Catalog

SAYFA ÎKİs :CUMHURİYET= = 12 Temmuz 1971 ayın Basbakana şöre. kesin neticell çiin. ler yaklaşmaktadır. Basbakan bn kesin neticeleri, Anayasa degisikliği üzerinde topluyor. Çabası, bo değisikliklerde az.çok bır görüs birliğine varmak fizerindedir. Bn görüşbirliği sağlanabilecek mi? Sayın Erim'in bn konuda, son beyanlarındaki sözleri endi. şelidir : « Herkesin millet ve tarih karsısmda sorumhlluğu açıkça yüklenmesi zamam çok yaklaşımstır. Önürnüzdeki gun. lerde önemli gelışmeler beklenebılır .» S ONUMUZOEKI GUNLER? Şevket Süreyya AYDEMİR nunlarını uygulayacak, partılerüstü bir Hükümetin» teşkilidir. îste bu Atatürkçü hükümettir ki. «Memleketi anarsiye, kardes kavgasına gStSren» eski ve sorumln iktidarla, onun siyasî para. lelinde yürüyenleri zararsız, etkisiz hale getirecekti. Anarsı dnrdnnılacak, Atatürk kanunlarına yönelinilecekti. An» ıs söyle gelisti: 12 Mart Muhtırasının kenara ittiği par. tıyle, onun paralelinde yürüytn partî temsücilerinın çoğunlukia yeraldıfı kabinede, Anayasanın önsördüçü reformlar daha arfea>a bırakılarak, hem de Mubtırada doknnvl. madığı halde, Anavasanın deiistirilmesi ÎKÎ acele ve önplâna alındı. Acaba ba yön değisiminde zafer kimindir? Elbette ki. eski iktidar partisinin ! Çünkü o, Anayasada hattâ bir tek maddenin deSistirilebilmesi icjn neler \ermezdi? Nasıl cabalamıştı? Halbuki şimdi ona, hem de kendisini kenara iten bir ntüdahaleden sonra, bir defil, tara kırk bir maddenin deciştirilmesi icin, ricalar arzedilmektedir ! Olaylann akısı içinde böyle bir oluş, hö%le bir dönüşüm, hakikaten düşundiirücü. dür... mazi, kusurlu oldugu için kenara îtilen iktidar, ülkeye bir altın de% ri yaşatmıstır. Huzur, onların devrindedir. Siyasî ve iktisadi ıstikrar onların de\rindedir. Memleket nurlu • faldara doğru, onların devrinde alabıldiğine kosmnftvr. Ve bSyleee «irvede bir çatısma ıtirüp gider, Hülâsa, Koças konusur. Adaletei liderler cevapları ulaçtırırlar. Karaosman. «tlu, Samsun Fuarı açılırken, genis bir durum ve gidisat değerlendirmesi japar. Hcr %ty ortaya serilir. Hükiimetten olan bu sahsiyetler bu arada, Hükümetin yapacağı isleri, alaeafı kararları da kesin ifadelerle açıklarlar. Ama nntuklar verilip Bakanlar Kuruluna dönnlünee, bu suclanılan eski iktidann ve onun paralelinde olan partinin Kabined>ki iiyeleri ile mynı masada. vanyana oturnlacaktır. Kararlar. tasarılar. bu tnasadan çıkacaktır. Bn masanın ba«ında çoğunluk ise. o ilerici beyanlarda millete vaadedilen islerin taraflısı defildirler. Ve çoğunluk onlardadır. Kaldı ki, b« maıanın basında her sey kar. desce yüriise bile, yann asıl söz sahibi Meclistir. Ve «rada son söz. yani ov çoianluiu. bn vaatleri yapanların değil, baska türlıi düsunenlerin elindedir.. ilk günde «arınılan bu taktik veys hedef ney. diî: Zaman kazanmak ! Evet, zaman kazanılmıstır. tdeahst be. yanlar havada yankı yapmadan kaybolurkeıı, tutucu örgütler, yurdun dört bucağında es. kisinden daha aktif bir suurla çalışmaktadır. tünde levhalart asılıdır. Halbuki bir idealden bahseden cephe? O, ya platonik bir hava irindedir. Ya halk içinde davanaksızdır. Ta da hattâ, Kabinede dahı valnızdır. Savın Başbakana celince? Tam bir isa. bttle bu nıakama getirilen bn aydın insan, acaba simdi, geldiğt rünkü kadar çüvenli ve rmin midir'.' Sanıyoruz ki. bn soruva kesm. likle ve olumlu cevap vermek, bizim takatı. mızın dısındadır. Çünkü daba yukanda ve son be>anlarından aldıçımız parça. varın icin