Catalog

2 EYLÜL 1987 EKONOMI < CUMHURİYET/lf TURKIYE'den Otomobil zammı sonrasında referandum Ekonomi Servisi Otomobil üretici fırmalar, dün yapmaları gereken "periyodik" zammı, referandum sonrasma ertelediler. Yeni zamlarm 7 eylülde ilan edileceğini belirten fırma yetkilileri "Fabrikalar yeni tatilden çıktı. Ayrtca fırma yöneticileri tatilden yeni döndü. Fiyatlan da ancak önumüzdeki hafta açıklayabileceğiz" dediler. Otomobil üreticilerinin yılbaşından bu yana geçen sekiz aylık sürede ürünlerine yaptığı zam yüzde 37'yi aştı. Hayali ihracata süıııeıı altı Referandum öncesinde, süper teşvikler, hayali ihracatı deri ve mamulleri üzerinde yoğunlaştırdı. Hayali ihracat, tsviçre'den ttalya'ya kaydı. Bu ülkeye beş ayda 74 milyon dolarlık hayali ihracat yapıldı. Giimrük kayıtlarına göre, adı yeni duyulan bir şirket, îtalya'ya bir günde 52 milyon dolarlık ihracat yapmayı başardı. Başbakan Turgut özal'ın "Şu anda bir skandal istemiyorum" gerekçesiyle Erdem'in yaptırdığı soruşturmayı sümen altına attırdığı öğrenildi. BİLAL ÇETİN ANKARA Referandum öncesinde hayat pahalılığı, işsizlik, yolsuzluk söylentileri gibi olumsuz gelişmeler Başbakan Turgut Özal'ı zorlarken, son olarak da hayali ihracat iddiaları yoğunluk kazanmaya basladı. Uygulanan süper teşviklerin bir yandan ihracatı gerçek anlamda arttırırken, diğer yandan da hayali ihracatın yeniden canlanmasına yol açtığı bildiriliyor. Başbakan Yardtmcısı Kaya Erdem'in hayali ihracatla ilgili bir dosya hazırlattığı, ancak bunu daha sonra rafa kaldırdığı öğrenildi. Bu arada, Kaya Erdem'in hayali ihracatla ilgili olarak kendisine sunulan dosyayı Başbakan Turgut Özal'ın emriyle rafa kaldırdığı öne sürülüyor. Bu konuda ortaya atılan bir iddiaya göre, Başbakan Özal, Erdem olayı kendisine aktardığında, "Birincisi büyük gayretlerie dünya pazarında pay kapma miicadelesi veren ihracatçılanıruzın rahatsız edilerck, şevklerinin kırılmasını istemiyorum. tkincisi ise, şu ortamda herhangi bir skandal istemiyorum" dedi. Önceki dönemlerde büyük ölçüde İsviçre üzerinden gerçekleştirilen hayali ihracatın bu kez İtalya'ya kaydığı saptandı. Ürün olarak da önceki yıllarda tekstil mamulleri olarak gösterilen hayali ihracatın bu yıl deri ve deri mamüllerine kaydığı gözlendi. Deri ve deri mamüllerinde hayali ihracat yapıldığı yolundaki iddiaların yoğunluk kazanması ve bu konuda bazı ciddi ihracatçı firmalardan da şikâyetler geîıiıesi üzerine, Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem konunun "gizlice" yükselirken, ttalya'ya yönelik ihracat] n 500 bin dolardan 93 milyon dolara, Lübnan'a yönelik ihracatın da 118 bin dolardan 12 milyon dolara çıktığı görüldü. Almanya'ya yönelik ihracattaki artış normal sayılsa bile İtalya ve Lübnan'a bu büyüklükte bir ihracat rakamınm tutturulması mümkün gözükmüyor. Ayrıca, söz konusu iki ülkeden alınan resmi rakamlar da bizim kayıtlarımızla çelişiyor. 3. Piyasaya yeni çıkan bir takım firmalar var ki, bunlar yıllardır ihracat deneyimi olan firmaların bile başaramadığmı üçbeş ayda başarmış gözüküyorlar. 