Katalog

10 Hatem CABBARLI Azerbaycan Milli Meclisi Analiz Şube Müdür Yardımcısı ağımsızlık sonrası Ermenistan’da yapılan parlamento, devlet başkanlığı ve yerel seçimler yalnızca hangi siyasi gücün iktidara gelmesi bakımından değil, aynı zamanda ülkede seçimlerin demokratik ortamda yapılmasına insan haklarına ve ifade özgürlüğüne verdiği değer bakımından da önem taşııyor. 12 Mayıs 2007’de yapılan parlamento seçimleri de bu açıdan önemlidir. Çünkü, Ermenistan’da iktidarın normal seçim sürecinde değişme kültürü henüz şekillenmemişdir; son on beş yıllık bağımsızlık tarihinde yapılan seçimler dikkate alınarsa yakın ve orta vadede şekillenme olasılığı da oldukça zayıftır. Seçim sonuçlarının değerlendirmesi… C S TRATEJİ Partisi(DPBaşkanı Samvel Babayan) 33 093, Milli Birlik Partisi(MBPBaşkanı Artaşes Gegamyan) 49 863, Cumhuriyet Partisi(CPBaşkanı eski başbakan Aram Srkisyan) 22 609, Halk Partisi (HPBaşkanı ALM Holding’in Başkanı Tigran Karapetyan) 37 034, Yeni Zaman Partisi(YZPBaşkanı Aram Karapetyan) 47 018, Ermenistan Halk Partisi (EHPBaşkanı Stepan Demirçiyan) 23 629, İmpiçment Bloku 17 808, Ermenistan Kommunist Partisi(EKPBaşkanı Ruben Tovmosyan) 8 835, Milli Demokratik Parti (MDPBaşkanı Şavarş Koçaryan) 8 591, Demokratik Yol Partisi (DYPBaşkanı Manuk Gasparyan) 8 468, Milli Dayanışma Partisi (MDPBaşkanı Aram Arutyunyan) 4 251, Ermenistan Demokratik Partisi (EDPBaşkanı Aram Srkisyan) 3 780, Hıristiyan Demokratik Uyanış Partisi (HDUPBaşkanı eski başbakan Hosrov Arutyunyan) 3 591, Ermenistan Marksist Partisi (EMPBaşkanı David Hakopyan) 2 896, Birleşik Liberal Milli Parti (BLMPBaşkanı Levon Martirosyan) 2 748, Genclik Partisi (GPBaşkanı Sarkis Astaryan) 3 302, Hınçak SosialDemokrat Partisi (HSDPBaşkanı Lyudmila Sarkisyan) 1 033 oy topladı. Ana muhalefet olarak bilinen Kanunlar Ülkesi Partisinin yüzde 5’lik barajı kıl payı geçmesi ve ikinci büyük muhalif güç olan Ermenistan Halk Partisinin ise bu barajı geçememesi bu partilerin siyasi ve sosyal tabanının zayıf olduğunu göstermiyor ve inandırıcı değil. B Ermenistan’da yeni dönem Ermenistan’da yapılan parlamento seçimlerinde usulsüzlük iddiaları yine eksik olmadı. Seçimler öncesinde Sarkisyan’ın Moskova ziyareti destek arayışı niteliğindeydi ve sonuç verdi. Batılı gözlemciler, Erivan’ın daha da Moskova’ya yakınlaşmasını önlemek için usulsüzlükleri görmezden geldi. seçimlerde 1 milyon 319 bin 993 kişi (yüzde 57) oy kullandı. Dolayısıyla yaklaşık 1 milyon kişinin oy kullanmadığı dikkate alınırsa, seçim sonuçlarını geniş halk kitlesinin iradesini yansıtmadığını söylemek olanaklı. MUHALEFET DAĞINIK Ermenistan’da bir yıl önce başlayan parlamento seçimleri maratonu nihayet tamamlandı. Bu sürede iktidar ve muhalefet cephesi seçim sürecinde yaptıkları propaganda ile kamuoyunu kendi görüşleri doğrultusunda şekillendirmeye çalıştı. Ancak son 17 yılda Ermenistan’da gerçekleşen seçimler değerlendirildiği zaman, bu seçimlerde muhalefetin oldukça zayıf ve dağınık faaliyet gösterdiği anlaşılıyor. Doğal olarak bu durum seçim sonuçlarını