dek hiçbir yerde da a Yeşiller, z gelişmişgüneydeyüzde l.7’dekaldevrimi çevreciliktearayanlardan oluşu dılar. Fakat, “Yeşil etki”nin ağırlığı İtalyat bulamadıkları yor. Aralarında egzotik bir kuşun yuvasını da siyasi yelpazenin solunda yer alan tüm beklemek uğruna gecelerceuykusuzluğugöze siyasi partiler üzerinde hissedildi.Çernobil’den alan gençlerin de bulunduğu bu heterojen sonra karşılaşılan bir dizi ekolojik felaketin grubun ortak değerleri, barışçı bir dünya ara de bunda etkisi oldu. Bu yaz patlak verenAfyışı ve hükinı ekonomik büyüme modeline rika’da Nijerya’ya, Güney Amerika’da ve Karadeniz sahillerinedökülen başkaldınıda birleşiyor. Venezıiela’ya İlk kez 1987seçimleriyle siyaset sahnesine zehirli çöplerin utanç verici serüveni, Denizi’ni çıkan Italyan Yeşilleri, 1 milyon seçmenin Adniyatik birdenbire istila eden kızıl yasunlar (ya da plancton), tüm Kuzey oyunu alan bir parti. Ortalama bir Demokrat adaya harcanan 225 milyon Il da içme suyunu zehirleyentarım ilaçları Hıristiyan Milanoluların ciğerlerini kurutan “asit rayla bin adayın seçim kampanyasını skandalı, finanse Yeşilleriçin bu ilk seçim sonucu eden sisi” alarmı; “ütOpyacı” olarak tanınan Yebir büyük başarı sayılıyor. Oyların kolay kolay şiilerin mücadelesinesomut bir boyut kazanoynamadığı siyasal yelpaıe içine yüzde 2.5 dırdı. ağırlıkla giren bu yeni partinin Italyan Ekolojik sorunlara karşı giderek artan Parlamentosıı’nda 12, Italyan Senatosu’nda duvarlılık, iki yıl içindeYeşiilenin son Italyan p0da bir temsilcisibulunuyor. KüçükSosyal De litikasındaki etkisini, aldıkları yüzde 2i’lik mokıat Parti’nin ağırlığına ve70’liyılların oy oranının çok üsıune çıkardı. Bunun bir örb başındaneri, İtalyan politikasında faal olan neği de, Yeşillerin yayın organları “Nuova radikallere yann bir oy oranına sahip olan Ecologin” Dergisi’nde,siyasi yelpaze içinde bu konulara hassasiyet gösteren Yeşiller,bu iki yıl içinde nükleer enerji da konusunda önemli bir mücadele kazandılar. siyasetçilerin yayımlamaları üzerine bir listesini 1lerşeydenönce tartışmalı nükleer enerji görüldü.Bu yer alan politikacılar,87 genel listede konusunda İtalyan hükümetinin geçen yıl yap seçimlerinde, partilerine beklenmeyen oranda oy sağladılar. Bu gelişme de, bir yandan tığı referandum, büyük ölçüde Yeşillerin sahnesineginişleriveonların itişiyle siyaset İtalyan seçmeninin çevre sorunları Referandum da yüzde 80’lik bir oy karşısında ivedi çözüm isteyen taleplerini yungulargerçekleşti. bir yandan da tüm siyasi partilerin oranıyla nükleer enerjiye karşı oy kullanan İtalyanlann bu kararı karşısında, Roma ya çevre.sorunlarına karşı duyarlılığını arttırdı. ALMANYA “beŞimdi iktidara talibiz Yıllar öncesinin protestocu, çözüm Önermektençok yanlışlıkları gösteren doğacı grup realist politikalar üreterek iktidara talip oldu. 4 milletvekiline sahip olan F Yeşiller, undiler’le tabanı tutuyor, Realolar’la politika EDİP EMİL ÖYMEN ama Yaş şansıyok üretiyor. ULYA ÜÇER BONN YeşillerFederalAlmanya’da artıkolitik yaşamın yerleşikpartilerinden p Yıllar öncesinin protestocu. çözüm sayılıyor. önermekten çok yaıılışlan gösteren, büyük partilere saldıran, “halk viedanımn sesi” niteliğindeki doğacı grup, kısmen de olsa realist politikalar üretenveiktidara talip bir parti çıktı. olup Yeşiller 1987yılında yapılan Federal Parlamento seçimlerindeyüzde 8.3 oy ve43 milletvekilliği sağladılar, Böylecefederal düzeyde oy potansiyeli yüzde 5 barajı dolayında değişen marjinal bir parti niteliğini kesinkes