Katalog

Prof. Dr. Türel YILMAZ Gazi Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi 8 milyonluk gönüllü yapılanma dini lider Hamaney’e bağlı… C S TRATEJİ 7 istendiğini, ancak "Esnaf Besiçleri"nin ekonomideki mevcut sorunların bazılarına karşı çözüm yolları üretebileceğini ve Besiçlerin, düşmana karşı her şekilde mücadele edeceğini söylemiştir. İ ran ile ilgili haberlerde, özellikle de dış politikada çok bahsi geçmemekle birlikte, içerde yani İran toplum hayatında oldukça sık konuşulan, İran’da çok önemli olan ama dışarıda çok fazla bilinmeyen "Besiçler" kimlerdir? İran’da 1979 Devrimi’nden sonra ortaya çıkan ve İran İslam Devrimi’nin oldukça önemli bir gücü olan Besiçler, "gönüllülük" esasına dayalı olarak oluşturulmuş askeri güçtür. Devrim Muhafızları Ordusu’nun ayrılmaz bir parçasını oluşturan Besiçler, yine gönüllülük esası çerçevesinde, toplumun her kesiminde, başta güvenlik olmak üzere, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda faaliyetlerde bulunurlarken, aynı zamanda söz konusu alanlara ilişkin olarak, sıkı bir denetim de yürütmektedirler. Mevcut durum itibariyle, ülke genelinde sayıları 8 milyonu bulan Besiç Teşkilatı, İran İslam Devrimi’nin ardından dini liderin talimatıyla kurulmuştur. Kurulma gerekçesinde, "Ülke geleceğinin garantisi" olarak tanımlanan teşkilat, ülke savunmasının yanı sıra, İslam Devrimi’nin gelecek nesillere aktarılmasında ana unsur olarak görülmektedir. İranlı gençlerin İslam kültüründen hızla uzaklaştıkları varsayımı, ülke yönetimi açısından Besiç Güçleri’nin önemini arttırdığı için, bu sorunla mücadele etmek amacıyla, söz konusu güçlere önemli yetkiler verilmiştir. İran’da Besiç etkinliği BESİÇ KITALARI... İran dinsel ideolojisini farklı yöntemlerle toplumda yaymaya ve diri tutmaya çalışıyor. Besiçler, gönüllü ve bu yaklaşımın bir ürünü olarak Hamaney’e bağlı olarak çalışıyor. Önümüzdeki yıl yapılacak seçimlerde aktif olması beklenen Besiçler, Devrim Muhafızları ölçüsünde haklara sahip olmadıklarından yakınıyorlar. "gözdağı verilmesi" şeklinde yorumlanabilir (hatta bu tarz yorumlar/eleştiriler yapılmaktadır). 12 Aralık 2007 tarihinde yapılan bu tarz toplantılardan birinde konuşan Doğu Azerbaycan Eyaleti Besiç Mukavemet Teşkilatı Komutanı Tuğgeneral Muhammed Yusuf Şakiri, Besiç teşkilatına mensup kadınların toplumda, "Hz. Ali ve Fatıma kültürü"nün yaygınlaştırılmasında önemli bir yere sahip olduklarını söylemiştir. Bu vesileyle, İslami kültürün tüm ailelere ve gençlere yerleşebileceğine değinen Şakiri, dış güçler tarafından yapılan, "İran’ın inanç değerlerini ve kültürünü sarsma" saldırılarına Besiç Teşkilatı tarafından karşı konulabileceğini de belirtmiştir. İran’daki Besiç Güçlerinin Tebriz’deki mevcut birimlerinden, RadyoTelevizyon Kurumu’nda görevli Besiçler ile "Esnaf Besiçleri" tarafından Kasım ayı içinde de iki ayrı toplantı yapılmıştır. RadyoTelevizyon Kurumu’nda görevli Besiçler tarafından yapılan toplantıda konuşan RadyoTelevizyon Kurumu İdari Amiri, söz konusu kurumda görevli Besiçlerin, dini lider Ali Hamaney’in talimatları doğrultusunda, gece ve gündüz kültür alanında çalışmalar yürüttüklerini, İslam düzeninin mukaddes hedeflerine ulaşana kadar hiç durmadan çalışacaklarını ifade etmiştir. Tebriz Ticaret Odası Başkanı da yaptığı açıklamada, ABD’nin bölgedeki faaliyetlerine değinerek, İran’ın ekonomik sorunlarla karşı karşıya bırakılmak BESİÇLERİN YAPILANMASI Besiç Teşkilatı, kendi içinde bazı birimler oluşturmuş, diğer bir deyişle bir yapılanmaya gitmiştir. Örneğin, "Besiçi İmar" birimi, Besiç yapılanması içindeki oluşumlardan birisini oluşturmaktadır. Söz konusu birimin kuruluşundan bu yana, 2.500.000 kişi ziraat, bahçıvanlık gibi muhtelif sektörlerde faaliyet göstermektedir. 