etkileyen faktörlerden biridir. Ancak iktidar partisinin hakimiyet piramidinin zirvesinde kalmasını sadece muhalif partilerin zayıflığı ile değil, aynı zamanda iktidarın seçimlerde yaptığı ciddi hilelerle açıklamak mümkündür. Ermenistan’da seçimlerde genel olarak başvurulun bir usulsüzlük seçmen sayısının fazla gösterilmesidir. Ermenistan’da son nüfus sayımı 2001 yılında yapıldı, ancak sonuçları 2002 Mart’ında açıklandı. Konuyla ilgili Milli İstatistik Komitesi’nin verdiği bilgiler birbiri ile çelişki oluşturuyor. Örneğin, bu rakamlar 3 milyon 210 bin ile 3 milyon 213 bin arasında değişiyor. Ermenistan nüfusunun sayısı 3.213.000 olarak açıklandı. Ermenistan Ancak bir çok seçimlerinden... bağımsız araştırmacı bu rakamın gerçeği yansıtmadığı konusunda aynı görüşleri paylaşıyor. Ermenistan’ın, aldığı dış yardımların miktarının düşmesini engellemek için nüfusunu olduğundan yüksek göstermeye çalıştığı biliniyor. Ermenistan’ın şu anki nüfusunun 1,52 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor. En iyimser tahminlere göre nüfusun yüzde 20’si son on yılda, başta Rusya Federasyonu’na gitmek üzere, ülkeyi terk etmiş durumda. Ermenistan’da son parlamento seçimlerinde 2 milyon 317 bin 817 seçmenin oy kullanacağı bildirilmişti. Bu OY ORANLARI Ermenistan Merkez Seçim Komisyonu’nun verdiği bilgilere göre; Ermenistan Cumhuriyet Partisi(ECPBaşkanı başbakan Serj Sarkisyan)457.032 (yüzde 32,8), Çiçeklenen Ermenistan Partisi(ÇEPBaşkanı iş adamı Gagik Çarukyan)204 443 (yüzde 14,7), Daşnaksutyun Partisi (DP)177 192 (yüzde 12,7), Kanunlar Ülkesi Partisi(KÜPBaşkanı parlamento eki başkanı Artur Bağdasaryan)95 256 (yüzde 6,8), Miras Partisi(MPBaşkanı Dışişleri eski başkanı Raffi Hovannesyan)80 890 (yüzde 5,8), Birleşik Emekçi Partisi(BEPBaşkanı Gurgen Arsenyan)59 307 (yüzde 4,2), Daşink SEÇİMİN SÜRPRİZİ Bu seçimde yaşanan en önemli sürpriz Miras Partisinin parlamentoda koltuğa sahip olmasıdır. Ermenistan siyasi yaşamında son birkaç yıldır aktif politika yürütmeyen/yürütemeyen ve seçim öncesi propaganda sürecinde ciddi faaliyet göstermeyen partinin parlamentoda yer alması ister istemez iktidar ile gizli işbirliğinde bulunduğu şüphesini doğuruyor. Ermenistan Merkez Seçim Komisyonu’nun 15 Mayıs’ta yaptığı açıklamaya göre, parlamentoda altı parti temsil edilecek. Buna göre parlamentoda Ermenistan Cumhuriyet Partisi 56 (41 orantılı, 15 çoğunluk sistemi), Çiçeklenen Ermenistan Partisi 24 (18 orantılı, 6 çoğunluk sistemi), Taşnaksutyun 16 (orantılı), Kanunlar Ülkesi 10 (8 orantılı, 2 çoğunluk sistemi), Miras Partisi 7 (orantılı) koltuğa sahip olmuş durumda. DEMOKRASİ VE DİKTATÖRLÜK Seçim sonuçlarına ilk itiraz eden ve son zamanlara kadar Ermenistan kamuoyunda tanınmayan Daşink Partisi, hem iktidarı hem de uluslararası gözlemcileri suçladı. Parti yetkilileri, görüşlerini, ‘Gözlemciler sanki restoranda kahvaltı yapıyor ve çay içiyordular’ şeklinde açıkladı. Seçimlerde hedeflediği kadar oy alamayan Kanunlar Ülkesi Partisi anayasa mahkemesine baş vuracaklarını bildirdi. Ermenistan’da bu zamana