üzerlerinden attılar. Yeşiileıinhalen temsilci sokamadığı belediye meclisi yok sayılır. Eyaletler düzeyinde de sadece sosyal demokratların güçlü olduğu Saarland, çok Ren Kuzey Westfalya ve Schleswig Holstein’da parlamentoya giremediler. Öteki 8 eyalette de Yeşilmilletvekilleri yıllardır politika Hessen’deolduğu gibi zaman belirliyorlar, zamanükümete ortak oluyorlar, bazen h demokrat azınlık hükürnederini dışardan sosyal Haziranda büyüksmav STELYO BERBERAKİS ATİNA Bütün Avrupa ülkelerinde olarak tanınan ekolojik akımlar AT gelişirken, üyesi Yunanistan’da 10yıllık bir gecikmeden sonra “Yeşiller” akımı yeni yeni başlıyor. Atina’nın hava kirliliğinin “dillere olmayabaşlamasıYunanlı “Yeşifler”inoldu. Yunan kentlerinde oluşan mihrakı irili ufaklı “ekolog”grupların şimdilerde “tek çaü altında” toplanması vehazJrarıayında yapılacak genel Avrupa Parlamentosu seçimlerine için yoğun çahşmalar katılması yapılıyor. Geçen aralık ayında Atinalı bir grup “doğacı”nın öncülüğüyle başlayan bu çalışmaların sonucunda bu seçimlere “Yeşillert ‘in de katılmasına karar verildi. Ancak Yunanistan’daer bir alanda olduğu gibi h konusunda da bir dizi parçalanmalar gözleniyor.Böyleliklebir yandan “Yunanlı Ekologlar Partisi” türerken, diğer yandan “Yunanlı Yeşiller”ya da “Demokratik Partisi” gibi çeşitli gruplar kendisini Ekologiar gösteriyor. Bölünme sürerse ne Yunanistant da, ne de Avrupa Parlamentosu’nda Yunanlı Yeşilparlamenter olmayacak. Bu tehlikeyi sezen “tarafsız” doğacılar şimdilerde kolları sıvayarak, Yeşiller’ibirleştirme faaliyeti gösteriyor. Geçen aralık ayında Atina Teknik (Jrıiversitesi’ninmimarlık binasının avlusunda ve ilk deklarasyonlarını yapan toplanan bu grup, Yunanlı Yeşiller’inmutlaka Avrupa Parlamentosu’nda temsil edilmesi gerektiğine dikkati çektiler. Çünkü bu doğacı grubuna Avrupa, nükleer enerji, ormanların göre katil, ozon deliği, atmosferdeki karbondioksitin yoğunlaşması, teknoloji geliştikçe insan haklarının çiğnenmesi gibi büyük tehlikelerle se bu tehlikelere karşı tüm karşılaşıyor Yeşilleri’ninhep birlikte mücadele vermesini zorunlu kılıyor. Federal Grup’kendi O bekdu h. ayTlWdanna özellilde rağmen çevre etlön ir b Önenıningiderekartması konulannın hareketinngüçlüol Mupası’nda e çevre AT bu konulararasıIeni>vt komisyonlannda mesızuatı yıl çeidşme gön)ş 1992 Alman sahip. naalındı. Fotoğrafta bir yürüyüş sırasında. destekliyorlar, bazen de muhalefette sosyal demokratiarla birlik kuruyorlar. Yeşillennşimdiye kadar en yüksek oy seçim sağladığı geçen ocak ayında yapılan Berlin seçimleri oldu. Yüzde Il .S’leBerlin Parlamentosu’na giren Yeşiller burada halen Sosyal Demokrat Parti SPD ile koalisyon görüşmelerini sürdürüyorlar. Yeşillerinneredeysekitle partileri arasına katılacak ölçüde buyümesi, bazı belediyeve eyaletlerde iktidara yaklaşması “taban demokrasisi” ilkesine kalan bu genç protestocu partide birçok sürtüşmelerede yol açıyor. Berlin seçimleri gibi büyük zaferlerin gölgesinde bir süre unutulsa da RealoFundi çekişmesiYeşillerinana sorunu. Realist sözünden uyanianarak Realo diye adlandırılan genelde meclis gruplarına egegrup men ılımlılardan, sosyal demokrasiyle politik uzlaşıp kararlara katılmayı dışardan protesto eylemlerinetercih edenlerden oluşuyor. Fundamentalist sözünden uyarlanan “Fundi”ler ise radikal protestocıi tabandan kopmanın tehlikesini vurgulayan ve “Oturmuş politik partilerden biri haline gelirsek hiçbir özelliğimizkalmaz, yitiniriniz” k uyarısını dilinden düşurnmeycn anat. Ancak