arık, kesin bir gayeve ulasmadan değil, önü. müzdeki çünlerin, önemli gelismelere gebe nlduçundan bahseder. Ve bu arada Basbakan, sahsî durumunn değerlendiren konusmalar da >apar: Erim'in beyanına çöre. kendisi. siyasi hayatının sonundadır. Siyasî bavatımn son yapraçı, vüklendiği bu son ağır vazife ile kapanacak. sivasî havatı sona erecektir. Bir partinin ttyesi olmadıfi için, artık seçim sansı da >oktur. Hülâsa, Grim'e eöre Erim. bn £ök kubbe altında son bavkırıslarını vermek. tedir .. Ama burada hemen sunu belirtelim ki, biz bu görüste değiliz. Elbette her sivasetci. bir gün yürüdüğii vnlnn sonona varır. î a hut da bn yolculuk, en bitmiyecck sanılan bir yerde ve beklenmiyen bir «ekilde biter. Fakat Erim icin sanıyorum ki, «iyasî hayatı. nın. daha bazı aktif gelişmeleri olabilir. Hat. tâ bazı üzücü belirtilere rafmen... Fakat tabii aslolan Erim'in ;etece|inden ziyade. için. de vasadıSımız telismelerin varacafı netice. lerdir. Daha doğrusu, sorumiuların yaşadığı imtihandır. tutucnluk Srgfitlüdür. Bn örgüt. Ç ünkü sehir, kasaba, semt bürolarının üsIerin ı I Eskiyi tartışan demeçler Haftanın raporu Evet, bu sözlerde endişeli bir bekleyisin ffadesi vardır. Endise nereden geliyor? Bn sorunnn cevabt basittir : Süpheli olan, endiseli olan, havada taer gün birtakım esrarlı bnlutların yoğunlaşmasına yol açan hal. sinsi bir kımıldanıstır. Bn sinsi kımıldanıs. lî Mart Muhtırasmın kabahatli «ördfieü. kenara itti|i bir iktidann, simdi bir Ana Mnhalefet Partisi tavn takınışıdır : Bizsiz karar alınamaz, karar bizim kararımızdır... der gibi sahlanışıdır. Halbuki içinde yasadı£ımız geçici nizam, kaçınılmaz bir tarihî değerlendinueye dayanır. Yani 12 Mart Mnhtırası terekenlerin eline verilirken, bn ordn müdahalesinin sebebi ve hede. fi, Mnhtırada belirtilmisiir. Şu satırlan okuyalım : «(T) Parlamento ve Hükümet, süregelen tutum, görüş ve icraatıyle, yurdumuzu anar. si, karcfeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine sokmuştur. Atatürk'ün bıze hedef verdiği çağdsş uygarlık seviyesine ulaşmak ümidini yitirmiş ve Anayasanın öngördüğü reformlan tahakkuk ettirememi? olııp. Türkiye Cumhuriyetinin geleceği. ağır bır tehlike İçine düşürülmüştür. (5) Türk milletinin ve sinesinden çıkan Silâhlı Kuvvetlerinin bu vahim ortam hakkında duyduğu üzüntü ve ümitsizliğl giderecek çarelerin partilerüstü bîr anlayışla, Meclislerimizce değerlendirilerek, mevcut anarşik durumu giderecek ve Anayasa'nm öngörduğü reformlan Atatürkçü bir görüşle ele ala. cak ve inkılâp kanunlannı uygulayacak kuv. vetli ve inandıneı bir Hükümetin, demokra. tık kurallar içinde teskili zaruri Eörulmustur..» Mubtıranın daha sonraki maddesi; ti.tr hunlar yapümazsa, Silâhlı Kuvvetlerin ida. rc>i ele alacağını açtklar, Bu tnadde}) de, dört Kumandanın imzalan takibeder.. Demek ki Mnbtıra, bir niıam b«xnlnsn özerine verilmistir. Müdabale; bu bozuluson açıkça değerlendirilmesine dayanır, Yani ortada kabahatler vardır. Sorumlular \ardır. Memleket anarsiye, kardeş kavgasına sürüklenmistir. Atatürkçü reformiar yapılmamıstır. tnkılâp kannnlan knllanılmamıştır. Bütün bunların sorntnlnsn da, ıktidarda bnlunan ve parlamentoya oylariyle bâkim olan partidir.. lî Mart Muhtırasının teshisleri budur. Bu ıidıc karsı bulduğu çare de \e tahii çeçicı ola. rak, «Anayasanın Angördiiçü reformlan Atatürkçü bir aolayıtla ele aUcak ve inkılâp ka. Tıcaret ve Sanayi Bakanı Sayın Ayhan ÇilingirofJ". " tanbul'da Tıcaret ve Sanayi Odssı yönettdlen. tüccaf ve sanayıcılerimızle yaptığı gorüsmede. son gunlerde süruP Biden eski yönetimlerîe ilgili tartı=malara bır ucund<*n daha dejjinmıs bulunnıaktadır. Sayın Çilingiroglu bu konuda şunlan soı«Bugfin sıkâyet edilen bususiann bircofunun «Deoım geçmiste kalkınma için tntnlan yol ve nygutamalarda aranıaK ac gerekir. Bn tntnm, problemlerin vıllardır birîkmesine ?