Katalog

20 Dr. C. Akça ATAÇ [email protected] Avrupa Rusya’nın yeni lideri ile tanıştı… C S TRATEJİ özellikle kabul etmeyerek, süreklilik vurgusu yapıyor. "Süreklilik içinde ilerleme" solganı ile yürütülen görüşmelerin stratejik ortaklık ve sektörel anlaşmalar için gereken yeni yasal temeli oluşturması bekleniyor. Buna göre, 20072013 yılları arasında (tabii anlaşmanın 18 ay gecikmeyle yürürlüğe gireceğinden dolayı doğrusu 20082013 olacak) yedi sınır ötesi işbirliği programı öngörülüyor. Ortak sınırların iki tarafındaki bölgelerde, ekonomik ve sosyal gelişmenin iyileştirilmesi, çevre korumasının sağlanması ve sınır ötesinde, insanlar arasındaki etkileşimi artıracak eylemlerin desteklenmesi, eşit ortaklığın temel ilkeleri arasında yer alıyor. Hazırlıkların tamamlanmasının ardından ilk program 2009 yılında başlatılacak. Programlara, eşit ortaklığın gereklerinden biraz farklı olarak, Rusya 122 milyon Avro, AB ise 307 milyon Avro aktaracak. Böylece Mayıs 2005’teki Moskova Zirvesi’nde kabul edilen yol haritası takip edilecek. İ rlanda’nın Lizbon Anlaşması’na hayır demesinin artçı şokları devam ederken, Sibirya’daki Hanti Mansisk kentinde 2627 Haziran günlerinde gerçekleştirilen ABRusya Zirvesi’ne AB, eli çok kuvvetli bir şekilde katılamadı. Yine de, Rusya’nın AB Büyükelçisi Vladimir Chizhov’un "AB’nin gücüne işaret eden bir gelişme değil" dediği İrlanda referandumu, gündemi gölgelediyse de en azından yeni işbirliği anlaşmasının önündeki engellerin kalktığı kesin olarak görüldü. Bir önceki zirvede, kendi et ihracatına Rusya’nın koyduğu engele kızan Polonya’nın ve Rusya’nın komşu ülkelerdeki ayrılıkçı güçlere destek verdiğini iddia eden Litvanya’nın muhalefeti ile askıya alınan yeni Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması tekrar gündeme yerleşti. Nitekim, yeni anlaşmaya son şeklini vermek için yapılacak olan görüşmeler, 4 Temmuz’dan itibaren başladı. Böylece, şimdiye kadar karşılıklı ilişkilerin çerçevesini oluşturan, 10 yıllık ömrünü çoktan doldurmuş 1997 tarihli anlaşma güncellenmiş olacak. Yeni anlaşmanın içeriğini belirlemek için ise son zirve, özellikle dört "ortak alan," yani ekonomi, ulusal güvenlik, dış güvenlik ile eğitim ve kültür alanlarında kapsamlı müzakerelere sahne oldu. Zirvenin yeni anlaşma çerçevesini belirlemiş olmasının yanı sıra, diğer bir dikkat çekici özelliği de hiç şüphesiz, yeni devlet başkanı Dimitri Medvedev’in Avrupa kamuoyu karşısına ilk defa, görücüye çıkmış olması idi. Aralarındaki sorunlar nedeniyle AB ile Rusya Ortaklık ve İşbirliği DİKENLİ KONULAR Yukarıdaki anlatıma bakıldığında ABRusya Anlaşması’na işlerlik Zirvesi’nin Putin döneminde aksayan ilişkilere taze başlangıç sunduğuna şüphe yok. Yine de, her ne kazandıramıyor. İki gücün birbirine bir kadar, FerreroWaldner "sürtüşmesiz diyalog" başladığını müjdelese de, iki taraf karşı kıyasıya rekabeti sürüyor. sürecinin arasında sürtüşme kaynağı olan pek çok mesele çözüm bekliyor. Rusya’nın Dünya Ticaret Rusya’nın yeni lideri Medvedev’in hâlâ Örgütü’ne (DTÖ) katılımı ile ilgili tartışmalar, bir çözüme ulaşıyor gibi gözükmüyor bazı makyaj konuların dışında örneğin, henüz. Rusya’nın DTÖ’ye katılımı, kendisinin üçüncü en büyük ticaret ortağı olması açısından, ödün vermesi beklenmiyor. AB için büyük önem