4. Adı yeni duyulan bir ihracatçı fırma, birkaç gün içinde sadece İtalya'ya 52 milyon dolarük deriden mamul, etek, ceket, mont ve benzeri eşya ihraç etmiş gözüküyor. İzmit gümrüğünden birkaç gün içinde gerçekleştirilen bu boyuttaki ihracatın araştırılması yerinde olacağı belirtiliyor. Hayali ihracatın lsviçre'den İtalya üzerine kaydığına ilişkin bazı ipuçlannın onaya çıkması ve konunun Başbakan Yardımcılığı'nca da ciddi bulunarak incelemeye alınn'ası üzerine Cumhuriyet muhabiri İtalya Devlet Istatistik Ensütüsü'nden veri sağlamaya çıhştı. Türkiye Devlet İstatistik Enstitüsü (DlE)'nin rakamlanna göre bu yılın ocakmayıs döneminde îtalya'ya yönelik ihracat tütan 366.7 milyon dolar gözüküyor. ltalyan İstatistik Enstitüsü (Instituto Centrale Di Statistica)'ya göre ise İtalya ocakmayıs dineminde Türkiye'den toplam *,38O milyon 510 bin lirat (yaklfşık 292.5 miylon dolar) tutarmda mal ithal etmiş. Bu dururdda, İtalya'ya 5 ayda yapılan ihrataıta 74.2 milyon dolarlık bir fark olduğu anlaşılıyor. ! Uzmanlar bu farkın en iyimser tahminle bile en az 5060 ftülyon dolarlık kısrnının "hayali ihracat" olabileceğini belirtiyorlar. Söz konusu rakam farkjnın da büyük ölçüde deri ihracatjnın şişirilmesinden kaynaklandığı görüşü ağır basıyor. 50 milyon dolann üzerindeki ihracatla yüzde 6 orarunda sflper vergi iadesi uygulandığını belirten yetkililer, deri ihracatındâ aynça, her bir etek, ceket ve rriont için 5 dolar, palto, pardesü ve kadın elbisesi için de 7 dolar tütarında prim ödemesi yapıidığını bildirdiler. Buna göre, sadece! derideki hayali ihracatıan en az 10 milyon dolarhk bir haksız 6deme ve Hazine zararı söz konusu olduğu hesaplanıyor. Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem'in hayali ihracat soruşturmasını Özal durdurdu tSEDAK hazırlık toplantısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve Başbakan Turgut özal, tslam Ülkeleri Ekonomik Işbirliği Daimi Komitisi (İSEDAK) hazırlık toplantısına katıldılar. tSEDAK'ın bir süre sonra Türkiye'de tslam ülkelerinden 40 kadar bakanın da katıhmı iie yapılacak olan toplantısı için hazırlık çalışmalan dün Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nde yapıldı. Yaklaştk 1.5 saat süren hazırlık toplantısına Cumhurbaşkanı Evren ve Başbakan özal'ın yanı sıra, DPT'den ilgili birimlerden yöneticiler de katıldı. Toplantıda Başbakan özal, Cumhurbaşkanı'na bilgi sundu. Döviz munzam karşıhk faizi ANKARA (ANKA) Bankalarca Merkez Bankası'na eyltil aymda yatınlacak döviz tevdiat munzam karşılıklarma uygulanacak faiz oranı yükseltildi. Merkez Bankası 'mn Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine göre, yıllık faiz oranı ABD Doları hesaplan için yüzde 6.5625'ten yüzde 6.9375'e, Batı Alman Markı hesaplan için yüzde 3.6875'ten yuzde 3.8750'ye, isviçre Frangı hesaplan için 3.500'den yüzde 3.750'ye,Fransız Frangı yüzde 7.8125'ten 7.8750'ye çıkartıldı. IMI araşnrılması talimatım verdi. Eri'm'in talimatı üzerine uzmanlar Devlet Istatistik Enstitüsü (DİE), Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) kayıtlarını incelemeye aldılar. Söz konusu raporda, bu ülkelerde deri ve deri mamülü yapan fırmalar tek tek sayıldı. Ayrıca, "şüphe çeken" fırmalar ile bunların nereden, ne zaman, ne tutarda ihracat yaptıklan konusunda ayrıntılı bilgilere yer verildi. Kaya Erdem'in rafa kaldırdığı dosvada hayali ihracatla ilgili olarak yer alan belli başlı ipuçları şöyle: 1. Bu yılın ilk 6 ayında deri mamüllerinde görülmedik bir ihracat patlaması meydana geldi. Beş ayda yapılan ihracatın üretim kapasitemizin dahi üzerinde olduğu gözleniyor. 