°> mıstır. Millet olarak sevji ve saygıya dayanan bir çalıs«n» K dfizeni içinde oldnÇnmuz möddetçe meselelerimizi ç5«men»« için sebep yoktnr.» . Bıhndiği eibi Turkıye'nın ugracfıgı ekonomik ve sosyaı çıkmazda eski yönetimlerin ilgi ve etkenliğının tartısılınası 12 Mart sonrası gelışmeler İçinde yeni bir konu değildir. Daha önee Basbakan EkoTiomik tşler VardımCTsı Sayın AttılS Karaosmanoçln. Türk ekonomisinin ne durumda devralmdıgını acıklamak üzere verdiği demecte avnı konuva deginmıs ve aeçmışte uvgulanan ekonomîk politikanın Türkiye'nin kalknma'irı sağlamak bir vana dursun. venı meseleler ve tıkanırfs lıklar mevdana petird Sini ileri sürmüstü. Yıne Savın Karaosmano«ln*nun Samsun Fuan'nı aç" konusması ve ondan bir süre önce de Malive Bakanının malî konular üzerinde yaptıgı sçıklamalar ve çizdikleri tablolar avnı a espri icerisi"de snrünmüstii Enerii VP Tabıî Kavnaklar B kanı Sayın Topaloilo da çesitli vesilelerle. yeraltı servetlermuin degerlendinlmesi konusunda eski uvgulamalarda mi'li çıkarlarla veteri kadar bir paralellik kurulamadıîı gorusunu ortava koymui İdi. Ru tip tartısmaların devam eö*eceSi atılaşılmaktadır. Yerıi bükumet. venı reformları kapsayan btr programla bütüi gucu ile veni blr calısma dönemlne prdiîine Röre. eski uygulamalarla keridilis.ir.der ortava çıkan bu ?6rüş avrılıSı tabıatıUe ters iki eörüş arasında bir tartısmayı zorunlu, hattâ doğa! kılmaktadır. lemistT : ... I Simdi sös kitnin? malar, knttlamalar, mahkemeler önplând» vakit alır. Fakat kenara itilen kuvvet, «ittik. çc füçlenir. Gittikçe kendini taplar. Mecliste çoğunlnk zaten onundur. Hattâ o, Httkn. metten çekilirse, HüUümet düser. Ve b» Hükümeti kendilerinin diisürrcejiini. avnı parti. drn bir milletvekili hasına. arıkça ifade ede. bılir. Kaldı ki. Hükümet ne karar alırsa. ııe taslak cctirirse cetirsin, parlamentoda »y ru. ^unlucıı onun rlindedir. Kabinfde ise? Kabinede görüs birliğini süpheli göMeren çatısmalar, açıkea ve halk efkân Snünde eerryan eder durur. Meselâ idealist bir Kabine ü^e^i. mutlu geleeeklerden, büTÜk reUrmUrdaıı. sos>al yapı deŞisikliklerinden bahseder. Oiğer idealist bir Bakan, bu bü\ük reformların birtakım «parmak oyunları» ile 8nlenemiyece|ini açıklar. Ama Mecliste btr karar. her kanun, oy coçunluju ile alınacaktır. Ve oy çojunluiu da. suçlu Röriilüp. kenara itilen eskl ikti. darla. onun paralelinde olanlann eHndedir. Nitekim bn beyanlar, derhal cevaplandırılır. Demircl konusur. Parti Genel Sekretrri koııusur Parti milletvekilleri konasor. Bu konusmalarda bir direni», bir kararlıiik, bir inkâr \ardır. Onlara gore. knsurln denilen simdi söz, kenâisinden bakkı K vet. Difer taraf ise tneşgnldiir.söıiçin çaalınamndır. Çanlar, onun zaferi Ucaktır. T«tokla Zaman kasanmak! da s«rumlulu|n açıkra yüklenmesi zamanı yaklasmaktadır. Ve önümttzdeki gfinlerde •nemli gelişmeler beklenebilir. Evet. beklenebilir. Fakat siı da var ki, son dakikada partizan ve pratik politikacı, idfalisti pekâlâ ovalayabilir. Çünkü biitiin hedef. parlamentonun devamı ve bir an once «eçime tidiltne»idir. Seçimde