Katalog

30 Ağustos 2017 Çarşamba Akademi 5 Kaynak: evrimagaci.org >> gidebilecekleri bir yer yoktur. Ya giderek güçlenirler ya da zayıflayarak çökerler. Evrim Teorisi için son 150 yıldır bu iki olasılıktan hep ilki geçerli olmuştur. lEvrim neden önemli? Evrim ne işe yarar? Evrim, modern bilime ne katmıştır? Diğer bilim dalları evrimi nasıl kullanır? Neden evrimi anlamak ve anlatmak zorundayız? Modern teknolojiler evrimin ışığında üretiliyor ve evrimin en erken yaşlardan itibaren öğretilmemesi, halkımızın gelecekte erişebileceği bilimsel ve teknolojik başarıların altını oyuyor. Gelecek gençlerin ve geleceklerinin bu şekilde ayaklar altına alınmasına izin verilmemelidir. Ben Makine Mühendisliği okudum. Şu anda Evrimsel Robotik isimli bir alanda doktora yapıyorum. Evrimden öğrendiklerimizi robotlara uyguluyoruz. Bu sayede yapay zekâ geliştiriyoruz. Daha önce insan tasarımlarının beceremediği şeyleri yapan robotlar evrimleştiriyoruz. Evrimden öğrendiklerimiz sayesinde, mühendislik gibi bir alanda yepyeni teknolojiler keşfediyoruz. NASA, uzaya gönderdiği uydularda, Mars’a indirdiği araçlarda, evrimsel algoritmalardan faydalanıyor. Evrim sayesinde bu sistemler insanların kendi yetenekleri çerçevesinde çözemeyecekleri sorunlara orijinal çözümler evrimleştiriyor. Evrimden öğrendiklerimizi matematiğe uygulayarak bugüne kadar hiç keşfetmediğimiz örüntüleri ve denklemleri keşfetmemiz mümkün oluyor. Yani evrimi öğrenmek, Evren’i öğrenmemizi mümkün kılıyor.7 Mühendislik, biyoloji haricinde evrim yasasının kullanıldığı tek alan değil. Evrimsel ekonomiyi ele alın. Evrimin mekanizmaları ve bundan yola çıkarak geliştirilen yaklaşımlar, çok daha isabetli ve gerçekçi ekonomik tahliller yapılmasını, pazar davranışlarının tespit edilmesini mümkün kılıyor.8 Evrimsel mimarlık, emekleme aşamasında olsa da üzerinde düşünülen, evrimsel tasarımlar denen kavramlardan gücünü alan bir mimarlık akımı.9 Evrimsel tıp? Neden her yıl grip aşısı oluyoruz? Neden halen AIDS denen bir illet var? Neden kanseri yenemiyoruz? Çünkü virüsler de kanser hücreleri de aşırı hızlı evrimleşen oluşumlar. Bunların evrimini anlamadan onları asla yenemeyeceğiz. Sırf yeni ilaçlar geliştirmekle olmuyor. Günümüzde artık sorunun kökenine inmek için evrimsel biyoloji şart.10 Evrimlerini, evrimin genlerini nasıl etkilediğini anlayacağız, genlere hükmedeceğiz ve evrimden öğrendiklerimizi uygulayarak onları alt edeceğiz. Hatta sonradan oluşabilecek hastalıkların da önüne geçeceğiz. Ziraat ve besi hayvancılığı? Pazardan “organik” diye aldığınız besinlerin neredeyse istisnasız olarak her biri evrim mekanizmalarından “yapay seçilim” sayesinde yaratılmıştır. Buğday, arpa, mercimek, bezelye, nohut, bakla, keten, zeytin, koyun, keçi, domuz, sığır, ağaç pamuğu, pirinç, ufak akdarı, kahverengi darı, maş fasulyesi, güvercin bezelye, zebu sığırı, bufalo, boz darı, soya fasulyesi, kavun, ipekböceği, yak, at, ördek, tavuk, muz, kabak, hindi, kırmızı biber, fıstık, pamuk, Gine domuzu, ayçiçeği, palm yağı, şeftali, muz, karpuz... Bunların hepsi evrimin ürünü. Birkaç on bin yıl önce bunları vahşi doğada görmemiz mümkün değildi. Çünkü henüz var edilmemişlerdi. Atasal ve tüketilemez versiyonlarını bulmak mümkün olabilirdi belki. Ancak sulu bir şeftali ya da etli bir muz yemeniz, sofranıza brokoli koymanız, arka bahçenizde tavuk beslemeniz imkânsızdı. Şu açıktır: Evrim olmasaydı, karnımızı bugün yediğimiz hiçbir şeyle doyuramaz, sofralarımızın vazgeçilmezi olan bu yiyeceklere erişemezdik. Yabani lahana gibi bir bitkiyi aldık, evrimin mekanizmalarını farkında olmadan da olsa uygulayarak, ondan tamamen farklı brokoli, karnabahar, mangır, alabaş gibi bitkileri yarattık. Sırf bunlar bile evrimi öğrenmek, öğretmek ve kullanmak için yeterlidir. Ancak bundan evrimi öğrenmemiz için gerekli tek nedenin pratik faydaları olduğu anlamı çıkarılmasın. Evrim, insanın var oluşundan beri sorduğu “Ben kimim, buraya nereden ve nasıl geldim?” gibi temel felsefi soruların nihaî cevabıdır. İnsanlık için bu soruların cevabını verebilmekten daha önemli bir konu var mı? n 1 “Müfredattan Çıkarılan Evrim Açıklanmadan Mahkemelik Oluyor”, Eğitim Reformu Girişimi, 2 Temmuz 2017, https://goo.gl/SVDKTP, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 2 “IAP Statement on the Teaching of Evolution”, The Global Network of Science Academies, 21 Haziran 2006, https://goo.gl/RqvspX; “Evolution, Climate Change and Other Issues”, Pew Research Center, 9 Temmuz 2009, https://goo.gl/w134JK; Alan J. Almquist ve John E. Cronin, “Fact, Fancy, and Myth on Human Evolution”, Current Anthropology, 29: 3 (1988), 520522, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 3 James Owen, “Evolution Less Accepted in U.S. Than Other Western Countries, Study Finds”, National Geographic, 10 Ağustos 2006, https://goo.gl/ zHvnLn, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 4 “Fen lisesi öğretmenine ‘evrim’ soruşturması”, CNN Türk, 1 Nisan 2014, https://goo.gl/L489mt; Rıfat Doğan, “İhbar diğer öğretmenden: Okulda evrim belgeseli izleten öğretmene kınama cezası”, Diken, 10 Aralık 2016, https://goo.gl/K83MEB, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 5 “Evrim kitabı yazan din kültürü öğretmenine soruşturma”, Öğretmen Diyarı, 18 Nisan 2014, https://goo.gl/juigXM, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 6 “Definitions of Fact, Theory, and Law in Scientific Work”, National Center for Science Education, https://goo.gl/3fxGqe; “The Role of Theory in Advancing 21st Century Biology: Catalyzing Transformative Research”, The National Academies, 2007, https://goo.gl/RMpcYP, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 7 M. Schmidt ve H. Lipson, “Distilling freeform natural laws from experimental data”, Science 324: 5923 (2009), 8185. 8 Evonomics, http://evonomics.com/, erişim tarihi 25 Ağustos 2017. 9 Dipankar Dasgupta ve Zbigniew Michalewicz, der., Evolutionary Algorithms in Engineering Applications (Berlin: SpringerVerlag, 1997). 10 Carl T. Bergstrom ve Lee Alan Dugatkin, Evolution (New York: W. W. Norton & Company, 2012), 47.