Katalog

Rüzgâr türbini Piezoelektrik (basınçla elektrik üreten) döşeme taşı Temassız statik şarj Dinamik sinyalizasyon Kablosuz iletişim Alt yapıdan şarj olan tramvay veya otobüs Güneş paneli Elektrik üreten güneş panelli bisiklet yolu Gözenekli, sessiz, kirliliği azaltan kaplama ENTEGRE AĞ Yolun yağmur suyunu biriktiren kısmı Prefabrike modüler (takılıp sökülebilen) yapı Elektrik Geri kazanılmış su Soğuk Sıcak Atık su Tersinir ısı alışverişi yöntem de asfalt kaplamasındaki taneciklerin çapını 14 milimetreden 6 milimetreye düşürerek lastikasfalt temasını daha aza indiriyor. Yine asfalta kauçuk tozu veya tanecikleri katarak gürültü seviyesini birkaç desibel aşağıya çekmek mümkün. Ancak gürültü konusundaki en büyük gelişme mühendislerin son buluşu olan parçalı gürültü duvarları. Ayrıca akıllı şebekelerle donatılacak yollar yönetim merkezine trafik durumu, hava koşulları, yıpranma gibi tüm konularla ilgili bilgileri anında aktaracak. Bu bilgilerden faydalanarak yolların bakım zamanları belirlenecek, sürücülere sürüş şartlarıyla ilgili bilgi aktarılacak, sinyalizasyon sistemi anlık olarak yönlendirme yapabilecek. Tıpkı bir elektrik santrali gibi Araştırmalar kendi enerjisini üretebilecek hatta araçlara enerji verebilecek yollar üzerinde yoğunlaşmış durumda. Bu sayede yol ısısı, sinyalizasyon, aydınlatma gibi işlevler, bu enerjiyle gerçekleştirilecek. Peki bu nasıl sağlanacak? İlk akla gelen yöntem güneş enerjisinden faydalanmak. Bazı araştırmacılar “Madem ki yollar hatırı sayılır biz yüzölçümüne sahip bu alanı kullanalım” teklifini yapıyor. Nasıl mı? Tabii ki güneş panelleri sayesinde. Yolların ama özellikle de yüzlerce kilometrelik otoyolların kenarına döşenecek paneller yolun ihtiyacını karşılayacak elektriği üretecek. Yani yollar bir nevi pil işlevi de görecek. Ayrıca yakın gelecekte elektrikli araçların sayısı artacağından servis noktaları ve hatta yolaraç teması sayesinde araçların enerji ihtiyacı da karşılanacak. Bunun için ilk tasarlanan servis noktası yöntemi yeterince etkili bulunmuyor. Çünkü zaman kaybına yol açabilir. Buna karşılık yolla temasa bile gerek olmaksızın yapılacak elektromanyetik beslemeyle araçlar sürüş boyunca şarj edilebilecek. ÖRNEK PROJELER f Yosun yollar: Fransa’da Ifsttar, mikro yosunları kullanarak yosun yollar projesini geliştirdi. f Kalıp yollar: Hollanda’da dikdörtgen asfalt kalıplar üretildi. Bu kalıpları yola döşemek çok daha kısa sürecek. Yıpranma halinde de yenisiyle değiştirmek basit bir işlem olacak. Fransa’da da sökülebilir yol uygulaması ilk kez 2009’da SaintAlbainlèsElbeuf kasabasında yapıldı. f Pil yollar: Almanya’da, Bavyera eyaletinde A94 otoyolunun kenarındaki şarampole bir MW gücünde güneş panelleri yerleştirildi. Yine Hollanda’da SolaRoad projesi kapsamında yılda metrekareye 50 KWh elektrik üreten yol kenarı panelleri yerleştirildi. f Soğutmalı yollar: Almanya ve İsviçre’de bazı köprülerde yazın yeraltında depolanan sıcak sular kışın buzlanmaya ve kara karşı kullanılıyor. f Şarjlı yollar: Güney Kore’de OLEV şirketi, şeritlerin ortasına döşediği bir hatla duran ya da hareket halindeki araçları yüzde 80 oranındaki bir verimle şarj edebiliyor. 19 Derleyen: Alp Ulagay Kaynak: Pour La Science, sayı 450, Nisan 2015. YOLLARIN TARİHSEL GELİŞİMİ 1) Katır yolları: Milattan önce Avrupa’da yaygın yol tipi. Katırların geçebilmesi için basit patikalar. GÜNEŞ YILANI 21. Yüzyılın yolu Yeni kuşak yollar konusunda en çığır açacak projeyi İsveçli mimar Mans Tham tasarladı. Tham’ın Solar Serpent (Güneş Yılanı) projesine göre otoyollar, örneğin ABD’de Los Angeles otoyolu, üstünde güneş panelleri bulunan bir kafesle çevrelenecek ve böylece bir elektrik santraline dönüşecek. Bu projenin sağlayacağı faydalar sadece enerji üretimi ve tasarrufuyla sınırlı kalmayacak. Aynı zamanda gürültü önleyici işlevi olacak. Yol morötesi ışınlara ve yağışlara karşı korunacak. Üstüne üstlük yaratılan gölgeyle birlikte trafikte seyreden araçların sıcak havalardaki klima ihtiyacı azalacak. Tham’ın projesi hayata geçerse Los Angeles civarındaki, 40 metre genişliğinde ve 24 kilometre uzunluğundaki Santa Monica otoyolu tam 1 milyon metrekarelik güneş panelleriyle kaplanacak. Bu sayede yılda yaklaşık 40 bin hanenin tüketimine eşdeğer 150 GWh elektrik üretilebilecek. Tabii güneş panelleri teknolojisinde bir gelişme olursa bu miktar daha da yukarı çıkabilir. 2) Roma yolları: Roma İmparatorluğu orduların rahat ilerleyebilmesi için sınırları içindeki yolları genişletti, ilk yaygın yol ağını oluşturdu. 3) Makadam: 19. yüzyıldan itibaren İngiltere’de sıkıştırılmış taş yüzeyiyle yol inşasını İngilizler uyguladı. Daha sonra Fransızlar ve Amerikalılar geliştirdi. 4) Otoyollar: 2. Dünya Savaşı’ndan sonra geliştirilen otoyollarla hız limitleri ve emniyet önlemleri artırıldı. 29 MART 2015