dramatik RealoFundi kavgaları kamuayunda muhafazaUrlar tarafından gayri ciddilik diye gösterilmek istense de pratikte Yeşillerin bu iki kanat arasında başarılı bir sentez kurabildikleri anlaşılıyor. Nitekim seçmenlerine verdikleri sinyal bu sentezi yansıımakıa. Fundiler sayesinde tabanlarını Realolar ile de pratik politika yakoruyorlar, pabileceklenini kanıtlıyoriar. rRANSA Giyimleri de yaşamları da kendilerine özgü SAHETAY VAROL PARİS Doğayı koruma yanlıları, “ekoIojist’ler “Yeşiller” Bu terimler, ya da Fransa’da, yelpazenirısağından sotuna kadar değişik eğilimlerdeki parti temsilcilerince kullanılan sozcükler. Önemli saygınlıkla seçimlerden n önce,adaylar, Yeşiller’in e kadar haklı bir davanın savunuculuğunuyaptıklarını ihmal etmezler. Fransız vurgulamayı ekolojistlerini Yeşilleni ya da İtalyan Alman “radikalleri” ile aynı kefeyekoymanın ya da kıyaslarımünın bile olanağı yoktur. Geçmişteki mücadelelerine rağmen Fransız önemli Yeşilleni,kendilerini siyasal yeipazenin soluna koymaziar. Kamuoyu yoklamalarında sondaj ensıituleri, bu akım yandaşiarinı koyacaklarını saptamakta güçlük çekerler. Genellikle solla sağın arasına biı yere oturtulurlar. 1988başkanlık seçiminin birinci turunda, Yeşiller’ınadayı AnWine Wraciıler yüzde 5 gibi hiç de küçümsenmeyecekoy aldıFransa gibi, oy dağılımının nispeten istikrarlı olduğu bir ülkede, bir çokları Strasbourglu çevrecinin oyun büyük başarı olduğunu aldığı öne sürdü. Ne var ki bir önceki 1981seçimlerine bakarsak, başka bir çevreciadayın gene oranda oy aldığınıgörüyoruz. aynı Weachter’inya da konuşma üslubuna dikkat tipine edecek olursak, Fransız Yeşilleri’nin ezici a çoğunluğununnalomisi kendiliğinden ortaya çıkar. Temiz pak, kısa saçlı, katolikizci geçmişe sahip, Orta sırııftan bir Fransız annenin özlemini duyacağı türden saygın bir yurttaş. Bir önceki seçimin adayı Bnce Lalonde ise Michel Rucard hükümetinde Çevre İşleri Bakanı. Antoine Weachter’ın,5 yıl sonraki bir ortasağ hükümette aynı görevi kim garaııli üstlenmeyeceğiniedebilir? Çevre korumacılığı, Fransa’da toplum kenarınatilmiş, “dewrimci”, düzen karşıtı ya i da eşcinsellergibi azınlıklarla hiç bir diyaloga değildir. Sözü edilen akımların, ahsahip laksal nedenlerle birbirlerine karşı oldukları için değil. Toplumda bu tür akımlar arasında mantıksal bağlantı kurulmadığı için hiçbir olsa gerek. Ahlak planında Fransa’da diğer Avrupa ülkelerine oranla, en azından kentsel merkezlerdemuhafazakar çevrelerden gelenbaskıdan söz etmek güçtür. Fransa, Avrupa’nın, elekırik üretiminin en büyük bölümünü atom enerjisinden eldeeden ülkesidir. 60’h ve 70’li yıllarda bu santralların başta gençler ve yörelerin halkkuruluşu, ları olmak üzere geniş protesto gösterilerine muhatap olmuştu. Askeri alanda da Fransa, Ingiltereile birlikte Avrupa’nıniki nükleer yurucugttcünden birine sahip ülkesi konumunda. UstalIk,güneydoğuPasifik’tekideniz aşırı takımadalarda yani Poiinezya’da atom denemeleri. bölge ülkelerinin ve gerçekleştirdiği uluslararası Yeşiller lıareketi Geenpeace’in uzun yıllardan beri ‘epkilenineneden oluyor. 