Katalog

Çocuklarımız iyi, çok şükür! Çocukların iyi olma halini ve hayatlarından memnuniyetlerini 15 ülkede kıyaslayan araştırmada Türkiye beşinci sırada çıktı. Ancak araştırmayı yapan akademisyenler, küçüklerin ailelerinden duyduğu “İyiyiz çok şükür” faktöründen şüpheleniyor. ÜLKELERE GÖRE MUTLU ÇOCUKLAR VE YETİŞKİNLER SIRALAMASI Çocuklar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Çocuklar ve gençler üzerine çalışmalarıyla bilinen İsviçre kökenli Jacobs Vakfı, 15 ülkede bir araştırma yaptırdı. 8, 10 ve 12 yaşlarındaki çocukların ne kadar iyi ve hayatlarından memnun olduğunu ortaya çıkarmayı amaçlayan bu anket sonucu Türkiye 5’inci sırada yer aldı. Çocukların Dünyası adı verilen araştırma ekibinde yer alan Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Serra Müderrisoğlu ve Bilgi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Pınar Uyan Semerci’ye çalışmanın detaylarını sorduk. Ankete Cezayir, Almanya, Güney Kore, Nepal, Norveç, Romanya, Etiyopya, Kolombiya, İsrail, Polonya, Güney Afrika, İspanya, İngiltere ve Estonya’dan 1000’er çocukla görüşüldü. Raporun bu ülkelerde geliştirilmesi gereken sosyal politikalara ışık tutacağı düşünüldü. Genellikle bu tür memnuniyet araştırmaları yetişkinler hakkında yapıldığı için, çocukların kendi ikirlerini belirtmeleri açısından sıra dışı bir örnekle karşı karşıyayız. Müderrisoğlu ve Semerci çocukların ikirlerinin sorulmasının değerini vurguluyor: “Görüşlerini sorduğumuz için teşekkür etiler. Araştırmalarda çocuğu bir özne olarak görmenin ve gerçekten hissetiklerini, düşündüklerini ifade edebilmelerinin önemini gösteriyor bu durum.” 24 MAYIS 2015 Ülke Romanya Kolombiya İsrail Cezayir Türkiye Norveç İspanya Estonya Etiyopya Almanya Güney Afrika Nepal Polonya İngiltere Güney Kore Yetişkinler 86 33 11 68 76 4 36 73 122 26 113 121 60 21 47 Çalışmayı İstanbul’la sınırladılar Araştırmada çocuklara aile hayatları, arkadaşlarla ilişkileri, okul hayatları, çevreleri, maddi koşulları, zamanı nasıl değerlendirdikleri, geleceğe dair görüşleri ve bu konulardaki memnuniyetleri sorulmuş. Müderrisoğlu ve Semerci her yaş grubu için 1000’er çocuğun Türkiye’yi sağlıklı şekilde temsil edebileceğine ikna olmadıklarını, bu yüzden de İstanbul’daki farklı çocuklukların daha iyi temsil edilebilmesi için örneklemi bu kentle sınırladıklarını söylüyor. Ekip diğer ülkelerden farklı olarak ankete maddi yoksunluk maddeleri de eklemiş ve bu şekilde yoksul (oranı yüzde 26) ve yoksul olmayan çocukların memnuniyetlerini karşılaştırma şansı elde etmişler. Hemen her alan ve her maddede, yoksul çocukların memnuniyetlerinin daha düşük olduğu ortaya çıkmış. İçinde yaşanan toplumsal değerler ve sosyalleşme biçimleri de çocukların kendilerini ifade etmelerinde önemli bir nokta. Türkiye’de yetişkinlerle yapılan araştırmalarda da, hayatlarından memnun olup olmadıkları sorulduğunda “Çok şükür iyiyiz” deme eğilimi vardır. Bu eğilim büyüdükleri ortam ve kültürle birlikte ço cuklara da sirayet ediyor: “Çocuklara hayatlarındaki farklı alanlar teker teker sorulduğunda oldukça ayrışan cevaplar verdiler. Ancak hayatlarına ilişkin genel sorulara yüksek memnuniyet cevabı verme oranları hayli fazlaydı.” 15 memnunum demelerİ yeterlİ değİl Semerci bu cevapların sadece ifade düzeyinde memnuniyet olduğunun altını çiziyor ve tek başına bu raporu değerlendirmenin yanlış sonuç çıkaracağını ekliyor. Çocukların Türkiye’de çocuk işçi olarak çalışması, sağlık ve eğitime ulaşma konusunda sorun yaşadıkları gibi nesnel verilerle çocukların öznel ifadelerini yan yana koyarak düşünülmesi gerektiği konusunda uyarıyor. Yani onlardan memnuniyet ifadesi duymak tek başına yeterli değil. “Bu memnuniyetin altında ne yatıyor, onu düşünmek lazım. Başka bir araştırma için görüştüğümüz bir çocuk işçi, ‘Bu benim kendi tercihim’ diyordu ama bunun arka planında ne var? Ailesinin maddi koşullarının yetersizliğinden dolayı çalışmak istiyor, bunu kendi tercihim şeklinde ifade ediyor.” Bu noktada ekleyelim, Türkiye 714 yaş arasında okula gitmeyen çocuk işçi çalıştıran ülkeler sıralamasında üçüncü. Sinem Dönmez @sinemdonmez Türkiye’de çocuklar açısından sosyal politikadaki boşluğu aile yapısı dolduruyor. Ne olursa olsun, yanında ailesi olan çocuk kendisini güvende hissediyor. Bu açıdan memnuniyet belirtmelerini doğal karşılamak gerekli. Semerci anketleri devlet okullarında yaptıkları için çocukların kendilerine benzeyen arkadaşlarının yanında kendilerini yoksun hissetmediklerini, beklentilerinin de düşük olduğunu söylüyor: “Belki özel okullara gitsek çok daha az memnun çıkacaktı çocukların sonuçları. Her şeye sahip bir çocuk daha az memnun oluyor. Bu açıdan yetişkinlerden pek farklı değiller. Biz de durumumuzu fark etiğimizde memnuniyetsizliğimiz artıyor.” GELİŞMİŞLİKLE TERS ORANTILI Diğer ülkelerle Türkiye arasındaki farklar şöyle: Daha ileri insani gelişme düzeyi olan ülkelerde memnuniyet oranları Türkiye’ye göre birçok alanda daha düşük. Aynı durum Romanya ve Kolombiya için de geçerli. Bu da çocukların farklı ülkelerde kendilerini nelere göre nasıl değerlendirdiği, bu görüşlerin nelerden etkilendiği gibi sorulara eğilmek gerektiğini gösteriyor. 9