ise, kahveler ve meydanlar konnşacaktır. O halde mademki kenara ıtilmeden önce Anayasa'nın bir tek veya birkaç maddesinin deiitttirilebilmesi icin nice cabalar harcanıyordn? O halde tnadem ki simdi, hem de kendîlerini »uçlu gören bir müdabaleden sonra, bîr ma4de değil, nıce maddeler 4e|istirilmektedir. O halde bu neticeve «vatan millet n|runda» baseğmelidir ! Nitekim övle de olacaktır. Hem anlaşılıyor ki, hic klmse kendilerini suçlu bulmamaktadır. Hıç kimse dünfin kusur \e hatalarını kendilerin. den sormamaktadır. Böyle olonca da, daha ilk çünden ortaya atılan taktik yahut hedrf, demek ki basan satlamıstır. Demek ki parti, zafer ve itibar dalcalan ttzerinde yüzmckte. dir. Çanlar onlar hesabına çalmaktadır. Daha Basbakan. haklı O halde herkesin tarihendifelerındekarsısın! Evet, ve millet Sonuc onu gösteriyor ki. bizim için en H rr sey en sartlarımıza vygnn nizam, gedofru, ne de parlamenter bir detnokrasidir. E|er de. magoklann elinden bq demokrasi>i kurtarabilirsek. nlke bütüniü$ü denilen tüm toprak. larda. ileri teknikli, ileri kültürlü, ça^ın sos. >al icaplarına uyan \e bütün dünya ülkeleri ile esit sartlar altında isbirliğj yürüten den. geli \e sosyal emniyetli bir demokrasinin va. pnını kiırabilirsek? Bueün ho bedcf için iimit. ler ne derecededir? Ba sorunun cevabında acele etmemek daba dotrudtır. Çünkü gerçek sudur ki, bugün içinde bulundağumuz çartlar iızerinde, henüz bir kamuovu tesekkül etme. mistir. Eğer bir ülkedeki cidisatta. olumlu ve olnmsuz cenahları ifade etse de. üzerinde mn. tabık kalınan kamuovu tesekkül etmemisse, durum heniiz vuzuhsuz demektir. tste hunun içindir ki biz, Sayın Basbakanın, «Onurauzdekı gunlerde onemh gelnmeler beklenebılır» sözlerini, yerinde ve dü. sündfirücü buluyoruz .. # GERÇEKLER ANLAŞILACAK Bu tartısmada hedef alınan yönsüro. Vu'kusu*. en vakın geçmiste eörev basında bulunması dolavısıyle. A.P tktırtarı vönetimidir. NMtekim. karşı çörüMer. ü'»ü kapalı dahı oKa. kotavlikla anlaMİmaktad'ır ki. A P vönetımim heöet slmak'atlır Bunun. tsabetsiz bir vönelis olduğu irlHıa edilemez. Çunkü Türkive'nin ekonomik. sosval ve kültiirel vapısındakı s*.riıs. özellikle son 5 vıllık uvculamalar sonucunrla bır olumlu hava verine bunalımlar dolu bir dönem nıteliSinı almıst'r Eski vönetimin bu konurta kendine düsecek snrumhıluk paM. kuskusuz, zaman geçtikce daha belirgin bır biçimde ortaya ÇJkacak ve gerçekler anlasilacaktır. I • TUMDEN SUCLANAMAZ Burada dikkat ediltnesi gereken bir husu». vanlan «onucts sorumluluk yöneltilen unsurlann birbinnden aynlması me. selesiriir. TCrk sivasal havatında önemll bir yen olan A.P ve onun ülkedeki mensuplanvle vöneticilerını birbirind^n »vrı tutnak eerekmektedir Yönetfmdeki kusurdan dolayı bır partt kitlesin) ve men«uplannı bir kalemde suçlamak mümkun deâüdir Sorumlulugu. oartinin geni» vatanda^ kıtlelerinı kapsavan kadrolarında aramak eerçekten büvük bir haksızlık I olur. Bir partinin memleket hizmeti yolunrfakı günahlan da. j «evaplan da elbette vönetici kadronun omuzlarındadır M' I seleve bu açidan bakıldıSı raman, A.P mensubu geni? vatandas kitlelerinin bu tartnmalardan Ozüntü duvmamalan eere I kir. Tersine, bütün parti mensuplarınm. eerçege ulasmak ba • kımmdan, bu tartısmalara bir katkisı bulunması beklenmelı . UNDEN UNE ilöc meselesi tlâç sonmn üzerine bu sefer ciddî bir tlgrı He e|ilineceime dair aTCıtte'tler galiba Delirdi. Simdiye kadar ilâc »orunu da top. rak