1985 yazında, örgütün, Anımsanacağı nükleer patlainayı engellemekiçin yola çıkar Warrior gemisi, Fransız dığı hükumetinin ajanlarınca batırılmıştı. istemeyerek de olsa bir Portekizli fooğrafçının ölümüyle sonuçlanan bu batırma girişimi, Fransız hükümetini bunalımın eşiğine getirmiş, Savunma Bakanı Charles Hernu, istifa zorunda kalmıştı. Skandal boyutlarıııa ulaşan bu olaydan, sosyalist Cumhurbaşkanı François Savunma Mitterı’and’ın, Bakanını feda etmekle birlikte büyük bir kolaylıkla kurıulduğu Fransız çoğunluğunun “dışarıdan” duşünülürse, kendi Yeşilleri adar k gelenbu sempatiyle vaklaşınadığı daha kolay anlaşılıyor. Fransız Yeşilleri, lke si>asalcoğrafyasının ü bir doğal boyutudur. İki turla yapılanseçimlerin ilk turunda kendilerinigösıerir. Yeşiladaylara oy veren seçmen,ikinci turda, sağ vesol adaylar arasında dağılır. Ilk tunlarınYeşiladayı isredığıkadar, seçmenini çekimser çağırsın, seçmenbildiğiııiokur. LONDRA “Diğer partiler size aya gideceklerini ediyorlar. Bizsize dünyayı saat ediyoruz:’ Ingiliz Yeşilleni öyle diyor. Sab deceiki bilemedinizüç partiye tahammül İngiliz siyasal yetpazesinde Yeedebilen şillere yer yok. Onlar, “kenarköşe partisi. Çeşni ve renk unsuru Yeşillerin önerdikleni birçok görüş, ana partilerin gündemlerinde de yer alıyor. Yeşiller’i farklı” kılan ne o hal“ de? “Yeşilkonular, diğer partilerin de gündeminde. Doğru. Ama onlar bunları sadece çevre sorunu olarak alıyor. Çevrenin gitgide tahrip olmasının temelinde yatan nedenkre bakmıyortar bile. Bu da ekonominin sirekli büyümesi” Resmen kayıtlı 8 bin Yeşilvar. Bütün İngiltere’de7 İl Genel Meclis üyeleribulunuyor. Parlamentoda temsil edilmiyorlar. Ama bu harmanda Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılacaklar. 1987 genel seçiminde Yeşiller tum Ingiltere’de 90 bin oy topladı. l970’de “Dünyanın Dostları” derneğivlebaşlayan daha sonra l973’te “Ekoloji faaliyetleri. sürdü. Adlarını beş yıl önce Yeşile Partisi”yle çevirdiler. Parti lideri Jonathon Pornut, “Yeşllkr Geliyor” başlıklı parti bildirgesinde, “Ye.iIenmeıen sürekli kullanıp, yeniienen kaynaklan da sürekli tahrip ederek sistemin sürmesini beklemeyemeviz” bötüm Yeşilleregöre, “insanlığın kendisi, nesli diyor. tehlikeye düşen bir tür .“ Bu görüşleriyle İngibi Yeşillende diğerAvrupa ülkelerindekiYe. şillerle benzeşiyor. Ama sadece benzeşiyor. Aynısı değil. Neden? Ingiltere, çevre sorunları bakımından, Kita Avrupası’ndaki bazı ülkeler, örneğin Batı Almanya kadar zor durumda değil. Ingiltere’de çevrekoruması, l950’lerdenbu yana yasal önlemlerle ve halkın sağduyusu ile sağlanmakta. Çevre kirliliği Ingiltere’de de var, ama Avrupa boyutlarında değil. Ingiltere’nin bir “şansı”da, asit yağmuru gibi doğayı bir mahveden felaketten az etkilenmesi. İşin en acı yan, İngiltere Avrupa’da başlıca asit yağmuru “ihraç eden” ülke. Enerji santrallarının dumanı İskandinavya’yavuruyor çünkü. Yeşiller’insol kanadı, İngiltere’nin bu durumu nedeniyle işi Marksist bir tahlile götürüyOr: “Kapit.aksiüretim tamam anaışik yıpisi. başıboşluğu. acısım çeviadençıkartıyor. Bir sosyal sistem sadecekir amact,güdetw, insanlığı da dinlemez doğayı da. Dolayısıyla çevresorunlanna sadeceekolojik önlemler ılmak yetmez. Çünkü çevre ve doğal kaynaklan koruma, k£r gayesinin karşııtıdır. Dolayısıyla sorunun temelinde ekolojik değil. snayıl bir neden >atmaktadır. Bu da kapitalist sislemdir. Dünya,kapitaİizıninşalas mahdır’ Yeşiller’in bu görüşlerine son zamanlarda en olmadık desteği bir bakıma Muhafa.zaklir Parti verdi. Yeşillere destek, kapitalizmin en büyük temsilcisinden Başbakan Margarel Thalcher’dengeldi: Yeşilliğinilan etti. İni giltere’dekapitalizmi temsileden MuhafazaParti de aniden yeşillendi. Çevre sorunların’a para açışından bakan bu sorunlara Muhafazakarlar, seçmenin verdiği önemi, şimdi oya dönüştürme hesabında. Soıı yıllarda uluslararası siyaset alanındakı de Yeşillcr’insaygınlık kazan. .ıısına yol açtı.