Katalog

artmakta, eğitim sorunu Irak’taki ABD askerleri... yanında silahlı Predators araçlarına daha çok ihtiyaç bulunmaktadır. ABD’nin önde gelen diğer dönüşümleri arasında hava kuvvetlerinin müşterek bombardıman uçakları (JSF(8) ve deniz kuvvetlerinin DD(X) destroyerleri başta gelmektedir. Hava kuvvetleri aramakurtarma filosu ile tanker uçak filosu halen bütçeden para bekleyen önemli modernizasyon projeleri arasındadır. F35, Avrupalı müttefiklerin Eurofighter’ı ile rekabette beklediği dış talebi göremeyebilir. Nitekim Türkiye de F35’den Eurofighter’a dönme eğilimi göstermektedir. Uzay teknolojileri ile ilgili çalışmalar henüz tamamlanma aşamasına oldukça uzaktır. Yer istasyonları yerine uzayda kurulan optik bağlantılar ile bilginin uzayda internet benzeri akışının sağlanması, böylece haberleşme yükünün ve güvenlik riskinin azaltılması hedeflenmektedir. Hava Kuvvetlerinin Dönüşümlü Uydu (TSAT(9) programı bu amaca yönelik bir programdır. Lockheed tarafından 2006 yılında üslenilen 2 milyar dolarlık TSAT projesi, bir sistemde birden çok haberleşme kabiliyetini içermektedir. Ancak TSAT’ın FCS’nin ihtiyacı olan haberleşme kabiliyetlerini sağlaması gerektiğinden FCS’nin şekillenmesini beklemek zorundadır. ORS (10) ise taktik sahada komutanların ihtiyacı olan görüntüleri sağlamaya yönelik küçük uydulardan teşkil edilecek bir sistemdir. Halen yüzde 14’ü tamamlanmış olan ORS’nin kapsamı ile ilgili ABD’de henüz kafalar karışıktır. Genel beklentiye göre OSR, harekat alanındaki operasyonlara uzaydan sağlanacak desteği ifade etmektedir. Ortaya çıkış nedenlerinden biri Körfez savaşı’ndan bu yana harekat alanındaki komutanların kendi kontrollerinde uzay sistemlerine sahip olma isteğidir. ORS, küçük uydular ve roketler ihtiva edecek ve harekat alanındaki komutanlara istihbarat dayalı yeni müdahale vasıtaları sağlayacaktır. Ancak bunların nasıl olacağı daha henüz teknoloji arayışlarının bir parçasıdır. ABD Deniz Kuvvetleri ise denizde üs teşkil ederek harekat yapma (seabasing) konsepti dahilinde; kıyaya yakın muharip gemiler (LCS(11), DD(X) destroyer ve diğer gemi inşasına yönelmiştir. Deniz kuvvetleri ana dönüşüm projesi dahilinde DDG (Güdümlü Füze destroyerleri)’den DD(X) destroyerlerine geçiş yapmaktadır. DD(X), terörle savaş kapsamında tasarlanmış; beka kabiliyeti yüksek, üzerinde etkili silahlar, helikopterler, botlar bulunan ve özel kuvvetler taşıyan bir gemi tipidir. Ancak söz konusu gemilerin oldukça pahalı olması ve araştırmageliştirme ihtiyaçları süreci yavaşlatmıştır. ABD bu gemilerden diğer ülkelere satarak, bütçeyi hafifletme peşindedir. ABD Deniz Kuvvetleri sahil kontrol işleri için her biri 220 milyon dolar edeceği hesaplanan 313 gemilik bir filo oluşturmayı planlamaktadır. DD(X) gemilerinin her birinin yaklaşık 4 milyar dolara mal olacağı beklenmektedir. 2007 yılı bütçesine ancak 2 tanesi için para konabilmiştir. Deniz Kuvvetleri 2018 yılına kadar 55 LCS edinmeyi hedeflemektedir. C S TRATEJİ 23 üniversitenin yapamayacağı işleri başarmıştı. GPS, lazer, fiber optik ve daha pek çok teknolojik yenilik bu laboratuarlar sayesinde ortaya çıktı. 