Katalog

30 Ağustos 2017 Çarşamba Akademi 15 24 Temmuz 2017’de yayımlanan bir araştırma sonucuna göre ABD’de seçmenlerin yüzde 42’si Trump’ın görev kusurundan ötürü yargılanması gerektiğini düşünüyor. Karşı görüştekiler de aynı yüzdede. >> temsilci olarak, savaş sonrası ve Güney eyaletlerine yönelik politikalarda Kongre ile arasındaki uyuşmazlıklar karşılıklı vetolarla tırmanmaktaydı. Şubat 1867’de Başkan Johnson’ın vetosuna karşın Kongre’de kabul edilen Senato’nun onayı ile atanmış federal görevlilerin görevden alınmaları için de Senato’nun onayını öngören yasaya aykırı olarak Savaş Bakanı’nı görevden alması, impeachment uygulamasını başlatan neden oldu. (Bu yasa daha sonra 1887’e iptal edildi.) Hazırlanan impeachment maddeleri, esas itibarıyla, anılan yasanın ihlalini vurgulamaktaydı. Oldukça hızlı yürütülen bir süreçle, Şubat 1868’de 126’ya karşı 47 oyla Temsilciler Meclisi’nden geçen suçlamanın ardından Mart 1868’de Senato’da yargılama başladı. Mayıs 1868’de sona eren yargılama sonucu, 35’e karşı 19 oyla, aranan üçte iki çoğunluğa bir oy farkı ile ulaşılamadı ve Başkan A. Johnson görevini sürdürmeye devam etti.5 ABD tarihinde ikinci önemli impeachment vakası, bu olaydan 107 yıl sonra Watergate skandalı çerçevesinde Richard Nixon ile yaşandı. Richard Nixon’a yöneltilen suçlamalar seçim kampanyasında rakip Demokrat Parti’nin merkez karargâhına Haziran 1972’de gizlice girilmesi, karargâhın gizlice dinlenmesi, bazı belgelerin çalınması gibi haberlerin medyada yer alması ile başladı. Şubat 1973’te, Senato konuyu soruşturmak üzere bir komite oluşturdu. 20 Şubat 1973’te, FBI direktörü Watergate belgelerini Nixon’ın yardımcılarının baskısı sonucu yok ettiğini kabul ederek istifa etti. Olayda Nixon’ın bilgi ve olurunun asli kanıtı olarak gündeme gelen bant kayıtlarını Başkanlık’tan ısrarla isteyen soruşturmayı yürüten savcıyı Nixon görevden almak istedi. Ancak başsavcı ve yardımcısı bunu yerine getirmek yerine istifa ettiler. Diğer bir yardımcı bu işlemi yerine getirdi ve savcı görevden alındı. Nixon, bant kayıtlarını vermeyi başkanlık ayrıcalığını ve ulusal güvenliği ileri sürerek reddetti. Görevden alınan savcı on gün sonra yaptığı açıklamada ABD Başkanlığı’nı kastederek insanların değil, hukukun bir yönetimi olarak devam edip etmeyeceğinin önce Kongre’ye, son olarak da Amerikan halkına bağlı olduğunu söyledi. Bu açıklamadan on gün sonra Temsilciler Meclisi’nde impeachment süreci başlatıldı. Soruşturmayı yürütmek üzere yeni atanan savcı da teyp kayıtların takibini sürdürerek konuyu Yüksek Mahkeme’ye götürdü ve Mahkeme oybirliği ile kayıtların Nixon tarafından teslim edilmesine 24 Temmuz 1974’te karar verdi. 