1986 yılı ocakhaziran döneminde 128.7 milyon dolar olan deri ve deri mamulleri ihracatı toplamı bu yıl yüzde 181'lik artışla 362.1 milyon dolara yükseldi. 2. Almanya'ya yönelik deri ve deri mamülleri ihracatı 71 milyon dolardan 144 milyon dolara Mali sistemde kamu atağı Garanti Bankası Nvcdorfla anlaştı Ekonomi Servisi Garanti Bankası Türkiye çapındaki 300 şubesinin otomasyona geçmesi için Federal Alman Nvcdorf AG'nin Türkiye ortakhğı Nbcdorf Computer Ticaret'le anlaştı. Diğer bazı bilgisayar donanımlarıyla birlikte şubelerin otomasyonu için 56 milyon dolar civarında harcama yapılacak. Anlaşmayı imzalamak için Türkiye'ye gelen Nixdorf AG Avrupa Satış Müdürü Albert Holler Türkiye'de kişi başına düşen yıllık bilgisayar harcamasınm 5 bin lira olduğunu belirterek, "Bu harcama Almanya'da 150 bin liradır" diye konuştu. Devlet Bakanı Tınaz Titiz. mali sistemin altyapısım oluşturacak 3 şirkeün kurulacağını açıkladı. Ekonomi Servisi Türk mali sisteminde kamu kesimi yeni bir dönemi başlatmak için atak yaptı. Devlet Bakanı Tınaz Titiz 1 in önderliğiyle başlatılan çalışmalarla, Türk mali sisteminin altyapısım oluşturacak 3 şirket kuruluyor. Kamu ve özel sektor ortaklıklanyla kurulması planlanan şirketlere yabancı bankalann da katılabilecekleri bildirildi. "Türk Mali Sisteminde Yeni Bir Dönem" adını taşıyan Devlet Bakanlığı'nın Hilton Oteli'ndeki toplantısında, Risk Degerlendirme Merkezi, Risk Sermayesi Yatırım Şirketi, Denetim Merkezi ve Türk Bankacılar Kuliibtt'nün kurulacağı açıklandı. Devlet Bakanlığı Müşaviri Doç. Dr. Selçuk Abaç, bankacılık ve sermaye piyasasının yeni bir dönemin eşiğinde bulunduğunu, Merkez Bankası Başkanı değişikliğinin etkilerini zaman içinde göstereceğini söyledi. Özel bankaların mevduat bankacılı ğından uzaklaşarak uzmanlaşmaya yöneldiklerini, kamu bankalannın da sistem içinde reorganize olarak rekabet güçlerini artırdıklarını belirten Abaç, "Onümiizdeki günlerde kamuözel banka rekabeti çok daha artacaktır" dedi. Borsanın şasırtıcı bir gelişme gösterdiğini, özelleştirmenin sonbahar aylarında başlayacağını hatırlatan Selçuk Abaç, şöyle dedi: "Biitiın bunlar Türk mali sisteminde çok önemli bir değişim yaratacak. İçinde bulunduğumuz ko>ullar bu değişimin başlangıcıdır." Gazttelere ve billboardlara verilen dev ilanlara rağmen dövize endeksli PTT tahvilleri, tasarruf sahibinde faıla ilgi uyandırmadı. DÜZELTME Dün ekonomi sayfamızda yer alan "Trilyonluk ihale" haberinin spotlannda, ABD Savunma Bakanı Caspar Weinberger''ın görevi "DışişUri Bakanı" olarak çıkmtşttr. Aynı haberde, ihaleyt katılan ortaklıklan da, "KraussMaffeiErcan Holding" ve "FMCNurol Grubu" olarak düzeltir, özür dileriz. Postacıya ilgi az Ekonomi Servisi Dovize endeksli PTT tahvilleri fazla ilgi görmedi. Dün PTT merkezlerinde başlayan satışlarda ancak "beşon kişilik kuyruk" görülürken, tasarruf sahipleri özellikle bir kamu kuruluşu olması nedeniyîe PTT tahvillerini tercih ettiğini belirttiler. Ev