Katalog

bağlamda uzaya uydu İran’ın füze denemelerinden... göndermeyi sağlayabilecek kapasitede daha yetenekli füzeler üretme noktasına yaklaşılmıştır. Yine İran’ın balistik füzelerinin, konvansiyonel yüksek güçlü patlayıcıların yanı sıra, kimyasal ve hatta nükleer savaş başlıklarını taşıyabilecek şekilde geliştirildiği de bilinmektedir. İran’ın bu kapasiteye ulaşması hiç şüphesiz yıllar önce ele alınan programın ara vermeden yürütülmesiyle gerçekleşmiştir. Petrol gelirlerinin de dünya petrol fiyatları ve ihtiyacı paralelinde artması İran’a ekonomik olarak bu olanağı sağlamıştır. İran’ın balistik füze programının bugünkü küçümsenmeyecek başarısının temelinde, çalışmaların büyük oranda İran Savunma Bakanlığı’na bağlı olan; Uzay ve Havacılık Endüstrisi Kurumu ve Makine Sanayi Kurumu tarafından yürütülmesi yatmaktadır. Bu bağlamda, SaltanatAbat Füze Merkezi, Vanak Füze Merkezi, Parçin Füze Fabrikaları, Bakeri Tesisleri, Mustafa Humeyni Üssü Tesisleri, Hemmat Üretim Tesisleri, Kadiri İran’a malzeme ve teknoloji yardımı yapmış Üssü Fabrikaları, İran Havacılık Sanayi, İran olmalarından dolayı ABD’nin "yaptırım Elektronik Sanayi Kuruluşu, İran Helikopter uygulanacaklar listesine" konulmaları Rusya’nın Yenileme ve Destek Tesisleri, Tardis İran Şirketi İran’a katkılarını göstermektedir. Aynı şekilde eski Zekeriya ElRazi Kimya Tesisleri gibi sanayi Sovyet Cumhuriyetleri’nden Moldova’ya ait 3 tesislerinin ilgili programı yürüttükleri kuruluşun da İran’a ait üretim kuruluşlarına söylenmektedir. Yine; Amir Kabar Teknik teknoloji vermesi üzerine yaptırım uygulanacaklar Üniversitesi, Devrim Muhafızlarına ait İmam listesine alınmaları, İran’ın uluslararası işbirliği ve Hüseyin Üniversitesi ve Tahran’daki Şerif Teknoloji tedarik programlarının boyutlarını göstermektedir. Üniversitesi’nin de bu çalışmalara bilimsel katkıda bulunduklarına işaret edilmektedir. ÜZE SİSTEMLERİ İran’ın uzun vadeli füze programının temel destekleyici ve tedarikçisi olan Çin, Kuzey Kore ve İran’ın balistik füze çalışmalarının baştan ScudEski Sovyet Cumhuriyetleri’nin de bugün gelinen B füzelerinin ters mühendislik yoluyla üretilmesine noktadaki katkıları inkar edilemez. Kuzey Kore, dayandığı söylenmektedir. Bundan hareketle Şahabözellikle bugün erişilen noktada İran’a en büyük 1 füzesi geliştirilmiştir. Bilahare, sıvı yakıtlı Şahabkatkıyı sağlamış ve sağlamaya da devam etmektedir. 2 (Kuzey Kore’nin ScudC benzeri) ve ŞahabÖzellikle 1999 yılında, Chang Wang Kuruluşu, 3’lerle programa devam edilmiştir. İran’ın İran’a verdiği 12 Nodong motoru ile İran’ın orta sürdürdüğü daha uzun menzilli Şahab4, Şahab5 ve menzilli füze üretim programına önemli katkı Şahab6 programları da yine sıvı yakıtlıdır ve başta sağlamıştır. 2006 yılında İranlı mühendislerin Kuzey Koreli ve Rus mühendisler tarafından Kuzey Kore’ye ait Taepodong2 (orta menzilli) geliştirilmektedir. füzesinin denemesine katılmış olmaları, İran’ın Füze üretiminin yine önemli bir gereği olan katı OrtaUzun menzilli füzeler konusundaki yakıtlı füzelerin üretimi ise Oghab ve ŞahinII çalışmalarında Kuzey Kore’nin yerini ve önemini füzeleriyle başlatılmış ve yine Çin Halk göstermektedir. Çin Halk Cumhuriyeti’nin de İran’a Cumhuriyeti’nin katkılarıyla, katı yakıtlı, Fecr, başından itibaren süregelen yardımı bilinmektedir. Nazeat, Zelzel gibi topçu roket sistemleri İran’a teknoloji ve malzeme konusunda bir dizi geliştirilmiştir. Bugün İran’ın bu teknolojilerde yardım sağlayan kuruluşların başında China North kendine yeterli bir düzeye eriştiği düşünülmektedir. Industries Şirketi gelmektedir ve bu kuruluş 2003 Ancak geçtiğimiz Kasım ayının sonunda İran’ın yılında ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yaptırımlarına geliştirdiğini ilan ettiği AŞURE isimli füze, bu tabi tutulan şirketler arasına sokulmuştur. Yine ülkenin balistik füze programını ne ölçüde ciddiye benzeri şekilde; Çin’e ait CPMIEC firması ve Taian aldığının ve