Teforma, yan«t denlz firünlerinin kornnması, erozyonun önlcıımesi, kırtasiyeciliçin kalkması şibi, herkesin her yerde tartıstıgı fakat kimsenin de bir gün gelip bu meselelerin halledi|ece|ine inanmadığı, ne yasatan ne öldüren ihtiyar veremine tutulmus konulardan biri idi.. tlâç sorununu dnz \ola kovmak için ne parlamentonun arastırması, ne halkın feryadı fayda vermemişti. Aslında neden. se Bakanhk üstündcki aciz tozlarını bir türlü silkeleyemiyordu. Bır taraftan de\let. di|er taraftan çesitli gruplara bölünmüs ilâççılar, öbür taraftan halk. birbirleriyle sağırlar divalogu halinde konuşuyorlardı.. Dofru îibi söylenmis yalanlar, yalan haliııf çelen doğrular. birbirinı cfirüten iddialar halinde birbirini ko\alıyordu. Çünkü ev\elâ Bakanlık. bn ilâç denilen seyleri ilmi olarak kontrol edemUordu. Soramıyordn «Su ilâç da sunu n a^nı, bunu neden pi\asaya cıkarıvorsunuz?» diye. Aslında onunla bunun arasında. meselâ fi' ata 5 Ura akseden iki molekül karbon veya bidrojen farkı idi.. tlâç işini kökten halledecek rarmakolor mn yok? Evet, yok, Araerika \e \\ rnpa'dakt ara^tınıalan takip, bizim için ne mıimkün ! Fi\atlan kontrol \e analiz edecek elemanlar mı?.. Onlar da de\letten cok f3ria para leren sirketlerdc Vabaııcı tirmalar icin liirkhe'de ilâç imali ikinci derccede hir ;aye. Asıl amaç, Turki\eŞp ham madde satmak.. tlâç ıma. lâtciliği onun maskesi.. Velhasıl uzun, halledilmez bir dert. bu ilâç derdi. Sa.Miı Türkân Akvol'u, hic olmaz^a bu derde cesarctle nes. ter attıâı için, tebrik etmek isteriz '. Bu davavı jörünşesine otnrtabilir mi? Bilmem. Ama kendisinden evvel o makamlarda o'.uran altı okka erkeklerden daha erkek çıktığını söylemekten de zc\k dujarım. Aslında her şey gıbı ilâç ısı de Türkne'de elaltı ovunlariy. le bizi millet olarak utandıracak bir bal icındedir. tmin olunuz. ilâç derde deiadır ama, Türki\e"de ö^lesıııe asırı bir do\iı ka. namasına sebep olmaktadır ki. ılâçcılar ne kadar ınkâr eder. lerse etsinler. Türkıje'de ılâcın ucuz nldufunn enzlerimizın içine bakarak ne kadar cesaretle söylerlerse sö>lesinler, bu kanama bizim benzimizdr renk bırakmamaktadır. enel hukuk düzeni içinde borç ve alacak ilişkilerinin çesitli şekillerde sona erdiğini biliyoruz. Borçtan, «ö* deme» suretiyle kurtulmak mümkün olduğu gibi, fesih. ibra, tecdit ve takas yolla rıyla da kurtulmak mümkiindür. Bunla ra, «iradî sebeplerle» borçtan kurtulmak diyoruz. Bir de «gayri ira dî sebeplerle» borçtan kurtulma yolu vardır ki, bu da •zamanaşımı» dır. G Vergi alacaklarında zamanaşımı YAZATM dir. I ülkemizin bir daha 12 Mart Sncesine dSnmıyecegine dsıt behrtilen görüsler ve bu amaea varmanin makul sartlan ıc»risinde her vatancfaşa da eörevler dü$tügü unutulmamalıriır 12 Mart öncesine dönmemek. ülke havatı bakımından, bir ?orunluluk olduğuna göre, herkes. övle bir arnac» varmslt için eirisilectk çabaltrd» cörev yerini fimdiden, almak durujnun • . | I I Zeki KURUCA Baş Hesap üzmaru Hukuk dılinde zamanaşımı, bir hakkın kazanılması veya kaybedilmesi için kanunda gösterilmis olan siirenin geçmesi demektir. Borç ve alacak Uişkilerini sona erdiren zamanaşımı tipi, «dâva v« talep zamanaşımı»dır ki. bu sürenin sona ermesiyle alacaklımn, hakkını talep ve dâva etmesi ola. nağı ortadan kalkar. ların başında, hak sahiplerinin haklarını belli bir süre içinde a* ramalan gerektiği, aksi halde bu haktan vazgeçılmis sayılacağı, zaman sınırlaması konulmadığı takdirde toplumun bir «anlaşmaz hklar