hanımı Hikmet Yaman bankalann verdiği faizin yeterli olmadığını, "iyi faiz alabilmek içinse" bir yıl beklemek gerektiğini ifade etti. Yine bir ev hanımı olan Mevhibe Güvenen, daha önce satın aldığı köpru senetlerinin iyi gelir vermesi yüzünden, bu tahvilIerden satın aldığım belirtirken, Kaan Yordanlı (yüksekokul öğrencisi) "Paramın büyük bölümünü hisse senedine yatırdım. Ama riski dağıtmak lazım. Bir taraftan kaybederken, diğer taraftan kazanmak gerekiyor. Devlet güvencesi de olunca tahvil alrnaya karar verdim" diye konuştu. MALI SISTEMIN YENILERI Risk Değeriendirme Merkezi: 2 milyar lira sermaye ile anonim şirket statüsunde kurulacak merkezin yüzde 45 hissesi Anadolu Bankası, Etibank ve Eximb a n k ' a ait olacak. Merke/ değerlere ilişkin nsK dereceleri hakkında bilgi verecek. Risk Sermayesi Yatırım Şirketi: En az 5 milyar lira sermayeli kurulacak şirkete ortak olmalan için özel kesim finans kuruluşları ve lıoldinglere çağrıda bulunuldu. Özel kesim ağırlıklı olacak sermayeye yabancı şirketler de ortak olacak. Denetim Merkezi A.Ş: Devlet Bakanlığı bünyesinde kurulacak şirket, yine bu bakanlığa bağlı Sümerbank ve Etibank gruplarına ait şirketleri denetleyecek. Denetim faaliyeti ile birlikte yönetim danışmanlığ) da yapacak. Türk Bankacılar Kulübü: Anadolu Bankası ile Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü öncülüğünde kurulacak Kulübe Türki• ye'deki tüm yerli ve vabancı bankalar katılabilecekler. KISA KISA DIŞ ticareti devletleştirilmiş ülkelerden ithalat yapacak kamu kuruluşları arasına Aliağa Petrokimya Sanayii (ALPETj ile Yarımca Petrokimya Sanayii (YARPET) de alındı. PAMUKBANK, personelinin çocuklarını sünnet ettirdi. Genel Müdür Bülent Şenver, "Bankamızm yeni yönetimi bu olaydan mutluluk duymaktadır" dedi. GOODYEAR'ın Modern Yönetim Sistemleri Semineri bugün sona eriyor. Seminere Yunanistan, Hindistan, Fas, Güney Afrika ve Türkiye'den toplam 15 kişi ve bölgesel yöneticiler katılıyor. GARANTİ Bankası tarafından düzenlenen Semineri" Odakule iş merkezinde yapıldı. "Dış lşlemler ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Birinci Sanayi Şujası çalışmalanna dün Ankara'da başladı. Başbakan Turgul Özal, "Sana>imizin geniş bir bölümu Avrupa sanayileri ile boy ölçiışebilecek duruma gelmişlir" dedi. Sanayi Şurası toplantısının açış konuşmasını yapan Başbakan Turgut Özal, Türk sanayinin gelişme potansiyeli yüksek dallarda oldukça ileri gittiğini belirterek, "Gelişme için en önemli gördüğümüz sanayi dalı elektroniktir" diye konuştu. Başbakan Turgut Özal, bu yıl Türkiye'nin toplam ihracatının 9 milyar doları geçeceğini belirterek, sanayi kesimi ihracatının toplam ihracat içindeki payının da ilk altı aylık verilere göre yüzde 78 düzeyinde olduğunu kaydetti. Özal, otomobil üzerin. deki korumamn kaldınlarak rekabete açılacağını bildirdi. 