hangi noktaya eriştiğinin bir kanıtıdır. Dış Ticaret Firması da 2003 Haziran’ında ABD’nin Savunma çevreleri, katı yakıtlı olması açısından yaptırım listesine konulmuştur. önemli bir gelişmişlik arz eden bu füzenin 2.000 1995 yılından bu yana Uluslararası Füze km. menzili olduğuna ve İran’ın bugüne kadar Teknolojisi Kontrol Sistemi’ne tabi olan Rusya geliştirmiş olduğu bütün füze sistemleri içerisinde Federasyonu’nun da özellikle Şahab3 füzelerinin teknik açıdan en üst düzeye erişmiş füze olduğuna geliştirilmesinde İran’a yardımcı olduğu dikkat çekmişlerdir. Esasen İran’ın 2.000 km. söylenmektedir. Baltık Devlet Teknik Üniversitesi, menzile elindeki sıvı yakıtlı Şahab3’leri Glavkosmos, Grafit, MOSO, Polyus Bilimsel geliştirerek erişmesi beklenirken bunu çok ayrı bir Araştırmalar Üretim Birliği gibi kuruluşların da C S TRATEJİ 9 platformda ve teknolojide başarması da ayrıca önemlidir. İran’ın halen bilinen balistik füze ve roket sistemleri şöyledir: Şahab 1 (Scud B): 300 km. menzilli, 800 kg. savaş başlıklı, sıvı yakıtlı, halen kullanıma hazır, CEPhedef sapma mesafesi yaklaşık 1 km. (50300 adet mevcut). Şahab 2 (Scud C): 500 km. menzilli, 700 kg. savaş başlıklı, sıvı yakıtlı, kullanımda (50150 adet mevcut). Şahab 3: 1.300 km. menzilli, 750 kg. savaş başlıklı, sıvı yakıtlı, hedef şaşma mesafesi 3 km. (Ellerinde 30100 kadar mevcut olduğu söyleniyor). Bundan türetilmiş Şahab 3B’nin menzilinin 2.000 km, 3C’nin 2.200 km. olduğu iddia edilmekte. Şahab 4: Yaklaşık 2.000 km. menzilli, 1.000 kg. savaş başlıklı, sıvı yakıtlı. Kullanıma hazırlık süresi bilinmiyor. IRIS: Sıvı, katı yakıtlı, 3.000 km. menzilli, (Şahab3D türevi) Tondar 69 (CSS8): 150 km. menzilli, 190 kg. savaş başlıklı, katı yakıtlı, kullanımda. Fatih 110:200 km. menzilli, katı yakıtlı, kullanımda. Fecr3 MIRV: Menzili bilinmiyor, sıvı yakıtlı, çok başlıklı, yerden havaya füzelere karşı korunma özellikli. İran’ın çok gelişmiş bir balistik füze sistemi olduğu söyleniyor. Ghadr110: Birinci kademesinin sıvı yakıtlı ve ikinci kademesinin katı yakıtlı olduğu ve Şahab 3’ün geliştirilmiş bir versiyonu olduğu iddia ediliyor. Menzilinin 2.500 km civarına erişebileceği de söylentiler arasında. Şahab3’lerin saatlerce sürebilecek hazırlık safhasına karşı 30 dakikada atışa hazır hale getirilebileceği ve yüksek manevra yeteneği iddiaları da önemli bir husus. İran’ın halihazırda elinde olan ve geliştirmekte olduğu çoğu kısa menzilli balistik füze ve topçu roketleri; Samid, Şahin II, Nazent, Zelzel1, Zelzel2, Zelzel3’dür. Katyuşa Roketleri: Fecr2, Fecr3 (Fecr3 MIRV’den farklı), Fecr5 ve Oghab’dır. Yerden Havaya Savunma Füzeleri: Misak1, Misak2, Seyyid1, Şahab Thaqeb’dir. Bunlara ek olarak İran’ın (Stealth) radarlara yakalanmayacak görünmez özellikli Kosar adlı bir Cruise füzesi geliştirdiği de söylenmektedir. Bu füzenin karadan, havadan veya denizden küçük ve orta büyüklükteki deniz hedeflerine etkili olacak özelliklere sahip olduğu da iddia edilmektedir. İran’ın çok yönlü ve geniş bir yelpaze çerçevesinde geliştirmeyi başardığı bütün bu sistemler süreç içinde daha da etkili ve teknolojik özelliklere sahip olacaklardır. Ancak balistik füze teknolojisinin asıl önemli olan ve erişilmesi gereken boyutu, hedeften sapma oranının(CEP) azaltılmasıdır ki bu konuda İran’ın önünde teknolojik olarak daha çok yol olduğu söylenebilir. Ne var ki İran’ın olası bir savaşta hedef alabileceği İsrail ve başka küçük ülkeler açısından CEP oranının fazlalığı da çok bir şey ifade etmeyecektir. Çünkü nüfusu yoğun, yüzölçümü küçük ülkelere atılan füzeler, hedef alınan ülkenin altyapı ve nüfusuna bir şekilde mutlaka zarar verecektir. Füze saldırılarının etkinliğini anlayan İran, bu teknoloji üzerine yoğunlaşmış durumda. Bu konuda Rusya, Çin, Kuzey Kore ve eski Sovyet ülkelerinden yardım görüyor. Aldığı sistemleri ters mühendislikle de geliştirmeye çalışıyor. Şu anda füze teknolojisi konusunda önemli bir aşamaya ulaşmış durumda… F