27 Temmuz 1974’te Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi, Nixon hakkında impeachment suçlama maddelerini belirlemeye başladı: Uzun bir liste oluşturan suçlamalar ana başlıklarla 1) Anayasa uyarınca ettiği yemini ve görevini adaletin işlemesini engelleyerek ihlal etmek, 2) vatandaşların anayasal haklarını ihlal ederek adaletin işlemesini engellemek ve 3) Yasamanın görevini engellemek olarak özetlenebilir. Yaşanan gelişmeler sonrasında Adalet Komitesi’nin impeachment kararını Temsilciler Meclisi’ne sunma sıyla yargılamanın gündeme gelmesi üzerine Nixon 8 Ağustos 1974’te Başkanlık’tan çekilmek zorunda kaldı.6 Bill Clinton’ın Beyaz Saray’da stajyer Monica Lewinsky ile Kasım 1995’te başlayan özel bir ilişki yaşaması, Lewinsky’nin daha sonra ilişkisini anlattığı bir arkadaşının bunları teybe kaydederek Clinton’ı daha önceki başka bir taciz suçlamasıyla soruşturan avukatlara duyurması, sürecin başlaması olarak kabul edilebilir. Clinton, 17 Ocak 1998’de görevlendirilen savcının soruşturmasında Lewinsky ile ilişkisini reddetti. Ancak ilişkiyi ortaya koyan bazı haberlerin, gizli konuşmaların, önce sosyal medya, ardından yazılı basında yer alması Clinton’ı güç durumda bıraktı. 17 Ağustos 1998’de Clinton, soruşturma kapsamında oluşturulan jüri önünde ifade verdi. İfadesinde, “uygunsuz yakın temas” olduğunu kabul etti, ancak bunun cinsel ilişki oluşturmadığını söyledi. 9 Eylül 1998’de görevli savcı hazırladığı suçlama raporunu Temsilciler Meclisi’ne verdi. Raporda Clinton’a yönelik suçlamalar 11 impeachment maddesi olarak belirlendi. Ancak Adalet Komitesi, dört suçlama maddesini benimsedi. 19 Aralık 1988’de yaklaşık 14 saatlik bir tartışmanın ardından Temsilciler Meclisi, sadece iki suçlama maddesini onayladı: 1) Jüri karşısında yemin ettiği halde Lewinsky ile ilişkisi konusunda yalan söyleme, 2) Lewinsky ile ilişkisini gizlemek için başkalarını da ikna etmeye çalışması nedeniyle yargıyı engelleme. 7 Ocak 1999’da Clinton’ın Senato’da yargılanma süreci başladı. Beş hafta süren yargılama sonrası Senato oylamayı 12 Şubat 1999’da yaptı. İlk suçlamayla ilgili olarak toplam 55 senatör “suçsuz” oyu verdi. İkinci suçlama olan yargıyı engellemede senato 5050 bölündü. Görevden alınma için üçte iki çoğunluk gerekirken, basit çoğunluk bile sağlanamadı ve Bill Clinton görevi sürdürmeye devam etti. Impeachment’ı düzenleyen anayasa maddeleri incelendiğinde, ceza yargılamasıyla yakınlığı, izlenen usul kuralları ile benzerliği görülebilir. Bununla birlikte, iddia ve yargılama işlevlerinin hukukçuyargıç niteliği bulunmayan politikacılarca yerine getirilmesi, suçların belirlenmesinde Temsilciler Meclisi’nin geniş bir takdir yetkisi kullanabilmesi, özü itibarıyla politik amaçlı girişimlere açık, Kongre’ye özgü bir yargılama yönetimi ile karşı karşıya olduğumuzu göstermektedir. n 1 Congressional Quarterly, Inc. Impeachment and the U.S. Congress, der. Robert A. Diamond (Washington, 1974), 3; Michal R. Belknap, der., American Political Trials (Westport, CT: Greenwood, 1981), 21. 2 Charles L. Black Jr., Impeachment: A Handbook (New Haven: Yale University Press, 1988), 2728. 3 Raoul Berger, Impeachment: The Constitutional Problems (Cambridge: Harvard University Press, 1973), 86. 4 Black Jr., Impeachment: A Handbook, 12. 5 Michael Les Benedict, “A New Look at the Impeachment of Andrew Johnson’’, Political Science Quar terly 88: 3 (1973), 350; Congressional Quarterly, Inc. Impeachment and the U.S. Congress, 45. 6 Watergate Investigation, http://watergate.info/investigation, erişim tarihi 25 Haziran 2017.