1987 : ihracaü 9 milyar dolar' I DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilını 1 Batı Alman Markı 1 Belcika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florıni 1 Isveç Kronu 1 İsviçre Frang 100 italyan Liroti 100 Japon Vani 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Rtyalı Doviz Alış 896.50 643 69 70.48 49530 23.82 128.81 204.56 148.06 439.68 140.96 600.75 68.44 632.67 3195.51 1469.99 239.07 Doviz Satış Efekttf Alış 986.50 630.82 70.48 495.30 23 34 128.81 200.47 148.06 439.68 140.96 600.75 67.07 620.02 3131.60 1469.99 234.29 900.98 646.91 70.83 497.78 23.94 129.45 205.58 148.80 441.88 141.66 603.75 68.78 635.83 3211.49 1477.34 240.27 EKONOMI DERGDLERI ARASENDA Efektif Satış 909.95 653.35 71.54 502.73 24.18 130.74 207.63 150.28 446.28 143.07 609.76 69.47 642.16 3243.44 1492.04 242.66 HAZIRLAYAN AYŞE BUĞRA DÜNYA'dan Altın ve dolar toparlandı Ekonomi Servisi ABD doları ve altm dış ve iç piyasalarda değer kazandı. Londra Borsası'nda dolarmark paritesi 1.8110'dan 1.8125'e yükseldi. Tahtakale'de önceki gün 917 lira olan dolar, dün 920 liraya mark da 509 liraya yükseldi. Altının onsu Londra Borsası'nda 452.75 dolardan 453.10 dolara çıktı. tç piyasada ise 24 ayar külçe altm sabah saatlerinde 13 bin 690 liradan işlem görürken, akşam saatlerinde biraz toparlanarak 13 bin 720 liraya yükseldi Batı Teksas petrolü de önceki günkü değerine göre 34 sent yükselerek 19.73 dolara ulaştı. Ekonomipolitikalarında değişiklik beklentisi yılmda ekonomiyle ilgili çevreler, Türkiye'de uygulanan iktisat politikalarıyla ilgili bir değişme beklentisi sürecine girmiş gibi görünüyorlar. Değişiklik beklentisi, her şeyden önce, erken seçim olasılığından kaynaklamyor. Dolayısıyla, enflasyonu, dış ticaret ve bütçe açıklannı düşürmeye yönelik politikalann, bir seçim ekonomisi çerçevesi içinde önemlerini kaybetmeleri bekleniyor. Ancak politika değişikliğinden söz edilirken, şimdiye kadar uygulanan politikalann niteliği konusunda bazı farkjı görüşler ortaya çıkıyor. Sonuçta, herkesin çok ne dediğini bilir bir tavırla "Özal ekonomisi" dediği şeyin, hiç de belirgin özelliklere sahip bir model oluşturmadığını, en azından, eğer ortada boyle bir model varsa, bunun ne olup ne olmadığı konusunda görüş birliğine vanlamadığını farkediyoruz. jy anka ve Ekonomik Yorumlar'ın temD muz sayısında yer alan, Asaf Savaş Akat, Kemal Kurdaş ve Güngör Uras'm katıldıklan açık oturumda bu durum açıkça ortaya çıkıyor. Güngör Uras, Özal'ın belirli bir istikrar paketi, belirli bir programla iktidara gelmediğini, "günü kurtarmak" amacıyla işleri yürüttüğünü, bu arada da bir tek göstergeye, dış borç ytikümlülüklerinin yerine getirilmesine önem verdiğini söylüyor. Buna rağmen Uras, Özal döneminin, kitleleri (ki pek iyi kavrayamadığım bir nedenden ötürü bu kitlelerin "lahmacun sevdikleri" de belirtiliyor) memnun ettiğini öne sürüyor. Uras'a göre, Özal dönemi kültür politikası çerçevesi içinde lahmacun sevenlerin lahmacun sevmeyenlere galebe çalması dışında, yüksek enflasyon ve yüksek faiz politikası da kitleleri memnun edecek biçimde işlemiş. Bu yorum doğrultusunda Uras, seçim öncesinde Özal'ın enflasyonu dizginlemeye çalışmayarak ve faizleri yüksek tutarak halkı memnun etme politikasını surdürmesini bekliyor. Akat ise, Özal'ın iktisat politikasını bir "dur ve yürü" politikası olarak nitelendiriyor: Seçimleri kazandıktan sonra bir süre istikrar tedbirleri uygulaması, seçim öncesinde ekonomiyi canlandırma. Akat'a göre, bir ölçüde, seçimle başa geçen hükümetlerin yüruttükleri politika