kaosu> içine düşeceği. düşüncelerinin yer aldığını sörürüz. Bu gibi sosyal faydaları yanmda zamanaşımı, sosyal dengeyl bozmamak suretiyle de. bütün hukuk düzenlerinde kolaylıkla kabul görmektedir. Hukuk karçısında herkes alacaklara olduğu kadar borçlara da ehil ve muhatap olduğundan zamanaşımı, bişilere alacaklannın zamanaşımına uğraması kadar, borçlarından da kurtulma olanağı sağlamaktadır. Kişisel yönden olduğu gibi toplum açısından da sosyal denge bozulmamaktadır. Çünkü. toplum içinde. zamanaşımı nede» niyle alacaklarından mahrum kalanlar kadar. borçlarından kurtulanlar mevcuttur ve bunlar toplumun bütün sahasına dağılmıs durumdadır. Özel hukukta yer alan zamanaşımmjn özellikleri ve sosyal fay« daları, vergi hukukundaki zamanasımlarmda mevcut değildir: özellikle tahakkuk zamanaşımın* da ters yönde işlemektedir. Tahsil zamanaşımı ise. özel hukuktakî zamanaşımı özelliklerine bı« rar yaklaşmaktadır. özel hukuk ilişkilerinde Hdir; taraflar durumlarını bilmek tedir. Bundan sonra devlete, mev cut ve bilinen bir vergi alacağını takip ve tahsi) etme görevi düşmektedir Bellı bir sure tçinde. devlet bu alacağını tahsil edemezse ve zamanaşımını kesen bir sebep de voksa, vergi alacağının zamanaşımına uğraması eayet olağandır. Diğer taraftan, devletin belli ve tahakkuk etmı? bir alacağını zamanaşımına uğratmış bir memurun da açık bir sommluluk taşıdığmı belirtmek gerekir. Bu özellikleri bakımından, tahsil zamanaşımı süresi 5 yıl gibi kısa olmakla beraber özel hukuktaki zamanaşımına yak laşmaktsdır. Vergi Usul Kanununda yer alan tahakkuk zaman açımı ise, vukarıda. zamanaşımı müessesesi hakkinda ileri sürdüğümüz bötün özelliklerden yoksun. hukuk man tığına aykırı ve devamlı olarak devlet sleyhine Weyen Suî Jeneris bir zamanaşımı tipidir Bu zamanaşımı, vergî alacasının tahakkukundan önceki safhada soz konusudur. Diâer bir deyimle, tîevletın bilgisi dısmda yani hsnsi verp mükellefînden daha ne kadar vergi alacaşı olduğunu bılmedişi hallerde söz konusudur. Vergi mükellefi. kanunların Iemredici hükümlerin) çiğne^P•ek \ergi matrahlannı ya hıç bildirmerais ya da noksan bıldirerek, devletin vergi alacağını ketmetmistir. ÇeşStli vergilere tâbi miktarı müyonları aşan miikelleflerden hangilerinin, ne miktarda ver gi kaçırdığmı devletin bilmesine vmkân var mıdır? tste bu safhada ve bu sartlar içinde. tahakkuk zamanaşımı voluyla birçok vergi mükellefi devleip olan wergı borcundan 5 yıl gibi kısa bir süre içinde kurtulmaktadır. gi kaçakçılığını tahrik etmekte; 5 yü içinde müyonlarca mükelleften ancak bir kısmı denetime tâbi tutulduğundan her yıl 8 . 10 mılyar verginin zamanaşınun» uğramasına sebep olmaktadır. • Bir kısım vergi mükellennın vergisini tam vermesine karşıhk. buyük çoğunluğun noksan verdiği ve bir kısmmın hıç vermedi|i vergilerin zamanaşımına ueraması, mükellefler arasındaki vergi adaletini bozmaktadır • AjTica zamanaşımına uğrayan 811) milyar liralık cergi il? yamlacak sosyal ve ekonomik hizmetlerden toplumun mahrum bıraktlması sosyal dengenin bozulmasına sebep olmaktadır. • Devlet, fertlerin birhirinden olan alacaklarının, 5 ve 10 yıl gıh\ dahs uzun süreler içinde. devletin adH ve polis ku\ve«Vnnı de kullanarak hak sahibine ödenmesinl saslarken. devlet kendi alacağını takipte acze düşürülmüş olmaktadır. ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ Anayasa degişikli?l İle llgill çalıstnalann son safhay» gel. dl£i, Sayın Basbakanm geçen hafts içinde ver alan detneç!»rı «rasmda belirtilmistir. Değisiklik teklifinln bu haftacfat» rtibaren parlamenterlerin imzalanna hazır bulundurulacağı »nlasılmaktadır. Gereklı imza »aSlanrlıktan sonra degisıkliklerın parlamentoda eörüşülmesine geçileee|ı belirgin bir olavdır Geçen sCre içerisınde teklifler üzerinde enine bovuna tartıs. malar vaoılmıstir öncelikle s1va«t partller. Fonrs da çesıtiı kamu kuruluslan. hazırlanan degisiktik teklineri üzerindekı eöriislerini belirtmislerdir. BBvlec* Basbakanın. .teklifler hatırtanırken açıkladıSı degisiktiklerln fcamuovund'a tartışmay» «çık tutulması dile&i de yerlne gelmıs olmaktsıiır Simdi bütün mesete. degişiklik tekliflerinin haztrlanan vönrt? parlamentorlan eeçip peçmiyeee*idir RilinrlıiSl eıbi. Snerilen ba?ı rleŞîslVHkler ü^prinde sivasal Dartilerıniz VP kamu knrıılu«. Ianmi7 farklı eörüsler ileri «ürmüslprrtir Bunların snnuc's ne öleiirie etkiti olacsgı oarlamento eöHi<meleri «ırasmrtfl or. tava oıicnraktır GenPİ olarak defıslklıklerin taslak ıçırirJe önerıler biçimınri» oluşacağı bazı çevrelerde hâkim bir kanı olarak tt CUMHURİYET Neler yap.tabiHr? l ütun bu olumsuz sonuçlan I karşısında, neler yapılabılir? 'Vergi alacaklarmda tahakkuk zamanafimının sayısız sakıncaları nasil giderilebilir? Vergi reformunun önemli bır konu o'arak e!e ahndığı ve kanun tasanlarının ha. zırlandığı su sıralarda. vergi alacaklarmın zamanaşımına uğraması konusu üzerinde de durulmahdır. İlk i? olarak «Vergi alacağı» ile «vergi hakkının» birbirinden ayrılması lâzımdır. Verginin borçlusu ve miktan belli olduğu hallerde «vergi alacağı» vardır Her alacak gibi tahsil ve talep konusu haline geldiği tarihten itibaren 10 yıl gibi belli bır süre ıçmde talep ve dâva edilebilmeli. surenin geçmesiyle de sorumluları takip edilmek şartiyle^ zaman aşımına uğrayabilmetidir Verginin borçlusunun ve miktannın bilinmesine imkân bulunmayan safhada ve fakat kanundan ötüru devlete verçi borcu bulunması halinde devletin «verai hakkı» sbz konusudur ki. bunun. prensip olarak zamanaşımına uğramaması gerekir. «Vergi hakkı»ndan dolayı, devleto sonsuz bir talep hakkı tanımak istenmezse, bu konudaki za. manasırnı için hiç olmazsa 2 yıl Q gibi bir jüre tamnmak ve bır idarî islemle bu surenîn durdumia. bilmesi hükme bağlanmak suretivle mükellefterin vergl kaçırma cesaretleri bir miktar kırümıs ve vergi kaybı d» bir miktar önlenmiş olacaktır. B TESEKKİJR Aılemızın CCn&oL I Gaziantep Kilis Oriaokul MlidüHvğündeıi: 1 Ortaokııl binasmın 39.748 liralık keşıf bedelü onarımı kaDal» zarf usulu ile eksiltmeye konulmuştur. 2 Eksiltme 24/7'l971 Ctımartes' sünü saat 10 da Okul Müdürtüğü odasmda vapüacaktır. 3 Muvakkat temınatı 2981 lıra oluo katl teminat ıhale bedehmn « , 15'ı dir. T 4 Onanm şartnamesı her gün mesal saatlen dahilinde okul MGdürH!?i!ndp ucrets'2 çorülPbilır 5 Eksiltmeye ıstirak ıcın 1971 vılı Tıcaret Odası belgesı; Baymdırlık Müdürlügünden ahnacak veterlık belgesmin teklif vnektubunn "klenmesı mecbıındır 6 Teklif mektuplanmn en gec 24'7/1971 gunu saat 9 a kadar Oku) Müriürlügüne verilmesi ve^a taahhütlü olarak goncierilmefi çart olup Dostadaki ?ecıkmeler ve telgrafla müracaat kabu) ««1iime7 tifln OİUnUf (Basın: 16812/5834) amanasimının işlemeye baslaması için başlangıç noktasının kanunla belli edilmis olması gerekir. Genellikle. zaman. a=ımı. alacaâın muaccel hal» çelmesiyle işlemeye başlar Borcun ifası için bir müddet konmamuj ise. borç, alacaklısi tarafından hemen talep edilebilir. Bu gibi hallerde. zamanaşımı, borcun doğ duğu andan, diğer hallerde de vâde veya ıttıla tarihînden itibaren islemeye başlar Başlan?