2002 yılına geldiğinde savunma laboratuarlarının kapasitesi 1990’lara göre yüzde 36’sı seviyesinde düştü(13). Yıllardır savunma laboratuarları proje açlığı çekmektedir. DARPA(14) ise daha çok FCS ile meşguldür. En büyük sıkıntı bilim adamı yetiştirilmesine yeterli yatırım yapılmamasıdır. Çin 1990’lı yıllardan 2008’e bilim adamı yetiştirmede ABD’yi üçe katlamıştır. ABD üstünlüğünün diğer bir göstergesi olan uzay çalışmaları da sıkıntılıdır. Pentagon uzaya bir uydu göndereceğinde seçenekler sanıldığı kadar çok değildir hatta tek bir seçenek vardır; Lockheed Martin ve Boeing’in oluşturduğu müşterek girişim olan United Launch Alliance. Aynı şey yeni bir uydu inşa etmek gerektiğinde de söz konusudur. Pentagon küçük şirketler ile iş yapmayı riskli bulurken, yeni bir uydu için başvurulacak büyük şirket sayısı ise yalnızca beştir. Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerine yeni araç gereç almayı planlayan Pentagon, maliyetler nedeniyle de zor dönem geçiriyor. Sahil güvenlik botları için yapılan planlar dahi tutmuyor. para 30 milyar dolar civarındadır. 2008 yılı için 460 milyar dolar ile zirve yapan Pentagon bütçesi üstüne bir de Irak, Afganistan ve küresel terör ile mücadele gerekçe gösterilerek 400 milyar dolar ilave bütçe aldı. 2009 yılı için Pentagon tarafından hazırlanmakta olan bütçe teklifi ise 520 milyar dolar. Bunun üzerine istenecek 400 milyarlık bir ekstra bütçe için Kongre’nin tavrı merak konusu. Savunma harcamaları ABD GSMH’nın (14 trilyon dolar) yüzde 6’sını kapsamakta ve yapılan anketler kamuoyunun yüzde 70’inin bu harcamaların yüksekliğinden memnun olmadığı yönündedir. Öte yandan devam eden savaşların yükü nedeni ile aslında Savunma Bakanlığı’nın kendi eksiklerini tamamlamada yıllık 200300 milyar dolar geriye düştüğü iddia edilmektedir. Örneğin tedarik sürecinden kaynaklanan gecikme nedeni ile gelecekte ana savunma sistemleri olacak Hava Kuvvetleri’nin F22 ve F35 saldırı uçakları, Kara Kuvvetleri’nin FCS ve Deniz Kuvvetleri’nin yakın muharip gemilerinin planlanan masrafları ve operasyonel olma süresi ikiye katladı, sayıları yarıya düştü. Üstelik daha fazla gecikilirse öngörülen teknolojinin eskimesi nedeni ile yeniden revize edilme ihtiyacı ortaya çıkacak. ABD Silahlı Kuvvetleri bir yandan Afganistan ve Irak’ta savaşa devam ederken, modernizasyon çalışmalarının sürekli yön değiştirmesi, bütçe engelleri ve yeni teknoloji arayışlarının pratiğe dönüşmesindeki zorluklar yaşamaktadır(12). Pentagon’un en önemli modernizasyon projelerinin başında gelen FCS yazılım ihtiyaçları 2003 yılından beri üçe katladı. Projedeki gelişme ise talebin ancak yüzde 5’ini karşılayacak boyutta ve oldukça yavaş sürmektedir. Deniz Kuvvetlerinin LCS programı ile ilgili masrafların sürekli artması, diğer yandan ihtiyaçlar konusundaki kaymalar Lockheed Martin ve General Dynamics’i canından bezdirdi. LCS geleceğin donanmasında hayati bir rol oynayacak olmasına rağmen gelinen aşamada başarısızlık önemli bir seçenek haline geldi. Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarının netleşmemesi nedeni ile gemi yapım planının gerçekçi olduğu konusunda şüpheler artmakta, test ve deneyler boşa gitmektedir. Sorunlar çözülmediği için şirketler isteksiz, Kongre cevapları bulmak için baskı yapmakta, proje sahipleri ise bakanlık ve Kongre’yi bütçeyi artırmak için sıkıştırmaktadır. Diğer yandan teknoloji ve araştırma sahası da rahat değildir. Amerika’nın askeri üstünlüğünün arkasındaki temel güç hiç şüphesiz ‘Savunma Laboratuarları’dır. Ancak 1990’lı yılların kesinti rüzgarından onlar da paylarını aldılar ve sarsıldılar. Laboratuarlar son 30 yılda hiçbir şirket ya da PARADİGMA, STRATEJİ, PLAN... Silahlı Kuvvetler ile ilgili kararlar alınırken üç temel unsur dikkate alınır; paradigma, strateji ve plan. 1980’lerde paradigma; Soğuk Savaş, strateji; caydırıcılık ve plan; stratejik modernizasyon idi. Bugün ise ABD için paradigma; terörle savaş, strateji; önleyici darbe’dir. Ancak, plan konusunda ABD ordusunun kafası oldukça karışık durumdadır. Bir yandan ilave bütçe ile kısa vadeli olarak Irak Savaşı’nın masrafları karşılanırken, orta vadede ordunun elinde hazır bir güç bulunması için modernizasyon yürümektedir. Asıl gayret ya da hedeflenen ise araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile 20202030 yılları silahlı kuvvetlerine yatırım yapmaktır. Ancak bu plan çok büyük riskler taşımaktadır. Birincisi yeni siyasi iktidarın kamuoyu baskısı ile bütçeyi kısması halinde ortaya çıkacak siyasi risktir. İkinci risk askerlerin sosyal geleceği ile ilgili yatırımlara devam edilmemesi halinde artık gönüllü bulunmakta zorluk çekileceğidir. Son olarak, savunma harcamalarındaki önemli kesintiler savunma sanayisindeki pek çok iş kaybı ile birlikte ekonomide de ciddi dalgalanmalar getirebilir. Diğer yandan 20202030’lar için hazırlanan kuvvet yapısı, o tarihler geldiğinde muhtemelen bugün tahmin edilenden çok farklı bir güvenlik ortamı ile karşılaşacaktır. Dipnotlar: 1 N. Ross Thompson. Beefing Up Technology. U.S. Army Modernisation Is Necessary, Long Overdue. Defense News. (April 28, 2008), 37. 2 Jaap De Hoop SCHEFFER: 21 st Century Choices, Defense News. (Oct 10, 2005), 21. 3 William WALLACE: Iraq War Changes U.S. Army Doctrine. Defense News. (April 7, 2008), 46. 4 AID: Agency for International Development. 5 FCS: Future Combat Systems. 6 John BUCKLEY: FCS Still Cornerstone. Resetting, Upgrades Will Speed Modernization Effort. Defense News. (Jan 21, 2008), 21. 7 ISR: Intelligence, Surveillance and Reconnasissance. 8 JSF: Joint Strike Fighters. 9 TSAT: Transformational Satellite. 10 ORS: Operationallly Responsive System. 11 LCS: Littoral Combat Ship. 12Washington Post. Troubled HighTecs Programs Doom Army Modernization. (March 30, 2008). Weapons Upgrade Faces Big Hurdles. (April 8, 2008). 13 Richard NADOLINK: Restore Prominence of U.S. Defense Labs. Defense News. (April 10, 2006), 21. 14 DARPA: Defense Advanced Research Projects Agency. DÖNÜŞÜM SIKINTISI Tablo’da yer alan yüzlerce milyar dolarlık projeye rağmen 20062011 bütçe planında savunmaya ayrılan