her yerde bu tür bir "dur ve yürü" politikası. Özal uygulamasının özelliği ise, bu politikanın gayn ciddi bir biçimde yurütülmüş oluşu, yani gevşek bir "dur" dönemini ölçüsüz gaza basışlarla belirlenen bir "yürü" döneminin izleyişi. Bu tartışmada Kemal Kurdaş, Uras'ın yorumuna karşı dizginlenemeyen enflasyon ve giderek bozulan gelir bölüşümuyle tanımlanabilecek bir dönemin kitleleri nasıl mennun ettiğini anlamadığını soyledikten sonra, Özal'ın iktisat politikası uygulamalannın Türkiye için bir yenilik oluşturmadıjhnı öne sürüyor. Dolayısıyla, son zamanlarda bir seçim ekonomisi dönemine girildiği görüşünü yadsıyarak, Türkiye'de 1950'lerden beri görülen, enflasyon, ısraf ve dış borçlanmaya dayanan politikalann üç aşağı beş yukarı sürdürüldüğünü savunuyor. Kurdaş, Özal döneminin farklılığının, söylem düzeyiyle sınırlı olduğu görüşünde. Bu da onu, piyasa ekonomisine işlerlik kazandırılacağı, istikrar tedbirlerinin ciddiyetle uygulanacağı yolundaki vaatlerin yoğunlaştığı Özal dönemini, "doğru konuşulup eğri olurulan" bir dönem olarak değerlendirmeve yöneltiyor. Sonuçta vanlan tek anlaşma noktası, Özal'ın benimsediği liberal söylemin, liberalizme değil yeni tip bir devletçiliğe yol açmış olduğu, mikro düzeyde belirli bir anlayış değişikliğini gerçekleştirmiş olsa bile, piyasa ekonomisine işlerlik kazandırmak için gerekli kurumsailaşmayı sağlamakta etkisiz kaldı iyasa ekonomisinden bu kadar söz edilK mesinin, piyasa ekonomisi kurumlarını yerleştirmeye yönelik çabaların yetersizliğine rağmen, en azmdan piyasa ekonomisinin ne olup ne olmadığı üzerine düşünülmeye başlaması sonucunu verdiği söylenebilir. Bu baölamda yavaş yavaş ortaya çıklendirip kaynaklann rasyonel kullanımmı teşvik edeceği savunuluyor. Erdogan Alkin ise, aynı sayıda, faiz hadlerinin devletçe tçspitinin sakıncalanna değinmekle birlikte, sermaye kaynaklarının dengeli kullanırrunın yalnızca faiz hadlerindeki değişmelejle sağlanamayacağını gösteren çeşitli unsurlardan da söz ediyor. Bu unsurlann « ı önemlileri, devletin iç borçlanmayı arttırarak fon piyasası üzerinde büyük bir baskı oluşturması ve bankacılık sektörünün etkin olmayan işleyişi sonucu maliyetlerin düşürülememesi. Gerçekten de, mevduat faizleriyle kredi faizleri arasındaki kabul edilemez boyutlara varan farklılık, Türk banka sektörünün yapısı üzerinde ciddiyetle düşünulmesini gerektirecek nitelikte. Tuncay Artun'un derginiı. aynı sayısındaki yazısında bu sektör sorunlanna değiniliycr. Artun, Türk banka sisteminin sorunlannm Türk ekonomisinin sorunlanna bağlı olduğunu ve bu sorunlar çözümlenmeden çözümlenemeyeceklerini savunuyor. Artun 1 un konuyu ele alışmda, Türkiye'de örneklerine sık sık rastlanan bir tür sol söylemi, neredeyse bütün sorunlarm bozuk düzenden kaynaklanan sistem sorunlan olduğunu öne sürerek bunlarla tek tek uğraşma> nın beyhudeliğini vurgulayan bir sol söylemi hatırlatan bir şeyler var. i i zal döneminde ortaya çıkan zihniyeî \J değişikliğinin bazı kurumsal arayışlara yol açtığından söz ettik. Ama bu zihniyet değişikliğinin en belirgin özelliği, şimdilik, pervasız bir ekonomizmin yaygınlasr ması. Yani, son yıllarda Türkiye'de, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde, maddi