ıcı bu sekilde kanunla tesbit edüen zamanaFimı süreleri de kanunla tesbit edılmiş olmalıdır Nitekim, Borçlar Kanunumuz 125. madde ile. öze! hukuk ilişkilerinde genel olarak alacaklar için 10 yıllık bir talep ve dâva zamanasımı kabul etmiştir. 126'ncj maddede 5 vıllık zamanaşımma tâbi olacaklar yer almıstır. Vergi Usul Ksnununda 114'üncu maddede 5 vıl lık bir tahakkuk zamanasunı, Âmme Alacaklannın Tahsili hakkındaki kanunla da keza 5 yıllık tahsi] zamanaşımı kabu) edilmıştir NACiYE DİRİKER'in vefatı dolayısıyie duycrugumut denn acın)i<rı payla*aıak cenaze törenıne gelen, çelenk göndererı. telefonla. telarafla. mektupla ve bızlen zıyaret ederek ta^ıvellerını bıldıren riu^t »Tkada? ve akrabalarımıza, tstanbul Merke^ Kı<nıu'«ırıiıı« denn mınnet ve $ukran!anmızı sunarız \ I L h S I (Herı^ KeH : VEFAT Eski Mısır Mevlevıhanesı ve son Galata Mevlevıhanesı Şeyhı merhum Anmet Ce lâlettın Efendı Hazretlennın ve merhume Refia Hanım efendmın oğlu. Mesrure Bav Saranin kıvrnetli esi Asuman Atamer. Gıil. Nimet. merhum Erdoğan Bavkara'nm sevsılı baba!an. Safak ve Göktürk Acıkalın'ın dedelert. mer oum DT. Harun Gönençtürte Tabınak. Ertuğ ve Ütnit Ergıl, Dr. Celâl Gönençtürk'ür. enisteiert. Ankara t'mit Eczanesi sahibi Eezacı MEVLİD4 ŞERIF Aılemizin coh kıvmetl) ve fazıleth ouvuau ımaplı. a\dın fu:k Kadını ve anaii: Tahakkuk ve tahsil CE>1İLE SAHİR SİL AN HanıiTıetendmin ebpdnrı âlçnııne cocusunun ve tocrdaa veılısın;r> « k ı z ı n d vıtdonumuı» rastlavan 13 Temmuz t971 Saiı sunu rahmetlı ıl? aıle too'üiueMmujdar> daha once H?k'kın '•ahmetıne kavııtrııo c nlan'tî"in ruhlarını tazı? ıcın fatanbııl'ds Rrenk"» t=ta^'nntı vamnda Zmnt Pass Can iınde "51* namazından snnra Mevlıdt Serif ofcutuiacaktir Rahmcflıvl ve dıSer rahmetlıleri vâd ve câd etn<>k ıstfvcnle» oelırtüen zamünda Zihni P m Camlmif hıılıınstnlır Vprnıedrtin «ahir «II. \M Cocuklan vo tnrıtnlart ıCumhurivet: 58381 S O zel hukuk Uişküerinde zamanaşımının neden yer «1mış olduğunu incelersek. bun erçekten. vergî alacaklan için iki zamanaşımı kabul edilmiştir. Biri tahakkuk. biri de tahsil zamanaşımıdır Tahsi) zamanaşımı. vergi alacağı. borçlusu ve miktan bakımından belli olduktan, vergi alacağı tahakkuk ettikten sonra başlayan zamanasımıdnr ki. bu özellikleri bakımından özel hukuktaki zamanaşımına benzer. Alacaklı. borçlu bel Olumsuz sonuclar: NİMBÜS T ahakkuk zamanaşımının bazı olumsuz sonuçlan sunlardır: Siirenin kısa tutulması. ver Abdülhamit Zivaeddin BAYKARA 8 Temmuz 1971 Perşemb? gunü Hakkın raümetıne ta vusmus ve Kartal tstanbul fcabristanındakı ebedl lstira tıatgâhma tevdi edilmistir. Ailesl adına e?l Mesrnrr RATK4KA (Cumburtyet: 5843) DENİZCİLİK BÂNKASI T İ , 0 . DAN: Aşağıda Yezılı Malzeme Ahnacak 1 GEMÎ TlPl KABLO : 14750 mt. En geç teklil verme tanhl 16/7/1971 akşamma kadardır. Dosya No: 971/1164 2 ARAP SABUNU : 60 TOD En geç teklif verme tarihi 23/7/1971 pıinü aksamına kadardır Dosya NOÎ 1971/1184 Sartnameleri MALZEME MÜDÜRLÜĞÜ veznesinden temln edilebilir. Teklifter Bahçekapı 27 Ma^s Han 3. kattakl Sa. tınalma Komisyonu Başkanlığm^ verilecektır. KAJflP Hakkarl Trafih MüidıSıtn Profesyone: ehltyetiml ksvbettim Hükümsuzdür. Sulcyman DEMİRHAN «CumhuriTet: 5842) MİLLİ VARLIÛINI KORUMA VE ÎDAME HAVA KUVVKTttHlNl OÜÇLENDÎRMEKLE MÜMKÜNDÜR ., . „ ,