13 Aralık 2007 tarihinde, İmar Besiçlerinin ulgulamaları/faaliyetleri hakkında bir toplantı yapıldı. Toplantıda konuşan Doğu Azerbaycan Eyaleti İmar Besiçleri Başkanı Tuğgeneral Mededi, Besiçlerin yürüttükleri faaliyetlerin, memleketin gelişmesi için önemli olduğunu vurgulamıştır. Söz konusu birimin (Besiçi İmar) geniş kapsamlı tanıtımını yapan Mededi, Besiçi İmar yapılanmasının, halihazırda toplam 680 adet proje yürüttüğünü, sorumluluk alanlarındaki mahrum bölgeler ve köylerin imar sorunlarına yardımcı olduklarını ve işgücünü arttırmak için gerekli sermayenin sağlanmasına çalıştıklarını belirtmiştir. Bunun dışında, çevre koruma projelerine katılmak, köy meralarını korumak, sağlık eğitimleri ve kanalizasyon projelerini yürütmek gibi faaliyetlerde görev almak amacıyla, Doğu Azerbaycan eyaleti kapsamında 99.000 Besiç Gücünün teknik konularda eğitim aldıklarının da Besiçler... altını çizmiştir. Doğu Azerbaycan eyaleti Besiç direniş gücü temsilciliği sorumlusu Hocatülislam Vilayi tarafından Merlikan’da düzenlenen bir toplantıda yapılan konuşmada, Besiç’in, 14 Mart 2008 tarihinde yapılacak genel seçimlere iştirak etmesinin, İslami nizamın kararlılığının gösterilmesinde önemli bir hareket olacağı vurgulanmıştır. Diğer yandan, Doğu Azerbaycan Eyaleti Besiç Mukavemet Kadınlar Teşkilatı tarafından da Tebriz’de bir toplantı düzenlenmesi, kamuoyunun dikkatinin bu teşkilata çevrilmesine/odaklanmasına neden olmaktadır. Bu ve bunun gibi toplantıların, İran basınında geniş yer tutuyor olması, adeta İran halkına bir İran’da son dönemlerde Besiç faaliyetlerinin ön plana çıktığı çok açık bir şekilde gözlenmektedir. Her şeyden önce, bu teşkilatın kuruluş yıldönümü, önceki yıllara oranla daha görkemli kutlamalara (Kasım ayının son haftası) sahne olmuştur. Tahran’da yapılan törenlerde, Besiç üst düzey komutanları ile birlikte merasim kıtalarını denetleyen Hamaney, teşkilatın önemine değinen bir konuşma dahi yapmıştır. Bu törenlerde en dikkat çeken hususlar, kadın ve erkeklerin ayrı ayrı nizami olarak hazırlandığı kıtalardaki Besiçlerin askeri üniforma giymeleri, büyük çoğunluğunda "Kaleşnikof" marka piyade tüfeği bulunması ve başlarında ise, "Ya Hüseyin" ibaresinin bulunduğu bantlar taşımalarıydı. Besiç törenleri öylesine görkemli ve ciddiyetle kutlandı ki, Tebriz’de 26 Kasımda Besiç Güçlerinin yürüyüş yaptıkları ana caddeler bile trafiğe kapatıldı. Kutlamalar çerçevesinde, yürüyüş programlarının dışında, açık ve kapalı ortamlarda Besiçler tarafından sportif ve yakın dövüş gösterileri yapıldı. Bunların yanında, söz konusu güçlere verilen önemi gösterir şekilde, tamamlandıktan sonra Besiç Güçlerine ait olacak iki binanın da temel atma törenleri kutlamalara damgasını vurdu. Bunlardan birisi, Khash Köyünde inşa edilecek olan "Besiç Direniş Üssü", diğeri ise, Chabahar Limanındaki Telekomünikasyon Bölümünde yer alacak olan "Qandi Besiç Üssü". Yukarıda da bahsedildiği üzere, söz konusu kutlamalar, İran’da her yıl yapılmasına rağmen, hiçbirisi bu yıl yapılanlar kadar abartılı ve görkemli olmamıştır. Bunda, 2008 Mart ayında yapılacak olan genel seçimlerin etkisi olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır. Nitekim, bu konuya ilişkin yapılan birçok yorum da bu yöndedir. Özellikle, Besiç hareketini ön plana çıkarma, seçim öncesi "reformist" çevrelere ve "Batılı ülkelere" karşı bir "gövde gösterisi" olarak nitelendirilebilir. Bunun yanında, İran toplumunda özellikle de genç kesimde ciddi bir değişim gözlenmektedir. Genç kesim, bütün çabalara rağmen, İslami kültürden uzaklaşmaya başlamıştır ve bu durumun, sistem içinde ciddi sıkıntılara yol açacağı muhakkaktır. Ayrıca, İran toplumunun kontrol altında tutulması amacıyla emniyet birimlerinin kontrolünde yürütülen "ahlaki değerlere karşı gelenler ile mücadelede" istenilen sonucun alınamaması da İran Yönetimini çeşitli tedbirler konusunda harekete geçirmektedir. Bu tedbirler içerisinde, Besiç Güçlerinin ön plana çıkması, son dönem gelişmeleri de dikkate aldığımızda, beklenen bir gelişme gibi görünmektedir. Ancak, burada göz önünde bulundurulması gereken bir nokta var ki, o da Teşkilat içinde yaşanan huzursuzluklar ve Besiç olmak isteyen kişi sayısındaki azalmadır. Her şey yolunda gibi görünse de, halihazırda Besiç olan bazı kişilerin, şikayetleri, söz konusu Teşkilat içinde bir kısım huzursuzlukların olduğunu göstermektedir. Bu kişiler özellikle, Devrim Muhafızları Ordusu mensupları ile kendileri arasında yapılan ayrımcılığa dikkat çekmektedirler. Onlara göre, "savaşanlar kendileri olmalarına rağmen, Devrim Muhafızları Ordusu mensupları devletten daha fazla para almaktadırlar ve sosyal olanaklardan faydalanmaktadırlar." Bu sorunlarla, gönüllülük esası çerçevesinde yollarına devam etmeleri istenen ve kendilerinden çok şey beklenen Besiçlerin, İran’ın siyasi, dini, kültürel, sosyal ve ekonomik sorunlarına ne derece faydalı olacağını zaman gösterecektir.