zenginlik artışmın bütün diğer amaçlan ge^ ri plana itecek biçimde, nihai amaç olarak ortaya çıktığmı ve bu amacın gerçekleşme^ siyle bütün diğer sorunlann özel bir çaba göstermeden çözülebileceğine duyuian inancın giderek guçlendiğjni gözlemleyebir liyoruz. Bu durum, ahlak çözülmesi, kültür çökuntüsü gibi son derece gerçek ve önemli, ama ciddi bir biçimde ele alınması çok güç sorunlann yanı sıra, çevre kirlenmesi gibi daha somut sorunlann da yoğunluk kazanmasına yol açıyor. Buna tepki olarak, henüz çok küçük, ama giderek güçlenen bir çevreci hareketin yükselişine, en azından çevre sorunlanna ilgi duyulmaya başlandığına tanık oluyoruz. İkiisat Dergisi'nin çevre ve doğal kaynaklara ayrılmış olan Mayıs 1987 sayısında bu gelişmelerin izlerine rastlanıyor. , konomizmin ağırlık kazandığı bir or£> tamda iktisata duyulan ilginin artması da doğal. Bu ortam içinde iktisat, zaman zaman, mutlak doğrular ve kesin çözümlere sahip bir bilim olarak görülmeye başlanıyor. Bunun ardından da, iktisatçılar önce karşılayamayacaklan taleplerle karşılaşıyor, sonra da bu talepleri yerine getirmedükleri için suçlanıyorlar. ı ÇAPRAZ KURUR S S S $ 1.8100 6,0549 2.0389 1.4923 B Alman Markı Fransız Frangı Hollanda Florini İsviçre Frangı S 1309.90 S 141.70 Çin bankası hisse satıyor Ekonomi Senisi Çin Halk Cumhuriyeti'nde ilk kez bir banka hisselerinin bir bölümünü satıyor. Çin Haber Ajansı Xinhua'nm haberine göre, Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki "tletişim Bankası" 100 milyon yuan (yaklaşık 24.1 milyar lira) tutarında hisselerini satışa çıkardı. Bankanın satışa çıkardığı hisse senetlerine en çok yerel devlet kuruluşları ilgi gösterdi. $ C 3.7499 S Arabıstan Rıyai 1.6396$ Italyar Liret Japon Yeni ALTHIfiÛtlflŞ Altş Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bılezık 18 ayar altın 900 ayar gumus 93 500 110.000 13 680 12 3O0 10260 Satış 94 500 115 000 13 720 13 500 10 290 SERKSTIPİYASADA DÖVtZ ABOOolan Bao Alman Markı isviçre Frangı Hollanda Flonni Ingı z Sterlını Fransız Frangı Ahş 918 507 612 446 1480 Satış 920 509 614 448 1500 BORSADA DÜNKÜ İŞLEMLER S S S B S K bmtt Akpm«n*>(E) Andolu Cnn (E) Aradolu Cnn (Y) Arç*(E) ArçtfkM a* 230 240 150 152 100000 10750 15700 15400 6350 2SO0O 22000 26000 19900 60000 2B000 24500 «00 36000 6300 14500 5300 5750 8900 5750 1325 4475 4000 13150 24000 12100 98000 24500 10200 24500 23500 10900 10700 31000 4150 6350 28500 5250 5400 6550 9600 13000 12500 19000 16000 14500 5700 55000 6300 4150 nooo Bagtt; Bıgtış &K.200 Bagb; Buyuk Küpw 500 ÇdfcHttt ÇutanMMMt(E) Çı*unMB*Mk<V) OaniziÇtm Mfctn EaMb** Yamm EgtGUn Er*y Dwnr(Mk GubraFıbriMan H*tı*(E) bm bm brtr bm» OÇ (E) &K500 Damtr Ça* ffi) D*nir 0 * (Y) D£ (Y) B.KJOO bocwT KM»vı(E) K»Bil KapKEM&fc Konjrr»fcnmRHU KortstE* K o m n a V ı m (E) toç Yfflnm (E) KoçYMnmOO Kmhı'ftn 0 Lau IMt Nauf Ofeon Ftoos OMu PnvSut tabak Sa1aayan(E) SjrtusyJnOO Srf»(£) T . D « * Mtoim (E) T.Oaoık DöUiın 00 T.I* Batas (B) TSamns T5*eC>m Ytatş 95000 10600 9200 16400 14700 5750 26000 22500 22500 19900 67000 25000 23500 4600 36500 8600 14000 5550 6000 9600 6000 4050 4675 «00 3600 24000 12100 95000 23000 10700 24000 23500 7650 10200 