taşıyor. Rusya’nın katılım için uluslararası arenada her zaman Rusya gibi davranmaya devam edecektir. AB ile karşılıklı yakınlaşma girişimlerinde varılabilecek en ileri uzlaşmanın, Büyükelçi Chizhov’un sözleri ile, "AB ve Rusya’nın birbirinin aynısı değil, tamamlayıcısı olduğu" nokta olabileceği unutulmamalıdır. Medvedev Putin’i aratmadı MEDVEDEV DÖNEMİ Vladimir Putin’in emanetçisi gözüyle bakılan Medvedev, her şeye rağmen selefinden zaman zaman farklılıklar gösterebilen duruşu ile ABRusya ilişkilerine taze bir nefes getirmiş gibi gözüküyor. AB tarafında, yeni Rusya Devlet Başkanı konusunda ÜREKLİLİK İÇİNDE İLERLEME’ iyimser bir beklenti oluşmasının en önemli 18 aylık bir gecikmenin aşılmasının ardından, nedenlerinden biri, hiç şüphesiz, Financial Times’ın Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması’nı yenilemek için kolları Medvedev’le 24 Mart günü yaptığı röportaj oldu. sıvayan taraflar, ilişkilerde bir kesinti yaşandığını Medvedev’in Rusya’da hukukun üstünlüğünü ve Zirveye katılan liderler... insan haklarına saygıyı yaygınlaştıracağı ve ülkenin ekonomisini modernize edeceğine yönelik sözleri, AB’nin Dış İlişkiler ve Komşuluk Komiseri Benita FerreroWaldner tarafından "önemli sözler" olarak not edilmişti. Bu nedenle, AB liderleri arasında, Medvedev’den duyulan şüpheye bir tutam olumlu yaklaşım eklenmesi eğilimi ağır basıyordu. Hatta geride bıraktığımız haftalarda, medya organlarına kısıtlamalar getirecek bir yasa teklifinin Duma’dan dönmüş olması ve önemli bir sivil toplum örgütünün başkanının hakkındaki politik suçlamaların düşmesi, bu eğilimi daha da kuvvetlendirdi. Ne var ki, Medvedev ile ABRusya ilişkilerinde yeni bir sayfa açıldığını düşünmek de doğru değil. Yeni başkanın söylemi ne olursa olsun, Rusya ‘S irade göstermekle beraber, işlenmemiş kereste ihracatına koymaya hazırlandığı yüksek gümrük vergisi, yabancı yatırımları kısıtlama girişimleri ve yabancı havayollarından Sibirya üzerinden uçarken yüksek bir bedel alınması bambaşka bir izlenim veriyor. Özellikle kereste ihracatına konacak gümrük vergisinin, Rusya’daki kağıt işleme sanayisini destekleme amaçlı olduğunu ve bunun kendi kağıt işleme sektörünü haksız rekabete maruz bırakacağını, hatta 16 bin kişinin işsiz kalmasına neden olabileceğini iddia eden Finlandiya, Rusya’yı DTÖ standartlarına göre hareket etmeye çağırıyor. Rusya’nın bu kararından dönmemesi durumunda, Finlandiya’nın misilleme yapacağı, böylece ticari ilişkilerin yeniden aksayabileceği belirtiliyor. EKONOMİ DİPLOMASİSİ Enerji de, benzer bir şekilde, sürtüşme konusu olmaya devam ediyor. Rus enerji devi Gazprom’un bazı AB üyesi ülkelerdeki tartışmasız gücü, doğalgaz ihtiyacının yaklaşık dörtte birini Rusya'dan sağlayan AB’nin enerji arzı güvenliği adına en büyük endişelerinden biri. Enerji sektöründe uygulamaya koymaya çalıştığı "parçalama" yasası ile AB, kendi sınırları içinde enerji arzı sağlayan şirketlerin hizmetlerini bütün olarak değil de arz, teslimat gibi parçalara ayırarak sunmalarını istiyor. Bu da, doğal olarak, Gazprom’un Avrupa piyasalarında blok halinde baskın görünümünü zayıflatacak bir ugulama. Rusya da, bu arada, AB’nin ısrarlı bekleyişine rağmen, Avrupa firmalarına Gazprom’un AB sınırları içinde kazandığı hakları ve hareket alanını tanımamakta kararlı. Bu