10200 31000 4350 6650 28000 5500 4900 5700 9200 13600 13100 18100 15200 14300 5150 57000 6600 3950 95000 10500 3200 16400 14700 5750 26000 22500 22500 20000 67000 25000 23500 4600 36500 6900 14500 5600 6300 6800 6000 4050 4900 4400 3600 24000 12200 95000 23000 1120O 24000 23500 765" 10900 10700 32000 4350 6950 28000 5500 5150 5950 9250 14200 13700 18100 15200 14300 5200 57000 6900 3950 95000 10500 9200 16400 14700 5750 26000 22500 22500 20000 67000 25000 23500 4600 36500 6900 14000 5800 6300 6600 6000 4050 4900 4400 3600 24000 12100 95000 23000 11200 24000 23500 7650 «0900 10700 32000 4350 6950 2BO00 5500 5150 5700 9200 14200 137O0 18100 15200 14300 5200 57000 6900 3950 27M 3800 5O0 3200 20.0 25O0 43000 20000 2000X1 6900 40.0 1900 520.0 2000 2000 1225i) 10O0 3210.0 4875.0 2500 100 0 2000.0 9550.0 6650.0 500.0 150.0 1240.0 150 520.0 3930.0 4300 730.0 200000 2540 11900 1160ü 70S0J> 31250 5100 6250 «500 100.0 1700.0 520.0 3100 130.0 180.0 3M0 4250.0 800 17500 10000 mım 1 V SP } fotokopi makinaları BILGITAŞ A.Ş. ISTANBUL/172 80 82166 57 27 T C ZtRAAT BANKASI 2 EYIÛL 1987 TARİHİNOEKİ DÖVİZ KURURI J$ S ? DÖVİZİN CİNSİ 1 1 1 1 1 1 1 MODOLMH AraTMLYA DOUM AnrSTUBTA Ş h M M T I ALMAM MAIOa BELÇteA HIAINI DANtMAMU KIMM0 Fl» HARMASI DÖVİZ AUŞTt. 896.50 643.69 70.48 497.78 23.82 128.81 204 56 148.06 439.68 140.96 600.75 68 44 632.67 679.99 3195.51 135.02 1469.99 239.07 900.98 646.91 70.83 497.78 23.94 129.45 205.58 148.80 441.88 141.66 603.75 68 78 635.83 683.39 3211.49 135.70 1477 34 240.27 EFEKTİF 896 50 630.82 70.48 497 78 23.34 128 81 200.47 148 06 439.68 140.96 600.75 67 07 620.02 666.39 313160 132.32 1469 99 234.29 900 95 653 35 71.54 502.73 24.18 130 74 207 63 150 28 446 28 143.07 609.76 69 47 642.16 690.19 3243.44 137.05 1462 04 242.66 SATIŞ TL. AUŞTL. SATIŞ TL. Ekonomide değişiklik beklentisi her şeyden önce erken seçim olasılığından kaynaklamyor. Dolayısıyla, enflasyonu, dış ticaret ve bütçe açıklannı düşürmeye yönelik politikalann bir seçim ekonomisi çerçevesi içinde önemlerini kaybetmeleri bekleniyor. maya başlayan bir gerçek de, piyasa ekonomisinin de\let müdahalesinin ortadaıı kalkmasıyla kendiliğinden gerçekleşecek bir düzen olmadığı, bilinçli bir kurumsallaşma çabasını gerektirdiği gerçeği. Bu gerçek özellikle para ve sermaye piyasalarıyla ilgili gözlemlerde ortaya çıkıyor ve gözlemcileri Batı ülkelerindeki yapılan ve uygulamalan ciddi bir biçimde ele ainıaya itiyor. Bu tür çabalar bağlarrunda, Para ve Sermaye Piyasası'nın, Avrupa Tooluluğu'nda para ve sermaye piyasalannın uyumlaştırılmasına ayrılmış olan haziran sayısı, liberal ekonomilerdeki kurumsal düzenlemelere açıklık getirmek açısından ilginç. Aynı dergiııııı temmuz sayısı ise, büyuk ölçüo' serbc>t faiz uygulamasına geri dönuşle i:gili >orumlara aynlmış. Adnan Kahveci'ı iii bu sayıda yer verilen görüşlerinde, ö/.ellikk faiz serbestisinin kaynak seferberliğı açiMndan gerekli olduğu, aynı zamanda sanayi sektöründe sermaye yapısını güç 1HUH$CFRA»6I 1 H0UAMM FlOJM 1 bVtÇ KRONU 1 ISVtÇRI FRAIIO 100 İTALTAN LHKTİ 100 JAPO* YE»I 1 KAIUDA DOLARt 1 KUVEYT D t U M 1 MRVEÇ KMHH 1 STEMJR 1 S. ARABİSTAH KİYAÜ i T.C. ZİRAAT BANKASI "(iucuof frişnnı*/"